als een speld
niet helpt,
zullen we het
met een spijker
moeten doen"
17
HUBRECHT CORNELIS VAN DER MAAS:
«SötSssaren daar probe-
„TBOAC 3 MB "7J
RROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Maar er zijn anderen die dat ook kunnen,
en op grond van boerensolidariteit
misschien met wat andere woorden
hetzelfde bereikt hadden."
domme hyena's
Tien jaar geleden werd Huib van der
Maas als voorzitter van de Plattelands-
jongeren Gemeenschap Zeeland geïn
terviewd voor het boek "Van nabij en
verre', dat verscheen ter gelegenheid van
het aftreden van ZLM-voorzitter ir. M. A.
Geuze. Huib van der Maas toen: een jonge
boer. die de toekomst vol vertrouwen
tegemoet zag. Wat zou hij de schrijver
vap dat boek nu zeggen?
Bedachtzaam formulerend: ..Dat zoge
naamde groene front, daar komt in de
praktijk niets van terecht. Ik zou de
boeren oproepen om meer solidair met
elkaar te zijn. Ze moeten zich bewust
worden, dat ze met dat onderlinge gekisse
bis niks bereiken. Ik geloof, dat gebrek
aan solidariteit onze grote zwakte is. Ik
denk wel eens: jongens, jongens, wat zijn
jullie domme hyena's, als boeren onder
elkaar. Ze slachten mekaar af. Uit wat
voor overwegingen dan ook; Meestal om
dat ze vermeende belangentegenstellingen
zien en de drogreden aanvoeren, dat we
eikaars concurrenten zijn; dat we elkaar
wel 's kunnen opkopen."
„Het zuidwesten is in de landelijke organi
saties het meest agressief. Maar we zitten
ar vrij geïsoleerd. We worden door de rest
niet gesteund. Als de boeren in dè IJssel-
meerpolders twee jaar geleden een arbeids
inkomen van 60.000 hadden, en nu nog
50.000, dan hoor je alleen maar: „de
kosten lopen uit de hand." En verder niks.
Maar zij zitten nog steeds aan de plus
kant. Zij houden nog genoeg over om
normaal te kunnen draaien. Wij duiken
naar de negatieve kant. Maar we krijgen
gewoon geen steun. Nou wijs ik niet
beschuldigend naar de IJsselmeerpolders.
Want; wat deden wij zo'n zeven jaar gele
den, toen de Groningse boeren op de
straat stonden? Weet je wat we zeiden?:
„Ja, Groningen. Maar d-al is hun eigen
schuld, hoor. In het zuidwesten hebben we
ons aangepast. Maar zij moeten zo nodig
de hereboer blijven spelen." Wij hebben ze
ook gewoon laten stikken."
kauwgombal
Slok koffie. „We zaten laatst aan de bor
reltafel, toen er iemand tegen me zei:
„Huib, ik zeg niet dat je ongelijk hebt,
maar je doet het fout. Als je werkelijk
wilt waarmaken wat je zegt, dan brandt je
vlam veel te hard, en ben je zo opgebrand.
Het is soms net of je tegen een kauwgom
bal oploopt. Het geeft wel een eind mee.
maar dan krijg je weer een dreun terug."
Toen heb ik daarop geantwoord: „Je hebt
misschien gelijk. Maar ik doe het ook niet
voor lang. omdat we als we ergens
eenmaal zitten te lang blijven zitten."
Je kunt niet altijd maar drukken. Dat
houdt geen mens vol. Dat berekent, dat ik
dit werk maar een jaar of twee blijf doen.
Daarna moeten we weer een verse vlam
hebben."
Wie zou de beste minister van landbouw
zijn?
„Ik wil eerst dit even kwijt: dat gescheld
op Van der Stee. daar ben ik het niet mee
eens. Je moet niet vergeten, dat een minis
ter van landbouw in Nederland, minister
is van landbouw én van voedselvoorzie
ning. Dus hij heeft twee verantwoordelijk
heden: de belangen van de boeren en die
van de consumenten. Het is een denkfout
van ons boeren, dat we altijd zeggen- „de
minister moet voor ons zorgen". Welnee,
we motten voor ons zelf zorgen."
„Ik heb geen flauw idee, wie op dit
moment de beste minister zou zijn. Het
maakt me met zoveel uit. We moeten hem
zien als een zakelijke opponent, waar-we
onze zaken moeten aankaar.en Maar meer
ook met Je zult mij ook niet horen
roepen, dat Zijlstra. Knottnerus of weet ik
veel wie van onze voormannen, maar mi
nister van landbouw zou moeten worden.
