PROVINCIALE ZEEUWSE CO
m
NIEUW BESTAND IRA
VANAVOND VAN KRACHT
CHU onder voorbehoud
akkoord met CDA
Deltadienst 'prikt' Brouwersdam door
met sluis, die alles mogelijk maakt
"L.^40
PwËSÊ&-
P' V
Kissinger: laatste
bemiddelingspoging
Sojoez-17 weer
op aarde terug
Congresleden willen
hulp aan Cambodja
en Saigon staken
de krant
van zeeland
KISSINGER:
VS ZAL WEER
MET KLM
GAAN PRATEN
WESTDUITS
VLIEGTUIG
MET 42 MAN
NEERGESTORT
Jacht op Japanse
anarchist
in Europa
Arabieren zouden
ioodse banken
boycotten
BOUWPUT IN
MEI KLAAR
Wereldtitel voor
Harm Kuijpers
Pagina 9
218e jaargang no. 34
Maandag 10 februari 1975
RESULTAAT VAN GEHEIM OVERLEG MET
FUNCTIONARISSEN VAN BRITSE REGERING
(Van onze correspondent)
LONDEN De provisionele IRA heeft zondagavond bij verrassing een nieuw staakt-het-vuren
afgekondigd. De zogenaamde 'legerleiding' van de terroristenorganisatie was twee dagen onafgebro
ken bijeen geweest. Zondagavond was er nog niets bekend over de voorwaarden waaronder de IRA
het staakt-het-vuren had goedgekeurd. In Ulster vragen de protestanten zich met angst af, welke con-
het Britse gouvernement zou hebben toegestaan.
Het staakt-het-vuren zal vandaag
om zes uur in de avond Engelse tijcl i
ingaan (zeven uur Nederlandse tijd).
Op 16 januari was een einde gekomen
aan een eerste periode van wapenstil
stand, die 25 dagen had geduurd.
Tijdens de afgelopen vijf jaar van
Noordiers geweld zijn in Engeland
alleen al 50 mensen om het leven
gekomen. In Ulster lieten meer dan
1100 slachtoffers het leven.
De eerste reacties uit de Ierse Re
publiek waren positief. Van de zijde
van de regering verklaarde men min
of meer triomfantelijk, dat kennelijk
de hongerstaking van de 17 IRA-terro
risten in een van de gevangenissen
van de Republiek op het eindresultaat
geen invloed had gehad. De IRA had
het de laatste weken doen voorkomen
alsóf deze hongerstaking op de meest
directe manier het tot-stand-komen
van een nieuw staakt-het-vuren in de
weg had gestaan. Eén van de honger
stakers is inmiddels naar een zieken
huis overgebracht. Zijn toestand is
kritiek.
Het is goed mogelijk dat de honger
stakers hun pogingen nu zullen opge
ven- De regering van de Ierse Repu
bliek heeft bij herhaling laten weten
onder geen enkele voorwaarde van
plan te zijn te zwichten voor de
dreigementen van de hongerstakers,
Deze eisten voor zich het recht op te
worden beschouwd als politieke ge
vangenen. De regering in Dublin be
schouwt hen echter als gewone misda
digers.
Voordat het bericht over een herstel
van het bestand bekend was, werd
zondagavond bericht, dat een menigte
beschoten was, die in Belfast een r-k
kerk verlieten. De schutter doodde
twee mensen. Twee gewonden moes
ten naar een ziekenhuis gebracht wor-
ISRAËL VOOR BESLISSING
(Van onze correspondent)
JERUZALEM De regering-Rabin staat voor haar eerste vuur
proef en Kissinger wellicht voor zijn laatste. De Amerikaanse mi
nister van bv'tenlandse zaken heeft aan de vooravond van zijn
nieuwe reis door het Midden-Oosten laten doorschemeren, dat
hij wellicht zijn persoonlijke diplomatieke bemiddeling in het Is-
raëlisch-Arabische conflict zal staken als hij er deze keer niet in
zal slagen Egypte en Israël nader tot elkaar te brengen.
