PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Bij landschapsparken de boer weinig
beperking en reële vergoeding geven
ONTPLOFFING VERWOEST FABRIEK IN
ANTWERPEN
Wm ZES DODEN
PORTUGEZEN 12 APRIL
NAAR DE STEMBUS
Ontwikkelingshulp
Boekenweek
Landbouw niet
gerust op
sang van zaken
STRIJD OM
ASMARA HERVAT
Prent
na prent
Pagina 9
21 8e jaargang no. 35
Dinsdag 11 februari 1975
Dc verkiezingen
van 1977
ry- CHUvergsdcrfng van
WjVrff zaterdag heelt ondanks
wfrnj' den toch enige klaarheid ge-
bracht, over de situatie van
het CDA- Sterker nog: op
grond van dew- CH-besiuiten
kunnen globaal de lijnen worden ge
schetst waarlangs zich de komende
twee jaar vermoedelijk behoudens
onverwachte gebeurtenissen de Ne
derlandse politiek zal bewegen. Enkele
hoofdpunten zijn ln dit opzicht van
overwegend belang: in de eerste plaats
staat nu vast dat de CHU deelneemt
aan het CDA met alle consequenties
vandien. met dien verstande en dat
is een tweede pum dat zij zien nog
niet wil uitspreken over het tijdstip
waarop deze consequent fes moeten
worden aanvaard. In de praktijk zal
dat laatste er vermoedelijk op neerko
men dat dit tijdstip samenvalt, met de
komende kamerverkiezingen. Met- an
dere woorden: er is een redelijke kans
dat bij die verkiezingen (in 197") het.
CDA als één partij zal opereren en ook
één lijst zal indienen. Vanaf dat mo
ment moet rekening worden gehou
den met één fractie in de tweede
kamer. Vóór die tijd evenwel blijft de
huidige toestand ongewijzigd: de KVP
en de AR blijven regeringspartij, de
CHU treedt zonodig op als oppositie
partij.
Van belang lijkt ons voorts een op
merking die AR-fractievooraUer
Aantjes zaterdag naar aanleiding
van ae CH-besluiten maakte. Hij be
toogde namelijk dat tegen Prinsjesdag
1976 toch wel duidelijkheid zal moeten
bestaan over een gezamenlijk optrek
ken, want de algemene beschouwingen
die dan in de kamer worden gehouden
zijn het voorspel tot de verkiezingen
die daarna komen. Een juiste opmer
king. Als bij de algemene beschouwin
gen van 1976 de zonen van het CDA-
nuis nog steeds niet als "broeders sa
menwonen', dan kan men hel. samen
gaan zo langzamerhand wel gaan ver
geten. Het najaar van 1976 komt voor
de CDA op een 'zijn
of niet-zijn' neer: de
periode van het on
verbindend gepraat
is dan voorbij. Op
dat. moment zal er
politiek gezien een interessante
situatie zijn ontstaan: twee CDA-par-
tijen (AR en KVP) hebben dan vies-
jaar lang het kabinet - Den Uyl ge
steund, één CDA-groepering (CHU)
daarentegen heeft als oppositie gefun
geerd, maar aan het einde ••an deze
rit behoren zij alsnog één lijn te gaan
trekken. Eén lijn met het oog op de
toekomst: de verkiezingen van het dan
volgende voorjaar 1977. Tijdens de al
gemene beschouwingen van 1976 zul
len de drie confessionele partijen na
melijk vooral lief voor elkaar moeten
zijn.
Dit 'lief-zijn-voor-elkaar' vertaald ln
praktisch-politieke termen bete
kent zonder meer dat het CDA er
niet aan kan denken het kabinet-Den
Uyl tot inzet van de verkiezingen ie
maken. Dat zou wel hebben gekund
als de CHU zaterdag direct al zou heb
ben besloten tot één fractie in dc
tweede kamer. In plaats daarvan werd
echter duidelijk onderstreept dat de
huidige situatie zal worden voortgezet.
De CHU-voorzitter heeft zelfs ae eis
uitgesproken: het beleid van het ka
binet-Den Uyl mag geen inzet van de
komende verkiezingen zijn voor een
CDA. Als dit voornemen inderdaad
wordt gerealiseerd leidt dat er onver
mijdelijk toe dat AR en KVP het laat
ste jaar van het kabinet-Den Uyl hun
extra-parlementaire verhouding jegens
dit kabinet zullen gaan onderstrepen.
