PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
INTREKKING WETSONTWERP
AUTOKEURINGEN VERWACHT
In Portugal
honderden
arrestaties
Bodem van de Oosterschelde plaatst
Rijkswaterstaat voor verrassingen
Geen akkoord Westerterp met kamer
Minister: initiatief
voorstel PvdA zou
onaanvaardbaar zijn
FORD WIL SPANJE BIJ
DE NAVO BETREKKEN
Vier Molukkers
opgepakt wegens
gijzelingszaak'
ETA-Basken
zwaar gestraft
)|8e jaargang no. T 2
Vrijdag 30 mei T975
ZEER ZEKER OOK
VOOR HEREN
DEN HAAG Het is zo goed als zeker dat een periodieke auto
keuring niet gedurende deze kabinetsperiode zal worden inge
voerd. Minister Westerterp van verkeer en waterstaat zal dinsdag
zijn daarvoor opgestelde wetsontwerp naar alle waarschijnlijk
heid intrekken, omdat een meerderheid van de tweede kamer dan
een voor hem onaanvaardbare wijziging in het wetsontwerp zal
aanbrengen. De kamer stemt dinsdag namelijk otfër amendemen
ten en moties.
Stikker en
Vrcdeling
sW
PvdA-kamerfractie
ngekondJgd een mo-
illen indienen om te
PvdA-MOTIE
TEGEN F-16
VOORDRECHT Bij een inval
r. de Ambonezènwijlc in Moor-
&Si is het gisteren tot gevech-
Kmsct Zuid-Molukkers en de
eenheid van de rijkspoli
tie gekomenOp de foto wordt
een ex-KNIIrofficier, die wegens
een huurschudd van 10.000 gulden
uit zijn huis werd gezet, door
rechercheurs afgevoerd.
MAOÏSTISCHE BEWEGING
iSABON Eenheden van
Portugese 'veiligheidsleger'
Ccpcon hebben in de nacht van
rensdag op donderdag honder-
arrestaties verricht onder
£3 van de irtaoistische "bewe-
voor de reorganisatie van
•partij van het proletariaat'
®P). In he'el Portugal von-
3 ^vallen plaats in kantoren
wizen van MRPP-leden,
'^'oij kaartsystemen, propa-
Sfemateriaal, schrijfmachi-
5 dergelijke in beslag wer-
1 genomen. Volgens 't hoofd
eer van de MRPP zijn 500
;:ien 'n hechtenis genomen.
|®dvoerders van de Copcon
sa 300 als officieel aantal op.
^^egarond verzamelden fami-
gearresteerden zich
^aas-gevangenis in Lissa-
1 °eze gevangenis bevonden
voor kort de gearresteerde
10 oe geheime politie van het
kerplicht
■}'an Kemenade heeft
l>ÏÏ I"0te aan dc kamer
kSrih ,.^1. er tot 1078 een
S twrMJ Van de -Par'
201 Plaats hebben.
ITT
ZÜ2) milïoen in 1973.
s®«5 Uit Zeeland op pa-
^2,5,7,9,11.
en buitenland op pa-
J" "P-pagina 15 en 17.
"utt op pagina 21.
--.i en economie op pagi-
voormalige Gaetano-bèwind, In Lissa
bon wordt aangenomen dat de aan
houdingen zijn verricht om door de
MRPP opgezette massale en luidruch
tige demonstraties tegen het NAVO-
vlootbezoek aan de Portugese hoofd
stad te verhinderen. De MRPP heeft,
haar aanhang vooral onder studenten
en scholieren. Als officiële reden
wordt door de Beweging van de
Strijdkrachten (MFA) opgegeven dat
MRPP-leden een ex-soldaat, die zij
verdachten van rechtse subversieve
ativiteiten. gedurende twee dagen
ebben gemarteld.