Als een dergelijke boerenvoorman minister
van landbouw is. alleen om onze belangen
te verdedigen, dan krijgt hij het grootste
gelazer, met welke regering dan ook. De
belangen van de consument zouden in het
gedrang komen."
zweven
Op welke partij moeten de boeren stem
men, om uit de problemen te raken?
„Ik heb geen advies om op een bepaalde
partij te stemmen. Dat wil overigens niet
zeggen, dat het bemoeien met politiek je
niet kan helpen bij het behartigen van je
belangen. De Duitsers, die hebben het
aardig gelapt. Want daar heb je twee
grote blokken. Links en rechts. De boeren
hebben daar nogal wat invloed. En in
Frankrijk en Engeland ook. Wij hebben
dat nooit gekend, omdat we hier teveel
partijen hebben. Ik zie hier geen enkele
partij zitten, die het duidelijk opneemt
voor het boerenbelang. Ze zweven er alle
maal wat omheen,"
Van der Maas is zelf lid van de VVD. „Dat
zou dan in moeten houden, dat ik in een
bepaald vakje pas. Maar och, politieke
keuze is ook een kwestie van. afstre-
pen. Zo van: dat doe ik niet, datv niet en
dat niet..."
Als we het rapport van de Telderstichting
(de liberale wetenschappelijke instelling)
over de landbouwsituatie goed hebben be
grepen, vindt de VVD de partij die het
in de advertenties toch altijd zo goed
meent met de kleine zelfstandigen dat
de kleinere boeren maar moeten verdwij
nen.
Dat hebben we inderdaad goed begrepen,
zegt Huib van der Maas. „Dat hele rapport
slaat als een tang op een varken. Ze
zeggen, dat de slechtste maar moeten
„fvallen, zodat de beste overblijven. Dat
betekent dus schaalvergroting. Maar daar
schieten we niets mee op. Ze zitten ge
woon fout door dit te propageren. De
sociale aspecten hebben ze volledig over
net hoofd gezien. En als je hun ideeën in
de praktijk brengt, komen we nog niks
verder. Want ais je verlies lijdt met een
bedrijf van dertig hectare, heb je ook
armoe op een groter bedrijf. Eerst de
prijzen verhogen, dan pas kim je aan de
structuren gaan denken."
sliert blik
Natuurbeschermers en boeren kijken elk
aar niet altijd even lief aan. Vaak verde
digen zij tegenstrijdige belangen. Eind ja
nuari van dit Jaar bleek Van der Maas
tijdens een hoorzitting over de aanleg van
een bovengrondse hoogspanningsleiding op
Noord-Beveland echter zeer begaan met
het landschap.
Ruiterlijk erkent hij: „Dat is een stukje
tactiek geweest. Het verlies aan landbouw
grond was voor ons het belangrijkste
argument om tegen de plannen te protes
teren. Maar of het helemaal ongemeend
was. dat is punt twee. Wij boeren hoofdza
kelijk bij de Zandkreekdam. Ik vind het
een verarming van het landschap waar ik
woon en werk, dat daar vijftien uur per
dag een sliert blik voorbij schiet. En ik
vind het ook een verarming, als je ;egen
die rolpalen moet staan aankijken. Het is
niet zo. dat een boer denkt: „wat kan mij
het verrekken." Als ik in de bieten sta.
geniet ik van da; stuk natuur. Wij bekij
ken ook een eendenest. En als de jonge
eendjes in de sloot zwemmen, staan wij
daar ook wel 's bij stil. He: wordt wei
eens overdreven, da: we het alleen maar
materieel bekijken. Dat is namelijk n:et
waar. Er zijn zat boeren die hun best
doen om het landschap wat te stofferen.
Nou. dat doen ze niet uit materiële over
wegingen, wantzoiets kost geld."
dreigementen
Van der Maas is sterk in het lanceren van
dreigementen. Op de hoorzitting over de
150 kV-leiding in Colijnsplaat riep hij
tegen de leden van de commissie elektrici
teitswerken: „Wij zullen ons tot het uiter
ste verzetten. Wat dat 'uiterste* betekent,
ik laat het graag aan u over om dat te
taxeren. Wij zien vooralsnog aan dat 'ui
terste' geen grenzen". Gespierde taal. waar
over Van der Maas' partijgenoot gedepu-
TEKST:
WILLEM J. VAN DAM
FOTO:
WIM RIEMENS
teerde mr. J. F. G. Schlingemann zich
nogal boos heeft gemaakt.
