PROVINCIALE ZEEUWSE COURA
P2C
WERKLOOSHEID NA
CORRECTIE LAGER
„Vermoeidheidsfactor is argument
tegen tenderbeloodsing in Scheldemond"
Plan van
Clerides
voor
Cyprus
NOS voorwaardelijk
akkoord met vierde
- klassieke - zender
Prijsstijging in
januari 0,7 pet
nivor
Interieur
DEN UYL: „VERTRAGING GROEI"
ZON EN MIST
ONDANKS UITVERKOOP
URNENVELD IN
HARDENBERG
ONTDEKT
hlnooirlir atijlrn
KORTf Dit/1 2A MIDDELBURG
m ion tot '3104
218e jaargang no. 33
Zaterdag 8 februari 1975
NICOSIA (DPA) De voorzit
ter van het Cyprische parlement
Glavkos Clerides, zal maandag
aan zijn Turks-Cyprische ge
sprekspartner Rauf Denktash
een allesomvattend plan voor
oplossing van de kwestie-Cy-
prus voorleggen dat door zijn
regering is opgesteld.
Het plan behelst volgens beschikbare
Informatie vorming van een staten
bond met talrijke kantons, een krach
tige centrale regering en ruime auto
nomie voor de Turkse minderheid op
Cyprus. Het zal worden voorgelegd
aan de Verenigde Naties en de vaste
leden van de Veiligheidsraad en het
stemt naar de mening van de regering
in Nicosia overeen met wat de VN
voor ogen staat.
Politieke kringen in Nicosia vertrou
wen erop dat het plan zal leiden tot
het doorbreken van de impasse die
ook vrijdag nog heerste in de dialoog
tussen Griekse en Turkse Cyprioten.
Clerides en Denktash bespraken de
'heropening van de luchthaven van Ni
cosia die sinds de inval van de Turkse
troepen op Cyprus is gesloten, zon
der dat ze vooruitgang bereikten.
AMERIKANEN
WEER ACTIEF
IN VIETNAM
WASHINGTON (RTR) Het Ameri
kaanse ministerie van defensie heeft
vrijdag toegegeven dat deskundigen
van de luchtmacht in Zuid-Vietnam
zijn om te helpen bij de distributie
van vliegtuigonderdelen-
De Pentagonwoordvoerder zei dat ze
ventien deskundigen van de Ameri
kaanse luchtmachtbasis Clarke op de
Filippijnen, tijdelijk in Zuid-Vietnam
zijn gestationeerd. Omdat zij geen
onderhoudswerk aan Zuidvietnamese
vliegtuigen doen, is er - geen sprake
van schending van de verdragen van
Parijs, zei de woordvoerder. Op de
vraag of de taak van de Amerikanen
het versohaffen van aanwijzingen
welk onderdeel waar naar toe moet
het verschaffen van aanwijzingen
welk onderdeel waar naar toe moet
niet neerkwam op 'adviseren/ ant
woordde de woordvoerder: „zo wordt
het daar door de betrokkenen niet
uitgelegd."
De Noorse regering heeft vrijdag
gratie verleend aan een van de vijf
joden die twee jaar geleden waren
veroordeeld wegens moord op een
Arabische kelner in Lillehammer. De
betrokkene, de Deen Dan Earbel, ver
liet direct het land.
Nieuws uit Zeeland op pagina
2, 4, 5, 6, 7, 9;
Binnen- en buitenland op pa
gina 3, 11, 25
Sport op pagina 21
Radio en tv op pagina 23
Beurs en economie op pagina
25.
En in de
zaterdagkrant
pag. 15 Voor de interview-serie
'Inter' sprak Kees Cy-
souw met ds. H. M. Stra
ling, 'een luidruchtig die
naar van Onze-Lieve-
Heer'.
pag. 16 Vastenactie in bisdom
Breda: één dag soberheid
per week. Ton Huijssoon
sprak erover met Frans
Oudejans. de perschef
van het bisdom:
Stemmen uit de kerken:
Van en voor de draaitafel.
pag. 17 Belangrijke studies over
de joden ih Nederland en
joodse cultuur
de joodse cultuur:
van Hans Warren.
pag. IS Dertig padvinders hielden
in 'den Inkel' te Kruinin-
g'en een 'ontberings
ham,p'. Willem van Dam.
sliep er ook een nachtje
onder een plastic zeiltje:
„De luchtvaartbedrijven
moeten zelf samengaan
tegen de Ver. Staten",
zegt mr. G. C. Klapwijk,
voorzitter van de raad
van bestuur van Fokker/
VFW.
pag. 10 Interview met. de Portu
gese communistische lei
der. Alvaro Cunhal:
Schaken, dammen, brid
ge.
