„Arnemuiden, stad van bloei
verval en groot zelfrespect"
Amemuiclen kreeg na vier
eeuwen weer stadsrechten
Chauffeur kantelt na gebruik
van bier met combinatie van
de weg. Boete f 200,-
m CONCORDIA
„Grote behoefte aan
herkenbaar beleid"
8
'ECONOMISCHE KRACHTEN HOLLEN
OOK ONZE DEMOCRATIE UIT'
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
ZATERDAG 25 «El 197i
(Slot van pagina 1
hij vooral ook de rivaliteit tussen het
Arnestadje en Mddelburg belichtte.
Zo stelde mr. Van Aartsen onder
meer vast dat Arnemuiden ten tijde
van het verkrijgen van de stadsrech
ten een grotere bloei kende dan de
Zeeuwse hoofdstad
Hij hield de aanwezigen ook voor dat
juist in Middelburg altijd geprobeerd
had om die groei tegen te houden.
Maar de commissaris moest ook 'ont
hullen' dat Arnemuiden door die groei
veeleisend werd en een plaats in de
staten van Zeeland eiste. „Dat lukte
toch niet en zo worden ze in Arnemui
den toch even op hun plaats gezet."
Mr. Van Aartsen ging ook in op de
meer recente geschiedenis, waarbij hij
de afsluiting van het Veerse Gat en
het vertrek van de vissersvloot naar
Colijnsplaat in herinnering bracht.
Over de toekomst van die vissersvloot
zei hij. „Als dan de Oosterschelde
wordt afgesloten zelf ben ik daar
een voorstander van dan komen ze
ook weer in moeilijkheden". Hij ver
volgde: „Ik zeg er niets van. Breskens
is ver en Vlissingen is dichtbij. Wie
oren heeft die hore", aldus de com
missaris
Verder stelde mr. Van Aartsen vast
dat er voor Arnemuiden nog vele
mogelijkheden en dan vooral op
het gebied van de recreatie aanwe-
PPR-kamerlid Coppes in Wemeldinge:
Pleidooi voor
betaalbare huizen
in gemeente Kapelle
WEMELDINGE „Men moet niet al
les als een vanzelfsprekendheid be
schouwen. Er wordt in onze samenle
ving teveel geaccepteerd wat door een
kleine groep wordt uitgemaakt. Eco
nomische krachten overheersen nog te
veel en hollen de democratie ook in
ons land uit.
Onze partij tracht dan ook zoveel mo
gelijk meningen in zoveel mogelijk za
ken te betrekken', aldus het PPR-ka
merlid A. Coppes vrijdagavond op een
verkiezingsbijeenkomst in hotel Smits
te Wemeldinge.
„Ook als kamerlid kun je bijvoorbeeld
over grote bedrijven maar weinig ge
gevens krijgen, omdat een grote groep
ons nog steeds het enquête- en onder-
zoekingsrecht wil onthouden. Daardoor
worden er ook behoeften aangekweekt
die niet. nodig zijn en voor de mensen
zelfs slecht zijn", zo hield de heer Cop
pes zijn overigens maar in aantal ge
ring gehoor voor. „We moeten ons dan
ook zorgen maken of er voor onze kin
deren nog leven en leefruimte zal zijn.
Zij die de Club van Rome dan ook weg
wuiven zijn onverantwoordelijke men
sen. De groei dient dan ook te worden
afgeremd. Een groot deel van de be
volking is niet gelukkig met zijn werk.