Enkele uren voor de Copcon-ïnval-
len verklaarde kapitein Vasco Louren-
co. lid van de Revolutionaire Raad
van de MFA. dat de verscherp te^par-
tijstrijd in Portugal ,.nïet bevorderlijk
is voor een gunstig verloop van het
revolutionaire proces". De Lourenco
sprak vanaf het balkon van het presi
dentiële paleis in Lissabon duizenden
leden van de communistische partij
Zie slot pagina 3 kolom 1
alle
MOORDRECHT (ANP)
vroegte donderdagmorgen hebben
twintig rechercheurs gesteund door de
mobiele eenheid van de rijkspolitie
een inval gedaan in de ambonezen-
wijk in Moordrecht. Bij de inval zijn
vier Molukkers gearresteerd, verdacht
van medeplichtigheid bij het beramen
van de gijzelingsactie op Soestdijk.
De politie heeft ook enkele wapens,
waaronder een automatisch pistool, in
beslag genomën. De rechercheurs had
den huiszoekingsbevelen van de offi
cier van justitie in Arnhem, mr. Hol-
steijn. die belast is met het onderzoek
in de gijzelingszaak.
Ongeveer veertig man van de mobiele
eenheid zijn later "op de ochtend naar
Moordrecht teruggekeerd om een
voormalig KNIL-officier wegens een
huurschuld van 10.000 gulden uit zijn
huis te zetten. Dit was aanleiding
voor de Zuid-Molukkers om een aan
val óp de politie te openen. Er ont
stond een felle vechtpartij, waarbij
door Molukkers met benzinebommen
en stenen gegooid werd. De politie
beantwoordde de aanval met traan
gasgranaten. Wel lukte het de KNIL-
officier uit zijn woning te zetten en
het huis dicht te timmeren.
MADRID (UPI) Een-rechtbank in
Spanje heeft twee Baskische studen
ten veroordeeld tot 16 jaar gevange
nisstraf
Het tweetal, Jose Inurritegui en Vic
tor Aranzabal, was ervan beschuldigd
lid fe zijn van de ondergrondse
ETA.
Minister Westerterp en zijn h ard- j
nekkigste tegenstanders. Van der Doef
(pvdai en De Beer (wd) wisten I
donderdag geen stap dichter bij elk
aar te kom.-n, nadat zij woensdag de
degens al fel gekruist hadden, De
minister bleef op zijn standpunt dat,
de periodieke keuringen alleen door
garagebedrijven verricht mogen wor
den als dat gebeurt in het kader van
een grote onderhoudsbeurt. Een meer- j
rierheiö van de Tweede Kamer vindt i
dat garages ook zonder een grote!
onderhoudsbeurt te verrichten, zo'n j
keuring zouden moeten kunnen uitvoe- j
rên.
Toen duidelijk werd dat dc partijen j
niet te verzoenen waren, kondigde dc
PvdA-er Van der Doef aan dat hij zelf I
met een wetsontwerp zal komen om
zijn zin te krijgen, als de minister
dinsdag zijn wetsontwerp intrekt.
Westerterp liet weten ook de invoe
ring van een keuring die door j
garages via een initiatief-wetsontwerp
onaanvaardbaar te vinden.
Staatsrechtskunöigen in politiek Den
Haag meenden uit dc woorden van de
minister te hebben opgemaakt dat het
onaanvaardbaar ten aanzien van een
initiatief-wetsontwerp uit de kamer er
op zal neerkomen dat de minister zal
weigeren dit, na aanvarditig door het
parlement, te contrasigneren. Verhef
fing tot wet is dan uitgesloten.
De discussies tussen de bewindsman
en de Kamer liepen donderdag af en
toe hoog op. maar ze leverden geen
nieuwe gezichtspunten op. Voor de
minister was dat aanleiding om met
name de PvdA te verwijten dat zij
een belangrijk wetsontwerp, waar ja
ren van voorbereiding in zitten, torpe
deren. De minister vond dat onbegrij
pelijk. omdat een meerderheid van dé
Kamer toch voor invoering van de
keuringsplicht :s.