URBINO De dieven van de drie
renaissance-schilderijen uit het
hertogelijk paleis in het Italiaanse
Urbino hebben vrijdag een losgeld
van 12 miljoen gulden geëist, zo
heelt, de openbare aanklager in die
stad meegedeeld. De doeken heb
ben een gezamenlijke waarde van
30 miljoen gulden.
Het gaal om twee doeken van Pie-
ro Delia Francesca. waarvan hier
'De geseling van Christus', en een
van Raphael, geheten 'Het stomme
meisje'. Het Italiaanse ministerie
van binnenlandse zaken heeft in
middels een beloning van 120.000
gulden uitgeloofd voor inlichtin
gen die tot opsporing van de doe
ken kunnen leiden.
Vrijdag is twee keer telefonisch
een groot bedrag geëist voor de
teruggave van de schilderijen. De
kunstacademie in Urbino kreeg
een telefoontje met de mededeling
dat er 12 miljoen gulden betaald
moet worden wil men de kostbare
doeken terugkrijgen. Twee uur la
ter werd de burgemeester van
Urbino opgebeld.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG In de maand januari is het gecorrigeerde werkloosheidscijfer met 1000 gedaald. Het
liep terug van 164.000 naar 163.000. Naar aanleiding van deze ontwikkeling heeft premier Den Uyl, die
deze cijfers vrijdagavond tijdens een onderbreking van de wekelijkse ministerraad bekendmaakte, zich
andermaal gematigd optimistisch over de werkgelegenheid uitgelaten. „Er zijn aanwijzingen dat er
sprake is van eén vertraging in de groei van de werkloosheid", aldus de minister-president, die dat
overigens nog lang geen reden vond om het kabinet op de borst te kloppen.
„Omroepen moeten vrij blijven in programmering"
HILVERSUM Het NOS-be-
stuur zal minister Van Doorn
(crm) het plan voorleggen van
een nieuwe klassieke zender, te
creëren door ontkoppeling van
een der bestaande huisnetten.
Aan dat besluit ging vrijdag een
bijna vier .uur durende discus
sie vooraf.
De meningen over het creëren van
een klassieke muziekzender waren
zeer verdeeld. Zonder meer vóór wa
ren de niet-omroepvertegenwoordigers
in het bestuur. Zij vonden als tegen
standers de omroepen, met uitzonde
ring dan van de NCRV en de AVRO.
die van mening waren, dat men de
geboden kans niet voorbij moest laten
gaan.
Dat betekende, dat het voorstel
voor de klassieke zender er met een
(niet al te grote) meerderheid door
zou komen. Toch zorgde een motie
van VARA-voonzitter André Kloos, dat
de spanning er lange tijd in bleef
zitten. Kloos was tegen nog een cate
gorale zender (Hilversum 3 is er
immers ook een), omdat hij vond, dat
de omroeporganisaties daarin him
identiteit niet kwijt kunnen. Hij was
dus duidelijk bang voor een ontwikke
ling. die naar steeds meer van dit
soort zenders zou leiden, wat een
duidelijke afkalving van de taak der
zuilen in de toekomst zou kunnen
betekenen.
