„Arnemuiden, stad van bloei
verval en groot zelfrespect"
s GE! CONCORDIA
Arnemuiden kreeg na vier
eeuwen weer stadsrechten
Chauffeur kantelt na gebruik
van bier met combinatie van
de weg. Boete f 200,-
8
Discobal
Zeven organisten
concerteren in
de Nieuwe Kerk
KANTONGERECHT MIDDELBURG
B. EN W. VLISSINGEN: HUUR
WONINGEN IN SCH00NENBURG
IS NIET DEFINITIEF
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
ZATERDAG 25 MEI 197<
ook visserij, spelen in die geschiede
nis een voorname rol. Dr- Meertens:
„Vanuit zijn rede was Amemuiden
destijds de voorhaven van twee mach
tige handelssteden: Middelburg en
Antwerpen. Zo was de naam onder al
wat in de zestiende eeuw in de gehele
westerse wereld van die tijd ter zee
voer een algemeen bekend begrip." De
heer Meertens haalde de eeuwenlange
strubbelingen tussen de stad Middel
burg en de nederzetting later pas
stad Arnemuiden aan en ging uit
voerig in op de ontstaans- en verdwij
ningsgeschiedenis van de verschillende
plaatsen Amemuiden.
Ontdek de
100% winstgevende levensverzekering
Coöperatieve Levensverzekeringmij. u.a.
Oudenoord 10, Utrecht. Tel.: 030-333433
LJ
INDRUKWEKKENDE HERDENKINGSREDE DR. P. J. MEERTENS
Slot van pagina 1
hij vooral ook de rivaliteit tussen het
Arnestadje en Mddelburg belichtte.
Zo stelde mr. Van Aartsen onder
meer vast dat Amemuiden ten tijde
van het verkrijgen van de stadsrech
ten een grotere bloei kende dan de
Zeeuwse hoofdstad
Hij hield de aanwezigen ook voor dat
juist in Middelburg altijd geprobeerd
had om die groei tegen te houden.
Maar de commissaris moest ook 'ont
hullen' dat Arnemuiden door die groei
veeleisend werd en een plaats in de
staten van Zeeland eiste. „Dat lukte
toch niet en zo worden ze in Amemui
den toch even op hun plaats gezet."
Mr. Van Aartsen ging ook in op de
meer recente geschiedenis, waarbij hij
de afsluiting van het Veerse Gat en
het vertrek van de vissersvloot naar
Colijnsplaat in herinnering bracht.
Over de toekomst van die vissersvloot
zei hij. „Als dan de Oosterschelde
wordt afgesloten zelf ben ik daar
een voorstander van dan komen ze
ook weer in moeilijkheden". Hij ver
volgde: „Ik zeg er niets van. Breskens
is ver en Vlïssingen is dichtbij. Wie
oren heeft die hore'V aldus de com
missaris
Verder stelde mr. Van Aartsen vast
dat er voor Amemuiden nog vele
mogelijkheden en dan vooral op
het gebied van de recreatie aanwe
zig zijn om met de nieuwe tijd mee
te gaan.
Op de tentoonstelling, die enkel van
daag (zaterdag) nog geopend is, is
een scala van historisch materiaal
aanwezig. Meest opvallend is de oor
spronkelijke oorkonde van 1574. waar
in de stadsrechten werden verleend
'In het oog springt verder ook het
eerste poortersboek van 1574 tot 1672.
Onder de ingezetenen van die tijd
behoorde zo blijkt ook enige tijd
de historisch bekende Haarlemse Ke
nau Hasselaars.
Verschillende documenten geven ook
een indruk van de grote bloei die
Amemuiden heeft doorgemaakt. Illu
stratief is alleen a lhet grote aantal
van 29 schepen dat Amemuiden in de
maand oktober van het jaar 1570
aandeed.
Een deel van het feestprogramma op
de eerste dag verliep op net voor Ar-
VEERE Zaterdagavond wordt in
het verenigingsgebouw te Veere een
discobal gehouden met medewerking
van de discotheek 'Huppeldepup'. Het
discobal gaat uit van de sozen te
Serooskerke en Veere. Voor de soos
'Sorat Oendi' uit Serooskerke is dit
tevens de laatste activiteit van het
seizoen. Het discobal begint om 20.00
uur.
nemuiden door de eeuwen heen zo be
langrijke water. Dat programma-onder
deel was de rondvaart van zo'n 130 be
jaarden uit het Arnestadje over het
Veerse Meer. Deze boottocht die werd
begeleid door een zestal gepavoiseerde
vissersboten verliep bijzonder succes
vol.
