PROVINCIALE ZEEUWSE CC'
PZC
KABINET KIEST VOOR
DE AMERIKAANSE F-16
Den Uyl nog somber
over crisis bij justitie
Laboratoriumschool Zeeland in Goes
werd officieel in gebruik genomen
COMPROMIS CONFLICT
ROND SPANJE EN NAVO
Na urenlang nachtelijk beraad
van
&SStoV""d
nfiXi»eM«»
MILITAIR KABINET IN LIBANON
Kritiek Portugese
communisten en
militairen op
socialisten
tate»
pag. 11
518e jaargang
no. 119
InWd«g 24 mei 1975
De theek rans
Axel
[dagkrant
I fer^ ^niew-serie 'In-
Ker< r. Kaland.
g CW0U10 sprak met
^!%kJindi'e kroniek
ze»»s
'«toros Miöe
Op oom oooOp'O'Mo'm
-i' n> v Stemmen
ij- Por.-? Kerfce"-
SZ :- ichaken-
"ndge, ftcnge;_
RESTERENDE PLANNEN
WORDEN IN VERSNELD
TEMPO UITGEVOERD
GOES De laboratoriumschool
Zeeland te Goes, het opleidings
instituut voor middelbaar en
hoger laboratoriumpersoneel, is
vrijdagmiddag officieel geopend.
Dat gebeurde tijdens een feeste
lijke bijeenkomst in de aula van
het nieuwe schoolgebouw aan
de Rommerswalestraat. De ope
ning werd verricht door dr. ir.
W. L. Ghijsen, rijksinspecteur
voor het hoger technisch onder
wijs.
Dr. ir. Ghijsen moest een kraantje
open draaien van een zeer technisch
ogend apparaat. Daardoor werden via
allerlei chemische processen en een
laserstraal twee glazen buisjes (in de
vorm van het embleem van de school)
met een gekleurde vloeistof gevuld.
Die openingshandeling ging de inspec
teur voor het hoger technisch onder,
wijs niet al te vlot af. Het toestel
werkte aanvankelijk niet. Totdat
schooldirecteur dr. ir. C A. M. Mou
wen tot de ontdekking kwam, dat het
kraantje steeds meer weer in de ver
keerde richting werd gedraaid...
Het gebouw is de eerste nieuwe en
volledig voor dit doel gebouwde labo
ratoriumschool in Nederland. De labo
ratoriumschool Zeeland wordt in drie
fasen gebouwd. Gisteren werd feest
gevierd, omdat de eerste fase klaar is.
Die eerste fase omvat onder meer zes
laboratoria, vier theorielokalen, een
bibliotheek, docentenkamer, aula, op-j
slagplaatsen, werkplaats en ruimten
voor directie en administratie. Dit!
gedeelte moet het "hart.' vormen van
het totale complex.
Voorzitter M. Loeve van het stich
tingsbestuur meldde, dat er toestem
ming binnen is de resterende plannen
in versneld tempo te mogen uitvoe
ren. Dit betekent-, dat de laboratori
umschool binnen twee jaar zo'n 260
leerlingen kan herbergen. Nu zijn dat
er nog 135. Totale kosten van de hele
school: rond de vijf miljoen gulden.
Nieuwe richtingen
Niet alleen het gebouw wordt nog
uitgebreid, ook zal getracht worden
enkele nieuwe onderwijsrichtingen
naar de school toe te trekken. Er
wordt onder meer gedacht aan een
para-medische opleiding en een oplei.
ding voor apothekersassistenten.
Voorzitter Loeve hield in zijn toe
spraak nog een slag om de arm: „Wat
het precies wordt, dat weten we nog
niet Maar we koersen in elk geval in
die richting."
Voorzitter Loeve had het rrijdagmid-'
dag over een "bijzonder grote dag
voor het laboratoriumonderwijs in
Zeeland'. „Dat onderwijs was in Goes
een zeer bescheiden aangelegenheid..