Van Israëlische kant is het enthou
siasme voor de Amerikaanse bemidde
ling de laatste tijd aanzienlijk ge
daald. De stap-voor-stap-mebhode van
Kissinger belooft Israël wél het opge
ven van veel gebied, maar biedt in
Israëlische ogen weinig kans op vre
de. Binnen de regering heersen dan
ook meningsverschillen over de vraag
of het nog wel zin heeft op de
Ingeslagen weg voort te gaan en of
het niet beter is naar de vredesconfe
rentie in Genève te gaan.
Deze laatste mening wordt ook ge
deeld door velen buiten de regering,
onder wie oud-premier Golda Meir
(hij belangrijke beslissingen wordt zij
nog altijd geraadpleegd) en oud-minis
ter van buitenlandse zaken Abba
Eban.
Israël heeft Egypte bij monde
minister van buitenlandse zaken Allon
een hele reeks alternatieven voorge
schoteld: in de Israëlische diplomatie
een nieuw verschijnsel. In de tijd van
Golda Meir zijn wij nooit getuige
geweest van een dergelijke benade
ring.
Hoe de Israëlische diplomatie op
dit ogenblik werkt, liet premier Rabin
vrijdagavond blijken door te verkla
ren, dat Israël bereid is de door
Egypte zo begeerde strategische pas
sen in de Sinai en de olievelden van
Aboe Rodeis OP te geven als Egypte
bereid is een eind te maken aan de
toestand van oorlog. Minister van de
fensie Peres voegde daaraan toe, dat
Egypte kan kiezen tussen „grenzen
van vrede en grenzen van oorlog".
Israël doet veel concessies voor veel
vrede en weinig concessies voor wei-'
nig vrede.
In een interview voor het NOS-
programma Panoramiek verklaarde
Kissinger zondagavond overigens, dat
zijn reis waarschijnlijk geen directe
resultaten zal opleveren, en louter een
oriënterend karakter heeft. „Ik wil
nagaan wat de pairtijen nu werkelijk
willen. Daarna kom ik terug (naar de
DEN HAAG (ANP) „Uw leiders
hebben mij er van overtuigd dat ik het
niet alleen maar een technische kwes
tie is. Daarom héb ik toegestemd in
heropening van de onderhandelingen
vanuit een breder perspectief". Aldus
Kissinger, de minister van buitenland,
se zaken van de Verenigde Staten, zon-
dagavond in het NOS-tv-programma
- 'Panoramiek' over de onderhandelin
gen inzake de transatlantische vluch
ten van de KLM.
Een woordvoerster van het ministe
rie van buitenlandse zaken in Den
Haag verklaarde desgevraagd dat het
ministerie wacht op Amerikaanse sug
gesties, inzake dat 'bredere perspectief'
van de onderhandelingen. Minister Kis
singer zei in Panoramiek verder dat hij
over de KLM-problemen nog contact
zal hebben met minister Van der Stoel
(buitenlandse zaken).
VS) om een Amerikaans standpunt te
formuleren".
In een zondag, na een zes uur
durend kabinetsberaad, uitgegeven
verklaring wordt gezegd dat Israël „in
dit stadium" de bemiddeling van Ame
rika verkiest boven een hervatting
van de vredesconferentie in Genève.
De nadruk ligt hierbij op de woorden
„in dit stadium". Want iedereen is het
er over eens, dat Genève het enige
alternatief is als Kissinger er niet in
mocht slagen de partijen tot elkaar e
brengen. De keuze is, wat de Israëli's
betreft, nu aan Sadat, die, zo geloven
Zie slot pagina 3 kolom 5)
Russisch tijdrecord in ruimte verbeterd
MOSKOU (AFP, RTR) De
Russische kosmonauten
Alexei Goebarev en Georgy
Gretsjko zijn zondag aan
boord van hun ruimteschip
de Sojoez-17 op aarde terug
gekeerd, zo heeft het pers
bureau Tass bekendge
maakt. Ze zijn bijna vijf
weken in de ruimte geweest.