Zijn motie kreeg-een royale amen
dering van de raad van beheer mee
en werd uiteindelijk na veel heen-en-
weer-gepraat aangenomen en daarmee
was ook het plan voor een klassieke
zender er door. In die motie stond
voluit: „Het NOS-bestuur spreekt uit,
dat het in afwachting van de resulta
ten van een nadere studie geen voor
stander is van verdere categoralise-
ring van de thans bestaande zenders;
dat zekerheid dient te bestaan, dat de
kosten van een ontkoppeling niet ten
laste van de bestaande radioprogram
mering mogen komen, dat het plan
als start voor .zenderontkoppeling kan
worden geaccepteerd onder voorwaar
de, dat van meet af aan een luisteron
derzoek en behoeftepeiling plaats zal
vinden. Op basis van het resultaat
(Zie slot pagina 3 kolom 3)
(Van onze weerlcundige medewer
ker)
Een storingsfront is vrijdag
met bewolking, mist en vochtige
lucht langzaam in zuidelijke rich
ting ons land binnengedrongen
vanaf de Waddenzee. In de zuide
lijke provincies was het tot vrij
dagavond nog helder. Toch zijn
er voor het komende weekeinde
geleidelijk van het noordoosten
uit weer opklaringen te verwach
ten. doordat via Denemarken
weer wat drogere lucht wordt
aangevoerd. In zijn geheel blijft
hoge druk het februariweerin
het carnavalsweekeinde bepa
len.
Regen of sneeuvis er voorlo
pig niet te verwachten, ook geen
vorst, van enige betekenis. Aleen
's nachts tijdens opklaringen zal
het. een paar graden vriezen,
waarbij hier en daar mist kan
ontstaan. Overdag komt het kwik
bij rustig weer tot vier d zeven
graden boven het. vriespunt en
vooral als de zon meedoet is het
opnieuw fraai winterweer.
Depressies gaven vrijdag wel
veel regen in Portugal, plaatselijk-
meer dan 40 millimeter. Ook in
Scandinavië en Ruslandstelt de
vorst de laatste dagen weinig
voor en is over het algemeen
slechts licht tot matig.
De pogingen om een nieuwe Deen
se regering te vormen zijn voorlopig
mislukt. Parlementsvoorzitter en for
mateur Karl Skytte maakte vrijdag
bekend dat hij geen akkoord heeft
kunnen bewerkstelligen tussen de tien
politieke partijen over het
van een meerderheidsregering.
De niet gecorrigeerde cijfers (waar
bij geen rekening is gehouden met de
seizoensinvloeden) tonen aan dat de
werkloosheid nog steeds toeneemt:
van 205.000 naar 206.000 in de maand
januari. ..De gang van zaken betekent
niet dat het door minister Boersma
voorspelde aantal van 220.000 werklo
zen niet bewaarheid zal worden", al
dus Den Uyl.
Hij schetste dat ons land in verge
lijking met de buurlanden Duitsland
en België er tussen eind december en
eind januari gunstig van af is geko
men. „In januari kende Duitsland een
groei van het aantal werklozen van 22
procent tot een totaal van 1.144.300.
Dat percentage bedroeg in Nederland
in dezelfde periode ruim acht. Den
Uyl gaf toe dat ook in januari liet
aantal werktijdbekortingen aanzienlijk
is gestegen. „Maar in vergelijking met
Duitsland komen wij er nog goed
vanar. terwijl België er eveneens aan
zienlijk minder goed voorstaat", aldus
de minister-president.
Dit weekeinde zal voor de ministers
het ontwerp van de tweede nota over
de werkgelegenheid van minister
Boersma beschikbaar komen. De be
doeling is dat de ministerraad het
volgende week 'vrijdag eens wordt
over de concept-nota. Als overeen
stemming wordt bereikt kan de nota
halverwege de daarop volgende week
worden gepresenteerd aan de Tweede
Kamer. Er zal volgens Den Uyl wel
het nodige uit het concept moeten
worden geschrapt; het ontwerp telt
nu 100 pagina's.
I)c weg door
het moeras
üiu ris#
tionale parken
VOEREND AAL De heer Van
Guilik uit Voerendaal zit in zak
en as. Twee dagen lang waande
hij zich de bezitter van een klein
fortuin, nu is het origineel van zijn
priijsvrinnende formulier echter
zoek bij de Lotto-administratie in
Den Haag. Hier de ongelukkige
man met zijn 'prijswinnende' ko
pie.
DEN HAAG (ANP) De kos
ten van het levensonderhoud zijn
in januari met 0,7 procent geste
gen. Het prijsindexcijfer van de
gezinsconsumptie van het Cen
traal Bureau voor de Statistiek
nam toe van 148,7 medio decem
ber tot 149,6 medio januari.