Van der Maas verontwaardigd: ,Jk heb
destijds eens tegen een van je collega's
gezegd: „waar haalt zon man de pretentie
vandaan". Het kwam bij mij over als: .hoe
.tomen die boeren aan de onbeschaamd
heid om te protesteren". Zeer autoritair.
De verdeeldheid van ons betekent, dat
andere partijen of dat nou de overheid
is, de PZEM of een ander goed georgani
seerd lichaam, zoals Brussel met duizen
den ambtenaren met hun doordachte
plannen tegenover een uiteengerafeld front
komen te staan. En daar maakt de tegen
partij dankbaar gebruik van. En als de
boeren elkaar dan een keer gevonden
hebben, zoals bij die protesten tegen de
hoogspanningsleiding, wordt Schlingemann
boos. En dan constateer ik gewoon: ,hü
begrijpt er niks van. En het is nota bene
een gewezen boerenvoorman."
sputteren
Van der Maas is een van de boeren die
vindt dat de eisen van de landbouw des
noods maar door een blokkade van suiker
moeten worden afgedwongen. Is da: nou
eerlijk. Duizenden hebben de afgelopen
herfst in de blubber voor de boeren staan
ploeteren. Straks krijgen die zelfde mensen
misschien geen suiker meer.
Van der Maas. .„Als die suikerblokkade er
komt. houdt dat in. dat de consumenten
meer moeten betalen. Meer niet. We blok
keren een produkt. dat gemist kan wor
den. Ik bedoel: we hongeren geen bevol
king uit. Een dergelijke actie zal zo bege
leid moeten worder.. da: de consumer:-
misschien wel wat zal sputteren, maar dat
hij toch begrip krijgt voor het waar
om—"
„Ik heb het idee. dat de problemen van de
landbouw meer bij de consument zijn
gaan leven. We hebben een stichting public-
relations. Men vond het daar bijzonder
onjuist, dat de boeren de weg op gingen.
Maar het wonderlijke feit is. dat het de
publieke opinie in z'n algemeenheid gun
stig beïnvloed heeft. De gemiddelde Neder
lander heeft toen gedacht van: „nou, als ze
dit doen, dan zal het echt wel slecht
gaan."
Slok bier. .Men heeft altijd gedacht: „die
landbouw blijft toch wel." Ik geloof, dat
dat onze handicap is. De boeren zijn er
door de hele geschiedenis heen gebleven.
Maar nu hangt de toekomst aan een
zijden draadje. Als er niet snel iets ge
beurt. krijg je een verpaupering van de
boerenstand. Dat bestaan wordt wel ge
rekt, hoor. Ik zeg niet, dat binnen vier of
vijf jaar alle boerderijen leegstaan. Maar
het zal langzaam maar zeker achteruit
gaan."
uit weelde
Wanneer stoppen de boeren nou 's met
dat geklaag?
„Boeren klagen altijd, hè? Ja. ja. Da: is
nog een keer waar ook. We hebben vee', te
veel geklaagd. Daarom zijn we nu onge
loofwaardig geworden. Een boer kankert
altijd. Ook als he: goed gaa:. Er is steeds
wel wat. Op een akkerbouwbedrijf heb je
vijf of zes verschillende gewassen. Als vier
produkt en goud opbrachten, en eer.:;>
niks. dan kankerde die boer. Maar alles
oij elkaar had Ie misschien een inkomen,
da: klonk a'.s een klok. Kankeren ui;
weelde is dat geweest. Het weer is nooit
goed.
Maar een klein voorbeeldje: de boeren
klagen nie: meer zo opzichtig over het
weer van het laatste iaar. terwijl het toch
nog nooit zo extreem slecht geweest is.
Dat wi! zeggen, dat er dan werkelijk zaken
aan de orde zijn. waar over :e kankeren
valt. Ken je dat spreekwoord? Zolang de
boer klaagt, gaat het hem goed. Kankert
hij niet meer. dan is hij dood- En ik
geloof, dat we vandaag de dag die kant
opgaan..."
