PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
TELEURSTELLING
IN KAMER OVER
BETOOG VORRINK
„Zomerseizoen 1975 start maken met
dijksverbeteringen Oosterschelde"
Kamer verwerpt
gekozen formateur
de krant
van zeeland
BRITSE STAPPEN VERWACHT
VOOR NIEUW BESTAND ULSTER
Griepcijfers
blijven stijgen
FORD WIL
MEER STEUN
VOOR THIEU
WACHTWOORD:
„SNELHEID"
218e jaargang no. 24
Woensdag 29 januari 1975
MINISTER: „MILIEUWETTEN SPOEDIG KLAAR"
(Van onze. parlementaire redactie)
DEN HAAG Minister Vorrink van volksgezondheid en milieu
hygiëne heeft er de tweede kamer dinsdag niet van kunnen over
tuigen dat de felle kritiek op haar beleid die haar vorige week ten
deel viel, onterecht was. Na haar verweer tegen de kritiek consta
teerde de ARP'er Van Houwelingen dinsdagmiddag: „Er is slechts
teleurstelling overgebleven. Op hoofdpunten laat de minister de
kritiek onbesproken en van standpunten geeft de minister geen
blijk".
Slechts haar eigen PvdA was mild
in het oordeel. Mevrouw Epema-Brug-
man meende dat de minister voldoen
de had uitgelegd waarom de aange
kondigde milieuwetten zo laat komen.
Het ministerie zou zwaar onderbezet
zijn. Alle andere fracties handhaafden
him kritiek. Jurgens (PPR) meende
dat het kabinet-Den Uyl meer aan
dacht moet geven aan de milieupro
blematiek: Terlouw (D'66) wenste be
tere coördinatie van de milieuwetge
ving en de besluitvorming in het kabi-
DEN HAAG Minister Irene Vor
rink antwoord de tweede kamer
tijdens het debat over milieu
hygiëne.
MINISTER PAKT
LAWAAIMAKENDE
DISCOBARS AAN
DEN HAAG (ANP) Minister
Vorrink is bereid iets tegen de
geluidsoverlast door discobars te
doen.
Zodra het wetsontwerp geluids-
hider gereed is zal de minister
van volksgezondheid en milieuhy
giëne een beat brief' aan de
gemeentebesturen zenden met
voorschriften inzake de geluids-
produktie van de discotheken.
Mevrouw Vorrink deed deze toe
zegging dinsdagavond in de twee
de kamer tijdens de behandeling
van haar begroting, nadat het
CHU-kamèrlid drs. Van Leijen-
horst had aangedrongen op het
geven van voorschriften aan de
gemeenten nog voordat de wetge
ving tot stand zal zijn gekomen.
net. De VVD'er Tuynman noemde het
antwoord van de minister weinig geïn
spireerd, terwijl de CHü'er Van Leij-
enhorst vertelde nog steeds bijzonder
teleurgesteld te zijn.
Veel nieuws wist de minister de
Tweede Kamer niet te bieden. De
veelvuldig aangekondigde milieuwet
ten staan op stapel en enkele daarvan
bereiken dit jaa.r nog de Kamer, kon
digde zij aan. De wet op de geluids
hinder zal in mei klaar komen, de wet
op de bodemverontreiniging nog voor
1976 en de wet op de afvalstoffen kan
ieder moment het parlement berei
ken.
Minister Vorrink liet zich dinsdag
bijzonder somber uit over de kansen
om de Rijn schoon te krijgen, Vol
gens haar hechten Duitsland
Frankrijk daar minder belang aan
dan enkele jaren geleden. De komende
internationale Rijnconferentie zal dan
ook nauwelijks iets kunen doen
de bestrijding van de zoutlozingen
door Frankrijk en de thermische
(warmte) verontreiniging door Duits
land. Wel zal men concrete afspraken
kunnen maken over de lozing van
giftige stoffen waarvan al een lijst is
De problematiek van Rijnmond is
volgens minister Vorrink minder ern
stig dan men vaak beweert. De bevui
ling van Nederlands grootste indus
triegebied is slechts relatief slecht,
meent zij. Er zouden tal van gebieden
zijn, onder andere rond -de Engelse
stad Sheffield, waar de situatie veel
slechter is. Er wordt op dit moment
(Zie slot paginr 3 kolom 4)
Vrees voor wraak protestanten
LONDEN In een tijdsbestek
van vijj uren ontploften maandag
avond- en nacht in Londen vijf
bommen. Op de foto de ravage i
Kensington High Street waar bij
een juwelierszaak een bom tot ex
plosie kwam. Drie voorbijgangers-
werden gewond.
