PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
EIND AAN SCHIPPERSBLOKKADE
Haille Selassie
(83) overleden
Schippers heffen blokkade in kanaal
van Gent naar Terneuzen vanmorgen op
Roken, drinken en autorijden
worden weer duurder in 1976
ONAFHANKELIJKE COMMISSIE BUIGT ZICH
OVER PROBLEEM VAN DE BINNENSCHEEPVAART
IN VERBANNINGSOORD
vandaag is
de krant
DEN UYL: GEEN
OPTREDEN TEGEN
VAN DER LOUW
OOK AARDGASPRIJS GAAT OMHOOG
Koopgolt
NA ENKELE UREN WEER NORMAAL SCHEEPVAART MOGELIJK
D'
Jiantlijh
jfn
218e {oorgang no. 201
ponderdag 28 augustus 1975
DEN HAAG De schippersblokkade is afgelopen Alleen in Maasbracht heerste vannacht nog on-j
zekerheid over de vraag of de binnenschippers hun actie zouden beëindigen, zoals voorzitter Leo vanj
Laak van het actiecomité Behoud Evenredige Vrachtverdeling had gevraagd. Overal elders begonnen'
de schippers onmiddellijk na de oproep van Van Laak de vaarwegen vrij te maken. Op sommige!
punten, niet name in Rotterdam en bij de IJsselkop onder Arnhem, werd besloten te wachten tot
vanmorgen, omdat de manoeuvres in het donker te gevaarlijk zouden zijn. In Maasbracht werd van
nacht nog druk overleg gevoerd, maar algemeen werd aangenomen, dat ook deze blokkade, na een
actie die bijna 72 uur heeft geduurd, vanmorgen zou worden verwijderd.
S3
HAILE SELASSIE
Enkele minuten nadat op hel depar
tement van verkeer en waterstaat het!
overleg was begonnen tussen de mi
nisters AVesterterp. Lubbers en Boers-j
ma en staatssecretaris Van Huiten
enerzijds en de schippersbonden an
derzijds. verscheen Van Laak in het
NOS-journaal. ..Wij hebben een ope
ning weten te forceren naar de rege
ring". zei hij. „Er is nu de mogelijk
heid tot een gesprek over de vaststel
ling van minimum-vrachtarieven, een
mogelijkheid dat ook het grind- en
vrachtvervoer naar de beurzen komt,
dat er een verbeterde sloopregeling I
komt en een Europees classificatiesys-j
teem".
Tijdens de bijeenkomst woensdag-
avond op he tministerie van verkeer en
waterstaat, onder voorzitterschap van;
minister Westerterp. werd besloten
dat een onafhankelijke commissie op j
korte termijn de problemen van de
IONDEN (RTR) Ex-keizer;
Haile Selassie van Ethiopië is!
woensdag op 83-jarige leeftijd
overleden, zo bericht het radio
Mkm van Addis Abeba. Vol
gens dit radiostation overleed de
ex-keizer aan de gevolgen van
een ziekte aan de prostaatklier.
Haile Selassie, die bijna een
halve eeuw als een absoluut
vont over Ethiopië heerste,
werd vorig jaar september af
gezet bij een militaire staats
greep.
Hsüo Selassie werd dood aangetrof
fen in zijn bed, door een van de
bedienden. Hij had drie maanden gele
den een prostaatoperatie ondergaan.
Na zijn afzetting, vorig jaar septem
ber, werd hij weggevoerd uit het
magnifieke keizerlijke paleis in Addis
Abeba, en overgebracht naar een le
gerkamp. waar hij werd onderge
bracht in een eenvoudig gebouwtje
Tan drie vertrekken.
Tijdens zijn lange bewind is Haile
Selassie geprezen als Afrika's 'elder
statesman', een symboool van stabili
teit en een matigende invloed op het
Afrikaanse contingent. In het achterlij
ke Ethiopië, in 't begin van deze eeuw
nog een middeleeuwse feodale samen-
lering. bracht hij enige vernieuwingen
en modememiseringen. Maar zijn af
zetting vorig jaar leek door weinig
Ethiopiërs betreurd te worden. Aan
zijn afzetting ging een geleidelijke
campagne vooraf, die de keizer steeds
meer in diskrediet bracht. Hij werd
afgeschilderd als Onverschillig voor de
armzalige levensomstandigheden van
miljoenen Ethiopiërs. Hulpmaatrege
len voor de door droogte getroffen
Ethiopiërs. die met honderden een
hongerdood stierven, bleven achterwe
ge. Tijdens zijn bewind stond hij
bekend als de 'uitverkorene van God',
maar bij zijn val werd hij ervan be
schuldigd dat hij illegaal miljoenen
dollars ten eigen bate in veiligheid
had gebracht bij buitenlandse banken.
dat, hij zich tonnen goud had
verworven door de slavenarbeid van
ain landgenoten.
