PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
PRESIDENT FORD
VRAAGT
VAN DE
UITLEG
CIA
1
Gunstig weer 'redt' de bietenoogst:
campagne nu tot januari verlengd
Na beschuldigingen over
spionage tegen Amerikanen
Proloog
subsidie
krijgt
van erm
Gerechtelijk vooronderzoek tegen
vertegenwoordiger van Dassault
ZEELAND MAGAZINE
pee
PROLOOG
WINT KORT
GEDING
au/ V
Doden bij explosie
oorlogsschip
Le baron
Change...
Pagina 2
217e jaargang - no. 302
Dinsdag 24 december 1974
Bent u al
geabonneerd op
raag gratis proefnummer aan van dit lezenswaardige
i populair» tweemaandelijkse tijdschrift In 4-kleurenotnnlm*.
postbus 1
WISSENKERKE
VAIL (Colorado) (RTR, UPI) President Ford van de Verenigde
Staten heeft maandag zijn minister van buitenlandse zaken, Hen
ry Kissinger, opdracht gegeven, de centrale inlichtingendienst
(cia) een rapport te laten opstellen, naar aanleiding van bewerin
gen, dat deze dienst spionage heeft gepleegd tegen groeperingen
in de V.S. die tegen de oorlog in Vietnam waren en andere oppo
sitionele groepen tijdens het bewind van president Nixon.
De perssecretaris van het Witte Huis, Ron Nessen, heeft meege
deeld, dat de president het CIA-rapport binnen enkele dagen wil
hebben.
bericht van het afgelopen weekeinde in
de New York Times volgens hetwelk
de CIA zijn reglement had geschonden
door dossiers te houden van minstehs
10.000 Amerikanen door middel van
inbraak in woningen, het afluisteren
van telefoons en het lezen van parti
culiere post-
Nessen zei nog, dat de huidige CIA-
direcfceur, William Colby, de president
gezegd Iiad ,dat er geen spionage
tegen Amerikanen bedreven werd
sinds Ford op 9 augustus president
werd. Nessen zei evenwel niet, of
Colby had toegegeven, dat dergelijke
activiteiten wel eerder liad plaatsge
had.
De bekendmaking van de opdracht
van Ford aan Kissinger om het CIA-
rapport te krijgen, kwamkort nadat
het Amerikaanse ministerie van justi
tie had verklaard, dat de gehele zaak
In onderzoek was en terwijl verscheie-
dene senatoren op een grondig onder
zoek hadden aangedrongen-
irfaag ïn
krant
KLM
DE KLM heeft hekend, evenals
veel andere luchtvaartmaatschap
pijen de toeroperators in Ameri
ka te hebben omgekocht, tenein
de meer Amerikaanse toeristen
naar Europa te vervoeren, (pag.
3)
Handelsakkoord
FRANKRIJK en Perzië hebben
een miljardencontract afgesloten
voor wederzijdse leveranties en
samenwerking op economisch ge
bied. (pag. 3)
Nieuws uit Zeeland op pagi
na 2, 4,5, 6, 7;
Binnen- en buitenland op pa
gina 1,3,11;
Sport op pagina 9;
Radio en tv op pagina 24, 25;
Beurs en economie op pagi
na 27.
En in het
nummer
Pag. 15 Zou ik het goede wel
aanvaarden en het kwade
niet?" Kees Cysouio sprak
met Willem Wouters, vee
houder-landbouwer in
Vrouwenpolder. Het weer,
de oogst en zijn geloof.
Pag. 16 Niet alleen met Kerstmis
een gast (uit de derde we
reld) aan je tafel. Kees
van der Maas sprak met
Novib-directeur, drs Sjef
Theunis.
Pag. 17 „Ik voel me nogal geluk
kig", verklaarde premier
Den Uyl in een interview
met onze speciale verslag
gever Tony van der Meu-
len.
Pag. 18 De Haagse ex-gaarkeuken
controleur Leo Hijmans
vertelt over zijn ervarin
gen in de hongerwinter
van '44-45. „Men ver
moordde elkaar voor een
halve liter watersoep''.