Zittingsduur senaat wordt 6 jaar
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De tweede kamer heeft, zoals verwacht, de plannen
van de regering voor een gekozen formateur met ruime meerder
heid afgewezen. Bij de dinsdag gehouden stemming over de nota
grondwetsherziening bleek de regering op dit punt alleen te kun
nen rekenen op de steun van PVdA, PPR en D'66. Naast de motie-
Van de Sanden aanvaardde de kamer ook, zij het met krappe
meerderheid (68-63), de motie van de ARP'er De Kwaadsteniet
om de bevoegdheden van de eerste kamer ongewijzigd te laten. Al
leen zal de zittingsduur van de eerste kamer zes jaar worden in
plaats van vier.
DEN HAAG Tweede kamer
over de gekozen kabinetsforma
teur. Met gemengde gevoelens
volgt men achter de regeringsta
fel v.l.n r. prof. Simons, minister
Van Agl, premier Den Uyl en
staatssecretaris Glastra van Loon
de stemmingen.
Dr. Tilanus (CHU) had succes met
zi.in voorstel om de benoeming van
burgemeesters en commissarissen van
de koningin in de gTondwet te laten
staan. De regering had ervoor gepleit
deze materie bij gewone wet te rege
len, waarvoor niet het vereiste geldt
van een tweederde meerderheid. Te
gen de motie-Tilanus waren PvdA.
PPR, D'66. PSP. CPN en de Anti
revolutionair mr. J. N- Scliolten.
Het vorige week op de valreep
ingediende voorstel van mr. Jurgens
(PPR) dat een referendum in Neder
land mogelijk wil maken, kreeg
slechts weinig steun. Voor waren
PPR, D'66 (uitgezonderd Van Mierlo),
PSP. BP en mevr. Kappeyne van de
Copello (VVD). Ook de motie van de
PvdA'er De Vries om de Eerste Ka
mer helemaal af te schaffen, -werd
verworpen. Voor stemden slechts
PvdA. PPR, D'66 en PSP. De motie
tenslotte van De Kwaadsteniet. om de
Eerste Kamer de bevoegdheid te ge
ven wetsontwerpen terug te zenden
naar de Tweede Kamer, werd wegens
onvoldoende steun ingetrokken.
Het dagelijks bestuur van de Commu
nistische Partij Van Nederland noemt
de verwerping door de tweede kamer
van gekozen formateur, gekoppeld
aan de invoering van een districten
stelsel. een belangrijke overwinning
voor de beweging voor het behoud
van de democratische burgerrechten.
Tegenover overweldigende bezwaren
in en buiten het parlement heeft de
regering bakzeil moeten halen, aldus
een verklaring van het CPN-bestuur,
BELFAST (AP, GPD) Naar
verwacht zullen hoge Britse
functionarissen het Ierse repu
blikeinse leger henaderen om te
komen tot de afkondiging van
een nieuw bestand 'binnen de
24 uur', aldus hebben betrouw
bare zegslieden dinsdag in Bel
fast meegedeeld.
UTRECHT (ANP) Van elke
10.000 Nederlanders hadden er
vorige week 82 griep. Dat blijkt
uit voorlopige cijfers van het mi.
nisterie van volksgezondheid. De
eerste week van januari waren er
33 grieppatiënten per 10.000 inwo
ners, de tweede week 48 en de
derde 72.