Van de goederen en diensten waarvoor
hef, CBS geregeld prijsgegevens verza
melt, gaf 70 procent een stijging te
zien met een invloed op het totaalin-
dexcijfer van plus 1,6 pet. Voor 20 pet
en diensten daalden
HARDENBERG (ANP) Op het ter
rein van de landbouwer YV. Timmer
man in Marienberg (geinen. Harden-
berg) is tijdens ruilverkavelingswerk
zaamheden een urnenveld gevonden.
Tot nu toe zijn acht urnen geborgen,
De provinciaal archeoloog in Overijs-
.sel, drs. Verlinden, schat dat het urne-
veld 1000 tot 5000 jaar voor Christus
is aangelegd-
van de goeders
de prijzen.
Prijsdaling trad voornamelijk op in de
sector kleding en schoenen (als gevolg
van de uitverkoop) en voor de voeding
(verse groenten, vers fruit en eieren).
Ook is een daling geconstateerd voor
bloemen en planten. De invloed van
de dalingen op het totaal indexcijfer
bedroeg min 0,9 pet.
De belangrijkste stijging trad op bij
de gas- en elektriciteitstarieven. Ook
zijn prijsverhogingen geregistreerd
voor koek en gebak, melk. onderhoud
van de woning, huishoudelijke appa
raten, water, lessen en cursussen, dag
bladen. fietsen en bromfietsen, auto's
en auto-onderhoud.
In de medische sector zijn ook weer
prijsstijgingen opgetreden. Onder an
dere voor kraamverzorging en genees
middelen. Op het moment dat de in
dexcijfers van januari werden vastge
steld waren nog niet alle nieuwe tarie
ven voor deze sector bekend.
BENDIEN-SMITS
MET SLUITING
BEDREIGD
UTRECHT (ANP) De kans Is groot
dat het confectie-atelier van Bendien
Smits in Emmen (een onderdeel van
het Macintosh-concern) zal worden
gesloten. Er werken bijna 250 mensen,
voor het merendeel
DIRECTEUR N. M. BOLLEN VAN LOODSWEZEN IN VLISSINGEN:
'GEEN REDEN VOOR
VERONTRUSTING'
VLISSINGEN De Schelde
mond leent zich niet voor ten
derbeloodsing vanuit Vlissingen.
Zelfs vanaf Westkapelle of Oost
ende levert de afstand tot de bin
nenkomende schepen nog teveel
bezwaren op.
Belangrijkste argument tegen
tenderbeloodsing is dat de lang
durige vaartochten aan boord
van de snelle motorboten voor
bemanning en loodsen als te ver
moeiend moeten worden be
schouwd.
Zolang zich geen aantrekkelijker be-
loodsingssystemen aandienen zal daar
om de vertrouwde wijze van het over
zetten of weer aan boord nemen van
loodsen aan de ingang van de Wester-
schelde worden gehandhaafd. Sinds
jaar en dag gebeurt dat met jollen van
de buitengaats gestationeerde loods-
kotters.
De directeur van hef Nederlandse
loodswezen in het district van de
Scheldemond, kapitein ter zee N. M.
Bollen, concludeert dan ook dat er
voorshands geen enkele reden is voor
verontrusting over eventuele grote
veranderingen in zijn district.
Verontrusting is er wel onder het
personeel van het loodswezen in
IJmuiden. Het directoraat-generaal van
het loodswezen in Den Haag heeft
vergaande plannen om de twee loods-
kotters voor de IJmond af te danken
en te vervangen door snelle vaartui
gen van een nieuw type. Het is de
bedoeling dat .deze motorboten de
beloodsing zullen verzorgen door de
pieren in en uit te varen.
De bezwaren van de verontruste lood
sen in IJmuiden spitsen zich toe op
twee punten: het werken met de snel
le motorboten buitengaats is veel ge
vaarlijker dan met de jollen terwijl,
naar hun mening, bij slechte weers
omstandigheden de tenderbeloodsing
eerder zal moeten worden gestaakt.
Terwijl de motorboot een aanzienlijke
afstand door de ruwe zee moet afleg
gen kan de vanaf de kotter te water
gelaten jol snel de beschutte lijzijde
van het schip kiezen. Daardoor kan in
het laatste geval de loodsaienst zelfs
tot bij windkracht zeven of acht wor
den voortgezet. Bij tenderbeloodsing
zou de dienstverlening aan de scheep
vaart in belangrijke mate kunnen ver
minderen omdat het niet is uitgeslo
ten. dat de motorboten al hij wind
kracht vijf tot zes zouden moeten
binnenblijven. Zo is het standpunt van
de IJmuidense loodsen.