Volgens Radio Addis Abeba had Haile
Selassie enkele dagen geleden ver
acht zijn familie toestemming te ge
ven hem te bezoeken. Zijn dochter
Tenange Work en zijn kleindochter
«oben hem dinsdag bezocht, aldus de
radio De dochter staat ook onder
/Sinds de operatie heeft
Nieuws uit Zeeland op de
pagina's 2,4, 5, 6 en 9.
Binnen- en buitenlands
nieuws op de pagina's 1, 3
en 13.
Sport op de pagina's 14 en
15.
Radio en televisie op pagina
17.
Financieel nieuws op pagina
21.
Haile
zorg gekregen,
ding gezegd.
De bevolking van Adals Abeba heeft
nogal onverschillig gereageerd op het
overlijden van de ex-keizer, oudere
mensen stonden in groepjes bij elkaar
het ïifeüws te bespreken, maar leken
toch met bijzonder onder de Indruk,
en de jongeren scheen het nauwelijks
te interesseren.
De zoon van Haile Selassie wil dat
lijkschouwing wordt verricht, door on
afhankelijke dokters en het internatio
nale Rode Kruis om vast te stellen
wat de oorzaak is van het overlijden
van de 83-jarige ex-heerser van Ethio
pië. In een in Londen uitgegeven ver
klaring zegt kroonprins Meria Az-
match Asfa Wossen dat Haile Selassie
in excellente conditie verkeerde nadat
hij was hersteld van een prostdatope-
ratie- Hij doet een beroep op Afrikaan
se staatshoofden en de rest van de
wereld alles in het werk te stellen om
uit te vinden waarom de ex-keizer
plotseling overleed.
In berichten uit Addis Abeba wordt
gemeld dat de dokter van de keizer
onvindbaar was toen hij ziek werd.
Kroonprins Wossen vindt dit ongeloof
lijk en meent dat de volledige verant
woordelijkheid voor de gezondheid en
veiligheid van zijn vader bij de der-
gue ligt (de militaire raad die Ethio
pië nu bestuurt). „Geen Ethiopiër zal
hen deze ernstige daad van onverant
woordelijkheid vergeven", zo zegt de
prins die in Engeland verblijft. ,,Het
verlies van de keizer is een schok voor
zijn familie, voor geheel Ethiopië en
de wereld."
De militaire leiders van Ethiopië heb
ben de 58-jarige kroonprins vervaUen
verklaard van zijn rechten op de
troon en eerder dit jaar werden zij
door hem betiteld als 'een onwettige
groep van machtswellustelingen
moordenaars'. De prins eist van de
Ethiopische regering dat zijn vader
een waardige staatsbegrafenis
krijgt."
binnenschippers onder de loep zal ne-,
men. De commissie, die binnen tien
dagen zal worden benoemd, krijgt tel
taak ..in hoog tempo" de inkomenspo
sitie van de schippers, alsmede de
algemene positie van de binnenscheep
vaart tc analyseren, aan de hand hier
van oplossingen te ontwikkelen en
hierover op zo kort mogelijke termijn
zowel de overheid als de betrokken
groeperingen te rapporteren.
Behalve door de zeven schippers
bonden en het actiecomité Behoud
Evenredige Vrachtverdeling werd aan
liet overleg ook deelgenomen door
vertegenwoordigers van de verladers,
reders en de vervoersbonden. De
scheepvaartverenigingen Noord en
Zuid waren „verhinderd", zo lieten zij
Westerterp weten. In totaal werd
door veertig man aan het gesprek
deelgenomen. Het actiecomité was
overigens niet officieel uitgenodigd
door de ministers; de leden ervan
werden echter niet uil de zaal verwij
derd.