Of de 'top' bereikt is, kan uiter
aard pas worden vastgesteld als
de cijfers weer gaan dalen. In
1974 bereikte de griepgolf een
hoogtepunt in de vijfde week van
het jaar met 78 per 10.000.
Verzet
Noordbevelandse boeren hebben
aangekondigd zich tot het uiter
ste te zullen verzetten tegen de
bouw van hoogspanningsmasten
ten behoeve van de 150 kV-lijn
van Goes naar Zierikzee (pag. 2).
Nieuws uit Zeeland op de pa
gina's 2,4, 5,7 en 10.
Binnen- en buitenlands
nieuws op de pagina's 1, 3
en 9.
Sport op de pagina's 10 en
11.
Radio en t.v. op pagina 12.
Financieel nieuws op pagina
13.
Maandag heeft een reeks bomaansla
gen in Engelse steden, toegeschreven
aan het IRA, 26 mensen gewond en
grote beschadigingen aangericht.
Volgens de zegsman zou de Britse
regering vrezen dat als het IRA niet
spoedig toestemt in een nieuw be
stand de protestanten in Noord-Ier-
land vergeldingsacties zal gaan uitvoe
ren tegen de rooms-katholieken.
Nadat de Londense politie zich maan
dagavond had beziggehouden met
bomontploffingen bij een kleermaker
en in twee fabrieken in Noord-Lon-
den, werd een aanslag gepleegd op
een winkelcentrum. De bom lag tegen
de pui van een juwelierswmkel in
Kensington Highstreet, dichtbij het
befaamde warenhuis Biba. Vier om-
standers werden lichtgewond. De laat
ste bom ontplofte maandagnacht op
een steenworp afstand van het nieuwe
■hoofdkwartier van Scotland Yard- De
bom was geplaatst hij de Army and
Navy Store, een pas gerestaureerd
warenhuis. In beide gevallen werd van
tevoren gewaarschuwd door telefoon
tjes aan het boulevardblad The Sim.
WASHINGTON (RTR) President
Ford heefl dinsdag het congres om
300 miljoen dollar aanvulling ge
vraagd voor militaire hulp aan Zuid-
Vitenam en 222 miljoen dollar voor
Cambodja.
Hij zei dat het geld dringend nodig is
met het oog op de ernst van de
toestand die is ontstaan door de com
munistische militaire offensieven in
beide landen- Ford zei het congres dat
Noord-Vietnam nog nooit zoveel troe
pen in Zuid-Vietnam heeft samenge
bracht. bijna 289-000 militairen, en
honderden tanks, zware artilleriestuk
ken er. luchtafweergeschut. Twaalf i
Zuidvietnamese "parlementsleden die
zich de 'derde macht' noemen, hebben
in een open brief aan het Amerikaan
se congres om stopzetting van alle
hulp aan president Nguyen Van Thieu
gevraagd. Toeneming van de militaire
bijstand aan Zuid-Vietnam „kan-
slechts de doodstrijd verlengen van
een ten dode opgeschreven bewind
dat niet het vertrouwen van het volk
heeft", aldus de brief.
De afgevaardigden die behoren tot de
neutralistische oppositie, stellen dat
dc Amerikaanse steun tot dusver
slechts ten goede is gekomen aan 'een
minderheid van knechten van de Ame
rikanen." Volgens hen is Thieu het
meest verantwoordelijk voor de volle
dige politieke impasse, 'ontstaan door
dat het nationale bevrijdingsfront en
Noord-Vietnam hun toevlucht tot mili
tair geweld hebben genomen."
Het opduiken van Vietnam in de
Amerikaanse politiek is vergezeld ge
gaan door reeksen artikelen in de
dagbladen over de tegenslagen die
Vietnam en Cambodja hebben te ver
duren. Deze pubiikatïes doen weer de
donkerste vermoedens rijzen dat ze
geïnspireerd zijn door regeringskrin
gen om de publieke opinie te beïn
vloeden, zoals tijdens Nixons bewind
het geval was.