Er is nu een ander niveau bereikt. En,
dat is een provinciaal succes." En.
„Goes voelt zich centrumgemeente i
van Zeeland. Nu mag Goes zich zelf
complimenteren met deze uitbreiding!
van het onderwijspakket." De heer
Loeve gaf een overzicht van de pro
blemen die overwonnen moesten wor
den om te komen tot een volwaardig
instituut voor middelbaar en hoger
laboratoriumpersoneel. Verder dankte
hij iedereen, die aan de totstandko-,
ming medewerking heeft verleend.
Inspecteur Ghijsen (hij verscheen in
verband met een weddenschap in jac
quet ten tonele) voor het hoger tech-
nisch onderwijs was bijzonder tevre
den met de laboratoriumschool Zee
land. „omdat het een sluitstuk vormt
van een in 1966 begonnen spreiding,
van de instituten'. Hij herinnerde er
aan, dat er oorspronkelijk vanuit
werd gegaan het 'Zeeuwse gat te i
dichten' vanuit Bergen op Zoom of
Vlissingen. „Maar uiteindelijk heeft
Goes er een goed instituut aan over
gehouden." Het laatstste gedeelte van
z'n toespraak hield de heer Ghijsen in
Zeeuws dialect. En voor het geval
voorzitter Loeve het niet verstaan zou
hebben, overhandigde ae inspecteur
hem het 'woordenboek der Zeeuwse
dialecten'.
Gelukwensen kwamen er van burge
meester mr. F. G. A. Huber van Goes.
Hij prees de voortvarende manier
waarop het bestuur de zaken had
aangepakt. Hij was bijzonder ver
heugd met de laboratoriumschool.
„Wij missen hier in Zeeland een uitge
breid net van het hoger beroepsonder
wijs", constateerde hij. Het gevolg
daarvan is, aldus burgemeester Hu
ber, dat veel jongeren de provincie
m d
en Informeel en
besloten 'napraatje' en daar
tegen nu heeft H-n raadslid
Oggel het GPV ge
protesteerd. B. en w. zijn het
echter niet met hem eens. zo hebben
zij meegedeeld" Tijdens dit napraatje
is er alle gelegenheid voor openheid
over en toelichting op alle zaken, die
wij hebben gedaan of voornemens zijn
te doen', aldus het college. Dat is een
heel mooie zin. waard om op de snij
tafel te worden gelegd. Vooraf even
wel moet er op worden gewezen dat
het napraatje zowel informeel als be
sloten is, met andere woorden e«-n
burger van Axel die dit napraatje wil
bijwonen, wordt de deur gewezen
Niettemin zeggen nu b. en w.: 'Er is
bij dit napraatje alle gelegenheid voor
openheid over alle zaken, die wij heb
ben gedaan of voornemens zijn te
doen' Blijkbaar houdt men er in Axel
een eigen definitie van openheid op
na: deuren dicht, de gordijntjes om
laag en dan maar met elkaar praten.
Een sterke definitie. Bij het cabaret
noemen ze zoiets een 'dijenkletser*.
De raad, in tbeekrans bijeen, ls op
dat ogenblik kennelijk vergeten
door wie hij is gekozen. En even
eens zien de raadsleden over het hoofd
dat in Nederland de burger tegelijker
tijd 'geregeerde' en 'regerende' is. Ver
moedelijk is sprake van een tijdelijk
geheugenverlies, dat weer wel zal ver
dwijnen zodra de verkiezingen nade
ren. Op dat moment beginnen de ver-
kozenen zich namelijk weer te herin
neren door wie ze zijn gekozen: door
degenen die ze nu buiten sluiten. Een
vreemde gang van zaken. We zien het
Axeise systeem al ingevoerd bij andere
vertegenwoordigende instellingen: ka
mervoorzilter Vondeling deelt mee dat
de kamer nog een poosje nablijft om
nog wat na te praten en tevens de
regering gelegenheid te geven achter
gesloten deuren in
formatie te ver
schaffen over aller
lei plannen. Het
land zou op zijn kop
staan als dat zou
gebeuren. Of dichter bij huis: de sta
ten houden een napraatje besloten
om gedeputeerden gelegenheid te
geven iets over hun voornemens te
vertellen. Zoiets kan eenvoudig niet.
