PZC
KABINETSKWESTIE
TERECHT GESTELD
Twee doden bij ontploffing op
Grieks schip bij Scheveningen
Radarketen voor een gehele beveiliging
van de Wester schelde volop in studie
Provisionele IRA
wil kerstbestand
NAAR WARME
KERSTMIS
NIXON KLAAGT
REGERING AAN
vandaag in
dc ktani
Afvalstoffenwet
op komst
EXECUTIE
IN SEOEL
Uittocht naar
de SneeUWPagina 13
PREMIER DEN UYL OVER AFLOOP KAMERDEBAT:
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Minister-president Den Uyl meent, dat het kabinet donderdagnacht alle recht had om
met aftreden te dreigen als de kamer akkoord zou gaan met het ARP-voorstel om een huurverhoging
van 9 procent toe te staan. De opmerking van ARP-leider Aantjes, dat de regering onverantwoord
heeft gehandeld, heeft de premier bijzonder verbaasd. „Ik heb tevoren nog een half uur met Aantjes
gesproken en eerder had ik twintig minuten met hem getelefoneerd. Toen was zijn toon heel anders".
Den Uyl verklaarde vrijdag na af
loop van het kabinetsberaad, dat zijn
kabinet zuiniger is met het stellen van
de kabinetskwestie dan vorige kabi
netten. „Twee keer dreigen met aftre
den in een jaar en acht maanden is
heel wat minder dan ik zelf ooit van
een kabinet heb meegemaakt". Dat de
sfeer tussen de christen-democratische
partijen en het kabinet door het ge
beuren van donderdagnacht is ver
stoord, lijkt hem ongelooflijk.
„Als het kabinet nu een huurverho
ging van 9 procent had toegestaan,
dan was daarmee een precedent ge
schapen voor volgend jaar als we
opnieuw over deze zaak hadden moe
ten beslissen. Bovendien was bij de
formatie al afgesproken, dat we ernst
zouden maken met de huurprijsbe-
(Door onze weerkundige mede
werker)
Rond de kortste dag van het
jaar zal de temperatuur ver bo
ven normaal liggen: overdag tus
sen 9 en 12 graden. Zondagmor
gen bereikt de zon de laagste
stand, op welk tijdstip bij ons de
kalenderwinter begint. Van win
terweer is in Europa nauwelijks
sprake.
Ook in de bovenlucht is het
warmer geworden, waardoor de
sneeuwgrens in de Harz, Zwarte
Woud en in de Alpen enkele hon
derden meters gaat stijgen tot
1200 a 1500 meter. Alle autowe
gen naar de wintersport zijn
sneeuw- en ijsvrij, ook in de
Alpenlanden.
Er is nog enige vorst te be
speuren in Finland, Zweden en
Rusland maar elders in Europa
is het zacht voor december. Bij
ons blijft een krachtige tot harde
zuidwesten wind aanwezig met
aanvoer van zachte lucht waarbij
af en toe wat lichte regen kan
vallen. Een ingrijpende verande-
'ing in de komende kerstweek
lijkt ons op dit moment nog zeer
onwaarschij nlijk.
WASHINGTON (DPA) Ex-president
Richard Nixon heeft vrijdag met een
aanklacht bij de rechter gereageerd op
een nieuwe wet waarbij is bepaald dat
de geluidsbanden en documenten uit
Nixons regeringsperiode onder uitslui
tende controle van de Amerikaanse re
gering blijven.
Nixons advocaten hebben bij een dis-
trictsrechter in Washington gestald dat
de dinsdag door president Ford or.der
tekende wet strijdig is met het grond
wettelijke recht op vertrouwelijkheid.
Nixon heeft de.documenten nodig voor
hot schrijven van zijn memoires waar
voor een Newyorkse uitgeverij hern
twee miljoen dollar geboden heeft-
Nieuws uit Zeeland op de
pagina's 2, 4, 5, 7, 9,11 en 13.
Binnen- en buitenlands
nieuws op de pagina's 1, 3
en 23.