Het programma op de eerste werd af
gesloten met een lampionoptocht, waar
voor heel Amemuiden en velen van
buitenaf op de been waren. De lange
stoet begeleid door een drietal mu
ziekkorpsen trok als onderdeel van
de optocht speciaal langs de woning
MIDDELBURG Vrijwel alle docen
ten kerkorgel en koperen blaasinstru
menten van de Zeeuwse muziekschool
zullen een concert, dat zaterdagavond
1 juni in de Nieuwe Kerk te Middel
burg wordt gehouden.
Het programma wordt geopend mei:
een intrada van zestiende eeuwse
blaasmuziek (Sictus Dietrich, Giovan
ni da Nola en Thomas Weelkes, te
spelen door een groot ensemple mu
ziekschoolleerlingen. Frans van Raad
uit Oostburg sluit aan met een Con
certo van Johann Gottfried Walther.
Jan van Dijk (organist van de Grote
Kerk in Middelhamis) speelt het der
de orgelkoraal van César Franck, Piet
Broerse uit Vlissingen een 'Scherzetto'
van Louis Vierne.
Met het oog op de aansluitende Pink
sterdagen koos Leendert d- Broekert.
(Oostkapelle) de variaties over de
Greogoriaanse hymne 'Veni Greator
Spiritus' van Maurice Duruflé. De or
ganist van de Nieuwe Kerk Thon de
Vries zal de vier orgelstudies van
Hendrik Andriessen ten gehore bren
gen. Stoffel Gunst uit Goes speelt uit
het moderne Duitse repertoire het
eerste Concerto van Ernst Pepping.
Na 'Joie et Clarté des Corps glorieux'
van Olivier Messiaen zal de directeur
van de muziekschool, G. W. Bergman
met Paul C. van Belzen (trompet
Etienne Rottier (trombone) en ee
groep gevorderde leerlingen het con
cert besluiten met, het Cortege voor
drie trompetten, cfhe trombones en
orgel van Gaston Litaïze.
Het zal een spectaculair slot worden,
zowel in klank als in technische voor-'
bereiding. Via microfoons, kabels en.
koptelefoonverbindingen wordt, name-,
lijk een zo synchroon mogelijk ensem-
blespel nagestreefd. Het concert be
gint om half acht. I
Tijdens en wandeling door Arnemuiden
tvlnr) mevrouw Van Aartsen, mevrouw
Hack. burgemeester Hack en mr- Van
Aartsen.
van burgemeester Hack. van waaruit
ook commissaris Van Aartsen van zijn
belangstelling liet blijken.
RIJKE GESCHIEDENIS
WAARIN DE
BLEVEN.
ARNEMUIDEN „Het lijkt mij juist
dat u het besluit heeft genomen ii.
herdenkingsjaar terug te zien op het
verleden van uw stad. al zou het
alleen maar zijn om uzelf en die na u
komen tot bescheidenheid en dank
baarheid te manen, en u in de gedach
te te roepen dat op een boeitijd licht
een vervaltijd kan volgen. Dat gold in
het verleden, dat geldt ook nu
Dat aan Godes zegen het a! gelegen is
behoef ik u niet in de herinnering te
roepen. En evenmin behoef ik u het
richtsnoer voor te houden van
beleid, want dat heeft, meer dan drie
eeuwen geleden, uw begaafde burge
meester Dirck van Delen a! gedaan,
toen hij als bijschrift bij zijn schilde
rij van Justitia u voorhield dat de
gerechtigheid een volk verhoogt, maar
dat de zonde een schandvlek der na
tiën is," aldus besloot dr. P. J Meer
tens vrijdagavond zijn herdenkingsre
de in de hervormde kerk van Arne
muiden.
De rede, die bij het zeer talrijke
gehoor diepe indruk nalier. was het
hoogtepunt van een even sobere als
indrukwekkende samenkomst tijdens
welke het vierhonderdjarig bestaan
van Amemuiden als stad officieel her
dacht en gevierd werd. De bijeen
komst, geopend door burgemeester A.
Hack, werd bijgewoond door onder
anderen commissaris der koningin
mr. J. van Aartsen. gedeputeerde J.
van den Bos en drs. P. Wolters,
burgemeester van de 'gebuurstad'
Middelburg.