Pag. 19 Prof dr Jan Tinbergen:
"We houden de kerstvie
ring eenvoudig".
Pag. 20 De Nederlandse tv heeft
een keerpunt bereikt, zo
meent- de 'zilveren' Wil
lem Duys: hoewel Glenn
Miller reeds dertig jaar
dood is, veroudert zijn
muziek nog slechts lang
zaam.
Pag. 21 Emile Buysse vertelt hoe
kort voor kerst 1889 in
Brugge het eerste wereld
kampioenschap boksen
werd uitgevochten;
,,'t Kerstkind uut de Pol
der", 'n vertelïige van
Dries Merreminne.
Pag. 23 P.Z.C.-kerstpuzzel.
Ron Nessen heeft de pers nog meege
deeld, dat Ford Kissinger een onder
zoek heeft laten instellen in diens
capaciteit van coördinator van de na
tionale veiligheidsraad van alle activi
teit op het gebied van de veiligheid en
de geheime dienst.
Kissinger
Het ministerie van buitenlandse zaken
verklaarde, dat Kissinger niets heeft
afgeweten van enige controle op Ame
rikaanse burgers door de CIA.
De woordvoeder van het ministerie,
Robert Anderson zei dat de Ameri
kaanse minister van buitenlandse za
ken zelfs niet weet, of er wel dergelij
ke rapporten over het nagaan van de
handel en wandel van Amerikaanse
burgers bestaan.
Volgens Anderson heeft Kissinger nog
geen brief ontvangen,, die naar de
democratische senator William Proxmi
re maandag had gezegd, door hem
aan Kissinger was gezonden en waar
in Proxmire om het aftreden verzoekt
van Richard Helms, momenteel am
bassadeur van de Vereningde Staten
in Perzië.
Volgens Proxmire heeft de CIA onge
oorloofde spionage bedreven ten aan
zien van Amerikanen toen Helms aan
het hoofd stond van CIA.
De democratische senator heeft tevens
HELMS
de waarnemende Amerikaanse minis
ter van justitie Laurence Silberman
gevraagd om 'onmiddellijka gereebtelij
ke actie tegen een of alle functionaris
sen, die de wet van 1947 waarbij de
CIA werd opgericht, heeft of hebben
geschonden".
De democratische senator John
Sparkman, die het voorzitterschap op
zich zal nemen van de senaatscommis
sie voor buitenlandse betrekkingen in
het nieuwe congres, heeft zich achter
Proxmire geschaard wat diens ver
zoek betreft om een onderzoek van de
CIA en een verhoor van Helms.
VAIL. V.S.: De Amerikaanse pre
sident Gerald Ford met de skies
over de schouder. Kort na aan
komst voor een veertiendaagse
wintersportvakantie zocht de pre
sident de skihellingen op.
KERST ZONDER
WINTERWEER
(Van onze weerkundige
medewerker)
Het had maandag, gezien de zon
en temperaturen rond 10 graden,
een eerste lentedag in maart kun
nen zijn. Niets wijst op winter
weer, ook niet tijdens de kerstda
gen; in ons land niet en elders in
Europa evenmin. Alleen in Noord-
Scandinavië en in Rusland en in
de Alpenlanden ligt wat sneeuw,
waarbij het 's nachts licht vriest.
In de wintersportcentra is ook tij
dens de kerstdagen fraai winter-
sportweer te verwachten. Er ligt
voldoende sneeuw, de zon schijnt
en de temperatuur is behaaglijk,
ook in dè bergen.
Een stormdepressie is gisteren
langs Ierland in de richting van
IJsland getrokken en een zwak
front daarvan gaat ons vandaag
passeren. Dat gaat hier en daar
gepaard met wat lichte regen .op
nieuw gevolgd door opklaringen.