DEN HAAG (ANP) PvdA-fracUe
voorzitter Ed van Thijn heeft donder
dag naar aanleiding van hel plan van
het kabinet de Amerikaanse straalja-|
ger F 16 te kiezen als opvolger van del
'Starfighter', gezegd: ..We zullen een!
motie indienen, waarin we deze beslis-
sing zullen afwijzen, en we zullen
proberen daarvoor een kamermeer
derheid te krijgen".
Van Thijn zei dit in een vraaggesprek'
met de NCRV-radio.
VVD-fractievoorzitter Hans Wiegel re-
ageerde: als minister Vredeling gaall
zeggen dat hij en het kabinet zullen
aftreden als de motie wordt aan gen o-
men. overweeg ik om voor te stem
men. alhoewel wij het niet met die
motie eens zijn. want wij zijn voor öe|
aanschaf van ae F-16.
Als die motie aan wordt aangenomen,
kunnen -wij bereiken dat dit kabinet
verdwijnt. ..Dat moet de PvdA heel
goed beseffen, voordat ze inderdaad
besluit tot het indienen van die mo
tie".
Tussen Nederland en België is vrijwel
voortdurend contact geweest over de
kwestie van de vervanging van de Star
fighter. Dit heeft ae Nederlandse pre
mier Den üyl donderdagavond in Brus
sel gezegd in antwoord op vragen van
journalisten. Den Uyi gaf dit antwoord j
op een vraag om commentaar te leveren
op de uitlating van de Belgische pre-
mier. Tinöemans. woensdagavond. De i
Belgische premier had toen, na zijn I
gesprek met de Amerikanse president
Ford, gezegd het te betreuren dat drie i
van de vier landen Nederland. Derfe-1
marken en Noorwegen) al een princi
pebesluit genomen hebben en da* open
baar hebben gemaakt 'zonder België te
hebben geraadpleegd'.
heden ontstaan, zelfs al zou de motie
geen meerderheid in de kamer verwer
ven. Er is een befaamd precedent: de
motie-Oud in 1951 over de Nieuw-Cui-
nea-polititk Zij werd met. «-en grote
meerderheid verworpen '66 tegen 26
stemmen), maar leidde nochtans tot
een kabinetscrisis. Het ging namelijk
mede om het beleid van de minister
van buitenlandse zaken Stikker, de eni
ge VVD-bcwjndsman in het kabinet:
hem ontviel via deze motie de steun
van zijn partijgenoten. Voordat werd
gestemd legde Stikker een verklaring
af: voor hem betekende de motie een
ondubbelzinnige afkeuring van het re
geringsbeleid ten aanzien van Indone
sië en Nleuw-Guinea. ..Ook al verkrijgt
zij geen meerderheid, maar wél de
stemmen van de VVD. zal ik aftreden",
aldus Stikker. De motie werd verwor
pen. doch de VVD stemde voor. Stik
ker ging heen, waardoor tevens de
basis aan het kabinet ontviel, zodat
ook de overige ministers hun porte
feuilles ter beschikking stelden. Zo
slaagde Oud ér in met een verworpen
motie een kabinet naar huis te zenden.
In het geval dat nu aan de orde is.
komt als belangrijkste -.Taag naar vo
ren: hoe zal de minister van defensie
een motie tegen de F 16 onvatten?
Minister Vredeling heeft deze week
bij de indiening van zijn nota
over de F 16 nog weer verklaard
niets te begrijpen van de bezwaren die
in zijn partij tegen de aanschaffing van
het bewuste vliegtuig leven. Politiek
gezien is dat echter niet meer ter zake.