Even opvallend waren de op korte
termijn georganiseerde demonstraties
en tegendemonstraties die deze week
in Washington werden gehouden,
waaraan groepen voor- en tegenstan
ders van de oorlog deelnamen, en een
groep die het lot van de vermiste
Amerikaanse soldaten in Vietnam on
der de aandacht van de regering pro
beerde te brengen.
Commentators van de nieuwsmedia
hebben er in de afgelopen weken voor
gewaarschuwd dat president Ford het
slachtoffer dreigt te worden van mili
taire adviseurs, die erop uit zijn om
de oorlog te doen herleven.
IR. P. H. VAN DER WEELE, COÖRDINATOR BOUWBUREAU:
GOES „Dit zomerseizoen willen we
een daadwerkelijke start maken met
de dijkvcrbeterïngen rond de Ooster.
schelde. In de jaren 1976, 1977 en
1978 komt bet zwaartepunt van het
werk te liggen. In 1979 moet het
geklaard zijn." Dat zegt ïr. P. H. van
der Weele, arrondissementsingenieur
van rijkswaterstaat in Goes, die op
het ogenblik bezig is om in nauw
overleg met de vier betrokken water
schappen en provinciale waterstaat
een 'bureau dijkversterkingen Ooster
schelde' op te zetten. De bemanning
van dat bureau wordt geformeerd en
het zal straks huisvesting krijgen in
het voormalige gebouw van de Rabo
bank aan de Vïasmarkt in Goes.
De waterschappen Schouwen-Duive-
land, Tholen, N.-Bevelamd en Z.-Beve-
land hebben minister Westerterp van
verkeer en waterstaat begin december
het voorstel gedaan om 100 kilometer
Ooster,scheldedijk in Zeeland aan te
pakken en te brengen op een hoogte
waarmee een storm die gemiddeld
eens in 500 jaar voorkomt, kan wor
den gekeerd. Daarmee zou volgens
een globale raming een bedrag van
107 miljoen zijn gemoeid. Minister
Westerterp heeft dat voorstel geaccep
teerd,
De tijdelijke dijksverbetering in af
wachting van de nieuwe Oosterschel-
deoplossing van het kabinet een
stormschuif zijn voor de eerste
verantwoordelijkheid van de water
schappen, de beheerders van de wa
terkeringen. In de afgelopen zes we
ken hebben zij wat meer nauwkeurige
inventarisatie gemaakt van wat er
moet gebeuren. Daarbij is gebleken
dat de eerste urgenties liggen op
Tholen en Noord- Beveland. Of het
door de minister toegezegde bedrag
van 107 miljoen alle kosten ko
men voor rekening van het rijk, zo is
Zeeland beloofd ook inderdaad vol
doende zal blijken te zijn, valt op het
ogenblik nog niet te zeggen. Dijkgraaf
A. M. Geluk van het waterschap
Schouwen-Duiveland daarover: „Voor
alsnog gaan we voor alleen de verho
gingen en versterkingen, berekend on
der de huidige omstandigheden, uit.
Het kan best dat het meer wordt, we
hebben eerdere bedragen zelf al moe
ten optrekken. Er is bijvoorbeeld nog
geen zicht op de bijkomende kosten,
zoals huizen en opstallen die moeten
verdwijnen, grondaankopen enzo
voorts. In de eerst komende drie jaar
hebben we heel wat te verwerken en
daaraan onze handen vol
Snelheid
Hoe dat zal gaan Ir. Van der Weele
na het eerste mobilisatiewerk: „Er
zullen op heel korte termijn bestek
ken en plannen moeten worden uitge
werkt, zodat we direct aan het begin
van het werkbare seizoen van start
kunnen gaan. En dat zal dan moeten
gebeuren op plaatsen waar we geen
moeilijkheden ontmoeten, waar bij
voorbeeld de grond in eigendom van
de waterschappen is of snel kan ko
men, waar met eenvoudige middelen
snel effectieve maatregelen kunnen
worden genomen,
Snelheid is wel zo'n beetje het wacht
woord bij de uitvoering van de tijde
lijke dijkverbeteringen die zoals de
minister in de tweede kamer heeft
aangekondgd 'nog in de zeventiger
jaren een zodanige verhoogde beveili
ging tegen storm invloeden moet bie
den, dat een uitstel van de definitieve
beveiliging (de stormstuw dus, red.)
tot omstreeks 1985 aanvaardbaar is.