Zij zijn onrustig en zitten in een struc
tuur van klimmen naar boven en du
wen naar beneden. Als de mensen vijf
enzestig zijn stoppen we ze tenslotte
weg in tehuizen en dergelijke", aldus
de heer Coppes die daaraan nog toe
voegde. af te moeten van deze pro-
duktiesamenleving. Het kamerlid zei
dat de PPR er naar streeft het leef
klimaat. samen te regelen-en er hoven-
al zeggenschap in te hebben. De heer
Coppes vond dat er me' betrekking tot
het gemeentelijk beleid meer inspraak
en meer informatie moet komen. Zo
achtte hij het van belang, dat er bij
voorbeeld een uitleg moet komen over
de gemeentebegroting. .Men moet niet
zeggen dat het voor de mensen niet
bevattelijk is". Volgens hem dient de
gemeente ook een informatiepunt te
hebben waar iedereen met zijn pro
blemen terecht kan. Het. kamerlid zei
de gemeente Kapelle een mooie ge
meente te vinden dat. met zijn gebied
langs de Oosterschelde uniek kan wor
den genoemd. Hij vond overigens wel.
dat het gemeentebestuur er op toe zal
moeten zien. dat er niet teveel ver
knoeid wordt. Met de woorden dat
het een 'slaapstadje voor Goes' is.
zei hij het als een ernstige zaak te be
schouwen als de gemeentepolitiek er
niet op gericht zou zijn om er betaal
bare woningen te bouwen "Het mag
geen gemeente worden waar alleen
maar mensen die hogere huren kun
nen betalen, kernen wonen" Sprekend
over de middenstand zei hij dat niet
de progressieven de vijand zijn. maar
de grootwinkelbedrijven. „Er moet dan
ook veel meer autonomie komen en er
moet minder centralistisch geregeld
worden".
Met betrekking tot het bejaardenbeleid
was het kamerlid van mening dat er
een goed uitgewogen bejaardenbeleid
moet komen. Overigens was de heer'
Coppens van mening, dat een optima
le verzorging niet. in de bestaande be
jaardentehuizen kan plaatsvinden en;
dan ook de conclusie uit zijn W1*~
zoek aan de gemeente te hebben ge
trokken, dat de twee bejaardentehui
zen plaats zullen moeten maken voor
een modern en groot tehuis. ,De be
jaardenzorg zal centraal geregeld moe
ten worden en het zal ook betaalbaar
moeten zijn", aldus het kamerlid, dat
overigens wel vond. dat de bejaarden
zolang als mogelijk is, kunnen wonen
waar ze willen. De plannen die reeds
zijn gemaakt zag de heer Coppens
daarmee niet in strijd.
Wel vond hij. dat er zoveel mogelijk
inspraak moet komen. Bij de discus
sie werd er aan het bejaardenbeleid
uitvoerig aandacht geschonken terwijl
dc opmerking werd gemaakt er voor ie
pleiten, dat er van regeringswege meer
woningwetwoningen zullen mogen
werden gebouwd.
'Mozart' Yerseke
bezoekt Veere
VEERE De muziekvereniging Mo
zart uit Yerseke brengt vandaag
zaterdag een bezoek aan Veere.
Dat gebeurt in het kader van een
uitwisselingsprogramma tussen Yerse
ke en Veere. De Yersekse muziekvere
niging komt naar Veere met het mu
ziekkorps. het majorettenpoloton en
de drumband. Om half acht bevint Mo
zart een rondwandeling door Veere en
om negen uur begint op de Kade of
op de Markt een concert.
TOERISTISCHE
DAGEN GOES
GOES De Goese Middenstands Cen
trale (GMC) heeft in het kader van
de jaarlijkse terugkerende toeristische
dagen een uitgebreid programma sa
mengesteld. De toeristische dagen
1974 krijgt het motto 'Vlag en wim
pel' mee. Dit in verband met de
opening van de nieuwe aanloophaven
in Goes op zaterdag 13 juli door
burgemeester mr. F. G. A Huber.
De traditionele toeristische dagen be
ginnen dinsdag 2 juli op de Markt,
waar standhouders uit het hele land
een standwerkersconcours zullen hou
den. Voor donderdag 11 juli staat er
een rommelmarkt op de grote Markt
cp het Programma. Rond een uur of
half tien 's avonds is er vuurwerk in
de tuin van Ter Valcke'. Een dag
later wordt bij de aanloophaven een
popfestival op touw gezet.