Sport op pagina 25.
Radio en t.v. op pagina 26.
Financieel nieuws op pag. 27.
En in de
zaterdagkrant
pag. 17: Voor de dorpenserie
bracht Ben Jansen deze
week een bezoek aan het
rustige Oosterland.
pag. IS: Jupiter, raadselachtige
bastaard tussen ster en
planeet; Stemmen uit de
Kerken.
pag. 19: De echte welvaart is nog
ver weg", zo is de mening
van de Indonesische pre
sident Soeharto. GPD-
hoofdredacteur Jan van
Beek had een exclusief in
terview met hem,
pag. 21: Letterkundige kroniek
van Hans Warren; Lief
deslied van de vogelaar;
i 10 de internationale
avant-garde en Arthur
Muller Lehning.
scherming en dat willen we ook doen.
Politiek is politiek bij mij en zakelijk
heid is bij mij ook politiek. Op zake
lijke argumenten is niet duidelijk te
maken waarom het kabinet zich voor
dit streven niet sterk mocht maken'"
aldus Den Uyl.
Zie voor kamerveslag pag. 3.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Het kabinet is het
vrijdag eens geworden over de inhoud
van de Afvalstoffenwet. In deze wet,
die tal van strafbepalingen bevat, wor
den voorschriften gegeven voor de
verwijdering van niet-chemische afval
stoffen zoals huisvuil, autowrakken en
bedrijfsafval. De wet is een aanvulling
van de Wet Chemische Afvalstoffen,
die nu bij de tweede kamer in be
handeling is.
wet. die een grote stap voorwaarts
betekent. De wet bevat onder andere
voorschriften hoe men zich van afval
diient te ontdoen. Aan de provincies
zal worden opgedragen om een beleid
op te stellen om een verantwoorde
verwijdering van afvalstoffen moge
lijk te maken. Voor de verwerking
van afvalstoffen zal voortaan een ver
gunning vereist zijn. De nieuwe wet
bevat ook een aantal bepalingen, die
het opnieuw verwerken van afvalstof
fen moeten bevorderen.
SEOEL (RTR) Moen Se-Kwang, de
in Japan woonachtige Koreaan die in
augustus de vrouw van de Zuidkore-
aanse president Park Tsjoeng-hee
doodschoot, is vrijdag geëxecuteerd.
Drie dagen geleden had het opperste
gerechtshof in Seoel de doodstraf te
gen hem bevestigd.
SCHEVEN1NGEN: De xUOO ton
metende Griekse coaster Parimar is
vrijdagmorgen na een explosie
in de machinekamer brandend
voor de Scheveningse kust aan de
grond gelopen. Van de 10 beman
ningsleden zijn er 8 met een heli
kopter van boord gehaald. Op de
foto wordt een brandweerman op
het brandende schip neergelaten.
HELIKOPTERS HAALDEN REST VAN BEMANNING WEG
DEN HAAG (ANP) Een explosie aan boord van het Griekse schip Parimar (1086 ton) heeft vrij
dagmorgen het leven gekost aan twee 20-jarige matrozen, de Portugees S. Lopez en de van Mauritius
afkomstige M. Cassin.
De explosie deed zich voor in een ruimte naast de machinekamer van het schip, toen dat zich vrij
dagmorgen om half zeven op tien mijl uit de kust bij Scheveningen bevond.
ROTTERDAM Na het weghalen
van pylons heeft minister Wester
terp van verkeer en waterstaat
vrijdag de laatste schakel in de
Rotterdamse verkeersruit openge
steld. Het is de afslag van rijks
weg 16 (Rotterdam - Dordrecht -
Breda) naar de zuidelijke rand
weg.
Het verkeer, komende uit het zui
den, kan dan op dit knooppunt
linksaf slaan en via de zuidelijke
randweg onder meer Europoort
bereiken. Tevens kan dit verkeer
nu een uitweg zoeken over deze
randweg om de gebruikelijke file
in de ochtendspits voor de Van
Brienenoordbrug te ontwijken.