De kosmonauten zijn op aarde te
ruggekeerd in een gebied ten
noordoosten van de stad Tselino-
grad in de Sowjetrepubliek Ka
zakstan.
'Goebarev en Gretsjko zijn ge
zond en zij hehben hun program
ma met succes afgewerkt', ver
klaarde Tass.
De kosmonauten waren in de
ruimte overgestapt op het ruimte
station Saljoet-4 na hun lancering
op 11 januari. De Sojoez-17 heeft
een Russisch tijdsduurrecord in
de ruimte gevestigd, zei radio
Moskou.
De landing van luitenant-kolonel
Goebarev en civiel ingenieur
Gretsjko had in 'moeilijke weers
omstandigheden' plaats.
Ze hebben tijdens hun vlucht 28
dagen doorgebracht aan boord
van de Saljoet-4. Deze zet zijn
baan om de aarde voort.
Het wereldrecord is in Ameri
kaanse handen.
Volkssterrenwachl
Waarnemers van kunstmanen van
de volkssterrenwacht Simon Ste-
vin in Hoeven hebben hun con
clusie bevestigd gekregen. Zij
merkten zaterdagavond, dat de
Russische Saljoet-4 - Sojoez-17-
combinatie was ontkoppeld, re
construeerden de haan en conclu
deerden, dat een landing werd
voorbereid, die zij zondag rond
het middaguur verwachtten.
den. De schutter bevond zich in een
gestolen auto en opende het vuur met
een automatisch wapen.
Zaterdagavond is de Britse soldaat
William Robson overleden aan de ver
wondingen die hij had opgelopen in
een grensgevecht met, het Ierse repu
blikeinse leger. Hij is de eerste Britse
soldaat in Noord-Ierland die dit jaar
het leven laat.
ATHENE (AP) Een Westduits mili-
tair transportvliegtuig is zondagavond
in zee gestort op een vlucht van Kreta
naar West-Duitsland, zo is op de
luchthaven van Athene meegedeeld. Er
zaten 42 mensen In het toestel.
Het vliegtuig was opgestegen van de
marine- en luchtmachtbasis Souda op
Kreta en kort daarna ontving de ver
keerstoren op de basis een SOS van
het vliegtuig dat het in zee stortte.
Aldus functionarissen op he vliegveld
van Athene. Er is een reddingsoperatie
met schepen en vliegtuigen op gang
gebracht maar het is nog niet bekend
waar het toestel precies terecht is ge
komen.
STOCKHOLM-STUTTGART (AFP-
DPA-UPI) Tn Zweden maken Japan
se geheime agenten en de Zweedse pov
litie een intensieve jacht op de leider
van het anarchistische Japanse 'Rode
leger', Akira Kitagawa. Dit berichtten
zondag de Zweedse bladen 'Svenska
Dagbladet' en 'Aftonbladet'.
De Japanse ambassade in Stockholm
en het Zweedse ministerie hebben de
ze berichten echter 'geheel en al on
juist' genoemd.
Kitagawa, die ook hekend is onder
de schuilnaam 'Ito' en op wiens hoofd
de Japanse politie een prijs van on
geveer 130 miljoen gulden heeft ge
steld, is onder meer een van de daders
van het bloedbad op de Israëlische
luchthaven Lod in 1972, waarbij 27
mensen werden gedood. Volgens de
Zweedse krantenberichten zou hij zich
sinds vorig jaar december in Zweden
schuil houden nadat een plan tot ont
voering van de Japanse ambassadeur
in Noorwegen verijdeld was. In ge
zelschap van de 32-jarige anarchisten
leider zouden zich zes of zeven van
zijn volgelingen bevinden.
De Westduitse veiligheidsautoriteiten
hebben naar zondag bekend is gewor
den in verband met een verwachte aan
slag van Japanse anarchisten een vei-
ligheidscordon gelegd rond de lucht
haven Echterdingen bij Stuttgart.
NEW' YORK (RTR) De Arabische
landen boycotten enkele grote Euro
pese banken omdat deze instellingen
door joden zouden worden overheerst.