Het blijft zacht voor de tijd van
het jaar, zonder vorst, sneeuw en
waarschijnlijk ook zonder mist,
omdat er af en toe toch een vrij
sterke zuidwestenwind staat die
de aanvoer van oceaanlucht blijft
garanderen.
VOOR SEIZOEN 1975-1976
RIJSWIJK (ANP) De minis
ter van cultuur, recreatie en
maatschappelijk werk, mr. H.
W. van Doom, heeft definitief
besloten het voortbestaan van
Proloog op de huidige basis voor
het seizoen 1975-1976 te verzeke
ren door middel van de toeken
ning van een eenmalige subsi
diegarantie voor dat seizoen. De
minister blijft vasthouden aan!
zijn uitgangspunt dat Proloog!
een gezelschap is met een pri-j
mair regionale functie, op grond j
waarvan de lokale overheden
een eigen verantwoordelijkheid
hebben. Deze tussenregeiing is
getroffen omdat zoals gemeld,
de gemeenteraad van Eindhoven
en vervolgens ook de provincia
le staten van Noord-Brabant be
sloten hebben de subsidie met
ingang van september 1975 te
beëindigen.
De beslissing die thans is genomen is
in overeenstemming met de toezeg
ging die de minister op 18 november
heeft gedaan in een gesprek met- be
stuur en medewerkers van Proloog.
Ir. Kommer 't Mannetje, zakelijk lei-
(Zie slot pagina kolom 5)
AFFAIRE OMKOPING KAMERLEDEN
AMSTERDAM (ANP) De Amsterdamse hoofdofficier van justitie, mr. J. F. Hartsuiker, heeft hij
de rechter-commissaris een vordering tot een gerechtelijk vooronderzoek ingediend tegen ing. J. B.
in Amsterdam, terzake van verdenking van omkoping van kamerleden.
De heer B. is vertegenwoordiger in
Nederland van het Franse exportbu
reau voor vliegtuigmateriaal, onder
andere van de Franse vliegtuigfabrie
ken Dassault die de Mirage maakt.
Eén der vier vliegtuigen die in aan
merking komt voor de vervanging van
de Starfighter van de Nederlandse
luchtmacht. In de strafwet zijn ka
merleden gelijk gesteld met ambtena
ren. Omkopen kan gestraft worden
met maximaal 2 jaar gevangenisstraf
of een boete van maximaal ƒ20.000.
Het is als zelfstandig delict opgeno
men in het wetboek van strafrecht
(art. 177) en wordt gerekend tot de
misdrijven tegen het openbaar gezag.
Een gerechtelijk vooronderzoek bete
kent niet dat er ook een strafvervol
ging komt. Na de sluiting van het
vooronderzoek gaat het dossier terug
naar de officier van justitie, die dan
beslist of er redenen zijn om tot een
strafvervolging over te gaan. De zaak
zal behandeld worden door de officier
van justitie, mr. F. H. von Meyenfeldt.
Het tweede-kamerlid Danckert (pvda)
verklaarde medio oktober in de VA-
RA-bv-actualiteitenrubriek 'Achter het
Nieuws' dat de heer B. hem op 23
augustus in Amsterdam de suggestie
had gedaan om anderhalf miljoen gul
den aan de Franse vliegtuigenfabriek
Dassault te vragen. Het kamerlid Ke-
ja (wd) zou al eerder benaderd zijn
door een vertegenwoordiger van Das
sault, die hem 30.000 in het vooruit
zicht zou hebben gesteld. Minister
Van Agt van justitie gaf begin okto
ber
de rijksrecherche in Den
DEN BOSCH De president van
de rechtbank in 's-Hertogenbosch mr.
J- Cremers heeft het DS'70-lid. mevr.
S. van Veenendaal-van Mechelen ver
oordeeld tot een dwangsom van f 1000
als zij opnieuw door uitspraken of
door pubJikaties de naam van de
toneelwerkgroep Proloog in diskrediet
brengt, zoals dat was gebeurd door
een artikel in een landelijk ochtend
blad op 3 december. Bovendien werd
zij veroordeeld in de kosten van het
geding: f 523.