Door de explosie werden de hutten
van de tien koppen tellende beman
ning als bordpapier omver geblazen.
Sommigen kwamen door de kracht
van de ontploffing, waarvan de oor
zaak niet is achterhaald, in de machi
nekamer terecht. In de machinekamer
ontstond een felle brand. De lichamen
van de twee na de explosie vermiste,
matrozen zijn niet gevonden, maar
volgens de Haagse brandweer, die
vrijdag urenlang betrokken was bij
een reddingsactie op de Parimar, zijn
de twee vermoedelijk al door de ex-'
plosie gedood en zijn hun lichamen
verkoold.
Reddingboot
Na dc ontploffing zond de kapitein,
de 30-jarige Griek Dimos Panagiotidis,
een noodsignaal uit, waarop de red
dingsboot uit Scheveningen koers zet
te naar de positie van het brandende
schip. De kapitein had inmiddels be
sloten zijn schip bij het strand aan de
grond te zetten, en miste daardoor de
reddingsboot. Om kwart voor acht 's
morgens strandde de Parimar bij
Scheveningen, op 500 meter ten zuid
en van de pier en ruim honderd
meter van het strand. Helicopters van
de marine-luchtvaartdienst haalden de
bemanning van boord en zetten die af
op de boulevard. Ambulances van de
gg en gd brachten de acht mannen,
zes Grieken, een Portugees en een
Ghanees, voor onderzoek naar zieken
huizen. In de loop van de ochtend
konden zij die weer verlaten. Hun
verwondingen waren onbetekenend.
De Haagse brandweer en rechercheurs
van de Haagse politie gingen per
marinehelicopter naar de Parimar toe.
De brandweer nam blusmateriaal mee
om een reddingsactie naar de twee
vermiste bemanningsleden te kunnen
uitvoeren. Op de Parimar hielpen le
den van de reddingsmaatschappij uit
Scheveningen eveneens een handje
mee.
Gevaar
Toen aan het begin van de middag de
kapitein en de eerste machinist de
schade aan boord opnamen, wees de
machinist op het mogelijke gevaar
dat het schip zou exploderen, omdat
er nog 50 ton gasolie in de tanks
moest zitten. De brandweer trok daar
op de brand was toen vrijwel
geblust direct de tien op het schip
aanwezige brandweerlieden terug en
ook het. personeel van de reddings
maatschappij verliet de Parimar. Het
schip loopt volgens de brandweer niet
het gevaar te exploderen. Het
heeft het achterste deel van het schip
ontzet en de machinekamer vernield,
maar uitbreiding van de brand v
door de brandweer niet waarschijnlijk
geacht. Afgewacht wordt nu tot de
Parimar geheel "brandvrij' is. De red
dingsactie op en nabij de boulevard
trok vrijdag vele honderden toeschou
wers. In de middaguren werd
deel van de boulevard afgezet om
risico te vermijden als de brand op
de Parimar niet vanzelf zou uitgaan.
Het zag er overigens niet naar uit dat
zich nog problemen zouden voordoen.
De Parimar was met een lading ruw
ijzer onderweg van Noorwegen i
Alblasserdam. Het schip is eigendom
van Oceanic Maritime Enterprises uit
Pireus. Het was gehuurd door de
rederij Sana ra in Rotterdam.
KERKEN BEMIDDELDEN
(Van onze correspondent)
LONDEN De provisionele IRA heeft een wapenstilstand van 11
dagen aangekondigd, die zal lopen van 22 december tot 2 januari.
Van de zijde van de IRA werd al verkondigd dat tot het staken van
de activiteiten was besloten in de duidelijke veronderstelling dat
de Britse regering van haar kant bereid zou zijn aan deze wapen
stilstand na 2 januari voor onbepaalde tijd mee te werken.
De IRA zal haar terreuracties niet
hervatten als de Britse regering be
reid zou zijn aan de aloude drie eisen
van de Ierse terroristen tegemoet te
komen. Deze zijn: het einde van de
interneringen, het terugtrekken van de
Britse troepen in Noord-Ierland in
hun kazernes en ten slotte de erken
ning door de Britse regering van het
recht van het Ierse volk om zichzelf
te 'besturen.
