PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
IRA WEIGERT BESTAND
TE VERLENGEN
Dit jaar f 120 miljoen voor studie
en bouwputten caissons Oosterschelde
Onderhandelaars in metaal
stuiten op moeilijkheden
SADAT GEEFT
ISRAËL DRIE
MAANDEN TIJD
Vroege bloei m
Kamperland
Onderzoek naar
giftige stoffen
in drinkwater
Pagina 2
218e jaargang no. 14
Vrijdag 17 januari 1975
VERONTWAARDIGING IN LONDEN, BELFAST EN DUBLIN
GEEN KALKOEN
MAAR POEN
PARUS CAP) Een deputatie
van de Farijse gemeen!,ereiniging
heeft donderdag op hel, Elysee
gevraagd om hoger loon, in plaats
van de kalkoen en champagne die
president Valery Giscard d'Es-
taing vier vuilnismannen rond de
kerstdagen heeft voorgezet.
Die vuilnismannen willen naast
een voller loonzakje, ook gelijke
betaling voor hun collega-gastar
beiders, zo'n 80 procent van het
totale personeelsbestand.
Bouw-cao rond
DEN HAAG (ANP) De onderhande
lingen tussen werkgevers en werkne
mers over de bouw-cao 1975 zijn
donderdagochtend in Den Haag afge
rond.
Naast de reeds bekend geworden re
sultaten hebben de laatste onderhan
delingen nog overeenstemming te zien
gegeven over de pensioenen op het
sociaal jaarverslag en fusies.
Fokker-prototype
in Libië
vastgehouden
SCHIPHOL (ANP) Tot verbijste
ring van de Duits-Nederlandse VFW-
Fokker combinatie hebben de Lybische
autoriteiten afgelopen dinsdag het
tweede prototype van de VFW (114, dat
daar proefvluchten uitvoerde vanaf on
verharde woestijnbanen, vastgehouden
op verdenking van spionage.
In de neus van het toestel was name
lijk een 16 mm filmcamera gemon
teerd, waarmede tijdens de vluchten
opnamen werden gemaakt. „Dit is een
volkomen gebruikelijke methode, die
wij altijd bij proefvluchten toepassen
als onderdeel van het controlesy
steem", aldus een zegsman van de fa
briek.
Volgens berichten uit Lybië maakt het
testteam bestaande uit negen Duit
sers het goed. Het verblijft in een
hotel te Tripolis.
De VFW-614 is een nieuw tweemotorig
straaltoestel voor de burgerluchtvaart
(Van onze correspondent)
LONDEN De provisionele IRA heeft geweigerd h et bestand met de Britten te verlengen. Donderdag
middag lieten de IRA-leiders weten dat het besta nd om middernacht zou aflopen. De acties zullen
echter pas na het komende weekeinde worden her vat.
Het is duidelijk dat zich in de boezem
van de terroristenorgainisatie een mach
tige strijd heeft, afgespeeld tussen de
Haviken en de Duiven, dat wil zeggen,
tussen de voorstanders van een voort
zetten van de terreur, en diegenen die
het offensief langs politieke lijnen
van geleidelijkheid willen laten lopen.
Het communiqué van de IRA kwam
pas laat in de middag, terwijl het rond
het middaguur werd verwacht-
De tekst van de verklaring toonde te
kenen van haast en opwinding. De IRA-
leiders verklaarden zich "beledigd door
het feit dat er afgelopen jaar tot Kerst
mis maar drie gevangenen uit het in
terneringskamp Long Kesh waren vrij-1
gelaten', en het jaar daarvoor in de
zestig. En dat terwijl er toen geen be
stand'was geweest.
De bedoeling van de IRA begint intus
sen duidelijk te worden. Zij wil de Brit
se regering het komende weekend nog
proberen tot concessies te dwingen.
Tot de IRA-eisen zou kunnen behoren,
dat zij nu met de Britten rond een ta
fel willen zitten om over de toekomst
van Ierland te praten. De minste eis
AMSTERDAM (ANP) De conferentie
van het International Reference Centre
(IRC) wil op korte termijn een diep
gaand onderzoek naar een tiental chro
nisch giftige stoffen, die in het drink
water kunnen doordringen en daardoor
een gevaar voor de volksgezondheid
vormen.