Het voorstel voor een onafhankelij
ke commissie werd in de vergadering
gebracht door minister Lubbers. De
commissie zal bestaan uit twaalf le-,
den: vijf namens de binnenschippers,
vier namens de overige organisaties
en drie namens de drie betrokken
departementen. De overheid zal zich
belasten met de secretarïaatswerk-
zaamheden.
De overwinning van de actievoeren
de binnenschippers betekende woens
dag tegelijk een zware nederlaag voor
staatssecretaris Van Huiten. Enkele
uren voordat actieleider Leo van Laak
via het NOS-journaal de schippers
opriep de blokkades te becindigep,
had de Kamer het wetsontwerp waar
bij de Evenredige Vrachtverdeling zou
worden afgeschaft, verworpen met al
leen de stemmen van de ARP voor
Zelfs gingen er in de Kamer stemmen
op om Van Hulte.n de verantwoorde
lijkheid voor de binnenscheepvaart te
ontnemen. De KVP'er Van Zeil deed
suggesties in die richting.
Toen Van Huiten daarop aankondig-,
de dat hij zijn portefeuille bij de
minister-president op tafel zou smij
ten ais ook de progressieve partijen
bel daarmee eens waren, haastte
PvdA-woordvoerder Knot zich te ver
klaren dat zijn fractie tegen moties
zou stemmen waarin om beknotting,
van de bevoegdheden van de staatsse-
cretaris zou worden gevraagd.
Voordat het lot de stemmingen!
kwam, had Van Huiten zijn wetsont
werp nog met kracht verdedigd, om
dat er zijns inziens geen reële alterna
tieven zijn. Niettemin verwierp de
Kamer het wetsontwerp, en er zal nu j
dus een onafhankelijke begeleidings
commissie moeten komen die zal cn-
óerzoeken wat er most gebeuren om1
de zieke Nederlandse binnenscheep- i
vaart weer gezond te maken.
In Rotterdam, in het actiecentrum,
van de protesterende binnenschippers,1
stroomden na de tv-oproep van Van
Laak de telefoontjes uit het hele land
binnen. Ruim een uur na het tv-
interview waren er al tussen de drie-
en vierhonderd reacties van schippers
Slechts twee van hen wilden tot elke
prijs doorgaan met de blokkade.
Aan de beslissing van het actiecomi
té tot opheffing van de blokkades
waren vele uren van intensief overleg
voorafgegaan, waarbij met name Van
Laak onder zware druk is gezet. Tij
dens een gesprek met staatssecretaris
Van Huiten, woensdagmorgen, dat an
derhalf uur duurde, kreeg Van Laak
te horen dat de regering desnoods
„ongehoord grove machtsmiddelen"
zou gebruiken om de blokkades te
breken. Van Laak. die dit na het
gesprek vertelde, had daar een tegen-
dreigement tegenover gesteld: .Ais de
zaak op haren en snaren wordt gezet,
wat ik niet verwacht, dan zien we
kans zeer veel mensen te mobiliseren,
met name mensen die op de een ol
andere manier met de regering in
conflict zijn". Hij dacht daarbij aan
boeren, tuinders, werklozen en 27-
MC'ers. Maar zover hoefde het niet te
komen.
De Amsterdamse wethouders Lam
mere en Verheij hadden bij de tot
standkoming van het gesprek tussen
Van Huiten en Van Laak bemiddeld.
Lammere had bij de Amsterdamse
havenwerkgevers gedaan gekregen dat
zij van de. blokkerende schippers geen
schadevergoeding zonden eisen.
DEN HAAG Staatssecretaris Van I
Huiten tijdens zijn anttooord in
de kamer Idebatt en over hel con
flict rond de binnenscheepvaart.
DEN HAAG (ANP) - Er is geen
sprake van dat premier Den Lvl bur
gemeester Van der Louw van Rotter
dam tot de orde geroepen zou heb
ben. Dit heeft de woordvoerile van de
minister-president woensdagavond
desgevraagd meegedeeld in reactie op
een bericht in Het Vrije Volk.