De bewuste bezwaren zijn namelijk
vastgelegd in eer. congresuitspraak,
die voor de PvdA-fractie kennelijk een
realiteit is waarmee zij rekening wil
houden. Als zij op
gron^l daarvan een
motie indient, waar
in het beleid van
Vredeling op dit
stuk van zaken
wordt afgekeurd, dar
daaruit de conse
fiantlijn
ONDANKS EUROPESE WAARSCHUWINGEN
(Van onze correspondent)
BRUSSEL,— De Amerikaanse president Gerald Ford wil dat de NAVO gaat overwegen hoe Spanje
kan- worden verbonden met de westelijke defensie. Ford zei dit toen hij als eerste aan het woord
kwam na de officiële opening van de NAVO-topconferentie, donderdagmiddag in het kader van een
redevoering die er vooral op was gericht de Amerikaanse verbondenheid met het Atlantisch bond
genootschap te bevestigen. Donderdagmorgen nog had de Westdurtse bondskanselier Helmuth
Schmidt de Amerikaanse president „met klem doch zonder dramatisering" gewaarschuwd dat de
tijd-nu niet gunstig is om zich voor nauwere betrekkingen tussen, het fascistische Spanje en de ver
dragsorganisatie in te spannen.
Die waarschuwing heeft op Ford|.
blijkbaar even weinig indruk gemaakt
als de manier waarop met name Ne
derland, Noorwegen en Denemarken,
vorige week, toen de ministers van
defensie bijeen waren, dergelijke
voorstellen van hun Amerikaanse
ambtgenoot Schlesinger hebben afge-
Trouwens, voordat Ford aan het afloop van de. eerste vergadering we-j
woord kwam. had secretaris-generaal deronj op het feit da*, zolang in
mr. Joseph Luns in zijn speech al; Spanje het huidige niet-democratische
beklemtoond dat totalitaire systemen regime voortbestaat, geen banden met
van links of van rechts binnen het Spanje binnen de NAVO kunnen wor-
patroon van de NAVO niet aan de: den aangeknoopt. Volgens hem heeft
noodzakelijke voorwaarden vol-1
doen.
Premier Den Uyl duidde dan ook na
Zie slot pagina 3 kolom 2)
NIET OVERAL GESCHIKT VOOR FUNDEREN CAISSONSTORMVLOEDKERING
'TRILLEN' MOET
BODEMSTRUCTUUR
VERBETEREN
MIDDELBURG Het onderzoek naar
de bodemgesteldheid ih de Ooster
schelde op öe plaatsen waar mogelijk
de schuivencaissons van de Ooster-
scheldedam zullen komen heeft veel
verrassingen opgeleverd. Bij het sonde-
ringsonderzoek is men op grote ver
schillen in de bodemgesteldheid ge
stuit: bepaalde gedeelten zijn onge
schikt om er caissons op te funderen.
Consequentie is thans, dat rijkswater
staat de ondergrond moet verbeteren
door 'trillen' van de zandbodem, waar
door het zand meer inklinkt. Zoals be
kend bouwt men hiervoor een met
'trillers' uitgerust 'verdichtingsschip'
dat in januari gereed zal zijn. Het werl
aan de verbetering van de zandbodem
zal enige jaren vergen. Het beteken!
ook. dat drie kwart van de reeds aan
gelegde bodembescherming zink-
stukken die zo'n twee miljoen gul
den heeft gekost, zal worden vernield.
Is. F. Spaargaren, hoofd afsluiting Oos
terschelde en hoofd van de afdeling]
ontwikkeling nieuwe- werkmethoden i
van de deltadienst van rijkswaterstaat.'
noemde deze cijfers gisteren, donder
dagavond. toen hij in de Middelburgse
Schouwburg sprak voor de Nederland
se Vereniging 'Water, land en ruimte'.
Deze vereniging heeft een ledenverga
dering gekoppeld aan een 'werkbezoek'
aan Zeeland, waarbij vandaag, vrijdag
het Oosterscheldegebied en de hier in
■itvoering zijnde werken worden beke-
*en. Ter inleiding van deze excursie
prak gisteren ir. Spaargaren over het
mderwerp 'Studie met betrekking tot
le caissonstormvloedkering in de Oos-
?rschelde' gevolgd door een lezing van
'rs. H. L. F. Saeijs, wetenschappelijk
iedewerker van de afdeling milieu-on-,
'erzoek en inrichtingszaken van de.