Zij zullen in de loop van 1976 zich ver
moedelijk gereserveerder jegens het
kabinet opstellen'. Aldus doende komen
zij dan weer langzamerhand in de
buurt van de CHU: via een zekere dis
tantie van het huidige kabinet wordt
de brug naar het CDA geslagen. We
geloven dat de hierboven geciteerde
opmerking van Aantjes over de alge
mene beschouwingen van 1976 vooral
in deze zin moet worden uitgelegd.
Vanzelfsprekend gaat dit betoog uit
sluitend op indien zich geen onver
wachte gebeurtenissen voordoen,
zoals een kabinetscrisis met daaraan
verbonden vervroegde verkiezingen.
Het ziet er echter niet naar uit dat
één van de CDA-partijen op korte ter
mijn een dergelijke crisis zal willen
forceren: verkiezingen zouden voor
hen ongunstig kunnen uitvallen. En
dat weer houdt in dat het kabinet-Den
Uyl vermoedelijk zijn vier jaar rustig
zal kunnen afmaken. En als dat zonder
al te grote ongelukken gebeurt zal dat
zeker zijn invloed op de verkiezingen
van 1977 uitoefenen. Weliswaar zullen
de CDA-partijen het beleid van hei hui
dige kabinet niet tot inzet van ae ver
kiezingen maken, maar als dit kabinet
inmiddels de vier jaar zonder grote
kleerscheuren zou zijn doorgekomen,
ligt het voor de hand dat aan een con
tinuering van de huidige combinatie
wordt gedacht. We hebben niet de in
druk dat op dit ogenblik grote geest
drift bestaai in confessionele lering
voor een herhaling van het Biesheuvel
experiment met de WD. Zo gezien
hebben de besluiten van de CHU van
zaterdag mogelijk ook gevolgen voor
de verkiezingen van 1977: ze komen
er op neer dat het dan zal gaan over
de vraag hoe groot het CDA-aandee!
zal kunnen zijn in een nieuw kabinet
met de PvdA.
De Duits-Franse journaliste Beate
Klarsfeld die op spectaculaire wijze
ex-Nazi's aan de kaak stelt, is door
een Israëlisch "Klarsfeld-comité' voor
gedragen voor de Nobelprijs voor de
vrede voor 1975.
MEER MACHT VOOR JUNTA
ANTWERPEN Een hevige explosie, die in vrijwel het gehele
Belgische Waasland was te horen, heeft maandagochtend vroeg
de polyethyleenfabriek van Union Carbide Belgium N.V. op de
rechter Scheldeoever in Antwerpen volledig vernield. De explosie
kostte aan zes personen het leven, terwijl er elf met ernstige ver
wondingen moesten worden opgenomen in ziekenhuizen. Negen
anderen konden na een geneeskundige behandeling naar huis. De
schade bedraagt vele miljoenen guldens. De explosie ontstond
maandagmorgen om vijf over zes in reactor 3 van de polyethy-
leeninstallaties van de fabriek. De oorzaak is niet bekend.
De ravage, die op het fabrieksterrein
werd aangericht, was enorm. Gebou
wen met wanden van golfplaten wér
den op slag veranderd in kale staal
constructies. Van de kantoorgebouwen
in de buurt bleef geen ruit heel. Op
de plaats van de explosie ontstond
een omvangrijke hoop verwrongen me
taal. Grote ketels barstten open.
Wrakstukken van de geëxplodeerde fa
briek werden tot ver in de omtrek
neer gesmeten. Een twintigtal in de
buurt van de fabriek geparkeerde per
sonenwagens en autobussen werd
zwaar beschadigd. Bovendien moesten
ketels van de aangrenzende fabrieken'
Petrochim en SIBP, ruiten van som
mige huizen in Antwerpen en enkele
omliggende dorpen het als gevolg van
de hoge luchtdruk ontgelden. Metin
gen hebben uitgewezen, dat het vrijge
komen polyethyleen geen gevaar heeft
kunnen opleveren voor de in de nabij-'
heid gelegen bevolkingscentra-
Rampgebied
Meteen na de ontploffing is het
bied aan de rechter Schelde-oever tot
rampgebied verklaard. De Antwerpse
politie, ambulance, brandweer en Ro-
de-Kruishelpers werden met groot ma
terieel naar het getroffen gebied gedi
rigeerd. De hulpacties werden gecoör
dineerd vanuit een aan de Scheldedijk
geïnstalleerde mobiele commandopost.