Kolonel Bollen zegt deze bezwaren
niet direct te kunnen onderschrijven:
„Je kunt- moeilijk staande houden dat
jolbelcodsing onder alle omstandighe
den veilir is. Achterliggende oorzaak
van de geuite bezwaren is misschien
wel, dat de zeeman conservatief van
aard is. Hij houdt niet van verande
ringen. Bovendien is de jolbeloodsing
een van oudtijds beproefde methode".
De directeur van het loodswezen in
Vlissingen realiseert zich overigens
wei, dat het hier om een bijzonder
gevoelig onderwerp gaat. Overgang
van jol- naar tenderbeloodsing bete
kent een 'overcompleet' aan personeel
doordat met het verdwijnen van de
kotters ook de bemanningen overbo
dig worden. Ook daardoor verloopt het
overleg ovey de mogelijke veranderin
gen bepaald moeizaam. Het overleg in
de bijzondere commissie loodswezen,
waarvan onder meer de directeur-
generaal en vertegenwoordigers van
de ambtenarenorganisaties deel uitma
ken, wordt nog deze maand voortge
zet. De heer Bollen, die er op wijst,
dat er nog geen definitieve
over een andere beloodsingsmethode
voor IJmuiden is gevallen, zegt voorts
niet aan te nemen dat bij een veran
dering het personeel in vaste dienst
zou moeten afvloeien. Personeelsver
mindering zou wel tot stand kunnen
worden gebracht via het natuurlijk
verloop.
De vermindering van het personeel
het vervallen van de noodzaak de
dure loodskotters in de vaart te hou
den en te zijner tijd te vervanger,
zouden in de exploitatiesfeer en niet
meer nodige investeringen enkele tien
tallen miljoenen guldens opleveren.
De loodsen in IJmuiden vallen overi
gens huiten de reorganisatieplannen.
Tenderbeloodsing is voor Vlissingen
intussen niets nieuws.
Kolonel Rollen: Op de rede van Vlis
singen doen wij met motorboten al
sinds jaar en dag niet anders. De te
varen afstanden op de rede blijven
echter beperkt.
Het wordt anders als motorboten ee
(Zie slot pagina 6 kolom 4).
fiantlijn
r het Nederlandse cultuur-
landschap vóórdat het go-
j heel tuin de verstedelijking ten offer
I valt. Een kleine honderd jaar geleden
huldigde men ln dit land precies te-
I genovergestelde meningen: men maak-
te zich zorgen over de vee! open ruim-
1 ten. met name over de onvruchtbare
I heidevelden die niets opbrachten. In
1886 werd besloten daaraan een einde
te maken: de z.g Markenwet kwam tot
I stand waardoor de ontginning
woeste gronden werd gestimuleerd. In
diezelfde periode werd ook de Neder-
landse Heide Maatschappij opgericht:
zij begon zich bezig te houden met cul
tuurtechnisch werk. dat wil zeggen dat
de natuur aan de mens dienstbaar en
ondergeschikt werd gemaakt.
Rond de eeuwwisseling waren dc ge
volgen van deze nieuwe aanpak al
merkbaar. De 'verovering van de
ruimte' kwam op gang, mede ieri ge
volge van de industrialisatie in die ja
ren. Toch beschikte Nederland om
streeks 1900 nog altijd over een
kleine zeshonderdduizend hectare
woeste grond en tweehonderdduizend
hectare bos. samen zo'n achthonderd
duizend hectare die niet in cultuur
waren gebracht, althans niet. Jn de
gangbare zin van dit woord. Do mens
rukte echter op. de mens en zijn stad.