Dr. Meertens schetste de historie van
de plaatsen en stad Amemuiden in
een vertoog waarin feiten en zaken
vooral door de inwoners vroeger
en nu werden bepaald. De sociale
aspecten van üe gang van verleden
naar heden kregen op die wijze veel
aandacht. Zeevaart en handel, later
Hij tekende ook het beeld van het
vijftiende- en /estiende-eeuwse dorp.
„Het gebeurde wel dat de koopvaar
dijschepen drie rijen dik op de rede
lagen. Tussen Arnemuiden en Blan-
kershoek waren niet minder dan drie
ëntwintig hoofden, elk aangewezen
voor schepen van een bepaalde stad
of natie. Vóór Amemuiden had men
het Bergense. Goese, Zierikzeese
Antwerpse hoofd. Halverwege tussen
Amemuiden en Biankershoek, bij Wel-
singe, lagen de schepen der Engelsen,
die de tijd kortten door op het schor
met de handboog te schieten. De gro
te schepen van oost en west, de
Spaanse en de zware fraai opgetuigde
hulken van de Noordduitse Hanzeste
den, de Oosterlingen zoals men ze
noemde, lagen waarschijnlijk in het
diepe, een eindweegs uit de kust.
waar de lichters, de heuden, vooral
van het Middelburgse en Amemuidse
schippersgilde, de handelswaren uit de
scheepsruimen overnamen en ze naar
Middelburg, Bergen op Zoom, Antwer
pen, brugge en andere steden brach
ten of de lege ruimen volstouwden
met inheemse of van deze en andere
steden aangevoerde waren: Delfts
bier, gezouten vlees, spek, vis
meest haring erwten en bonen,
boter en kaas, scheepsbeschuit enzo
voorts.
Het water, was toen nog zo diep dat
wanneer een schip van driehonderd
last lek sloeg, het zo ver in de bodem
wegzonk dat men na enige tijd de
vlag van de mast zelfs niet meer kon
zien. Het was hier levendiger, zeiden
MIDDELBURG Conform de eis van,
de officier van justitie veroordeelde
de Middelburgse kantonrechter mr. A.
Veenhoven, woensdagmorgen de
chauffeur J. F. uit Kruiningcn tot een|
boete van tweehonderd gulden. F. is;
op 2 maart na het gebruik van zes'
glazen bier als bestuurder van een
trekker met oplegger in een linkse
bocht van de Schelpweg te Westkapel-
le naar rechts gereden en van de weg
geraakt waarna de combinatie in de
berm terecht kwam en kantelde. F. en
zijn zoontje werden bij dit ongeval
gewond.
„Het was nog net geen misdrijf,"
vertelde de officier mr. W. G. C.
Mijnssen. „U hebt wel gevaarlijk gere
den en was bovendien op een plaats
terecht gekomen waar u helemaal
niet moest zijn." Hij zei bij zijn eis
niet te willen 'zwaaien' met het! rijbe
wijs en in aanmerking te wjllen ne
men welke nare gevolgen dit. ongeval
heeft gehad. F. gaf toe dat hij fout
geweest is. Het oordeel van de kan
tonrechter was: „Dit leek nergens op."
.U hebt wel een gevaarlijke manoeu
vre uitgehaald die nog redelijk goed
is afgelopen." zei de officier tegen A.
van R. uit Vlissingen. Van R. is op 18'
maart op de Slóewèg onder Heinkens-
zand met zijn auto rechts van de weg
geraakt zodat hij in de berm terecht
kwam. vervolgens naar links de weg
overgestoken en in de links naast de
weg gelegen sloot terecht gekomen.1
De auto was na afloop van deze
manoeuvre onherstelbaar beschadigd
De officier wees Van R. er op dat hij
120 meter, in de berm is gereden. ,Jki
ontkoppelde en liet mijn wagen uitlo
pen", was het antwoord van verdachte.
Van R. heeft zelf een week in een
ziekenhuis gelegen en een medeinzit-
tende liep bij het ongeluk een lichte
hersenschudding op. De officier wilde
dit verkeerde rijgedrag bestraft zien
met een boete van honderd gulden
De kantom-echter deed er een tientje
af en maakte er 90 boete van.