De Britse minister voor Ulster, Mer-
lyn Rees, verklaarde na het bekend
worden van het staakt-het-vuren door
de IRA dat zijn regering zich op
generlei wijze zal binden. Hij voegde
er echter aan toe: „Ben oprecht en
over een langere periode volgehouden
uitblijven van geweld zou een nieuwe
situatie in het leven roepen".
Minister Rees wees er nog op. dat
het optreden van de Britse troepen in
Ulster geheel werd bepaald door de
mate van geweld waartegen ze zich
teweer moeten stellen. Uitblijven van
geweld zal vanzelfsprekend ook uit-
(Zie slot pagina 3 kolom 6)
RADARKETEN ZANDVLIET-KRUININGEN EIND '75 IN GEBRUIK
STUDIE KAN IN
MAART 1975
GERED ZIJN
VLISSINGEN, WAARDE Ter
wijl nog wordt gebouwd aan de
torens voor een beperkte radar
keten op de Westerschelde
voor het gedeelte van Antwerpen
tot aan Kruiningen is een uit
gebreide radarketen, die de gehe
le Westerschelde met inbegrip
van de monding moet bestrijken,
al volop in studie. Doel van de
radarketen is het bereiken van
een grotere veiligheid voor de
scheepvaart, vooral bij slecht
zicht. Als voorbeeld dienen de
Nieuwe Waterweg en andere
drukke vaarwegen, waar met ra-
darassistentie vanaf de wal al
uitgebreide en jarenlange erva
ring is opgedaan.
De studie over een uitgebreide radar
keten wordt verricht op verzoek van
de Belgische regering, die in verband
met het scheepsverkeer naar en van
de havens van Antwerpen en Gent
groot belang hecht aan een zo goed
mogelijke beveiliging van dit Neder
landse vaarwater.
Het onderzoek naar operationele,
technische en financiële aspecten van
de uitgebreide keten wordt uitgevoerd
dc r Philips Nederland, die ook
hoofdaannemer is voor de bouw van
het beperkte radarnet. De studie zal
naar verwacht in maart van het vol
gend jaar worden afgerond.
Om het gehele Westerscheldegebied
vanaf de wal onder radarbereik te
brengen zouden er naast de nu in
aanbouw zijnde torens bij Waarde en
voor Saaftinge, nog een achttal van
deze bijna vijftig meter hoge gevaar
ten moeten worden bijgebouwd. Vol
gens een ideeënschets, die als uitgangs
punt dient voor de studie, zouden de
torens kunnen worden gesitueerd in
of nabij Westkapelle, Dishoek, Cad-
zand, Vlissingen, Hoofdplaat, Terneu-
zen. Baarland en de Hoek van Osse-
nisse- Eveneens volgens de voorlopige
plannen zouden deze acht onbemande
radartorei s kunnen worden bediend
vanuit een centrale in Vlissingen.
Wanneer met de bouw van deze uitge
breide keten kan worden begonnen,
staat nog niet vast.
Belangrijke factor vormen de hoge
kosten. Omdat met een uitgebreide
keten ook Nederlandse scheepvaartbe-
langen zijn gemoeid heeft de Belgi
sche regering Den Haag verzocht, een
deel van deze kosten te willen dragen.
Voor wat betreft de beperkte keten is
als uitgangspunt genomen, dat alle
vaart boven Hansweert een volledig
Belgisch belang is. Weliswaar wordt
het werk aan de beperkte keten door
Philips uitgevoerd in opdracht van het
Nederlandse directoraat van het
loodswezen omdat het om Neder
lands grondgebied gaat doch de
financiële lasten worden geheel door
de Belgen gedragen.