Ziekenauto's voerden voortdurend do
den en gewonden naar de Antwerpse
ziekenhuizen af. Technisch personeel
begon onmiddellijk met het onderzoek
naar de mogelijkheden om verder ont
ploffingsgevaar tegen te gaan. Vier
uur na de ontploffing om tien uur
had men de honderden meters
lange staalwirwar onder controle.
Ontsnappende gassen, die zich daar
voor leenden, werden zoveel mogelijk
aangestoken om verspreiding te voor
komen. Op verschillende plaatsen te
gelijk begon de brandweer met blus
werkzaamheden en het bergen van de
slachtoffers, die onder de wrakstuk
ken waren bedolven. Aanvankelijk
werd het verkeer in de wijde omtrek
verboden en omgelegd. Uit voorzorg
werden verder enkele in de buurt
liggende schepen naar een andere lig
plaats verwezen.
Ooggetuigen
Ooggetuigen van de ramp verklaarden
maandagmorgen, dat ze direct na de
explosie een rookpluim in de vorm
van een omgekeerde pyramide hadden
gezien. De explosie zelf ging, volgens
hun zeggen, gepaard met een enorme
steekvlam en een luid gesis van ont
snappende gassen. Zij zagen, dat de
golfplaten van de gebouwen werden
afgerukt en ver op de Scheldedijk, op
geparkeerde auto's en in het water
van de Schelde werden gegooid- Hon
derden meters van het brandpunt van
de explosie werden later glasscherven
en papieren uit het administratiege
bouw aangetroffen.
De ontploffing gebeurde juist op het
moment, dat de nachtploeg plaats
maakte voor de dagploeg, zodat
maar ongeveer 50 personen aanwezig
waren. Omdat de ploegen juist wissel
den, waren er aanvankelijk veel moei
lijkheden om het juiste aantal doden,
gewonden en vermisten vast te stel
len.
Polyethyleen wordt gebruikt voor de
vervaardiging van allerlei plastics. De
stof wordt, behalve door de Union
Carbide (140.000 ton per jaar) op de
linker en rechter Scheldeover ook
vervaardigd door BASF (33.000 ton)
en USI Europe (104.000 ton). De pro-
duktie bij deze bedrijven geschiedt
onder hoge druk (2.000 atmosfeerIn
Antwerpen wordt verder polyethyleen
vervaardigd door Polyolefina. Daar
gebruikt men echter .eest lagere druk.
Het ziet er niet naar uit, dat de ruim
driehonderd werknemers van Union
Carbide Belgium NV te werk gesteld
kunnen worden bij de nederzetting
van het bedrijf op de linkeroever. De
herstellingswerkzaamheden zullen
maanden vergen.
REACTIES ZEEUWSE LANDBOUW OP 'NOTA LANDSCHAPSPARKEN'
(Van onze correspondent)
LISSABON De Portugese pre
sident Francisco da Costa Go
mez heeft maandag in een toe
spraak voor radio en televisie
bekendgemaakt, dat op 12 april
in Portugal vrije verkiezingen
sinds 50 jaar zullen worden ge
houden. De kiezers zullen op die
dag een wetgevende vergadering
van naar schatting 270 leden kie
zen, die een nieuwe grondwet
moet opstellen en de verkiezin
gen voor een wetgevende kamer
zal voorbereiden.
vandaag in
IN EEN PROEFSCHRIFT oefent
mr. G. W. Zeylstra, oud-ambassa
deur in Kinsjasa en Canberra,
scherpe kritiek op de ontwikke
lingshulp. Volgens hem is het
hoofddoel van de hulp handhaving
van de huidige wereldorde
(pagina 3)
DIT JAAR is het motto van de
boekenweek 'reizen en lezen'. Het
geschenk is daaraan aangepast
'Bericht aan de reizigers'
(pagina 9)
Nieuws uit Zeeland op de
pagina's 2, 5, 6 en 7;
Binnen- en buitenlands
nieuws op de pagina's 1, 3, 4
en 9;
Sport op de pagina's 10 en
li;
Radio en televisie op pagina
12;
Financieel nieuws op pagi
na 13.