Voor het in zijn woonplaats rijden
met een auto waarvan de uitlaat de
fect was zodat de motor een sterk
ronkend geluid maakte eiste de offi
cier tegen P. M. uit Vlissingen een
boete van 40. De kantonrechter be
paalde de boete op ƒ30. De Vlissinger
A. J. de H. kreeg een boete opgelegd
van 40 en 3 dagen voorwaardelijke
hechtenis met een proeftijd van twee
jaar omdat hij in zijn woonplaats 'in
kennelijke staat' op straat is aange
troffen. Hij moet zich bovendien on
der toezicht laten stellen. De officier,
die een boete had geëist van 75,
wees de verdachte er op dat hij al
eerder is bekeurd voor openbare
dronkenschap.
Twee boetes met een totaal van hon
derd gulden eiste de officier tegen de
Vlissinger A. R. V. die in Souburg met
zijn motorfiets 20 km te snel heeft
gereden en een auto rechts in plaats
van links inhaalde. ,De ander bleef
links rijden," was het verweer van V.
De uitspraak was twee boetes met
een totaal van 85.
Mevrouw C. A. uit Vlissingen stond
terecht omdat 'ze bij het wegrijden
met haar auto in een smalle straat te
veel naar links ging zodat een nader
ende politieauto snel moest uitwijken
om een botsing te voorkomen. Ver
dachte zei dat het in een onoverzich
telijke bocht gebeurde. De eis was
50 en de uitspraak 40 boete.
De Vlissingse scholier R. L. kreeg drie
boetes opgelegd met een totaal van
65 (eis 75) omdat hij daar te snel
heeft gereden met zijn bromfiets die
technisch niet in orde was. De officier
merkte in het algemeen nog op:
„Voor boetes heeft men geen geld
maar wel om verkeerde onderdelen te
kopen-" Voor het te snel rijden met
een bromfiets in de bebouwde kom
van de Scheides tad kreeg de inwoner
van die plaats G. R. M. een boete van
ƒ30. De eis was een tientje hoger.
Het was de tweede keer in één jaar
dat hij was bekeurd voor te snel
rijden.
De bromfietser R. T. uit Middelburg
werd beboet met ƒ20 omdat hij in
Vlissingen bij een voorrangskruispunt
rechtsaf is geslagen zonder te stoppen
hoewel dat daar verplicht is. De eis.
was ƒ25. In verband met herhalingen'
werd de Vlissinger J. W., conform dei
eis. veroordeeld tot honderd gulden'
boete voor het met een auto te hard
rijden met zijn handelaarskenteken.
Middelburg en reed hij 17 km te snél
naar de politie constateerde.
De kantonrechter halveerde de eis van
100 boete tot 50 die hij oplegde
aan de Middelburger J. B. omdat die
een ander met. een auto heeft laten
ridden met zijn handelaarskenteken.
De nieuwe plaat, was al besteld maar
de aflevering duurde wat lang zodat.
B. zijn cliënt 'uit; de nood' wilde
helpen. Volgens hem is er echter
maar enkele daigen ntee gereden.
Minister stelt
prijzen vast na
bepaling kosten
VLÏSSINGEN De huurprijzen voor
de 82 door Sint Willibrord te bouwen i
premiewoningen en 79 door de Wo
ningstichting Walcheren te bouwen
woningwetwoningen in het bestem
mingsplan Schoonenburg zijn voorlo-
pig vastgesteld. Deze prijzen worden
eerste definitief vastgesteld door de
minister van volkshuisvesting en
ruimtelijke ordening, nadat de werke
lijke kosten van beide woningcom
plexen zijn bepaald. Dit antwoorden
b. en w. van Vlissingen op vragen van
de raadsleden C. J. A. M. Adan (CCP)
en P. H. van de Ven (PvdA-PPR),
gesteld in de raadsvergadering van 29
maart'74, inzake het huurpeil van de
82 en 79 woningen in het bestemmings
plan Schoonenburg.