Zeeuwse popformaties treden op aan
boord van de tweemaster 'Anita Jaco-
ba'. Zaterdag 13 juli wordt de aan
loophaven geopend door burgemeester
Huber. Dat gebeurt 's midaags_ om
drie uur. Een Amerikaanse lady-show
band zal het geheel opvrolijken. De
marine zal een aantal saluutschoten
lossen.
Zaterdag 20 juli is er de GMC-oriënta-
tierit. Een week later wordt op het
terrein in Goes-Zuid eer. rally-cross op
touw gezet, die om een uur 's mid
dags begint. Zaterdag 3 augustus or
ganiseert de atletiekvereniging AV '56
een halve marathon door de winkel
straten van Goes. Tevens begint dan
de folkloristsche week van Kasporgo.
waar tal van buitenlandse groepen
optreden.
zig zijn om met de nieuwe tijd mee
te gaan.
Op de tentoonstelling, die enkel van
daag (zaterdag) nog geopend is. is
een scala van historisch materiaal
aanwezig. Meest opvallend is de oor
spronkelijke oorkonde van 1574, waar
in de stadsrechten werden verleend.
In het oog springt verder ook het
eerste poortersboek van 1574 tot 1672.
Onder de ingezetenen van die tijd
behoorde zo blijkt ook enige tijd
de historisch bekende Haarlemse Ke
nau Hasselaars.
Verschillende documenten geven ook
een indruk van de grote bloei die
Arnemuiden heeft doorgemaakt. Illu
stratief is alleen a lhet grote aantal
van 29 schepen dat Arnemuiden in de
maand oktober van het jaar 1570
aandeed.
Een deel van het feestprogramma óp
de eerste dag verliep op Het voor Ar
nemuiden door de eeuwen heen zo be
langrijke water. Dat programma-onder
deel was de rondvaart van zo'n 130 be
jaarden uit het Arnestadje over het
Veerse Meer. Deze boottocht die werd
begeleid door een zestal gepavoiseerde
vissersboten verliep bijzonder succes
vol.
Het programma op de eerste werd af
gesloten met een lampionoptocht, waar
voor heel Arnemuiden en velen van
buitenaf op de been waren. De lange
stoet begeleid door een drietal mu
ziekkorpsen trok ais onderdeel van
de optocht speciaal langs de woning
van burgemeester Hack, van waaruit
ook commissaris Van Aartsen van zijn
belangstelling liet blijken.
INDRUKWEKKENDE HERDEN KINGS REDE .DR. P. J. MEERT ENS
RIJKE GESCHIEDENIS
WAARIN DE MENSEN
MENSEN BLEVEN...
ARNEMUIDEN .Het lijkt mij juist
dat u het besluit heeft genomen i:. dit
herdenkingsjaar terug te zien op het
verleden van uw stad. al zou het
alleen maar zijn om uzelf en die na u
komen tot bescheidenheid en dank
baarheid te manen, en u in de gedach
te te roepen dat op een boeitijd licht
een vervaltijd kan volgen. Dat gold in
het verleden, dat geldt ook nu nog.
Dat aan Godes zegen het al gelegen is
behoef ik u niet in de herinnering te
roepen. En evenmin behoef ik u het
richtsnoer voor te houden van uw
beleid, want dat heeft, meer dan drie
eeuwen geleden, uw begaafde burge
meester Dirck van Delen 3l gedaan,
toen hij als bijschrift bij zijn schilde
rij van Justitia u voorhield dat de
gerechtigheid een volk verhoogt, maar
dat de zonde een schandvlek der na
tiën is." aldus besloot dr. P. J Meer-
tens vrijdagavond zijn herdenkingsre
de in de hervormde kerk van Arne
muiden.
De rede. die bij het zeer talrijke
gehoor diepe indruk naliet, was het
hoogtepunt van een even sobere als
indrukwekkende samenkomst tijdens
welke het vierhonderdjarig bestaan
van Arnemuiden als stad officieel her
dacht en gevierd werd. De bijeen
komst, geopend door burgemeester A.