Voorts wil zij in navolging van
digen in New Orleans, die een uitge
breide studie verrichtten over de scha
delijke gevolgen van het gebruik van
de Mississippi voor de drinkwatervoor
ziening, een soortgelijk onderzoek van
de Rijn en andere grote rivieren. Hier
bij zal o.a. het Rijksinstituut voor de
Drinkwatervoorziening (RID) in Den
Haag een rol spelen.
die zij kan stellen is nog dat er meer
gevangenen uit Long Kesh moeten wor
den vrijgelaten dan de Britse minister
van Noord-Ierland, Rees, dezer dagen
in het Lagerhuis in het vooruitzicht
had gesteld.
In leder geval speelt de IRA nu een
hoog en bloedig spel. Het is duidelijk
geworden, dat de acties na afloop van
het bestand zich voornamelijk op En
gelse steden, met name de Britse hoofd
stad, zullen concentreren. Intussen
staan alle officiële en geheime verbin
dingslijnen tussen de Britten, de IRA
en de regering in Dublin open- Hoge
ambtenaren in de Ierse hoofdstad heb
ben zich in de Republikeinse Club in
Dublin op de hoogte proberen te stel
len van de atmosfeer.
bestand van 25 dagen hadden gegeven,
hebben laten weten dat ze niet meer
beschikbaar zijn. Een theorie is dat
het bureau van minister Rees in Bel
fast inmiddels andere wegen heeft ge
vonden om zich met de IRA te ver
staan. Woensdag werden onverwacht
25 geïnterneerden uit Long Kesh vrij
gelaten.
Woede en teleurstelling was donderdag
avond de eerste reactie van politici op
het besluit van de IRA. Gerry Fit, lei
der van de Noordlerse sociaaldemocra
tische en arbeldspartij zei: „De man of
mannen die hervatting van het geweld
in Noord-Ierland gelastten zullen door
de overgrote meerderheid van het volk
op deze eilanden nooit worden verge-
Oud-premier Brian Faulkner van
Noord-Ierland z.ei dat het besluit alge
meen zal worden veroordeeld.
NIVELLERING EN OPENHEID KNELPUNTEN
DEN HAAG (ANP) Naar mijn eigen gevoel is de optimistische kijk die ik maandagmiddag na af
loop van de eerste onderhandelingsdag in de raad van overleg in de metaalindustrie over de cao
voor de metaalindustrie heb geuit, donderdag, na de tweede dag, wel enigszins aangetast. Aldus de
heer W. A. Wamsteeker, voorzitter van de raad van overleg en woordvoerder van de delegatie van de
vakbonden bij die onderhandelingen.
SCHIPHOL Van Schiphol zijn
donderdag zestien uitgewezen Chi
nezen, die illegaal in Nederland
verbleven, naar Koeala Loempoer
zn Hongkong teruggevlogen.
Zij werden samen met 22 andere
Chinezen vrijdagavond in Amster
dam aangehouden na een inval van
de hoofdstedelijke politie in twee
gokhuizen. De politie verrichtte
de invallen na een tip dat de beide
groepen elkaar in verband met een
heroïne-zaak te lijf zouden gaan.
Foto: De eerste groep van zeven
Chinezen vertrok donderdagmor
gen met een vliegtuig van de In
donesische luchtvaartmaatschappij
Garuda naar de Maleisische
hoofdstad Koeala Loempoer. De
anderen reisden donderdagmiddag
met een lïjntoestel van de KLM
naar Hongkong.
Hij deelde mee dat de werknemers
vertegenwoordiging zowel donderdag
morgen als tussen de middag intern
beraad heeft gevoerd.
Gehoord het verloop van de onderhan
delingen op deze tweede dag hebben
partijen zich afgevraagd, of het mo
gelijk zou zijn vast te houden aan hun
voornemen dinsdag 21 januari a.s; de
zaken af te ronden. De heer Wamstee
ker zei de hoop daarop bepaald nog
niet te hebben opgegeven, maar het
aantal zware punten dat partijen tot
een oplossing moeten proberen te
brengen is hétzelfde dat aan het eind
van het vorige jaar bij het overleg op
centraal niveau over mogelijkheden
voor een centraal akkoord voor 1975
de partijen daar verdeeld heeft ge
houden.