Dit heeft de New York Times zaterdag
gemeld uit hoge bankkringen in Lon
den.
|f,
"V4
f.-
'X jMm
'i
Z /W*
i de CHU. zaterdag in Utrecht.
NOG GEEN VOLLEDIG SAMENGAAN
(Van onze parlementaire redactie)
UTRECHT De CHU heeft zich zaterdag, als laatste van de drie christendemocratische partijen,
akkoord verklaard met de statuten van het CDA. De christendemocratische federatie is daarmee
vrijwel een feit. Wel heeft de CHU nog eens nadrukkelijk te kennen gegeven, dat zij niets ziet in
een volledig politiek samengaan op dit moment. De beslissing daarover moet 'te zijner tijd' worden
genomen tegen de achtergrond van de dan geldende politieke situatie, zo vindt de CHU.
„REGERINGEN ONBEKWAAM"
WASHINGTON (RTR, AFP)
Een groep van 82 leden van het
Amerikaanse congres heeft er
zondag bij president Ford op
aangedrongen een spoedig en al
geheel einde te maken aan de
Amerikaanse militaire en econo
mische hulp aan Zuid-Vietnam
en Cambodja.
De congresleden, onder wie zowel de
mocraten als republikeinen, zeggen van
mening te zijn dat een voortzetting
van deze hulp de beide landen niet
dichter bij een permanente vrede,
brengt. „Het op grote schaal doorgaan'
van de Amerikaanse hulp zal mis-!
schien het leven van de onbekwame re- j
geringen van Zuid-Vietnam en Cam-i
bodja rekken, maar wij zien geen en-;
kei humanitair of nationaal belang dat
de kosten van deze hulp rechtvaar
digt", aldus de congresleden.
Negenenveertig politici van de opposi
tie in Zuid-Vietnam hebben met hun
bloed een protestbrief getekend, ge
richt tot het Vietnamese volk, het
Amerikaanse congres en de Amerikaan
se regering en 'alle mensen die de
vrijheid en gerechtigheid eerbiedigen'.
De politici waren bijeen gekomen voor
het gebouw van de nationale vergade
ring in Saigon, waar zij zich in hun
vingers sneden en hun bloed vermeng
den om de brief te tekenen. De poli
tici. 48 leden van de nationale verga
dering en een senator, protesteren met
hun brief tegen de sluiting, eerder de
ze week. van vijf kranten en de op-,
sluiting van 18 vooraanstaande jour-:
nalisten die volgens de regering-Thieu
agenten van de Vietcong zijn.
In de brief zeggen de politici dat „pre
sident Thieu de grondwet en de andere
wetten met voeten treedt, de persvrij-j
heid verstikt en grof geweld gebruikt
om de journalisten te terroriseren".
„De dictator Ngoejen Van Thieu", al
dus de brief, „voert Zuid-Vietnam naar'
de ondergang".
In de Cambodjaanse hoofdstad Phnom
Penh is zondag een mislukte aanslag
gepleegd op het hoofd van de moham
medaanse gemeenschap van Cambodja
en naaste medewerker van president
Lon Nol, generaal Les Kosem.
GESCHIKT VOOR ZOET ÉN ZOUT GREVELINGENBEKKEN
Nieuws uit Zeeland op de
pagina's 2, 4, 5 en 6.
Binnen- en buitenlands
nieuws op de pagina's 1
en 3.
Radio en t.v. op pagina 7.
Sport op de pagina's 9, 10,
11,12,13 en 14.
SCHARENDIJKE In de komende
drie jaar zal de deltadienst van rijks-1
waterstaat de Brouwersdam (tussen!
Schouwen en Goeree) 'doorprikken'!
met een sluis van vrij aanzienlijke om
vang en capaciteit. Een doorlaatwerk,
waarmee men in de toekomst nog alle
kanten uit kan: spuien om het daar
achter gelegen Grevelingenmeer zout
te houden. Het hangt allemaal af van
de definitieve beslissing over de af
sluiting van de Oosterschelde, waar
voor uiteindelijk zal worden gekozen.