Waarom zou het dan in Axel wel ge
beuren
fiantlijn
'Grote belangstelling'
Schooldirecteur Mouwen vertelde, dat
(Zie slot pagina 4 kolom 2)
Men kan overigens precies aangeven
wat b. en w. van Axel in eigen
kring hebben betoogd over deze
kwestie, ook al komt dat niet exact
naar voren in hun beantwoording van
het raadslid Oggei. Hc-t zijn namelijk
altijd dezelfde verhalen, zo in deze
geest: b, en w. hebben er wel eens
behoefte aan om raadsleden achter
gronden duidelijk te maken van zaken
die niet allemaal naar buiten kunnen
komen. Bovendien is het een goed ding
voor het college om de gevoelens van
de raadsleden eens te peilen over be
paalde beleidsvoornemens: voor der
gelijke gedachtenwisseiingen is een in
formeel napraatje na een raad uiter
mate geschikt. Waarom moet daar nu
moeilijk over worden gedaan heeft
het college zich ongetwijfeld met enige
ergernis afgevraagd: men doet nie
mand kwaad met dit soort bijeenkom
sten. want de zaken komen toch alle
maal nog in de openbare raadsverga
dering, zodat aan ae wettelijk voorge
schreven openbaarheid zonder meer
wordt voldaan- Dergelijke informele
contacten zijn voorts voor de raads
leden erg geschikt, omdat zij op die
manier directer bij het. beleid worden
betrokken. Zo ongeveer zal er wel in
het college van b. en w. in Axel zijn
gepraat toen daar de bezwaren van het
raadslid Oggel werden behandeld. Op
merkingen als deze komen namelijk
altijd terug wanneer hier en daar be
zwaren worden gemaakt tegen infor
mele bijeenkomsten van de raad. We
willen heus wel aannemen dat men
het allemaal oprecht meent, maar het
onbegrijpelijke is niettemin dat leden
van een openbaar college als de ge
meenteraad niet begrijpen dat deze
theekransjes eenvoudig riet kunnen.
Het zijn hoe dan ook onderonsjes, niet
toegankelijk voor de buitenstaander,
ze geven aanleiding tot argwaan er.
wantrouwen. De raadsleden van Axel
komen door hun napraatjes in een
kwaad gerucht.
Nog geen twee jaar geleden heeft
het Instituut voor bestuursweten
schappen een congres gehouden
over de 'politisering van het openbaar
bestuur', bij welke gelegenheid tevens
is gesproken over moderne vormen
van openheid bij dit bestuur. Mr. L.
E. M. Klinkers van de Utrechtse uni
versiteit hield een inleiding over de
openbaarheid van de beleidsvorming
en concludeerde dat in de huidige be
stuurspraktijk het zwaartepunt is ko
men te liggen bij de beleidsvoorberei
ding. Daardoor pleegt het beleid in
feite weer grotendeels in de besloten
heid tot stand te komen. Ter verbete
ring van deze onjuiste situatie bepleit
te Klinkers openbaarheid van alle be-
leidsvoorbereidende stukken, opdat
een zo breed mogelijke informatie ter
beschikking komt. Wat ziet men nu
echter in Axel gebeuren Via de 'na
praatjes' wordt dc raad juist betrok
ken in de beslotenheid van de beleids
voorbereiding en wordt daardoor een
verlengstuk van b. en w_, in plaats
van het omgekeerde. Terecht heeft het
GPV-readslid Oggel tegen deze gang
van zaken geprotesteerd. Jammer dat
hij de enige was.