Volgens Het Vrije Volk heeft de pre
mier de Rotterdamse burgemeester in
de nacht van maandag op dinsdag „de
mantel uitgeveegd omdat hij weigerde
- voor een beslissing van de tweede
kamer - met harde hand op te treden
tegen de schippersblokkades. Bij dit
gesprek is Van der Louw zelfs mei
het unieke feit bedreigd dat hem het
gezag over de politie zou worden
ontnomen en dit in handen zou wor
den gesteld van de commissaris der
koningin", aldus Het Vrije Volk. De
woordvoerder van de minister-presi
dent zei voorts dat de regering uiter
aard overleg heeft gepleegd met. de
betrokken burgemeester over de te
nemen maatregelen- .De regering
heeft de gelukte poging om door
overleg de blokkade van de Nieuwe
Waterweg te doen beëindigen geres
pecteerd en gewaardeerd", aldus de
woordvoerder. Ook een woordvoerder
van burgemeester Van der Louw heeft
een dergelijk optreden van premier
Den Uyl als door- Het Vrije Volk
"beweerd, ontkend.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG - Er dreigt een onaanvaardbaar groot tekort op de rijksbegroting voor 1976. Om dat te
stoppen doet het kabinet op Prinsjesdag 16 september een aanslag op de portemonnee van
de consument. Roken en drinken, het gebruik van luxe artikelen en vooral autorijden worden in
1976 veel duurder.
Het kabinet heeft echter ook ver-
liohtingen van lasten in petto- Zo is
het nog steeds de bedoeling om de
zogenaamde inflatiecorrectie (een be
lastingverlaging ter compensatie van
de prijsstijgingen), voor het grootste
deel door te voeren. Kosten voor de
schatkist één' miljard gulden. Vooral
de inkomens boven de 35.000 gulden
hebben hier voordeel bij-
Bij de andere belastingmaatregelen
worden daarentegen vooral de inko
mens beneden genoemd bedrag ont
zien De fiscale faciliteiten voor kleine
zelfstandigen agrariërs, middenstan
ders worden verruimd.
De totale uitgaven van minister dr.
Duisenberg (financiën) overschrijden
volgend jaar de 70 miljard gulden- De
inkomsten zullen minder belopen- Dat
is verantwoord, omdat de regering
het- geld wil laten rollen „ter stimule
ring van de werkgelegenheid". Voor
komende herfst overweegt de regering
op dit terrein opnieuw een financiële
injectie voor het bedrijfsleven die dit
keer ongeveer anderhalf miljard gul
den zal moeten belopen.
BENZINE
DUURDER
DEN HAAG (ANP) De prijs van
benzine zal vermoedelijk binnenkort
met 1 cent worden verhoogd.
Het ministerie van economische zaken
heeft dit woensdagavond meegedeeld.
De verhoging staat in verband met de
stijging van de grondstoffenprijzen op
de wereldmarkt. De benzineprijsverho
ging zal waarschijnlijk begin septem
ber ingaan.
De miljardenpuzzel waaraan het ka-berg vooral de indirecte belastingen
blnet nu al wekenlang in besloten (lees: de consumers-, i aanpak: Hij
kring werkt, begint deze en volgende onteie: daarentegen loon-, inkomsten
en winststijgingen.
Enkele concrete plannen vee Den
Haag:
Een forse verhoging van de motor
rijtuigenbelasting. "vooral de duurdere
merken zullen daar last van krijgen.
De lelijke eend en de Volkswagen
worden bijvoorbeeld nog wa; ontzien,
maar voor de duurste wagens denkt
men aan een bijna verdubbeling van
he: huidige :arief 3eta";en we dit jaar
ongeveer 1000 miljoen ..wegenbelas-
ring", volgend jaar wil men 1700 mil
joen innen-
Een pakje sigaretten moet een
kwartje duurder worden. Twee derde
daarvan is overigens voor industrie
en handel. Opbrengst voor de schat
kist volgend jaar ongeveer 200 mil
joen.
reken definitieve vormen te krijgen.
Daaruit valt af te leiden dat Duisen-1
Drs. K. de Jong
staatssecretaris
onderwijs en
wetenschappen
DEN HAAG (ANP) Drs. K. de;
Jong. rector van het prot. christelijk!
Farelcollege in Amersfoort zal worden J
benoemd tot staatssecretaris van on
derwijs en wetenschappen. Hij volgt,
dr. A. Veerman op. die om gezond
heidsredenen deze functie heeft neer
gelegd.