Binnen het bestemmingsplan Schoo
nenburg is aanvankelijk door de Wo
ningstichting 1952 en vervolgens door
drie woningbouwverenigingen een wo
ningbouwplan ontwikkeld met toepas
sing van de beschikking geldelijke
steun particuliere huurwoningen 1968
(premiecorporatiesector) van 268 wo
ningen. Deze woningen zouden als
volgt worden verdeeld: Sint Willi
brord 82. Woningstichting Walcheren
79 en Goed Wonen 107. Het voorlo
pige huurplan van de 82 en 79
woningen in het bestemmingsplan
luidt: minimale huurprijs per maand
voor de 82 premiewoningen 274,50
en voor de 79 woningwetwoningen
240,50; maximale huurprijs voor
82 premiewetwoningen ƒ295 en voor
de 79 woningwetwoningen ƒ288,
B. en w. merken op dat verlaging vrn
de minimumhuurprijs van de 82 zoge
naamde premiecorporatie-woningen
niet mogelijk is, omdat dan de voor
dat complex vastgestelde rijksbijdrage
dienovereenkomstig zou moeten wor
den verhoogd, hetgeen als een onhaal
bare zaak moet worden geacht.
Wel zouden volgens b. en w. pogingen
in het werk kunnen worden gesteld
tot een zekere nivellering van huur
prijzen te geraken, indien de com
plexen van St. Williebrord en van
woningstichting Walcheren onder be
heer en exploitatie zouden komen van
één woningbouwvereniging en 'Goed
Wonen' een ander woningbouwplan
zou ontwikkelen en als alle bedoelde
woningcomplexen onder beheer en ex
ploitatie van één woningbouwvereni
ging zouden worden gebracht.
Uit een door b. en w. gehouden ge
sprek met de besturen van de drie bu
deze complexen betrokken woning
bouwverenigingen is gebleken, dat aan
het vorenstaande geen medewerking
zou worden verleend. Aangezien een-
ter in het voor bewoning gereed ko
men van de woningbouwcomplex®
een belangrijk tijdverschil zal bestaan,
zal, zo antwoorden b. en w.. moet®
verschillen in de huurprijs we! so
groot zullen zijn, als de voorlopigs
vastgestelde huurprijzen doen vermoe
den.
In hoeverre het mogelijk zal zijn om
tot. een zekere gelijkschakeling te ko
men zal dan ook van de werkelijke
investeringskosten afhangen, aldus o.
en w.
diezelfde ouden van dagen die ik zo
juist al heb aangehaald, dan in Mid
delburg en de huizen waren er ook
duurder. Ze herinnerden zich ook nog
dat het bootsvolk uit zoveel verschil
lende landen nogal eens met elkaar
vocht, waarbij doden vielen, de hele
plaats in rep en roer was en de
mensen deuren en vensters sloten,
'latende vechten, die vechten wilden.'
Verval
„Het verhaal van Amemuiden is." al
dus dr. Meertens. „een verhaal van
grote bloei en diep verval, waarbij hij
herinnerde aan de nemende macht
van het water, het moorddadig optre
den der Spaanse troepen onder Mon-
dragon en de verzanding van de bre
de. grote ree, waarmee de directe
levensader werd afgesneden.
„De verlanding viel niet te stuiten;
omstreeks 1630 was Sint-Joosland al
tot een rijp schor ter grootte van
ongeveer zevenhonderd gemeten aan
gegroeid en tot indijking geschikt be
vonden. Het jaar daarop werd het.
ingepolderd. Waar eenmaal de diepste
schepen hadden gelegen wuifden de
goudgele korenaren. In de geschiede
nis van Amemuiden was een periode
voorgoed afgesloten. Van overstromin
gen en dijkbraken zou de stad geen
last meer hebben, maar met de
scheepvaart en al het handelsvertier
dat deze met zich meebracht was het
gedaan, voor goed gedaan. Nog wer
den in de loop van de 17e eeuw-
verscheidene pogingen aangewend om
door het vestigen van nijverheid nieu
we welvaartsbronnen aan te boren,
maar ze mislukten de een na de
ander. Alleen de zoutnering en de
visserij zouden voorlopig blijven, tot
dat tenslotte ook de zoutnering te
gronde ging.'
Visserij
Dr. Meertens schetste ook de verbon
denheid van Amemuiden met de zee
visserij en de scheepsbouw. „We we
ten dat er op het laatst van de 15e
eeuw een vismarkt was, dus in dezelf
de tijd dat de haringvisserij een grote
uitbreiding kreeg. Toen in het begin
van de 16e eeuw visgronden aan vis
sers uit Antwerpen werden verpacht
kwamen de arme vissers daartegen in
verzet; ze voerden aan dat dit vroeger
nooit gebeurd was en dreigden de
vreemde vissers dood te slaan en hun
AFSCHEID BOSWACHTER
A. LUITWIELER
VAN 'DUINBEEK'
VEERE Met een receptie in het
Kamphuis bij Veere heeft de heer A.