KATS Na twee koppen koffie, drie pilsjes, acht sigaretten
en twee grote sigaren vraagt Huib van der Maas plotseling:
„Hoe ben ik nu op jou overgekomen? Kijk, ik wil niet uit de
verf komen als die vent die weer zo nodig moet Dat heeft
olleen maar een averechtse uitwerking. Ik weet dat er men
sen zijn die zich doodergeren als ze steeds maar weer die
zelfde smoelen in de krant zien staan. Zo van: „hè, daar heb je
hem ook weer". Ik wil niet zo nadrukkelijk op de voorgrond
treden. Je jaagt de mensen alleen maar tegen je in het har
nas. Begrijp je nu, waarom ik aarzelde, toen je me om dit inter
view vroeg? Ik heb er echt lang over nagedacht. Voor mij per
soonlijk hoewel, een beetje ijdel is iedereen hoeft het
echt niet. Maar als ik via zo'n gesprek meer begrip kan kwe
ken voor de zaak waar ik voor vecht, zou het natuurlijk stom
zijn als ik het niet gedaan had".
ganiseerd bent. is het veel makkelijker om
lastig te zijn. En ik geef toe: als me nu
iets niet onmiddellijk lukt, ben ik niet zo
lastig, dat ik meteen met mijn zetel ga
zwaaien. Dan wil ik proberen, of ik staps
gewijs niet verder kan komen."
spijker
Fel: „Wij hebben als boeren teveel de
neiging gehad om alleen maar naar onze
voormannen op te kijken. Wij hebben er
blijkbaar behoefte aan, iemand' op een
voetstuk te zetten. Als we een Knottnerus,
Zijlstra en Mertens benoemen en redene
ren van: „nou ben jij onze voorman en we
kankeren alleen nog maar bij moeder de
vrouw, de buurman of aan de tap na een
vergadering," dan schieten we daar niks
mee op. Dan gaan Knottnerus, Zijlstra en
Mertens hun gang. Als ik op hun plaats
zat, zou ik waarschijnlijk ook een eigen
spel spelen: inslapen en ouwe jongens
krentenkoek. Maar ze' moeten regelmatig
met spelden in hun kont geprikt worden.
En als een speld niet helpt, dan zullen we
het verdorie met een spijker moeten doen
En dan zullen ze een keer goed au moeten
roepen. Als de boeren vinden, dat hun
voormannen het niet goed doen. dan moe
ten ze hen tot de orde roepen. Als je
maar op de juiste momenten prikt en in
de juiste kont. Dat doen we nog veel te
weinig."
Van der Maas krijgt zegt hij vanuit
z'n Noordbevelandse achterban wel vol
doende van die speldeprikken. „Ik erger
me er zelfs aan. wanneer ik word opge
beld door mensen, die zeggen: „wat heb jij
dat goed gedaan." Dan vervallen we in
die zelfde fout: een voorman benoemen,
hij doet het een keer goed. hallelujah wat
doet 'iehet toch goed. laten we alles maar
aan hem overlaten. Maar ïk ben het niet
die het gedaan heeft. Dat beetje spreek
vaardigheid en routine moet je hebben. Je
moet niet staan te bibberen. Je moet wel
op durven staan om je zegje te doen.
Hubrecht Cornelis van der Maas
uit Kats: zevenendertig jaar. Vorig
jaar nog een van de Zeeuwse boe
renactievoerders. In verband met
zijn activiteiten door het KNLC
(Koninklijk Nederlands Landbouw-
comitë) met royement bedreigd.
Nu, een van de leidende figuren bin
nen de ZLM (lid van het hoofdbe
stuur en voorzitter, van'de kring
Noord-Beveland), één van de orga
nisaties waar hij vorig jaar nog
vrolijk tegenaan liep te schoppen.
Toch een hele ommezwaai
,!Üei>P. ZUCllt' Van der Ma** vertelt
Oliemln eT? die actiegroep
een 5leeris barder gingen roepen, om
ten i^!,atlllsanlenaclic OP touw te zet-
wilde m, rfVaS 6en cok' waaraan ik niet
kans Er zat ce» veel te grote
eecreiWa Cr t,cn vicrde organisatie
minkier -T wordcn- E" dan laclit zo'n
52 "CY01, Da" ka" «1c taktiek van
«orden Ik 1,5" "°R -VCrder loc&cPast
hoe ver I V"0 d,e lijd afgevraagd:
moesten Tl. 8" n,ct die aclies' We
staande nmü' ,.naar streven om de be-
ftas natuurt le latC" scheuren Het
dat de an». eC" Utopic om le denken,
rente ml t™'" °Ueman ineens een
niet meer ml, h .zou k«Jgen. Het zou
satietje Fn I f" ecn vierde organi-
*agen soanne ,S het -Paard a<™er de
keus over aLs fe e blljft cr dan voor
organisatie kw en'100r gevraagd wordt, dc
ingekaKeid6 dat volledig ben
voor een stuk ";e.c waar. Maar wel
url-jk Als je niet geor