De kosten van deze beperkte keten,
rond achttien miljoen gulden vor
men intussen al een aanwijzing voor
de gTote bedrage die met een radar
beveiliging van de gehele Westerschel-
le zullen zijn gemoeid
Slecht zicht
Dc beperkte radarketen wordt, zo is
het plan, eind volgend jaar in gebruik
genomen. Met de bouw van de twee
radartorens, één achter dc zeedijk
buiten het dorp Waarde op Zuid-
Beveland en één op een speciaal daar
voor aangelegd kunstmatig eiland
voor Saaftinge, aan de Zeeuwsch-
Vlaamse kant is in mei van dit jaar
begonnen.
Torens en bijbehorende ruimten ko
men m april gereed, waarna met de
installatie van de radar- en radio
apparatuur, voor zowel zenden als
ontvangen, wordt begonnen.
Bediening van de twee onbemande to
rens geschiedt op afstand vanuit de
centrale radarpost bij de sluis van het
Belgische Zandvliet. In de centrale
bevinden zich in totaal zeven beeld-
kasten. De'torens bij Waarde en voor
Saaftinge geven elk twee "beelden'
door van elkaar overlappende gedeel
ten van de Westerschelde, terwijl de
eigen apparatuur van de Westerschel
de de scheepsbewegingen tot aan da
sluis op nog eens drie beeldschermen
laat zien. Bij slecht zicht door mist of
andere weersomstandigheden kan de
aparatuur volledig worden bemand
met drie waarnemers.
Na het gereedkomen van de beperkte
radarketen, eind '75, kan worden be
gonnen met 'proefdraaien-' De heer A.
Hartog. radaradviseur van het Neder
landse loodswezen in het district
Scheldemond, noemt een inwerkperio-
de vooral ook noodzakelijk omdat een
geslaagd gebruik van de radarketen
op de eerste plaats afhangt van een
goede 'wisselwerking' tussen de loods
van het betrokken schip en de radar-
waarnemer.
De radarwaarnemer in Zandvliet be
gint trouwens de identificatie van een
schip, dat op zijn scherm verschijnt
op grond van gegevens, die hij van de
(Zie slot pagina 7 kolom 3)
fiantlijn
Tussen dreigen
en flauw-vallcn
Toen op 13 oktober 1966 de
klok in de tweede kamer
een nieuwe dag aan wee»
en het duidelijk werd da', er
een crisisnacht was Ix.v.ig te
ontstaan de 'nacht van
Schmelzer' werd aan ka
mervoorzitter Van Thiol gevraagd of
het niet beter was de vergadering te-
verdagen. Van Thiel vond van niet:
hij wees er op dat de kamer voordien
had bc-sloten de bewuste zaak nog die
nacht al te doen. Waarna hij liet be
roemd geworden woord sprak: „Ik
blijf hier wel zitten. Ik herhaal nog
eens het woord van Gorbrandy: wie
flauw wil vallen valle flauw". Dat ge
beurde dan ook: het kabinet 'viel
flauw' en trad af. Bijna was het deze
week weer flauw vallen geblazen. Er
werd In Seder geval mee gedreigd.
Afgelopen donderdagnacht ring het
om een amendement van ci<- AR
Scholten over de komende huur
verhoging: Gruljtere had een meldings
plicht voor huurverhogingen boven de
acht procent voorgesteld. Scholten
wilde de meldingsplicht pas bij negen
procent laten Ingaan. Minister Gruij-
ters verklaarde namens de regering op
een vage en onelegante manier dit
amendement, onaanvaardbaar. Aantjes
voorkwam daarop een kabinetscrisis:
op uiterst kille toon kondigde hij aan
dat het amendement zou worden
trokken, er aan toevoegend dat zijn
fractie niet de verantwoordelijkheid
voor een kabinets
crisis op zich wen
ste te nemen. In
scherpe bewoordin
gen hekelde hij
voorts het stellen
van de kabinetskwestie, daarbij In het
bijzonder de houding van staatssecce
teris Van Dam kritiserend. Het kabi
net bleef tenslotte overeind, zij het niet
zonder prestigeverlies. Bovendien
raakte het de actuele sympathie kwijt
van AR en KVP: een zekere verkoeling
binnen de coalitie is onmiskenbaar.