Luit wieier afscheid genomen van
Staatsbosbeheer. De heer Luitwieler
was boswachter van het complex
Duinbeek bij Oostkapelle. Hij nam
afscheid wegens het bereiken van de
pensioengerechtigde leeftijd
Tijdens de receptie werd de heer
Luitwieler toegesproken door de
hoofdingenieur-directeur landinrich
ting ir. I. B. Sepers, mr. J. Lantsheer
namens de voormalige NV Duinbeek,
de heer A. Wisse van Domburg en
de heer M. C. Mol, districtsambtenaar
van staatsbosbeheer. De heer Luitwie
ler volgde in 1952 zijn vader op als
boswachter van Duinbeek Deze was
vanaf 1930 belast met de zorg van
Duinbeek. In zijn dankwoord bena
drukte de heer Luitwieler de mede
werking van het publiek, die naar zijn
zeggen in Duinbeek altijd voortreffel
ijk was.
Middelburger w'ml
400 meier bij
politiewedstrijden
MIDDELBURG Gerard Verhulst
van de Verkeersgroep Middelburg van
de Rijkspolitie heeft tijdens Nationale
Politiewedstrijden te Gouda de 400
meter in de A-klasse gewonnen. Daar
de concurrentie vrij gering was, werd
zijn tijd echter matig: 56,8 seconden.
Op de 100 meter in de A-klasse werd
Verhulst tweede in 11.6 seconden ach
ter de Eindhovenaar Clarijs, die 11,5
seconden nodig had.
netten in stukken te snijden. Zachtzin
nig waren deze Amemuidse vissers nu
niet bepaald. De rentmeester haalde
voor deze steekhoudende argumenten
bakzeil. Vooral toen in de 17e eeuw
de stad meer en meer in verval
geraakte zal de visserij een belangrij
ke bron van inkomsten zijn geweest.
Wel is het merkwaardig en niet hele-[
maal duidelijk dat degenen die in de.
17e en de 18e eeuw over Arnemuiden
hebben geschreven, die visvangst niet
of nauwelijks noemen. In de 19e eeuw
is dat wel het geval. Men neemt aan
dat destijds twee derden der inwoners
in de visserij een middel van bestaan
vond. Deze werd toen vooral met
hoogaarzen uitgeoefend en men viste
bij voorkeur op garnalen, gorrinet
zoals we hier zeggen, die door de
vissersvrouwen op heel Walcheren en
een deel van Zuid-Beveland werd uit-
geleurd. Er viel niet meer dan een
schrale boterham mee te verdienen.
Het vergaan van zo menige vissers
boot, tot, diep in onze eeuw, is wel de
somberste bladzijde uit het boek der
Amemuidse geschiedenis, dat toch al
meer duistere dan lichte bladzijden
telt. Telkens weer moest een beroep
worden gedaan op een daadwerkelijk
medeleven met het lot dergenen die
onverzorgd achterbleven. In de storm
van 11 september 1903 waren dat
negen vrouwen en vijfentwintig kinde
ren; met drie hoogaarzen verdwenen
toen dertien slachtoffers in de diepte
der golven. De vis moest ook in
Amemuiden duur betaald worden. Uit
vele voorbeelden noem ik alleen dit
Armoe
De stad heeft grote en bittere armoe
de gekend, aldus de Middelburgse-
Amsterdamse geleerde Maertens.
De Middelburgse joodse arts Coronel,
die hierop de aandacht heeft geves
tigd. heeft ons een somber beeld voor
ogen gezet van dat deel der Zeeuwen
dat in deze tijd, het midden van de
vorige eeuw, diep in de armoede was
weggezonken of althans voortdurend
aan de rand daarvan leefde. Daaron
der vallen ook de Arnemuidenaren.
„De moedige, nijvere visscher"
schrijft hij, is tot een tragen, ellendi-
gen gamalenleurder ontaard. Nog
toont hij m zijn rijzige gestalte, in
zijn breede schouders, in zijn forsche
gelaatstrekken van welk ras hij af-
stmat, maar hij is niets meer dan eene
kolossale ruïne, die bij den minsten
stoot ineenzakt." Ik wil de wijding
van dit uur niet ontwijden door dit
beeld verder uit te werken, zoals
Coronel dit heeft gedaan: het zijn
tenslotte uw voorouders. Er was des
tijds in uw stad een bittere armoede,
die de bevolking degenereerde. Sober
heid en eenvoud beschouw ik als
deugden die ae geest van de mens
omhoog kunnen stuwen, maar een
armoede zoals die toen en nog lang
daarna werd geleden en die menigeen
onder u nog aan den lijve heeft
ondervonden, stoot hem neer. Ze
heeft op de geschiedenis van Amemui
den een zwarte vlek geworpen, die
zich niet laat uitwissen.