Even ten noorden van het dorp Scha-
rendijke is het aannemingsbedrijf Van
Oord Utrecht NV in het dijklichaam
van de Brouwersdam bezig de bouw
put te spitten voor de doorlaatsluis.
Een put met de omvang van een niet
onaardige voetbalkuip. Eigenlijk was,
de dam zelf niet breed genoeg om eri
een bouwdok van bijna 500 meter leng
te in te verwerken, zodanig dat de bou-|
wers daar straks met droge voeten]
kunnen werken. Daarom heeft de aan-
nemer aan de zee-en meerzijde de dami Tiapp bnbpre
van enkele flinke uitstulpingen moe- 1 u/cc iwiw o
ten voorzien.
schiedenis, die grote betonblokken, vieri
jaar geleden afgeworpen uit de gon
dels van een kabelbaan.
Op het ogenblik is het karwei al een
stevig eind gevorderd. Na de aanbeste
ding op 31 mei vorig jaar heeft de
aannemer de bouwput ongeveer op de
helft van de uiteindelijke diepte. En
die moet op 13 m minus NAP liggen.
In mei aanstaande moet de put worden
opgeleverd. Dan moeten de draglines,1
de trucks en de graafmachines van1
diverse soorten en maten hun werk
hebben gedaan. Dan moet ook de muur
van betonblokken en moeten de zink-:
stukken zijn opgeruimd die de aan-;
nemer in de bouwput heeft blootge
legd, nadat ze op dezelfde plaats in
1972 onder het zand waren gestopt. Ze;
liggen er wat merkwaardig bij als op-;
gravingen van een eigentijds stukje ge-
De doorlaatsluis in de Brouwersdam!
zal uit twee kokers, elk 195 meter]
lang en in de keel een hoogte van on
geveer 6 meter. De openingen aan
weerskanten, zijn trechtervormig, zo
dat een vrij hoge doorstroming kan
worden bereikt. Samen zullen ze een:
capaciteit krijgen die gemiddeld op'
100 kubieke meter per seconde ligt
Om een vergelijking te maken: dat isl
net zoveel waterdoorlaat als nodig is
om alle afvoer van westelijk Noord-;
Brabant naar de Westerschelde te ver
werken.
De plannen voor de bouw van dit
doorlaatwerk in de Brouwersdam
maakten al onderdeel uit van de oude
deltawerken. Alleen zijn ze aangepast,
aan de jongste studies naar de moge
lijkheden tot compartimentering (vak
verdeling) van het zuidelijk deltage
bied. In die hele opzet voor de Ooster
schelde achter een (half open) af-
sluitdam speelt het Grevelingenbekken
namelijk mee. Maar juist omdat er op
het ogenblik over het hoe en wat van
die compartimentering nog geen afge
ronde adviezen op tafel liggen en geen
beslissingen zijn genomen was het
zaak om met het oog op het toekom
stig waterhuishoudkundig systeem in
het Grevelingenbekken een wepdbaar
beleid te voeren.
Alle kanten uit
Bij het ontwerpen van het doorlaat
werk voor de Brouwersdam heeft af
deling waterstaatkundige inrichting
van de deltadienst, gevestigd in het ba-
ra kkencomplex aan het haventje van!
Scharendijke dan ook rekening gehou-j
den met de volgende bestemmingen
van het Grevelingenmeer: I
Geleidelijke ontzilting en daarna een j
zoet bekken.
In deze oorspronkelijke opzet is hei
de bedoeling om na verloop van een.
aantal jaren aan de oostkant (bij Brui-
nisse) zoet water uit het dan even
eens verzoetende Oosterscheldegebiea
binnen te laten via een sluis in de Gre-
velingendam. Tegelijkertijd kan dan
aan het andere uiteinde van het Greve-I
lingenmeer via de nieuwe sluis in de
Brouwersdam zout en brak water in
zee worden geloosd. In het oorspron
kelijke deltaplan was aan het Greve-j
lingenmeer een functie in de zoetwa
tervoorziening toebedacht,
Het bekken in de toekomst zout
houden.