Nóch de advocaat van mevr. Van
Veenendaal, noch de vertegenwoordi
ger van Proloog was bij de uitspraak
in Den Bosch aanwezig.
De rechtbank overwoog in haar
vonnis, dat de gedaagde haar beschul-'
digingen tegen Proloog over het ach
terhouden van geld. ontvangen van
Haag opdracht tot een informatief I vreemd geld, spionage, het plaatsen
onderzoek. De tweede-kamervoorzitter
Vondeling had hem hierom gevraagd
nadat in het Franse dagblad Le Mon
de berichten -waren verschenen dat
Nederlandse parlementariërs steekpen
ningen zouden hebben gekregen van
een vliegtuigfabriek met het oog op
de vervanging van de Starfighter.
De kamerleden Keja en Danckert, bei
den lid van de vaste kamercommissie
voor defensie, hadden de kamervoor
zitter medegedeeld door een vliegtuig
fabriek te zijn benaderd, maar niet op
de aanbiedingen te zijn ingegaan. De
rijksrecherche voerde gesprekken met
deze en andere kamerleden alsmede
de heer B.
van afluisterapparatuur en diefstal
van documenten, alsmede het onder
mijnen van de democratie door het
geven van eenzijdig gerichte toneel
voorstellingen, niet heeft kunen
waarmaken.
Bovendien had volgens de recht
bank de gedaagde andere mogelijkhe
den kunnen gebruiken: aangifte bij de
politie of justitie, alsmede een ver
zoek aan het Openbaar Ministerie tot
onderzoek, zoals dat op stichtingen
kan worden ingesteld. Het rechtscolle
ge is tevens niet. van oordeel dat de
handelwijze van de gedaagde ten dien
ste van het openbaar belang kan wor
den genoemd.
VANDAAG WORDEN LAATSTE HECTARES GEROOID BOEREN
VOLOP BEZIG MET INZAAIEN VAN WINTERTARWE
'AARDAPPLEN ALS
VEEVOER BRENGEN
MEER OP DAN DE
SCHADEREGELING...'
SAS VAN GENT De oogst-
misère in de Zeeuwse landbouw
krijgt met een weliswaar ver
lengde maar op het ogenblik vlot
verlopende bietencampagne toch
nog een onverwacht gunstig slot.
Het droge weer van de laatste
dagen geeft de boeren voldoende
gelegenheid de suikerbieten te
rooien. Eind vorige week moest
in Zeeland nog een oppervlakte
van ca. 2390 hectore suikerbie
ten worden gerooid. Gisteren
stond nog ongeveer 600 hectare
bieten op het land en de ver
wachting is dat dit vandaag,
dinsdag, zal worden terugge
bracht tot enkele tientallen hec
taren 'moeilijk rooibare' stuk
ken land.
Als het weer droog blijft kan het
restant ook nog de komende dagen de
grond uit. Nu de boeren goed opschie
ten met de bietenoogst, draaien ook
de twee suikerfabrieken in Sas van
Gent op volle toeren. Zowel de Cen
trale Suiker Maatschappij als de Sui
ker Unie hebben de campagne ver
lengd tot begin januari. Aanvankelijk
ging men ervan uit dat de laatste
bieten omstreeks half december zou
den worden aangevoerd.
De Suiker Unie verwacht nu de laat
ste aanvoer op 3 januari, de CSM
houdt het op 'rond nieuwjaar'. Hier
mee zal de totale duur van de bieten
campagne zijn gerekt tot ongeveer
100 dagen, zo'n tweeënhalve week lan
ger dan hij de start half september
werd voorzien.