We willen aan nóg een parlemen
taire gebeurtenis herinneren, die
gelijke trekken vertoont met het
weinig glorieuze evenement van deze
week. We bedoelen de behandeling van
de begroting van volkshuisvesting kort
voor Kerstmis 1960. op woensdag 21
december van dat jaar. Het ging toen
om een motie van de AR Van Eiber
gen, die daarin van de toenmalige mi
nister zijn geestverwant Van Aart'
sen vijfduizend woningen meer
vroeg voor 1961. Na druk overleg
kwam er een compromis uit de bus.
een motie van de KVP-er Andriessen
de vader van de huidige fractie
leider waarin om vijfentwintig
honderd werd gevraagd plus een
onderzoek in de eerste helft van 1961
om na te gaan of de andere vijfentwin
tighonderd ook mogelijk zouden zijn.
Van Aartsen ging met dit compromis
akkoord, maar de AR hield het been
stijf. Waarop Oud de AR-fractie in
grote ernst voorhield dat het verschil
toch maar heel klein was: hij kon zich
niet voorstellen dat de AR om 'een zo
klein verschil' de verantwoordelijkheid
wilde nemen voor een kabinetscrisis.
De AR-fractie van toen handelde an
ders dan die van 1974: zij zorgde er voor
dat de motie-Van Eibergen werd aan
genomen. waardoor een kabinetscrisis
een feit werd. Ditmaal koos Aantjes
een wijzere partij: het amendement-
Scholten werd ingetrokken.
We zullen niet verder ingaan op de
verschillen tussen toen en nu,
maar één daarvan moet wel naar
voren worden gebracht nu weigerde de
regering door de knieën te gaan, toen
was het een regeringsfractie die hals
starrig was. In beide gevallen echter
was sprake van om een woord van
KVP-fractieleider An dri essen te ge
bruiken 'schieten met een kanon
op een mug'. Een juiste kwalificatie.
Een kabinet moet zijn eigen bestaan
niet al te snel in de waagschaal gooi
en, men moet dat beperken tot werke
lijk belangrijke zaken, belangrijker in
ieder geval dan de ene procent die nu
in het geding was. Aantjes verklaarde
gisteravond in AVRO's Televizier er
vooral over teleurgesteld te zijn dat
het uiterste middel de kabinete
kwestie was gehanteerd bij wat hij
aanduidde als 'kruimelwerk'. Boven
dien was hij geërgerd door de omstan
digheid dat met name staatssecretaris
Van Dam deze kwestie ook buiten de
kamer had opgeblazen tot een politie
ke zaak van formaat. Tegen die achter
grond gezien was het inderdaad wijs
van de AR-fractievoorzitter om te reti
reren: één procent in deze zaak was
geen kabinetscrisis waard. Veertien
jaar geleden werd er terecht kritiek
uitgeoefend op de toenmalige AR-frac
tie die wel een kabinetscrisis veroor
zaakte om een betrekkelijk geringe
aanleiding. Eenzelfde verwijt kan nu
worden gedaan jegens het kabinet:
was het nu werkelijk nodig voor die
ene procent met een kabinetscrisis te
dreigen? In een redelijke coalitie hoeft
dat toch niet.
Misschien is dat de voornaamste con
clusie van deze nacht waarin uit
eindelijk niet behoefde te worden
'flauw gevallen', namelijk dat een
machtsmiddel werd gehanteerd in een
situatie die als regel bij een goede en
hechte coalitie niet nodig is. Met an
dere woorden: deze coalitie is niet zo
hecht, nog steeds niet. De spanningen
van deze week zijn niet op zichzelf
staande symptomen: we hebben deze
week al eerder in dit verband gewezen
op uitlatingen van minister Wester
terp. Dat alles kan duiden op een da
lende politieke barometerstand voor
dit kabinet. Nu er een rustpauze is in
getreden de kamer is op kerstreces
zou men zich toch eens moeten be-
(Voor vervolg zie pagina 3
kolom 1