Drs. De Jong is lid van de ARP. Hij is
ook voorzitter van de Algemene vere-.i
niging van Schoolleiders bij het VWOj
en AVO, waar men zich onder meer
buigt over de eindexamenproblema-1
tiek. Hierover zegde staatssecretaris;
Veerman de tweede kamer een nota
toe. die binnenkort zou verschijnen.
De btw op de meeste lnxe artike
len gaat van 16 naar 18 procent-
Opbr.-Tiest in 1976 ruim één miljard
tuiden. Bijkomend voordeel van deze
operatie is dat er in de komende
vroege winter een koopgolf komt van
consumenten en ondernemers die de
hogere heffing na nieuwjaaredag wil-
tui m- TiunTiimrn nrrrrrrir-y-^-- ontlopen. Dit stimuleert de afzet
Dra. "De"'Jong'studeerde' geschiedenis' en de werkgelegenheid even.
en Nederlands en is in AmersfoortHer_ -2ge vier^ procent btw-tanel
een bekend amateur-organist. Tot de voor dagelijkse behoeften gaat een
portefeuille van de staatssecretaris "oe- i gToter pakke: artikelen omvatten,
hoort het onderwijs na de lagere Men wil een aantal ;6-procentartike-
school, met uitzondering van het we len naar d:' lage tarief overmen-
(enschapsoverleg. - I f?en
De 49-jange drs. De Jong was vanTegenover de genoemde infiaüecor-
1960 to: 1972 rector van het Christe-| rectie staat een verhoging van de
lijk Lyceum voor Zeeland te:
Goes. Zie slot pag. 3 kol. 1
POLITIE: „OPGELUCHT
DAT HET ZO AFLOOPT"
TERNEUZEN De schippers,
die sinds maandag het ka
naal Gent-Terneuzen versperd
hielden, hebben woensdag be-;
sloten om vanmorgen, donder-j
dag, zes uur een begin te maken
me tde opheffing van de blokka-
de. Verwacht wordt dat het nog|
wel enkele uren zal duren voor-I
dat er weer normaal scheep
vaartverkeer op het kanaal mo
gelijk is. Het aantal schepen dat j
aan de blokkade meedeed was
in de loop van woensdagavond!
door 'aanwas' uit Gent op 130
gekomen.
Het actiecomité in Terneuzen nam dej
besUssing tot opheffing van de blok-j
kade naar aanleiding van de oproep;
die de landelijke actieleider Leo van
Laak deed in liet NOS-journaal. Het!
kostte de leden van het actiecomité!
weinig moeite de schippers mee tel
krijgen. Er werd meteen een 'plan J
van afvaart' in elkaar gezet. De boten
van de rijkspolitie te water en de!
rijkshavendienst zullen zonodig rege-'
lerid optreden.
„We zijn opgelucht dat het zo af
loopt," zei woensdagavond hobfdïn-
specteur-korpschef E. Hubregtsen. die
met. commissaris der koningin dr- C.1
Boertien en burgemeester Aschoff de
ontwikkelingen afwachtte. De commis--
saris kwam tegen het eind van de|
middag in Terneuzen aan en vertrok!
in de loop van de avond weer naar!
Middelburg. Hoofdinspecteur Hubregt
sen deelde mee dat hij nog met het
openbaar ministerie zal overleggen of
de schippers, die formeel in overtre-'
ding waren, alsnog een bekeuring zul
len krijgen.
De autoriteiten hadden woensdag een
tot in bijzonderheden uitgewerkt
plan klaar liggen ai de blokkade te!
breken. Uitvoering van dit pian was
afhankelijk van een sfeintje uit Den
Haag. In het draaiboek voor de actie
tegen de schippersblokkade werd "net
gebruik van ongewone grove machts
middelen als laatste mogelijkheid niet
uitgesloten. Met behulp van allerlei
vaartuigen marineschepen uit Vlis-
singen en sleepboten van de Rotter
damse havendienst had men een
wig in de blokkade kunnen drijven.
Ook werden mobiele eenheden van de
politie achter de hand gehouden.
Verzoek algewezen
Eerder op de da? legden de schippers
een verzoek van burgemeester J. C.
Aschoff om de blokkade op te heffen,
naast zich neer. De burgemeester
deed bet verzoek tijdens een eerste
gesprek met vertegenwoordigers van
het actiecomité in bet gemeentehuis,
waartoe hij zelf het initiatief had
genomen.