De Suiker Unie in Sas van Gent had
tot gisteren ongeveer 250.000 ton bie
ten ontvangen. Tot het eind van de
campagne venvacht de Suiker Unie
nog circa 25.000 ton. „We draaien nu
weer op topcapaciteit", zegt directeur
W. Duitemeyer. „Een tijd lang stond
alles op een laag pitje, maar de
laatste week gaat het goed. Onze
vaste kosten liggen daarom op een
redelijk peil. al zullen de financiële
resultaten van deze campagne ongun
stiger zijn dan in andere jaren. Het is
alles bij elkaar een ontzettend moeilij
ke campagne geweest, ook al door het
lage suikergehalte van de bieten als
gevolg van de vergelingsziekte in het
voorjaar. Het suikergehalte is nor
maal 16 procent, nu komen we maar
op 14.7 procent. De boeten hebben
natuurlijk ook geleden van de water
overlast. De kwaliteit is over 'net alge
meen bedroevend".
De directie van de Centrale Suiker
Maatschappij in Sas van Gent. weiger
de maandag gegevens te verstrekken i
over de verwerkte en nog te verwer-!
ken hoeveelheden bieten.
De boeren in het Zeeuwse kleigebied
zijn maandag met alle beschikbare
machines en manschappen het land j
ingetrokken. Door het droge, winderi
ge weer van de afgelopen dagen
■wordt het mogelijk machinaal te oog-
sten. Veel zal er echter niet meer uit
de grond komen, vreest de hoofdin
genieur directeur van de afdeling be
drijfsontwikkeling vah het ministerie
van landbouw in Zeeland, dr. ir. W. C-
van Beekom.
Maar de boeren zullen zoveel
mogelijk proberen de akker nog
voor de vorst invalt klaar te maken
voor het inzaaien van de wintertarwe,
waarvan tot nu toe pas drie procent
van de 24.000 ha is ingezaaid. De
boeren zetten alles op alles om in
ieder geval de suikerbieten voor de
jaarwisseling uit de grond te hebben.
Voor dit gewas betaalt de minister
van landbouw dan ook geen oogstver-
boeding uit.
De 14.000 ha aardappelen moeten voor
hst grootste deel als verloren worden
beschouwd", zet de heer van Beekom-
(Zie slot pagina 4 kolom 3
Volksfront
en CDA
pfirilijn
Tan der Louw burg*
r van Rotterdam
- heeft vorige week in De
Nieuwe Linie gepleit voor
[--«rAj behoedzame dialoog
lussen de 'progressieve vier'
V- Z-Zf PvdA. PPR. D'6G en PSP
de CPN. Een dergelijk voorzichtig
gesprek zou op den duur moeten uit
monden in de een of andere vorm van
somenwerking met als doel in de twee
de kamer een meerderheid te krijgen
zodat een linkse meerderheids regering
In Nederland mogelijk zou zijn, aldun
Van der Louw. Hei gaat hier om een
variant op de oude 'Volksfront'-gedach
te, die uit de Jaren dertig dateert: eind
mei 1934 publiceerde de Prawda in
Moskou een beschouwing, waarin de
socialisten en communisten in het
bijzonder in Frankrijl: werden op
geroepen om gezamenlijk de strijd aan
te binden tegen het fascisme. Het
Franse communistische blad L'Huma-
nitó nam het stuk over en de commu
nistische partijleiding in Frankrijk be
gon tezelfder tijd verkenningen bij de
socialistische leiders over mogelijke
vormen van samenwerking. In dc zo
mer van 1935 kwam deze samenwer
king tot stand: ze hield het vol tot
april 1938. In Nederland is het denk
beeld nooit populair geweest onder de
sociaal-democraten, integendeel, Des xe
opvallender dat een vooraanstaand
PvdA-lid thans met deze suggestie
komt. Overigens op dezelfde tactische
gronden als in 1935 de Franse commu
nisten: proberen de meerderheid in
handen te krijgen.