Die zware punten zijn: extra aandacht
voor laagstbetaalden en de nivellering,
de uitbreiding van de werkingssfeer
van dè c.a.o. tot alle werknemers en
de daarmee verband houdende door
de vakbonden bepleite grotere open
heid van inkomens, de bijdrage van
werkgevers aan vakbondactiviteiten,
extra aandacht voor oudere werkne
mers en de bevoegdheid van onderne
mingsraden.
Namens de werkgevers merkte mr. C.
Cohen Tervaert, algemeen secretaris
van de FME, op dat er in deze tweede
onderhandelingsbijeerikomst accenten
zijn gelegd. De heer Cohen Tervaert
zei verder dat men zich nu aan beide
kanten nader zal gaan beraden op
de derde onderhandelingsvergadering j
dinsdag a.s.
De heer Wamsteeker zei dat zijn stand-1
punt ten opzichte van de voornemens
C. van Veen, voorzitter van
het Verbond van Nederlandse Onder-
nemingen, om op centraal niveau weer:
de discussie op gang te brengen overj
onderwerpen die tijdens het overleg i
over mogelijkheden voor een centraal
akkoord als studie-objecten zijn aan-!
geduid, afwijzend is. Hij herinnerde er j
aan, dat hij maandag jl. ook afwijzend
gereageerd heeft op suggesties van
scheidende voorzitter van het NCW
die richting.
Geconfronteerd met hetgeen partijen
betrokken bij de onderhandelingen
over de c.a.o. voor de bouwnijverheid
donderdagmorgen hebben bekendge
maakt ten aanzien van de openheid
en openbaarheid van inkomens, ze:
heer Wamsteeker (secretaris van de
(Zie slot pagina 3 kolom 6)
KLEINE OORLOG ISRAËL
IN ZUID-LIBANON
BEIROET, TEL AVIV (RTR,
UPI, GPD, AP) Terwijl Israël
voor de vijfde achtereenvolgen
de dag Zuid-Libanon aanviel en
de grensincidenten veel weg heb
ben gekregen van een kleine oor
log, waarbij gisteren ook tanks
zijn ingezet, gaf president Sadat
van Egypte Israël drie maanden
de tijd om een stap naar vrede
te zetten.
In een vraaggesprek zei presi
dent Sadat, dat Egypte bereid is
vredesvoorstellen een kans te ge
ven. Maar ondanks hardnekkige
geruchten heeft Egypte geen
nieuwe Israëlische aanbiedingen
voor vrede gekregen, aldus Sa
dat. Egypte, zo zei Sadat, zal het
niet aanvaarden dat Syrië door
Israël wordt aangevallen.
„Ik ga met niet minder akkoord dan
met een Israëlisch initiatief op drie
fronten (Egypte, Syrië en Jordanië)
en binnen drie maanden. Wij willen
een vreedzame regeling alle kansen ge-
j ven. Geduld is minder gevaarlijk voor.'
ons dan blokvorming( met de Sowjet-I
Unie of de Verenigde Staten) en een'
nieuwe oorlog", zo verklaarde de Egyp
tische president.
„De volgende zet is aan Israël. Ik her
haal dat ik tot op dit moment geen
nieuwe aanbiedingen heb gehad. Als ik
geen internationale repons vind, moet
de andere partij de verantwoordelijk
heid dragen'., zei hij.
Sadat zei opnieuw dat zijn land de
laatste veertien maanden geen nieu
we wapens uit de Sowjet-Unie heeft
gekregen. Maar dat zou het er niet
van weerhouden niet langs de kant
te blijven staan als Syrië zou worden
aangevallen. „Ik meen wat ik zeg en
(Zie slot pagina 3 kolom 2)
SADAT NAAR FRANKRIJK
CAIRO (AP) President Anwar Ss
dat van Egypte zal van 27 tot 39
Januari een staatsbezoek brengen aan
Frankrijk, aldus is donderdag officieel
in Cairo bekend gemaakt. Het wordt
het eerste officiële bezoek van Sadat
aan een westers land.