De deskundigen zijn het er op het
ogenblik nog niet over eens welke de:
beste doorspoelrichting voor het Gre-:
veüngenmeer in dat geval zou zijn. Er
zijn dan twee mogelijkheden: 1. zee-
De algemene vergadering van de
CHU bleek verder weinig bezwaren te
hebben tegen de CDA-statuten. In snel
treinvaart werd het ene na het andere
artikel aanvaard. Het enige spannende
moment was de stemming over een
motie van oud-minister Beemink, die
via een achterdeur toch vastgelegd
wilde zien dat de bijbel en niet het
evangelie het richtsnoer voor de CDA-
politiek zou moeten zijn.
KVP en ARP waren op 14 december
al akkoord gegaan met het begrip
„evangelie", dat. voor buitenstaander*
wat meer ruimte zou bieden om tot
het CDA toe te treden. De CHU ech
ter, zo kwam al uit de voorbereidende
discussies naar voren, was sterk ver
deeld. Een amendement van de afde
ling Apeldoorn om vast te houden aan
„de bijbel" werd zaterdag echter met
een kleine meerderheid verwor
pen.
Dat was het moment voor oud
minister Beemink die met het
kamerlid Van Leijenhorst het amende-
ment-Apeldoom had verdedigd om
met een compromis-motie te komen.
„Onder het begrip evangelie moet
worden verstaan het bijbels getuigenis
van Gods geboden en beloften", zo
luidde de tekst. Daar stemde de ver
gadering vrijwel eensgezind wel mee
in een persoonlijk succes voor de
ervaren politicus die Beemink nog
steeds is.
Onduidelijk is nog of de motie nu
volledig in de statuten moet worden
verwerkt of slechts als een toelichting
bij die statuten zal worden opgeno
men. Maar dat is een zaak voor de
toppen van de drie partijen, die op 26
en 27 februari bijeen komen om het
over de laatste meningsverschillen
eens te worden.
Zoals verwacht had de ledenverga
dering daarvoor het amendement over
het vormen van één lijst van oud
minister Scholten aanvaard, dat ook
al door de Unieraad op 14 december
was aangenomen. Dit houdt in dat de
Tweede-Kamerfracties van KVP. ARP
en CHU niet gebonden zijn aan het
streven van één CDA-fractie, zolang
geen wijziging is gekomen in de huidi
ge politieke situatie waarin KVP en
ARP wel zitting hebben in het kabi-
nebDen Uyl en de CHU niet. Voorts
zal de beslissing over de vorming van
één lijst bij de komende verkiezingen
pas te zijner tijd door de partijtoppen
w .den genomen aan de hand van da
dan geldende situatie.
De CHU-vergadering sprak zich ver
der uit voor een gekozen secretaris,
wat op 26 en 27 februari een punt
van hard onderhandelen zal opleveren
met KVP en ARP. Vooral de antirevo
lutionairen willen namelijk een erva
ren man van hun kant (mr. J. Kraijen-
brink) hiervoor naar voren schui
ven. Ook het voorstel om per lid
f 1,50 aan het CDA af te dragen kreeg
voldoende instemming. Ai bleek op dit
punt weer iets van de felle tegenstand
die in sommige kieskringen tegen de
vorming van het CDA bestaat. Enkele
afgevaardigden kondigden aan in geen
geval de contributie te zullen voldoen
én desnoods de CHU te zullen verla
ten.
De fractieleiders van KVP en ARP,
Anöriessen en Aantjes, die ook op de
CHU-vergadering aanwezig waren, ver
heelden na afloop niet dat zij bever
op dit moment ai een oeshssing had
den gezien over een politiek samen
gaan Maar zij legden zich noodge
dwongen bij de CHU-besUssing neer.
Mr. Aantjes vond wel dat tegen Prins
jesdag 1976 duidelijkheid moet be
staan over een gezamenlijk optrekken.
,T>e algemene beschouwingen, die op
Prinsjesdag volgen, staan dan al in
Zie slot pagina 6 kolom 1) Zie slot pagina 3 kolom 4)