Hack. werd bijgewoond door onder
anderen commissaris der koningin
mr. J. van Aartsen. gedeputeerde J.
van den Bos en drs. P. Wolters,
burgemeester van de 'gebuurstad'
Middelburg.
Dr. Meertens schetste de historie van
de plaatsen en stad Arnemuiden in
een vertoog waarin feiten en zaken
vooral door de inwoners vroeger
en nu werden bepaald. De sociale
aspecten van de gang van verleden
naar heden kregen op die wijze veel
aandacht. Zeevaart en handel, later
ook visserij, spelen in die geschiede
nis een voorname rol. Dr. Meertens:
„Vanuit zijn rede was Arnemuiden
destijds de voorhaven van twee mach
tige handelssteden: Middelburg en
Antwerpen. Zo was de naam onder al
wat in de zestiende eeuw in de gehele
westerse wereld van die tijd ter zee
voer een algemeen bekend begrip." De
heer Meertens haalde de eeuwenlange
strubbelingen tussen de stad Middel
burg en de nederzetting later pas
stad Arnemuiden aan en ging uit
voerig in op de ontstaans- en verdwij-
ningsgescliiedenis van de verschillende
plaatsen Arnemuiden.
schippersgilde, de handelswaren uit de
scheepsruimen overnamen en ze naar
Middelburg, Bergen op Zoom. Antwer
pen, brugge en andere steden brach
ten of de lege ruimen volstouwden
met inheemse of van deze en andere
steden aangevoerde waren. Delfts
bier, gezouten vlees, spek, vis
meest haring erwten en bonen,
boter en kaas. scheepsbeschuit enzo
voorts.
Het water was toen nog zo diep dat
wanneer een schip ran driehonderd
last lek sloeg, het zo ver in de bodem
wegzonk dat men na enige tijd de
vlag van de mast zelfs niet meer kon
zien. Het was hier levendiger, zeiden
diezelfde ouden van dagen die ik zo
juist al heb aangehaald, dan in Mid
delburg en de huizen waren er ook
duurder. Ze herinnerden zich ook nog
dat het bootsvolk uit zoveel verschil
lende landen nogal eens met elkaar
vocht, waarbij doden vielen, de hele
plaats in rep en roer was en de
mensen deuren en vensters sloten,
'latende vechten, die vechten wilden.'
Verval
Bloei
Hij tekende ook het beeld van het
vijftiende- en zestiende-eeuwse ,dorp.
„Het gebeurde wel dat de koopvaar-
.dijschepen drie rijen dik op de rede
lagen.. Tussen Arnemuiden en Blan-
kershoek waren niet minder dan drie
ëntwintig hoofden, elk aangewezen
voor schepen van een bepaalde stad
of natie. Vóór Arnemuiden had men
het Bergense, Goese, Zierikzeese en
Antwerpse hoofd. Halverwege tussen
Arnemuiden en Blankershoek, bij Wel-
singe, lagen de schepen der Engelsen,
die de tijd kortten door op het schor
met de handboog te schieten. De gro
te schepen van oost en west, de
Spaanse en de zware fraai opgetuigde
huiken van de Noordduitse Hanzeste
den, de Oosterlingen zoals men ze
noemde, lagen waarschijnlijk in het
diepe, een eindweegs uit de kust,
waar de lichters, de heuden, vooral
van het Middelburgse en Arnemuidsë
„Het verhaal van Arnemuiden is," al
dus dr. Meertens. „een verhaal van
grote bloei en diep verval, waarbij hij
herinnerde aan de nemende macht
van het water, het moorddadig optre
den der Spaanse troepen onder Mon-
dragon en de verzanding van de bre
de. grote ree. waarmee de directe
levensader werd afgesneden.