De ocmsötuuonerende vergadering
van de World Tourist Organisation var.
de Verenigde Naties heef: Spanje ur-
gekozen als permanente zetel voor
1»^ o» T16 waarvoor het kabi-
xi aji voorkeur heeft uitgespro-
VERDERE BEMIDDELING
te de kansen om de controverse
506(1 eui(le te brengen was
J0?2I somber gestemd. Van
«f ..«It .nogal wat bezwaren" tegen
mterrierw van zijn staaftssecreta-
ii cei Den Uyl weten. „Er is wel
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Tijdens een nachtelijk kabinetsberaad heeft de Nederlandse regering zaterdagoch
tend vroeg definitief besloten de F-16 van de Amerikaanse vliegtuigfabriek General Dynamics te
kiezen als opvolger van de Starfighter, op voorwaarde dat de drie andere Westeuropese landen hun
keus op hetzelfde type bepalen.
Het kabinet zal de tweede kamer dins
dag een nota zenden over zijn keuze.
Dinsdagmiddag zal een persconferentie
worden gegeven.
De voorzitter van de tweede kamer, dr.
ir. A. Vondeling, heeft bepaald dat het
debat in de tweede kamer over de be
slissing van het kabinet op donderdag
5 juni zal worden gehouden.
Premier Tindemans van België maakte
vrijdag in Brussel bekend dat de Ame
rikaanse president Ford. die voor de
Navo-topconferentie donderdag en vrij
dag naar België komt, hem woensdag
na zijn aankomst wil spreken. Ford
zou bij dat gesprek ook Den Uyl wil
len hebben. De Nederlandse minister
president zei vrijdagavond op zijn we
kelijkse persconferentie van die uitno
diging nog niets te weten.
België neigt als enige van de vier be
trokken landen nog naar de Franse Mi-
rage als opvolger voor de Starfighter.
Ford zou van het onderhoud met Tin
demans gebruik kunnen maken om de
F-16 van harte aan te bevelen. Voor dit
toestel had Nederiand, evenals Dene
marken, diverse malen een duidelijke
voorkeur uitgesproken. Noorwegen
heeft de keus al bepaald op de F-16.
De Nederlandse regering vindt het zeer
belangrijk dat de vier landen gezamen
lijk een type toestel kiezen. Mocht de
uiteindelijke voorkeur van de Belgen
toch naar de Mirage uitgaan, dan be
schouwt het Nederlandss kabinet de
opvolging van de Starfighter weer als
een geheel open zaak.
Premier Tindemans heeft vrijdag in
Brussel de Nederlandse regering ge
vraagd de definitieve beslissing nog
even uit te stellen. Ook dit vergeef
se verzoek had Den Uyl volgens zijn
zeggen vrijdagavond nog niet bereikt.
De achtergrond van de vraag is vol
gens Tindemans het gerucht dat Den
Uyl en Van der Stoel (buitenlandse za
ken) tijdens hun bezoek aan Washing
ton, ruim een week geleden, inlichtin
gen hebben gekregen waarvan de Bel
gische regering nog niets weet. Den
Uyl ontkende vrijdag op zi.fn perscon
ferentie dat hij In zijn onderhoud met
president Ford over de F-16 heeft ge
praat.
iVaiGEparlementaire redactie)
DEïfflAG Minister-president Den Uyl is er vrijdag niet in geslaagd het geschil tussen minister
Wgt van justitie en zijn staatssecretaris Glastra van Loon bij te leggen. Na zijn ruim een uur du-
si gesprek met de premier staat Van Agt nog steeds op het standpunt, dat Glastra van Loon moet
kwijnen. Tijdens het weekeinde zal Den Uyl proberen de beide bewindslieden met elkaar te ver
wat aan de hand tussen de beide
heren. Het is niet eenvoudig" De
vraagd gaf de premier toe, dat de
spanningen tussen de beide bewinds
lieden niet alleen het gevolg zijn van
de openlijke kritiek van de staatsse-
hervatting gevechten in Beiroet
®0ET (AFP) President
öiEan Frangieh van Libanon
wjdag een nieuw kabinet
r'ifmd dat acht ministers om-
ra wie er zes militair zijn,
11 seft kandidaat-premier Noer-
El-Rifai bekendgemaakt.