Met de bekendmaking van de Portu
gese president is er een einde geko
men aan de twijfel over de belofte
van de Beweging van de Strijdkrach
ten, dat er binnen het jaar na de
revolutie in het land vrije verkiezin
gen zouden worden gehouden. Het
omverwerpen van het regime-Caetano
vond 25 april vorig jaar plaats.
In zijn redevoering zei Da Costa
Gomez, dat 12 april een mijlpaal zal
worden op de lange weg die moet
worden afgelegd naar de democratie-
Hij riep de naar schatting 5,5 miljoen
stemgerechtigden op in groten getale
naar de stembus te komen. „Geen
Portugees kan afstand doen van zijn
verantwoordelijkheid om te stemmen.
Stemmen is samenwerken en niet
stemmen is het volk verraden", aldus
Da Costa Gomez.
Intussen meldden de Portugese
kranten maandagmorgen, dat de Jun
ta der Nationale Redding, het leidend
orgaan van de Beweging van de
VLISSINGEN De Zeeuwse
landbouw voelt er niets voor
mee te werken aan de totstand
koming van landschapsparken,
als men niet van het begin af
aan betrokken wordt bij het
overleg daarover en als er niet
de zekerheid wordt gegeven, dat
een en ander begeleid wordt
door een 'reële vergoedingsrege
ling'. Dat blijkt uit een eerste
reactie uit Zeeuwse landbouw-
Strijdkrachten, de wetgevende macht
aan zich heeft getrokken op het ge
bied van de politieke zuivering, de
bestrijding der economische sabotage,
de morele herbewapening en .de pu
blieke orde en veiligheid. Volgens de
kranten heeft de Raad van State dit
besluit van de Junta goedgekeurd.
De communistische partij heeft
maandag een document gepubliceerd,
waarin landbouwers uit het zuiden
van Portugal stellen, dat er dringend
doortastende maatregelen nodig zirïj
om te voorkomen dat 1975 een hon
gerjaar voor Portugal wordt. De land
bouwers beschuldigen de grote land
eigenaren van bet beramen van een
fascistische staatsgreep.
De landbouwers eisen inbeslagne
ming van alle landerijen en bezittin
gen van degenen die sociale en econo
mische sabotage plegen. Zij dringen
aan op wetten ter bestraffing van
(Zie slot pagina 3 kolom 5)
kringen naar aanleiding van de
nota's van erm over de plannen
in Nederland 21 nationale par
ken en een nog niet nader
aangeduid aantal landschaps
parken tot stand te brengen.
Een aanwijzing in zuidwest-Nederland
van Grevelingenbekken (1100 ha) en
Biesbosch (12-000 ha) tot nationale
parken zet de landbouw in het zuid
westen naar de voorlopige mening
van ir. D. Luteijn, voorzitter ZLM, en
fl. J. de Jager (voorzitter CBTB)
niet voor grote problemen.
Dat zou met de aanwijzing van land
schapsparken wel het geval kunnen
zijn. Daarbij benadrukken zowel de
heer De Jager als ir. Luteijn de
noodzaak voor de landbouw om te
kunnen blijven moderniseren-
Ir. Luteijn: „Ilt zet grote vraagtekens
bij het van bovenaf conserveren van
het landschapsbeeld. De laatste jaren
is het mede de landbouw geweest, die
Een beeld van
overbleef na de ont
ploffing maandagmorgen bij Union
Carbide Belgium op de rechter
Schelae-oever in Antwerpen. Ce-
heel boven linies de vorfrommelde
reactoren, rechts het glasloze kan
toor van het bedrijf.
ADDIS ABEBA (RTR/AP) Eritrese
rebellen en Ethiopische troepen heb
ben maandagavond in en rond de be
legerde provincie-hoofdstad Asmara
felle gevechten geleverd.