„De verlanding viel niet te stuiten:
omstreeks 1630 was Sint-Joosland al
tot een rijp schor ter grootte van
ongeveer zevenhonderd gemeten aan
gegroeid en tot indijking geschikt be
vonden. Het jaar daarop werd het
ingepolderd. Waar eenmaal de diepste
schepen hadden gelegen wuifden de
goudgele korenaren. In de geschiede
nis van Arnemuiden was een periode
voorgoed afgesloten. Van overstromin
gen en dijkbraken zou de stad geen
last meer hebben, maar met dei
scheepvaart en al het handelsvertier
dat deze met zich meebracht was
gedaan, voor goed gedaan. Nog wer
den in de loop van de 17e eeuw
verscheidene pogingen aangewend om
door het vestigen van nijverheid nieu
we welvaartsbronnen aan te boren,
maar ze mislukten de een na de
ander. Alleen de zoutnering en de
visserij zouden voorlopig blijven, tot
dat tenslotte ook de zoutnering te
gronde ging.'
Fissrii
Dr. Meertens schetste ook de verbon
denheid van Arnemuiden met de zee
visserij en de scheepsbouw. „We we
ten dat er op het laatst van de 15e
eeuw een vismarkt was, dus in dezelf
de tijd dat de haringvisserij een grote
uitbreiding kreeg. Toen in het begin
van de 16e eeuw visgronden aan vis
sers uit Antwerpen werden verpacht
kwamen de arme vissers daartegen in
verzet; ze voerden aan dat dit vroeger
nooit gebeurd was en dreigden de
vreemde vissers dood te slaan en hun
Louis Toebosch geeft
orgelconcert
in Grote Kerk Goes
GOES Vanavond (zaterdag) geeft
Louis Toebosch, directeur van het
Brabants Conservatorium een concert
op het orgel van de Grote Kerk in
Goes. Hij zal onder meer werken
uitvoeren van Franse en Duitse com
ponisten, Daarnaast speelt Toebosch
ook een improvisatie. Het concert
begint om acht uur.
KANTONGERECHT MIDDELBURG
BESTUURDER EN
ZOONTJE LIEPEN
VERWONDINGEN OP
MIDDELBURG Conform de eis van
de officier van justitie veroordeelde
de Middelburgse kantonrechter mr. A
Veenhoven, woensdagmorgen de
chauffeur J. F. uit Kruiningen tot een
boete van tweehonderd gulden. F. is
op 2 maart na het gebruik van zes
glazen bier als bestuurder van een
trekker met oplegger in een linkse
bocht van de Schelpweg te Westkapel-
le naar rechts gereden en van de weg
geraakt waarna de combinatie in de
berm terecht kwam en kantelde. F. en
zijn zoontje werden bij dit ongeval
gewond.
„Het was nog net geen misdrijf."
vertelde de officier mr. W. G. C.
Mijnssen. „U hebt wel gevaarlijk gere
den en was bovendien op een plaats
terecht gekomen waar u helemaal I
niet moest zijn." Hij zei bij zijn eis
niet te willen 'zwaaien' met het rijbe
wijs en in aanmerking te willen ne
men welke nare gevolgen dit- ongeval
heeft gehad. F. gaf toe dat hij fout
geweest is. Het oordeel van de kan-'
tonrechter was: .Hit leek nergens op."j
.U hebt wel een gevaarlijke manoeu-;
■/re uitgehaald die nog redelijk goed
is afgelopen." zei de officier tegen A.
van R. uit Vlissingen Van R. is op 181
maart op de Sloeweg onder Heinkens-
>and met zijn auto rechts van de wee
geraakt zodat hij in de berm terecht
•:wam, vervolgens naar links de weg
overgestoken en in de links naast de
weg gelegen sloot terecht gekomen
De auto was na afloop van deze
manoeuvre onherstelbaar beschadigd.
De officier wees Van R. er op dat hij
120 meter in de berm is gereden. „Ik
ontkoppelde en liet mijn wagen uitlo
pen", was het antwoord van verdachte
Van R. heeft zelf een week in een
ziekenhuis gelegen en een medeinzit-
:ende liep bij het ongeluk een lichte
hersenschudding op. De officier wilde
dit verkeerde rijgedrag bestraft zien.
met
De kantonrechter deed er een tientje
af en maakte er 90 boete van.