Nieuws uit Zeeland op de
pagina's 2, 4, 5 en 7.
Binnen- en buitenlands
nieuws op de pagina's 1, 3
en 9.
Sport op de pagina's 10 en
11.
Radio en t.v. op pagina 13.
Financieel nieuws op pagina
15.
EERSTE BESTEKKEN GAAN 1 MAART DE DEUR UIT
BURGHSLUIS Rijkswaterstaat be
gint de studie naar de bouw van een
'stormschuif' in de Oosterscheldedam
uit de papieren sfeer te halen- In de
komende maanden worden de werkha-
vens Sophia en Schelphoelc min of
meer openluchtlaboratoria voor een
programma van proeven op schaal
'werkelijkheid' en gaan de bestekken
in zee voor de eerste voorbereidende'
werltzaamheden met het oog op de
nieuwe afslnltihgsmetliode: de aanleg
van twee bouwputten (samen 90 lia
groot) voor de bouw van schuifeais-
sons en aan de Schouwse oever de
aanleg van een soort veerhaven met
parekerruimte voor bet dageb'jks trans
port van de honderden caissonbou
wers.
Op het ogenblik is zo goed als alle
beschikbare mankracht voor de studie
die anderhalf jaar mag duren (eind
rapport mei 1976) gemobiliseerd:
zo'n honderd man staffiguren van
rijkswaterstaat, specialisten van aller
lei instituten en laboratoria in binnen-
en buitenland, waterbouwers uit de
aannemerswereld. Ze treden aan met
hun wetenschappelijk materiaal, ken
nis en ervaring in elf verschillende
werkgroepen, die ,elk een onderdeel
van de technische vragen rondom de
nu gekozen half-open dam voor hun
rekening nemen.
In het belang van de studie en i
het uitzetten van het 'nieuwe kritische
pad' zoals minister Westerterp dat
zo graag noemt zal in 1975 in en
rondom de Oosterscheldemonding
voor een bedrag van 120 miljoen
aan werken en werkzaamheden worden
geïnvesteerd. Daarbij zal het dan gaan
om de volgende activiteiten:
Proeven met een methode tot
dichting van de ondergrond die de
schuif-caissons in de Oosterschelde
monding straks moet gaan dragen.
Door die ondergrond via trilpalen (vi
brators) in beweging te brengen en
een vorm van verticale drainage toe
te passen kan worden bereikt dat een
verdichting optreedt, zodat de zandbo
dem beter 'pakt-' Inmiddels is in een
proefvak met een voorlopige installa
tie een onderzoek met gunstig resul
taat afgerond. Op basis daarvan is
een ontwerp gemaakt voor een schip
met tien trilarmen, waarmee straks
hele stroken ondergrond tegelijk kun
nen worden bewerkt. De opdracht
voor de bouw van dat schip gaat uit.
Het technische probleem van de
grondverdichting is met dit onderzoek
opgelost. Uit andere proeven zal moe
ten blijken of de verbeterde (verdich
te) grond inderdaad geschikt is om
de caissons op te funderen.
Proeven met een methode tot ver
dichting van de drempel, waarop de
schuifcaissons in de Oosterschelde-
zet- Daartoe wordt in de werkhaven
Schelphoek een proefbassin ingericht.
Li die put wil men twee methodes
voor verdichting van de drempelcon
structie testen: onder water walsen
(met een grote rol) en onder water-
heien (in elkaar slaan). Bij dit experi
ment heeft rijkswaterstaat specialis
ten van het wegenbouwlaboratorium
betrokken. Op het ogenblik wordt de
instrumentatie in de put opgesteld;
eind deze maand beginnen de proeven.