„We weten niet waar de Arnemuidena
ren vandaan zijn gekomen, maar dat
weten we evenmin voor welke andere
bevolkingsgroep van Zeeland ook
Nagtglas heeft gegist dat met name
de vissers afkomstig zijn van de kust
strook van West-Vlaanderen en hij
noemt zelfs Koksijde. dat dicht bij de
Frans-Belgische rijksgrens ligt. Er zijn
geen bewijzen en zelfs niet of nauwe
lijks aanwijzingen voor, maar dat vis
sers uit andere streken zich ergens
neerlaten waar goed viswater is, is
een bekend verschijnsel. Het is een
feit dat de Arnemuidenaren op Wal
cheren een zelfstandige bevolkings
groep uitmaken, die zich van de rest
van het eiland in velerlei opzicht
onderscheiden: door hun dialect, door
de zangerige intonatie van hun
spraak, die overigens aan. de meeste
vissers eigen is. door hun familiena
men Van Belzen, De Nooijer, Meul-_
meester, De Ridder. Schroevers en'
vele andere, waarvan de meeste wel
DR P. J. MEERTENS
Vlaams aandoen door bepaalds
nuances in de dracht en zelfs jn dt
bouw van de hoogaarzen. Zijn eigen
stijl openbaart zich ook in het fet
dat ook de jongeren nog de dracht
blijven dragen, wat elders op Walche-
ren nauwelijks, voorkomt, en dat al
leen hier de Gereformeerde Bond de
toonaangevende richting is in hé,
kerkelijke leven."
Dr. Meertens sloeg tot slot het boek
der godsdienstgeschiedenis op en her
innerde aan het reusachtige stadssaet-
rende werk dat door de bevolking uil
ter hand is genomen.
.Er zijn in Zeeland meer plaatsen dg
na 1940 als het ware geheel meur
zijn opgebouwd doordat ze verwoeö
waren door het geweld hetzij van de
oorlog, hetzij van het water. In Arne
muiden was dit niet het geval; hier
was het de burgerij zelf die de stoot
tot een vernieuwing heeft gegeven.
Het zijn met name de vissers geweest
die enkele jaren vóór de oorlog heb
ben ingezien dat zij zelf het heft in
handen moesten nemen om niet lange:
te worden uitgebuit. De oprichtine
van de vismijnen omstreeks 1936 Is
het begin geworden van een nieuwe
fase in de geschiedenis van vele vis
sersplaatsen en ook van Amenuiifc
Men is zich bewust geworden van ce
betekenis der organisatie. Zo te:
öween gaandeweg de armoede, die
een volk vernedert, en die hier zo
lang het. aspect van de plaats heet:
bepaald, en zo konden na 1945 me',
hulp der overheid honderden huizen,
die die naam nauwelijks verdienden
worden opgeruimd en door mens-
waardiger woningen vervangen, D;e
velea.-ondeir u die ze nog met eigen
ogen hébbén gezien, die er in geboren
zijn en er gewoond hebben, weten dat
de oude vissershuisjes nauwelijks
schilderachtig waren. Het is juist dat
ze verdwenen zijn en het is goed dat
niets meer aan hun bestaan herin
nert."
Dienst
Voorafgaande aan de rede van de
heer Meertens was ds. G. Post, precL
kant der hervormde gemeente, voor
gegaan in gebed, schriftlezing sr. me
ditatie en had het kinderkoor van De
Lof stem' onder leiding van de heer
Huissen een viertal liederen gezongen.
Na de rede zongen de gemengde her
vormde zangvereniging De Lofstem'
onder leiding van de heer Hoorweg
eveneens vier liederen, dankte- burge
meester Hack en sprak ds. P. Hom
burg, gereformeerd predikant het slot
gebed. De aanwezigen zongen samen
met de koren tot slot het Wilhelmus.
Buiten de kerk bruiste het feestge
woel. veel toni g en veelkleurig.