Voor het in zijn' woonplaats rijden
met een auto waarvan de uitlaat de
fect was zodat de motor een sterk
ronkend geluid maakte eiste de offi
cier tegen P. M. uit Vlissingen een
boete van 40. De kantonrechter be
paalde de boete op 30. De Vlissinger
A. J. de H. kreeg een boete opgelegd
van 40 en 3 dagen voorwaardelijke
hechtenis met een proeftijd van twee
jaar omdat hij in zijn woonplaats 'in
kennelijke staat' op straat is aange
troffen. Hij moet zich bovendien on
der toezicht laten stellen. De officier,
die een boete had geëist van 75.
wees de verdachte er op dat hij al
eerder is bekeurd voor openbare
dronkenschap.
met boxen in een ziekenhuis moest
afgeven en meende dat het dus uitla
den was en hij daarom niet strafbaar.
„U bent te lang binnengebleven," was
de mening van de officier. De uit
spraak was een boete van 12,50.
Geel
en groen
„Geel licht is geen aangevuld groen
licht," zei de officier tegen L. J. C. uit
Goes die in zijn woonplaats met een
auto door een rood verkeerslicht is
gereden. C. zei te menen dat het licht
geel was en hij niet op zijn rem
durfde te gaan 'staan'. De kantonrech
ter die hem. conform de eis. een
boete oplegde van 50. merkte nog
op dat bij de verkeerslichteninstalla
ties het gele licht minstens 2 Va secon
de brandt zodat men alle tijd heeft
om te stoppen.
Twee boetes met een totaal van hon
derd gulden eiste de officier tegen de
Vlissinger A. R. V. die in Souburg met
zijn motorfiets 20 km te snel heeft
gereden en een auto rechts in plaats
van links inhaalde. „De ander bleef
links rijden," was het verweer van V.
De uitspraak was twee boetes met
een totaal van 85.
Mevrouw C. A. uit Vlissingen stond
terecht omdat ze bij het wegrijden i
met haar auto in een smalle straat te'
veel naar links ging zodat een nader-1
ende politieauto snel moest uitwijken
om een botsing te voorkomen. Ver
dachte zei dat het in een onoverzich
telijke bocht gebeurde. De eis was
f 50 en de uitspraak 40 boete.
Tegen de Goesenaar A. H. N. eiste mr.
Mijnssen een boete van 15 voor het
parkeren van een auto in Goes op
Gevonden voorwerpen
Aan het politiebureau te Wemeldinge
zijn inlichtingen te verkrijgen omtrent
de volgende gevonden voorwerpen: 1
oranjekleurige regenbroek, twee b.b.
en 1 paar handschoenen.
Goes heeft een
werkgroep voor
milieuhygiëne
GOES B. en w. van Goes hebben
een werkgroep ad hoe milieuhygiëne
in het leven geroepen, die zich deze
zomer gaat beraden over vraagstuk
ken op het gebied van de milieuhygië
ne in Goes.
De werkgroep is samengesteld uit de
volgende ambtelijke vertegenwoordi
gers: het hoofd van de afdeling reini
ging, een medeweker van de afdeling
douw- en woningtoezicht, het hoofd
/an de plantsoenendienst, d e chef
stadsontwikkeling, het hoofd van de
afdeling onderwijs en de milieuambte
naar. In de werkgroep is ook een
afgevaarde van de Vereniging Milieu
hygiëne Zeeland vertegenwoordigd.
Voorzitter van de werkgroep is we
thouder L. H. de Leeuw.