„Om die snelheid te bereiken hebben
de vier betrokken waterschappen het
initiatief genomen tot de oprichting
van dat zelfstandige bouwbureau,
waarbij een waterstaatsingenieur als
coördinator optreedt. Het is een
kwestie van korte lijnen in de rich
ting van alle betrokken instanties,
korte procedures vooral-
Van der Weele: „Waar onder normale
omstandigheden goedkeuringsp'-ocedu-
res van kwartalen lopen, moet nu in
weken worden gedacht. Daar moeten
goede en duidelijke afspraken over.
worden gemaakt. Als er gezegd wordt
dat het hele karwei in de zeventiger
jaren moet zijn uitgevoerd, dan moet
zoiets heel letterlijk worden geno
men."
Aanloopfase
Op het ogenblik verkeert het hele
project 'dijkverbeteringen Oosterschel
de' nog in de aanloopfase. De technici
worden van links en van rechts (wa
terschappen, provincie, rijkswater
staat, zo nodig particuliere ingenieurs
bureaus) gerekruteerd. Het is de be
doeling dat er straks een staf van
zo'n 25 man zijn intrek in het Goese
pand van het bouwbureau zijn intrek
zal nemen. Binnenkort zal ook de
eerste vergadering van de zogenaam
de 'stuurgroep' onder leiding van de
Zeeuwse gedeputeerde mr. J. F. G.
Schlingemann worden gehouden. Deze
groep van bestuurders van het minis
terie van verkeer en waterstaat, de
provincie Zeeland en de vier water-
Zie slot pagina 4 kolom 4)
Vertrossing,
Vestdijk en Kuifje
Cinds een Jaar of wat kent
V'Tfyw O de Nederlandse ta:-.l een
inlV'.v'' nieuw werkwoord: vcr-
kwc^l trossen. In meer dan één op-
H zicht een woord van deze lijd.
f j In dc eerste plaats omdat het
van een afkorting is afgeleid,
een van de veie die in hel hedendaagse
taalgebruik zijn binnengeslopen. Af
kortingen worden als makkelijk erva
ren: waarom zou men bijvoorbeeld vol
uit Nederlandse OmroepMSchtlng zeg
gen als men het met de ene lettergreep
'NOS' af kun? In de tweede plaats past
het werkwoord 'vortrossen' in deze tijd
omdat de afkorting waarvan het ls af
geleid meer zegt dan de volledige
naam. Ook dal ls een hedendaags ver
schijnsel. Wie ANWB zegt denkt aan
auto's en niet aan fietsen, hoewel de
volledige naam Algemene Nederlandse
Wielrijders Bond luidt. Zo ook bij de
TROS: de volledige naam geeft weinig
of geen informatie Televisie en ra
dio-omroep stichting rnaar de af
korting heeft wél een vrij duidelijk te
omschrijven betekenis. Namelijk als
omroep die voldoet aan de wensen van
kennelijk grote groepen kijkers en
luisteraars door het uitzenden van po
pulaire programma's zonder dat daar
in nadrukkelijk een godsdienstige of
politieke boodschap wordt, verkondigd.
Dat is samengebald in de afkorting
TROS en ls tevens de basis van het
nieuwe werkwoord.