Stabiliteits proef met reservecais
sons- Drie grote caissons die zijn
overgebleven van afsluitingen van
rampsluitgaten (Phoenix), de Lau-
werszee en het Volkerak en destijds
in het Oosterscheldegebied aan de
grond zijn gezet, worden opgedreven
voor een onderzoek naar de effecten
van golfbelastimg op de verbeterde
ondergrond. Een stuk van de werkha
ven Neeltje Jans (bij het damvak in
de Oosterscheldemonding) zal worden
afgescheiden voor deze proefopstel
ling. De drie caissons worden daar in
een bepaalde formatie neergezet en
via vijzels zal op kunstmatige manier
ccn wisselende golfbelasting worden
uitgeoefend. De proef is vooral be
doeld om de rekenmethodes te toet
sen die de grondmechanische advi
seurs uit Engeland en Amerika gebrui
ken bij hun voorspellingen. Het gaat
hier om een zeer omvangrijke en
ingewikkelde proef, waarbij zeer veel
meetgegevens per computer zullen
moeten worden verwerkt. De experts
zullen na de voorbereidingen in sep
tember met de werkelijke proef van
start kunnen. Wat eruit rolt is van
groot belang voor het antwoord op de
vraag of de schuifcaisson in de half
open dam inderdaad overeind zal kun
nen blijven staan-
Bouwputten voor caissons. Achter
het damvak (Geul) midden in de
Oosterjcheldemondlng zullen de bouw-
dokken voor de caissons met schuiven
worden aangelegd. De definitieve
plaatsen daarvan zijn 'bepaald. Het
worden putten van respectievelijk 48
hectare (voor óe caissons in de
Roompot) en 42 hectare (voor de-
caissons in Hammen en Schaar van
Rogge iplaat) in oppervlakte. Beide
bouwdokken worden verbonden door
een lange loswal en een haven. Het
werk zal in twee fasen worden uitge
voerd: dit jaar de aanleg van een
ringdijk en in 1976 de inrichting van
de dokken. Rond 1 maart zal het
bestek gereed zijn- Bij deze dokken,
de bouwplaats op de eilanden dus.
zullen grootscheepse voorzieningen
moeten worden getroffen zoals een
elektrische centrale voor de "bemaling,
kracht en licht en een waterleidingin
stallatie. In totaal zullen over een
periode van vijf tot zes jaar zo'n
duizend man bij de caissonbouw zijn
betrokken. Al dat bouwpersoneel
(Zie slot pagina 7 kolom 1
M"
INa Nijmegen
volgt Amsterdam
Jinistcr-president Den Uyl
heeft woensdag in Am
sterdam een opvallende
correctie aangebracht op zijn
j-M-wu befaamd-geworden rede van
fe? 1 oktober vorig jaar. Voor
Nederlands Christelijk
Werkgeversverbond hield hij toen een
toespraak in Nijmegen, waarin hij zei
te twijfelen aan de Juistheid van be
paalde technische vernieuwingen. Naar
zijn mening zouden investeringen na
der moeten worden getoetst bij
voorbeeld door de overheid of door
de werknemers - om te voorkomen
dat machines alleen op grond van hun
economische veroudering zouden wor
den vervangen, terwijl ze uit een tech
nisch oogpunt nog best bruikbaar zou
den zijn. Met name deze passage kreeg
een storm van kritiek te verduren. Zo
werd onder meer verwezen naar de
zinloze opstanden tegen de machine
in de negentiende eeuw, waarmee be
paalde arbeidersgroeperingen de me
chanisatie trachtten tegen te gaan. In
dit verband kwam oud-premier dr. W.
Drees met een grimmige kwalificatie:
„Een ouderwetse gedachte, gericht op
korte termijn, schadelijk voor de toe
komst". En hij was niet. de enige.
Kennelijk heeft de premier zich de
kritiek aangetrokken: hij gaf nu
een aanvulling die in menig op
zicht een totaal andere indruk maakte.
Ditmaal verzekerde hij niet mee te
willen doen aan de 'mode van de anti-
industrialisatie' en evenmin wenste hU
een 'pas op de plaats' te maken bij de
toepassing en de vernieuwing van da
techniek in de in
dustriële bedrijven.
„Een industrie die
niet vernieuwt is
ten dode opgeschre
ven", aldus Den Uyl.