Van overheiaszijde werd er op aange
drongen de blokkade zo mogelijk vol
ledig er op aangedrongen de blokkade J
zo mogelijk volledig of in elk gevalj
voor wat betreft de zeevaart
heffen. Als argumenten werden
voera dat Terneuzen als in opkomst
zijnde zeehaven niet gebaat was bij
de schippersactie. en voorts dat he:
kanaal Gent-Terneuzen een internatio-j
naai vaarwater is waarvoor een ver
drag geldt waarin de Nederlandse au
toriteiten een vrije doorvaart van en
naar Gent waarborgen.
De schippers konden het eerste argu-
ment volledig onderschrijven, maarj
steiden er tegenover dat twee jaar
geleden tijdens de schippersstaking in
België d evrije doorvaart naar België
en Frankrijk door de Belgische auto-i
riteiten ook niet is nagekomen. Over
het verzoek om opheffing van de
blokkade moesten de schippers eerst1
overleg plegen met het landelijke ac
tiecentrum in Rotterdam. Tijdens een1
's middags gehouden tweede gesprek I
bracht men een duidelijk 'nee' van
Rotterdam over, met de mededeling!
dat men zich in Terneuzen achter de;
beslissingen van het landelijk actie-'
centrum schaarde.
De situatie rond de blokkade in he
kanaal bood woensdag hetzelfde ceeld
ais de voorgaande dagen. De sfeer
aan boord van de schepen werd om
schreven als rustig en de schippers!
toonden zich voordat de oproep om
te stoppen werd gedaan vastberaden
om nun actie vol te houden zolang
■Rotterdam' dat wenste. Leden van
het actiecomité gaven zich op gezet
te tijden naar de wal om telefonisch
overleg te plegen met de centrale
actieleiding.
Kustvaarders
Woensdag werden twee kustvaarders
via de westsluis op het kanaal Gent-:
Terneuzen toegelaten. De ^ne. met;
bestemming Gent. meerde af aan de
kade achter ae midaensluis, de andere,
ging naar de betonkade aan de afge
sloten kar.aalarm in Terneuzen om te
lossen. Op de rede van Vlissingenl
wachtten woensdag drie zeeschepen
op doorvaart naar Gent. aldus een
mededeling van de rijkshavendienst J
Een papierboot met bestemming Ter
neuzen werd doorgestuurd naar Ant
werpen. In ae Gentse haven wachtte
een tiental schepen op doorvaart naar
de Westerschelae. De haven- er.1
scheepvaartactiviteiten in de hele ka
naalzone waren woensdag praktisch
tot het nulpunt gedaald.
De koets van
het CDA
l CDA
discussü
828' onverminderd ver-
der. ui deze week geble-
rcXSy ken Zo hebben Lamer en
Zijistra dinsdag een pleidooi
gevoerd voor een open partij
en daarmee afstand genomen
van Aantjes. Het lijkt er op dat dé
AR-fracUevooreiticr zich in een poli
tiek moeiüjke situatie hoeft gemanoeu
vreerd. ondanks zijn bewogen en in
drukwekkende toespraak van zaterdag
over de evangelische politiek. Er wer
den namelijk bepaalde ontwikkelings
lijnen zichtbaar in het CDA-streven,
waarvan Aantjes zich meende te moe
ten distantiëren. Dit af stand-nemen
was echter met voldoende om zater
dag de koers van het CDA omgebogen
te krijgen: een meerderheid van dit
samenwerkingsverband besliste anders
dan Aantjes meende dat noodzakelijk
was. Daarover een tweetal opmerkin
gen. in de eerste plaats over het ver
schil tussen de KVP en de beide an
dere partners in het CDA. in het bij
zonder de AR. in de tweede piaats over
de politieke e<hiek van Aantjes.
De historische achtergrond van de
KVP is een andere dan die van
CH en vooral AR en dat verschil
is zo essentieel dat het tot spanningen
in het nieuwe verband aanleiding moei
geven. De antirevolutionairen hebben
altijd geleefd en gewerkt met de con
fessie in de hand, voor hen zijn woor
den als 'schrift' en "belijdenis' kern
woorden voor hun politiek handelen.