Van betrouwbare zijde werd vernomen
dat in de 200.000 inwoners tellende
stad gevechten met geweren, bazooka's,
raketten en machinegeweren gaande
zijn.
De opstandelingen zouden ook gepro
beerd hebben de luchthaven Johannes
in te nemen, maar him poging werd
waarschijnlijk afgeslagen.
He Volksfront voor de bevrijding van
Eritrea (PLF) heeft verklaard niets te
willen weten van Soedans voorstel tot
een staking van het vuren, zolang
Ethiopië niet akkoord gaat met het
verlenen van onafhankelijkheid aan
Eritrea.
Soedan heeft voorgesteld dat de strijd
dadelijk wordt gestaakt, dat er amnes
tie wordt verleend aan allen die een
wapen bezitten en dat er zonder voor
waarden vooraf een vredesgesprek
komt.
het landschap heeft ontwikkeld. Ik
vraag me af of het mogelijk is de
landbouw te ontwikkelen en tegelijk
het huidige landschap te bewaren, ik
twijfel of je ze op elkaar kunt afstem
men. Het landschap is geen monu
mentaal gebouw, dat je apart kunt
nemen en kimt conserveren. Land
bouw en landschap lopen samen."
HAAKS
En de lieer G. J. (Ie Jager: „De
boeren rijn altijd de beheerder van
het landschap geweest, het schijnt,
dat we dat tegenwoordig niet meer
goed doen. We zien de noodzaak van
landschapsbescherming best in, maar
alles wat er in het landschap gebeurt
en de boer belemmert in de moderni
sering is een foute zaak. Er is een
structuurplan van de EEG. Dat voor
ziet in een modernisering van de
bedrijven om bij te kunnen blijven.
Alles wat je doet aan landschapsbe
scherming staat natuurlijk haaks op
dat structuurbeleid van Brussel."
Naar de menink van ir. Luteijn zou
men voor behoud van een landschap
ook oplossingen kunnen kiezen, die op
landbouw hier en daar niet beperken.
Luteijn: „Je zou kunnen denken aan
een- aanpassing, waarbij als vanzelf
een aanal natuurlijke elementen be
waard blijven. In De Poel moeten een
aantal heggen blijven bestaan. Men
zou ze kunnen verplaatsen naar plek
ken, waar ze de landbouw niet beper
ken en waar ze wel staan in het
landschap. Landschapsparken geven
de boer een nieuw stuk onzekerheid,
er worden gemakkelijk beperkingen
opgelegd, maar schadevergoedingen
zo leert de ervaring komen minder
gemakkelijk af. Een schadevergoeding
zal bovendien mee moeten groeien
met de zwaarte -. an de beperking,
waarmee men te maken krijgt. Een
verschil met collega's om die redenen
zal moeilijk te accepteren zijn."
Zowel de heer De Jager als ir. Luteijn
wezen in hun reactie op de proble
men, waar mee de landbouw in ruil-
verkavelingsgebieden al fe maken
heeft rond de natuurbescherming. Bei
den zijn over de ontwikkelingen, die
zouden moeten leiden tot- landschaps
parken niet 'erg gerust'. Luteijn: ,JSr
zijn teveel mensen over bezig, die te
'weinig afweten van de manier, waar
op het in de praktijk toegaat. Men
stapt over de landbouw nogal gemak
kelijk heen. Het zal er toch op neer
komen, dat de landbouw het land
schap zal moeten beheren. Een ander
kan het niet doen. De landbouw moet
bij de voorbereiding zeer nadrukkelijk
betrokken zijn." is zijn visie.
MEEPRATEN
„Mijn grote zorg blijft toch, dat er
allerlei beperkingen worden opgelegd,
die op de rug van de boer komen. We
zullen geen enkele beperking accepte
ren, die voor rekening van de boer
komt. Daar pas ik voor. Als er ver
goedingen in het vage blijven, hoeft
het niet." In diezelfde geest liet ook
de heer De Jager rich uit: „De land
bouw zal beslist niet tot elke prijs
land beschikbaar stellen. Milieu en
Zie slot pagina 4 kolom 4)
ELF MENSEN ERNSTIG GEWOND - SCHADE LOOPT IN MILJOENEN