Tegen het verschijnsel 'vertrossing'
bestaan her en der grote bezwa
ren. Het eigenaardige daarbij is
dat die bezwaren zich niet primair te
gen de TROS zelf richten, maar vooral
tegen TROS-achtige ontwikkelingen bij
de andere omroepen. En dat heeft
weer te maken met het systeem van
het Nederlands bestel: het is geba
seerd op ledenaantallen. Hoe meer le
den hoe hoger men in de hiërarchie
van de omroepwet stijgt: de kleinste
zendgemachtigden moeten ten minste
honderdduizend leden hebben en wor
den dan als omroeporganisatie C aan
geduid. Een trapje 'noger komen de B-
omroepen: ze hebben minstens twee
honderdvijftigduizend leden. En ten
slotte kornt de hoogste trap: A-om
roep, de organisaties met ten minste
vierhonderdduizend leden. De TROS is
vorig jaar tot deze hoogste status
doorgestoten met als gevolg dat ze
meer zendtijd heeft gekregen: de ver
deling van de zendtijd tussen de om
roeporganisaties verhoudt zich als vijf
staat tót drie staat
tot één. Het hoeft
geen betoog dat
nogal wat omroep-
bestuurders met gro
te zorg de ontwik
keling van de TROS hebben gevolgd.
De conclusie zou immers kunnen zijn
dat de populariteit van een omroep
vereniging stijgt naar mate zij TROS-
achtige programma's maakt. En een
organisatie die daaraan toegeeft
maakt zich naar het oordeel van be
zorgde beschouwers aan 'vertrossing*
schuldig,
ftantlijn
Men kan zich afvragen of deze pro
blematiek niet mede is gekoppeld
aan de nog steeds magisch-getin-
te benadering van radio en vooral tv.
Vroeger was het gedrukte woord met
dezelfde magie omringd, maar in de
loop der eeuwen heeft het zich daar
van weten te bevrijden. Niemand
maakt zich er druk over dat in de
boekwinkels niet alleen hoog-gekwali-
ficeerde romans en essays liggen, maar
tegelijkertijd ook stapels lectuur van
wat men een TROS-achtlg gehalte zou
kunnen noemen. In de sfeer van de
tijdschriften doen zich soortgelijke
verschijnselen voor: een grote markt
voor populaire bladen, een kleine voor
de kwaliteïtstijdschriften. Nu zich in
de omroepwereld vergelijkbare ontwik
kelingen voordoen, menen sommigen
echter dat de toenemende populariteit
van de TROS en van TROS-achtige pro
gramma's op een daling van het cultu
rele niveau zou wijzen. Is dat zo? Met
evenveel recht valt te verdedigen dat
de winst van de TROS niet zozeer
duidt op veranderende opvattingen bij
de kijkers, maar wel gevoelens en op
vattingen zichtbaar maakt die er vroe
ger ook waren, maar niet duidelijk
herkenbaar.
Waarom is men in Hilversum zo
gevoelig voor vertrossing? In de
eerste plaats we wezen er al
op door het ledensysteem van het
Nederlandse omroepbestel. Daarnaast
echter lijkt ons dat men er teveel uit
gaat van een maatstaf, die eigenlijk
ongeschikt is als uitsluitend criterium
voor de waarde van de programma's.
Die maatstaf wordt gevormd door de
cijfers van het NOS-kijk- en luister
onderzoek- Programma-makers die een
grote kijkdichtheid weten te bereiken
worden in Hilversum op handen ge
dragen, terwijl figuren die selecte uit
zendingen verzorgen somber worden
aangestaard- Programma's met een la
ge kijkdichtheid gaan er onherroepe
lijk uit: de wet van vraag en aanbod
is in het Hilversumse vaak onverbid
delijker dan in ouderwetse economi
sche systemen. Niemand weet echter
precies wat een lage kijkdichtheid be
tekent: is het een selecte groep die
kijkt of gaat het hier om de alieskij-
kers, die te lui zijn om hun toestel uit
te zetten? Wat zijn de effecten van niet-
populaire programma's? Niemand
weet het. Het kijk- en luisteronderzoek
zou dan ook naast zijn huidige cijfers
geheel nieuwe gegevens moeten produ
ceren, resultaten van wat men 'dïepte'-
onderzoek zou kunnen noemen. Er zou
dan in ieder geval enig inzicht ont
staan in het effect van bepaalde pro
gramma's. zodat andere criteria kun
nen gelden bij de beslissing over ae
handhaving of niet. Dergelijke gege
vens zouden omroepbestuurders eens
Voor vervolg zie pagina 3
kolom 1