.Leden van protestantse partijer.'
heeft L. W. G. Scholten eens geschre
ven „gaan er van uit dat men in de
politiek een band
met de goddelijke
openbaring behoort
te hebben". Bij de
katholieken was dit
bewustzijn veel min
der: men werd lid van de KVP
vroeger de R.-K. staatspartij omda-
men nu eenmaal tot de R.-K. Kerk bo
hoorde. En dat lid-zijn van deze kerk
bracht een bepaalde gezagsopvattong
met zich mee: de paus was de plaats
bekleder van Christus en wat hij Leer-
de was een onaantastbare waarheid.
Zo werd ook het woord van de bis-
schoppen geïnterpreteerd: als zij voor
schriften gaven, dan volgde men die
op. ook in politiek opzicht. Vergele
ken bij de gedegen-in-de-leer-geschooi-
de protestanten maakten de katholle
ken in hun politieke organisatie dik
wijls een vage indruk. „Vaste begins*
len verplicht, een linker- of rechter
vleugei naar believen" zei men in de
dagen van Schaepman. Deze staats
man formuleerde de politieke eenheid
van zijn volgelingen eens aldus: .De
eenstemmige belijdenis van de hoge
en eeuwige beginselen, voor het ove
rige vrijheid". Een weinig precieze
formulering. De KVP en 'naar voor
gangster waren geen belijdenisparujen
zo ais AR en de CHU. Deze verschillen
spelen een rol tot op de huidige dag.
de discussie van zaterdag bewees her.
Tegen deze achtergrond wordt te
vens duidelijk dat de politieke
ethiek van Aantjes van een andere
orde is dan die van de KVP-ers en
dat moet er aan worden toegevoegd
van een deel van zijn eigen geest
verwanten. Voor een poging tot een
verklaring van dit verschijnsel willen
we gebruik maken van een aanduiding,
die afkomstig is van een der grond
leggers van de politieke wetenschap,
de Duitse geleerde Max Weber. In de
politiek was er naar zijn mening spra
ke van tweeërlei ethiek, een 'overtoil -
gingsethiek' we vertalen het Duitse
woord Gesinnungsethik maar met- de
ze term en een 'verantwoordelijk
heidsethiek'. De eerste hoort bij de
radicaal-denkenden. Weber geeft er
een voorbeeld van: men kan een radi
caal er op wijzen dat juist door zijn
lei en strikt onbuigzaam optreden de
kansen van de reactie groter worden.
Zijn radicalisme leidt daardoor precies
tot het tegenovergestelde gevolg van
hetgeen hij wil bereiken. Een dergelijk
betoog zal op hem echter geen indruk
maken: hij wenst strikt volgens zijn
geweten te handelen en voor al her.
andere acht hij anderen verantwoor
delijk. Geen'compromissen: een ideaa:
is immers geen "koets die men naar
believen kan doen stilhouden om er
naar bevind van zaken in of uit te
stappen'.
Diegenen echter, aie in hun politiek
handelen zich verplicht voelen uit
te gaan van een 'verantwoordelijk
heidsethiek', houden rekening met de
fouten en feilen van de doorsnee-mens
en rekenen met de gevolgen van hun
daden voor de gewone praktijk van
het dagelijkse politieke leven. Als op
zeker ogenblik onverkort zou worden
vastgehouden aan het heilig ideaal, ter
wijl echter duidelijk is dat door d:r.
vasthouden het heilig ideaal verder
ran zijn verwezenlijking komt. dan zal
de politicus van de hie: bedoelde cate
gorie met een bedroefd hart
deze gevolgen in zijn beleid en be
schouwingen betrekken. Hij zal nood
gedwongen minder radicaal handelen,
zonder overigens het ideaal te verza
ken. Aantjes nu toonde zich zaterdag
naar ons gevoel de man van de over-
tuigingsethiek. voor wie er geen moge
lijkheid was ze-lis ook maar één stap
terug ze doen. En daardoor dreigt,
thans binnen he; prille CDA een schei
ding der geesten.
Wat zijn nu de opvattingen van de
'verantwoordelijkheids'-politici in
het CDA Ze zijn vrij eenvoudig.
In de eerste plaats gaan ze er van ui:
dat de praktische politiek in Nederland
aantoont dat partijen op een confessie
gebaseerd steeds minder aantrekkings
kracht hebben voor de kiezers. In de
tweede plaats dat er in ai: land een
vacuüm bezig is te ontstaan, waarin
Voor vervolg zie pagina 3
kolom 1)