'eltadienst te 's-Heer Arendskerke over]
Potentiële mogelijkheden van het toè-
:omstige milieu in het deltagebied'.
Oe heer Saeijs liet daarbij hoopvolle
geluiden horen t.a.v. verwachte ver
anderingen in het milieu, die zich ook
zullen voordoen als voor het tijver-I
schil wordt gekozen voor 2.30 meter ofl
zelfs bij een groter verschil. Ook bij de!
oplossing, waarop thans wordt gestu-l
deerd. zullen milieu veranderingen op
treden: die oplossing betekent alleen
een reductie van het verlies dat zich
zou voordoen bij een volledige afslui
ting. Bij alle kennis die men thans
heeft doet zich de vraag voor. aldus
drs. Saeijs, in hoeverre nog sprake zal
zijn van het behoud van het oorspron
kelijke milieu.
Daar staat echter zeer veel positiefs
tegenover, een toeneming van nieuwe
waarden, zoals meer soorten planten
in de schorrengebieden en uitbreiding
van het aantal vogelsoorten. Met be
hulp van dia's van reeds andere afge
sloten zee-armen illustreerde dc heer
Saeijs. dat dergelijke mutaties tot zeer
aanzienlijke nieuwe natuurwaarden
kunnen leiden.
In een met een stormvloedcaissondam
afgesloten Oosterschelde zullen de ver
anderingen toch zeer aanzienlijk zijn.
zo kon hij stellen, maar voor wat be
treft nieuwe natuurwaarden is winst
niet uitgesloten. Voorwaarde is, dat bij
de inrichting en het beheer op deze.
mogelijkheden zal worden ingespeeld,!
in welk opzicht rijkswaterstaat dili
gent zal zijn, zo kon hij de in de Mid-1
delburgse Schouwburg vergaderende
leden van Water, land en ruimte' ver
zekeren.
De heer Saeijs behandelde eerst de
voorgeschiedenis met de gro,ei van het
milieubewustzijn in de jaren tussen
1960 en 1970, die leidde tot een herbe
zinning. Tegen die achtergrond behan-j
delde hij verschillende plannen en mo-,
dellen met dammen en compartimente
ring. Voor het toekomstige beheer is
er nu meer speelruimte dan in het oor
spronkelijke plan het geval was ."zo zei
hij. Vervolgens ging hij in op de vraag
of elke verandering die optreedt ook
werkelijk een verarming behoeft te be
tekenen. De natuurwaarde zal bepaald
worden door tijverschil en zoutgehalte.
,In dit kader behandelde hij de conse
quenties voor het milieu van de ver
schillende mod'elleh, met name de con
sequenties voor het schorren- en inter-
getijdegebied.
Ir. -Spaargaren liet aan de hand van
dia's en tekeningen de leden van Wa
ter, land en ruimte' de huidige stand'
van zaken rond de Oosterschelde-af-
sluiting zien, met de drie diepe stroom-
geulen die nog open zijn. waardoor
Tiet tij' nog volledig naar binnen kan.
Hierdoor is de ingreep in zekere zin
nog beperkt gebleven. Door de werken
die al uitgevoerd zijn is er wel sprake
van profielvemauwing in de mond en
uitschuring-rond de koppen van het
bestaande damvak.
De geulen hebben zich de laatste ja
ren verplaatst en verdiept, tot circa
zes a acht meter. „Dit vereist waak
zaamheid, ook al worden de werken tij
delijk getemporiseerd aldus ir. Spaar
garen. die vervolgens inging ip de stu
dies, die rijkswaterstaat thans maakt
van de technische oplossingen die mo
gelijk zijn.