Uit de reacties op Van der Louws
artikel blijkt dat met name de
oude garde van de PvdA nog altijd
weinig ziet in een samenwerking met
de CPN: Vondeling heeft bijvoorbeeld
al laten weten niet veel voor deze ge
dachte te voelen. Op hem was het
denkbeeld van Van der Louw overge
komen als een poging om de christen
democraten 'van de middenweg' af te
houden, een poging die hem echter
niet gelukkig leek. Dat het bij Van der
Louw vooral ging om een kwestie van
tactiek (hoe kan links een meerderheid
krijgen! blijkt overigens uit de omstan
digheid dat hij op nog een andere mo
gelijkheid voor een linkse regering
beeft gewezen: bij een volgende verkie
zing zou de nu nog
bestaande afstand
naar de meerderheid
van de 'progressieve
vier' wel eens kun
nen verkleinen of
zelfs verdwijnen. En hij voegt er aan
toe: „Ook wanneer dit niet helemaal
zou lukken is een linkse regering bij
gebrek aan homogeniteit onder de con
fessionelen niet ondenkbaar." Hij zou
wel eens gelijk kunnen hebben. Inmid
dels is er namelijk een opinie-onder
zoek van de AVRO gepubliceerd en
daaruit blijkt inderdaad dat de op
vatting van de Rotterdamse burge
meester niet helemaal fantasie hoeft
te zijn. Indien er op dit ogenblik ver
kiezingen zouden worden gehouden zou
volgens dit onderzoek de winst voor
de progressieven ruim elf procent be
dragen: in totaal zouden ze zevenen
veertig procent ruim van de stemmen
krijgen t.egen vijfendertig in 1972. En
de AR met de KVP zouden rond negen
procent verliezen. Opvallende cijfers.
TVAen kan de schouders ophalen over
dergelijke opinie-onderzoeken en
betogen dat verkiezingen toch wel an
ders kunnen uitvallen. Dat neemt niet
weg dat bij gebrek aan beters een
opinie-onderzoek tussentijds grote in
vloed uitoefent. Op dit ogenblik bij
voorbeeld is er sprake van enige ver
wijdering tussen de progressieve rege
ringspartijen en KVP plus AR: De kabi
netskwestie van vorige week is daar
mede schuld aan. Nu echter deze nieu
we cijfers bekend zijn gemaakt is bui
ten kijf dat AR en KVP er weinig voor
kunnen voelen een kabinetscrisis te
riskeren. Een kabinetscrisis betekent
naar alle waarschijnlijkheid dat er
nieuwe verkiezingen worden uitge
schreven en dat zou wel eens weinig
succesvol kunnen zijn voor met name
AR en KVP. Vermoedelijk zullen beide
partijen een dergelijk risico op dit
moment niet willen en durven nemen.
Dat leidt in ieder geval tot deze con
clusie: het kabinet-Den Uyl zit ondanks
gesputter van Aantjes op rozen en zal
vermoedelijk de rit wel kunnen uit
dienen.
Cr is nog een tweede conclusie on-
■L< vermijdelijk: indien AR. KVP en
CHU een factor van betekenis -willen
blijven dan zullen ze snel ernst moeten
maken met bun definitieve CDA. Zou
den ze dat niet doen dan is de kans
groot dat ze worden ingehaald door
de deconfessionalisering vóórdat ze de
kans hebben gehad een nieuw gezicht
te tonen. En daarmee zou een geheel
nieuwe periode van het Nederlandse
politieke leven beginnen: het land zou
worden geregeerd zonder confessionele
partijen. In PvdA-kring wordt daar
reikhalzend naar uitgezien: Van der
Louw wil er zelfs voor samenwerken
met de CPN, een 'volksfront'. Maar
nogmaals: indien de opinie-onderzoeks-
cijfers van de AVRO juist zijn. is een
dergelijke stap voor de PvdA helemaal
niet nodig. En dat nu zou in ieder ge-
va] de christen-democraten tot enige
haast moeten dwingen.
HASTINGS (RTR) Een Britse heli
kopter is maandag in het Kanaal,
zeven mijl ten zuiden van Hastings,
een Argentijns tanklandingsvaartuig te
hulp gekomen, waarvan een ketel was
ontploft.
Twee bemanningsleden van ae Canch-
do de Lasa.a zijn bij de explosie om
bes leven gekomen.