Bft is voor het eerst dat er in
a Libanese regering militairen
I •'-gnomen.
ran defensie is generaal Is-
I ^acem, opperbevelhebber
-feoeiwerd venvacht dat een
"it Zeeland op de
^2,4,5,7 en 9.
n" eu buitenlands
"eJWs °P de pagina's 1, 3
ail.
v0rt 0p de pagina's 21 en
J?60 t,v' °P Pagina 24.
eel nieuws op pagina.
•a in de
de eerste daden van het nieuwe kabi
net zou zijn het afkondigen van de
uitzonderingstoestand in verband met
de jongste bloedige gevechten tussen
Palestijnse guerrillastrijders en leden
van de rechtse Falangistische partij.
Het Libanese leger patrouilleert sa
men met de Palestijnse guerrilleros ter
handhaving van de vrede in de jongste
vierdaagse slag tussen Palestijnen en
Falangisten.
Beide partijen hebben de tol van de
laatste botsingen vastgesteld op 30
doden en meer dan 150 gewonden.
De partijen konden er door de Arabi
sche ambassadeurs in Beiroet toe wor
den bewogen het Libanese leger te la
ten interveniëren.
In de jongste gevechten was donder
dagavond ook al een wapenstilstand
bereikt, maar zij duurde niet lang.
Donderdagnacht beschoot men elkaar
weer met raketten, mortieren en ma
chinegeweren. Vrijdagmiddag trad een
pauze in het vuren op en was het Li
banese leger in staat posities tussen
beide partijen te nemen.
eretaris op zijn topambtenaren in een
interview in het weekblad Vrij Neder
land. Ook vóór het vraaggesprek zou
den volgens Den Uyl de verhoudingen
al niet optimaal geweest zijn.
Met name zouden er volgens de pre
mier zakelijke problemen gerezen zijn
over het functioneren van het ambte
lijk apparaat.
De ruzie tussen Van Agt en zijn
staatssecretaris is vrijdag geen onder
werp van gesprek geweest in de mi
nisterraad. Den Uyl is van mening dat
het een zaak is tussen de minister en
zijn staatssecretaris. Omdat zowel de
minister-president- als Van Agt de be
noemingsvoordracht aan de koningin
hebben ondertekend, kunnen zij de
problemen samen wel tot een oplos
sing brengen, vindt de minister-presi
dent.
Verhard
In K VP-kring is men van mening,
dat Van Agt zijn standpunt sinds
dinsdag verhard heeft. Aanvankelijk
zou hij bereid zijn geweest genoegen
te nemen met openlijke excuses van
zijn staatssecretaris aan zijn ambtena
ren. maar nu rekent men ermee dat
Glastra van Loon inderdaad zal moe
ten verdwijnen. Een kabinetscrisis
verwacht men echter niet.
D'66-leider Jan Terlouw heeft Den
Uyl over de affaire-Glastra van Loon
een brief geschreven. Den Uyl wilde
over de inhoud vrijdag niets vertellen,
maar wel was hij bereid uitdrukkelijk
te verklaren dat Terlouw niet ge
dreigd heeft bij een aftreden van
(Zie slot pagina 3 kolom 1
LISSABON: Gewapende militairen
met pantservoertuigen staan op
gesteld rond het door de commu
nistische typografen bezette ge
bouw van het socialistische dag
blad "Republica" om een bestor
ming door socialistische demon
stranten te voorkomen-
MINISTERIE OVERLEGT
MET NOTARISSEN OVER
ONDERHOUDSSUBSIDIE
DEN HAAG Het ministerie van
justitie voert op dit moment overleg
met de Nederlandse notarissen over
een oplossing voor de moeilijkheden
die zijn gerezen rond het plan van
staatssecretaris Schaefer om door mid
del van loting' een keuze te maken uit
de subsidie-aanvragen voor gemeente
lijke bijdragen in het groot onderhond
van woningen.