Zo worden ook oplossingen onder
zocht. die bij Yerseke een groter tij-,
verschil dan 2.30 meter zullen opleve
ren. met in de kostbaarste vorm een
handhaving van het huidige getij bij-
Yerseke. Rijkswaterstaat zal een aan
tal verschillende oplossingen aan de re-
CZie slot pagina 7 kolom 6j
zal de minister
tie moeten trek
ken. Deze consequentie namelijk dat
hij voor een belangrijk onderdeel van
„zijn beleid niet meer de steun krijgt
van zijn partijgenoten in de kamer. In
zo'n geval kan een bewindsman moei-
lijk doen alsof er niets aan de hand is.
het gaat dan als in de dagen ran Stik
ker om de vraag of zijn partijgenoten
de motie zullen steunen of niet
Het uiteindelijke resultaat hangt er
mede van af hoe de PvdA-fractie
de bewuste motie van een politieke la
ding voorziet tof niet voorziet». Zij
zou bijvoorbeeld kunnen meedelen dat
het hij dezg F 16 om een technische
zaak gaat. waaraan geen politieke con
sequenties verbonden behoeven te
worden. Als de PvdA-fractie dat echter
zou doen, dan zou ze toch wel een on
geloofwaardige houding aannemen.
Het PvdA-congres heeft immers de
F 16 tot een politiek object van de eer
ste orde gemaakt: het vond de aan
schaffing een vorm van deelneming in
de bewapeningswedloop en nam daar
tegen stelling. Daarom kan de PvdA-
fractie niet doen alsof een motie tegen
de r 36 geen politieke consequenties
zou behoeven te hebben. Als zij echter
die consequenties het aftreden var.
Vredeling en vermoedelijk vervolgens
van het kabinet niet aandurft, moet
ze ook gegn loze moties móienen. Wel
licht zou aan. wel de achterban hier en
daar wat grommen, maar wat dan
nog? De fractie heeft een eigen ver
antwoordelijkheid. Zodra ze echter
met een motie tegen de F 16 op tafel
komt. is die zonder mee- politiek ge-
iaden en staat het bestaan van het
kabinet op het spel. ook al zou de mo
tie worden ver-worpen. Vredeling zou
immers dezelfde weg dienen te gaan
als destijds Stikker.
De zaak is nog wat gecompliceerder
geworden. VVDfractiele'.der Wie
gel heeft aangekondigd een PvdA-motie
te zullen steunen als is hij het met
de inhoud niet eens omdat aanvaar
ding ran de motie tot een kabinetscri
sis zou kunnen leiden. We hebben het
hierboven al uiteengezet: als het par
lementaire spel correct wordt ge
speeld, gaat het niet in de eerste plaats
om aanvaarding van de motie, maar
om de houding van ae PvdA-fractie. Zij
beschouwt namelijk het kabinet-Den
Uyl als een parlementair kabinet en
dat betekent dat zij een PvöA-minister
op een essentieel ceel van zijn beleid
niet in de kou mag laten staan. Kenne
lijk wil Wiegel echter geen risico ne
men en Vredeling geen ontsnappings
kans laten: hij moet zich niet vol
gens ae theorie van Wiegel achter
een eventuele verwerping van de mo
tie kunnen verschuilen. Is dat nu niet
te veel spelen over de band van de po
litieke opportuniteit? 'A'iegels doe'.
het aftreden van het kabinet heiligt
blijkbaar zijn middelen, namelijk mee
doen aan een uitspraak tégen de F 16
terwijl hij er vóór is. Als Wiegel inder
daad tot deze tactiek zou besluiten,
dan doet hij mee aan een van die wei
nig aantrekkelijke spelletjes, die de
politiek in diskrediet brengen. Het
spel ook dat de toeschouwer over de
spelers doet zeggen: .Ais"het er op
aankomt zijn ze toch allemaal hetzelf
de". -.r zou wat minder geschipperd
moeten worden met de politieke
ethiek.
Premier Alexei Kosygin van de
Sowjet-Unie heeft woensdag tegen een
Japanse bezoeker in Moskou gezegd
dat partijsecretaris Leonid 3rezjnev
'weer ziek is', zo berichtte donderdag
de Japanse radio.