In hetzelfde jaar als waarin de Mar-
kenwet van kracht werd, vierde Vlis
singen om een voorbeeld uit eigen
gewest te noemen met veel vertoon
de opening van een badhotel op tie
duinen het latere Britannia Kei.
lag ver buiten de stad: de gemeente
had er een weg door onbebouwd ge
bied naar aangelegd, onderlangs, de zee
dijk: de Badhuisweg. Sinds jaar en dag
is diezelfde weg een
van de drukste stra
ten in het centrum
van Vlissingen. In
Amsterdam werdiin
die periode het .Con
certgebouw midden in de weilanden
gebouwd, aan de uiterste rand van oe
stad, nu een deel van het centrum.
Toen al begon hier en daar twijfel te
rijzen: waren niet maatregelen nodig
om te voorkomen dat de in die tijd
nog zo overvloedige ruimte hele
maal zou verdwijnen? Een twijfel die
in 1906 leidde tot oprichting van tie
Vereniging tot behoud van natuurmo
numenten. Het nu gepubliceerde plan
voor de nationale parken is een onver
mijdelijke stap in deze hele ontwikke
ling: de staat representante van de
Nederlandse gemeenschap gaat op
treden als eigenaar van het landschap.
'"Tussen dit nieuwe plan en dc Mar-
•I kenwet van 1886 ligt bijna ren
eeuw. In feite begon de aantasting
van de ruimte al eerder. De Amster
damse hoogleraar De Froe heel: er
in een Gidsartikel in 1971 op gewezen
dat de mens zo na 1700 systematisch
begon om de natuur naar zijn hand te
zetten. Vanaf die tijd gaat hi; van na
tuurlijke energie water. wind. trek
kracht van mensen en dieren, hout als
brandstof over op het gebruik van
kool. olie en gas. De mens begon tie
natuur te beschouwen als een vijand
die moest worden overwonnen. „De
gedachte aan een natuur als vriend
en bondgenoot, het genieten van een
onbedorven, ongeschonden natuur, zijn
niet oud", aldus De Froe. Nog weer
jonger is het cultiveren van de natuur,
waarvan hij als voorbeeld noemt „de
parken die de landschapsarchitect
Broerse in Amstelveen schiep met ge
bruikmaking van uitsluitend inheem
se .gewassen". Er moet aan worden
toegevoegd dat Broerse destijds de
zelfde techniek toepaste bij ce herbe
planting van Walcheren. In dit opzicht
zijn sommige Middelburgse bolwerken
voorbeelden van een 'natuurlijk even
wicht': bomen, heesters, de rietkragen,
het water in de gracht, ze vormen met
elkaar een boeiend geheel, een door
mensenhand evenwichtig geschikt
landschap.
Staatssecretaris Meijer heeft in een
recente nota over natuur- en land
schapsbeheer een aantal opmerkingen
gemaakt over de relatie tussen land
bouw en landschapsbehoud: hij wil de
landbouwer in dit onzicht bepaalde op
drachten geven en hem aan regels bin
den. Meer en meer wordt duidelijk dat
de moderne landbouwer ook een be
hoeder en bewaarder van de ruimte is.
In kringen van de landbouw wordt
men zich steeds beter van deze functie
bewust, al wordt terecht gevraagd
naar de consequenties daarvan voor
de bestaansmogelijkheden. Niet zon
der reden is dé boer bevreesd voor een
keurslijf van voorschriften, die een re
delijke bedrijfsuitoefening onmogelijk
zullen maken. In dit opzicht zal hoi
noodzakelijk zijn dat de georganiseer
de landbouw met een eigen inbreng
komt in de discussie over de nieuwe
nota van de staatssecretaris, een in
breng waarbij er zeker ook op moet
worden gewezen dat een cultuurland
schap niet star is, niet star kan zijn.
Elke tijd voegt er eigen elementen
aan toe. In bet landschapsnummer
van het Zeeuws Tijdschrift -'197.21
heeft daarop met name drs. D. H.
Franssens van het Landbouwschap de
aandacht gevestigd. In dit verband wij
zen wij ook nog op een voorlopige
reactie in de rubriek Terzake pagi
na drie van drs. R. Zijlstra.
De overheid heeft deze week haar
primaire verantwoorde!jkheic
voor het Nederlandse cultuurland
schap onderstreept met een reeks op
vallende plannen: éénentwintig natio
nale parken. Het gesprek daarover
gaat de Nederlandse samenleving als
geheel aan. Natuurbeheer is nog mo-
(Voor vervolg zie pagina 3
kolom 1