Hij noemde zich
zijn Nijmeegse rede
fïiintlijn
herinnerend aan
voorstander
van selectieve groei, dat wil zeggen
van 'een zuinig omspringen met. grond
stoffen en het zo zorgvuldig mogelijk
gebruiken van deze grondstoffen', Op
zichzelf was deze aanvulling van de
minister-president waardevol en veel
betekenend, ook in politiek opzicht.
Sinds Nijmegen was er immers alle
reden om aan te nemen dat hij zich
aan het hoofd had gesteld van de 'anti-
industrialisatiebeweging' en dat blijkt
nu geenszins het geval te zijn. Met na
druk wees de premier zelfs op de ge
varen van de 'anti-industrie'-mode: de
werkloosheid neemt toe en kan niet
worden bestreden door het stilzetten
van technische ontwikkelingen. Wat
dat betreft kan de- Nijmeegse rede vair
de premier nu in de archieven worden
bijgezet.
Daarmee is echter de zaak nog niet
afgedaan: er zijn hier heel wat
meer problemen aan de orde dan
alleen een houding pro of contra de
industrie. De Rotterdamse econoom
professor Van Esveld heeft er na Den
Uyls toespraak in Nijmegen op gewe
zen dat de premier een kans had ge
mist tot 'het leggen van de basis van
een gezamenlijke aanpak van onze
economische problemen'. In het So
ciaal Maandblad Arbeid stelde Van
Esveld dat in de huidige maatschappij
het niet meer in de eerste plaats gaat
om de spanningen tussen werkgevers
en werknemers, al wordt dat nog al
tijd volgehouden. Het milieuvraag
stuk, de energieschaarste. de 'volte' in
de randstad, de achterstand in ont
wikkeling en vermogen om de vrije
tijd goed te besteden, de beperkte
ruimte voor reële loonsverbeteringen
en de hoge eisen der collectieve voor
zieningen, het is nog maar een deel
van een lange lijst, die een hele nieuwe
benaden ng vergt van werkgevers,
werknemers en overheid gezamenlijk.
En Van Esveld stelde teleurgesteld
vast dat Den Uyl te dien aanzien niets
nieuws had gezegd. We hebben de in
druk dat zijn Amsterdamse rede in
dit opzicht evenmin een blauwdruk
opleverde. Dat kan echter komen: tus
sen Nijmegen en Amsterdam lag al
een groot verschil. De ontwikkeling
gaat steeds verder, ook in het denken
van een minister-president, van onder
nemers, van vakbondsmensen. Nog al
tijd echter wordt geargumenteerd in
tegenstellingen die honderd jaar gele
den al precies zo waren, terwijl de
problematiek van deze tijd toch vol
strekt onvergelijkbaar is met die van
toen. De minister-president is daar
echter vrijwel aan voorbij gegaan Wel
licht levert een volgende rede wél
bouwstenen op voor een geheel nieuwe
benadering van de economische of
beter: maatschappelijke - problemen
van deze tijd, een on-orthodoxe bena
dering voor overheid, werkgevers en
werknemers. De ontwikkeling kén snel
gaan: tussen Nijmegen en Amsterdam
gmg het om slechts drieënhalve
maand.
OLIEDOLLARS
WASHINGTON (ANP, Pr«,de„,
Ford is toch van plan het congres
machtiging tot rantsoenering van de
benzine in de eVrenigde Staten te vra-
gen, zo heeft Ron Nessen, perschef
van het Witte Huis, donderdagavond
meegedeeld. Hij had dat al eerder ge
zegd, maar de Amerikaanse president
repte er in zijn State or the Union met
geen woord over en daarom werd aan-
genomen dat het plan van de baan
was. Ford had zich trouwens herhaal
delijk tegen rantsoenering uitgespro-
ken.
Nessen deelde donderdagavond mee dat
het verzoek aan het congres voor een
machtiging om zo nodig benzine op de
bon te kunnen doen, spoedig zal wor
den ingediend. oVlgens de perschef is
Ford niet van plan van die bevoegd
heid gebruik te maken om het welsla
gen van zijn plannen voor bezuinigin
gen op het energieverbruik te waar
borgen.