De staatssecretaris houdt vast aan zijn
plan, alleen heeft hij het woord lo
terij' nu vervangen door 'volgordebe-
paiing'.
Met de Notariële Broederschap
vereniging van Nederlandse notaris
sen wordt nu besproken hoe ei
de notarissen medewerking kunnen
verlenen aan een betrouwbare keuze
uit de tienduizenden aanvragen om
vast te stellen wie een deel van c'
beschikbare 80 miljoen gulden krijgt.
LISSABON (UPI-AP) De militaire
revolutionaire raad die In Portugal aan
de macht Is, en de communistische
partij hebben vrijdag de socialistische
actie tegen een toenemende communis
tische overheersing veroordeeld.
De revolutionaire raad en de commu
nisten gaven afzonderlijke verklarin
gen uit naar aanleiding van de waar
schuwing van de socialistische leider,
Mario Soares, dat het Portugese volk
geen communistische dicatuur zal ac
cepteren.
Aan het eind van een langdurige bij
eenkomst liet de Revolutionaire Raad
weten, dat hij "niet zal toestaan dat
enige partij of partijen zich opwerpen
als de enige tussenpersonen tussen de
beweging van de strijdkrachten en het
volk op politiek, sociaal en cultureel
gebied
De communisten verweten op hun I
beurt de socialisten, dat zij met hun
anti-communistische campagne een
hysterie kweekten.
„OVEREENKOMSTEN MET VS BUITEN NAVO-VERBAND"
(Van onze correspondent)
BRUSSEL Het conflict tussen Nederland en de Scandinavische landen aan de ene kant en de
Verenigde Staten anderzijds over de betrekkingen tussen Spanje en de NAVO is voorlopig in een
compromis gesust.
In hun slotcommuniqué vermelden
de 13 minister van defensie die aan
het beraad in Brussel over nieuwe
richtlijnen voor de verdediging heb
ben deelgenomen, dat de Amerikaanse
bewindsman zijn collega's heeft inge
licht over de „bilaterale overeenkom
sten omtrent het gebruik door VS-
strijdkrachten van militaire voorzie
ningen in Spanje, waarbij er van
werd uitgegaan dat deze overeenkom
sten buiten het NAVO-verband blij-
ven".
In deze zinsnede ligt dan de duide
lijke afstand vast tussen hetgeen er
binnen de NAVO gebeurt en de Ameri
kaanse bemoeienissen met de Spaanse
bases, die Vredeling wenste, doch niet
temin wordt de kwestie in het com
muniqué genoemd en dat houdt op
zichzelf toch weer een bevestiging in
van het feit dat die Spaanse bases
voor de NAVO-verdediging van belang
zijn.
De Amerikaanse minister Schlesin-
ger zei zelfs dat bepaalde onderdelen
van de in Spanje gevestigd Ameri
kaanse strijdkrachten onder comman
do staan van de NAVOopperbevelheb-
ber (die tevens commandant is van
de Amerikaanse troepen in Europa).1
Daarbij zijn onder meer onderzeeërs
uitgerust met tactische nucleaire wa-
Minister Vredeling meende na af
loop dat de hele discussie en het
Amerikaanse drijven om de zaak op
tafel te brengen de NAVO geen goed
hebben gedaan „omdat door dit VS-
initiatief wij hebben laten blijken dat
(Zie slot pagina 3 kolom 2)
DR. IR. MOUWEN: „INSTITUUT MAAKT REGIONALE EUNCTIE VOLLEDIG WAAR"