De werkgroep gaat een Inventarisatie
maken van de belangrijkste milieuhy
giënische specten m de gemeente
Goes. Er zal bekeken worden op wel
ke manier een aantal doelstellingen
verwezenlijkt kan worden en wat dat
allemaal gaat kosten. Die doelstellin
gen zijn: het bevorderen, het handha
ven en herstellen van een zo goed
mogelijke bodemkwaliteit, water en
lucht kwaliteit. Daarnaast wil
plaats waar dat verboden is. N. zette een mentaliteitsverandering ten op-
boete van honderd gulden. I uiteen dat hij een stereoapparatuur zich te van het milieu bevorderen.
netten in stukken te snijden. Zachtzin
nig waren deze Arnemuidse vissers nu
niet bepaald. De rentmeester haalde
voor deze steekhoudende argumenten
bakzeil. Vooral toen in de 17e eeuw
de stad meer en meer in verval
geraakte zal de visserij een belangrij
ke bron van inkomsten zijn geweest
Wel is her merkwaardig en niet hele
maal duidelijk dat degenen die in de
17e en de 18e eeuw over Arnemuiden
hebben geschreven, die visvangst niet
of nauwelijks noemen. In de 19e eeuw
is dat wel het geval Men neemt aan
dat destijds twee derden der inwoners
in de visserij een middel van bestaan
vond. Deze werd toen vooral met
hoogaarzen uitgeoefend en men viste
bij voorkeur op garnalen, gorrinet
zoals, we hier zeggen, die door de
vissersvrouwen op heel Walcheren en
een deel van Zuid-Beveland werd uit-
geleurd. Er viel niet meer dan een
schrale boterham mee te verdienen.
Het vergaan van zo menige vissers
boot. tot diep in onze eeuw, is wel de
somberste bladzijde uit het boek der
Arnemuidse geschiedenis, dat toch al
meer duistere dan lichte bladzijden
telt. Telkens weer moest een beroep
worden gedaan op een daadwerkelijk
medeleven met het lot dergenen die
onverzorgd achterbleven. In de storm
van 11 september 1903 waren dat
negen vrouwen en vijfentwintig kinde
ren: met drie hoogaarzen verdwenen
toen dertien slachtoffers in de diepte
der golven. De vis moest ook in
Arnemuiden duur betaald worden. Uit
vele voorbeelden noem ik alleen dit
éne."
Armoe
De stad heeft grote en bittere armoe
de gekend, aldus de Middelburgse-
Amsterdamse geleerde Maertens.
De Middelburgse joodse arts Coronel,
die hierop de aandacht heeft geves
tigd. heeft ons een somber beeld voor
ogen gezet van dat deel der Zeeuwen
dat in deze tijd, het midden van de
vorige eeuw. diep in de armoede was
weggezonken of althans voortdurend
aan de rand daarvan leefde. Daaron
der vallen ook de Arnemuidenaren.
„De moedige, nijvere visscher",
schrijft hij. is tot een tragen. ellendi-
gen garnalenleurder ontaard. Nog
toont hij ijl zijn rijzige gestalte, in
zijn breede schouders, in zijn forsche
gelaatstrekken van welk ras hij af-
stmat. maar hij is niets meer dan eene
kolossale ruïne, die bij den minsten
stoot ineenzakt." Ik wil de wijding
van dit uur niet. ontwijden door dit
beeld verder uit te werken, zoals
Coronel dit heeft gedaan: het zijn
tenslotte uw voorouders. Er was des
tijds in uw stad een bittere armoede,
die de bevolking degenereerde. Sober
heid en eenvoud beschouw ik als
deugden die de geest van de mens
omhoog kunnen stuwen, maar een
armoede zoals die toen en nog lang
daarna werd geleden en die menigeen
onder u nog aan den lijve heeft
ondervonden, stoot hem neer. Ze
heeft op de geschiedenis van Arnemui
den een zwarte vlek geworpen, die
zich niet laat uitwissen.
„We weten niet waar de Arnemuidena
ren vandaan zijn gekomen, maar dat
weten we evenmin voor welke andere
bevolkingsgroep van Zeeland ook
Nagtglas heeft gegist dat met name
de vissers afkomstig zijn van de kust
strook van West-Vlaanderen en hij
noemt zelfs Koksijde, dat dicht bij de
Frans-Belgische rijksgrens ligt. Er zijn
geen bewijzen en zelfs niet of nauwe
lijks aanwijzingen voor, maar dat vis
sers uit andere streken zich ergens
neerlaten waar goed viswater is, is
een bekend verschijnsel. Het is een
feit dat de Arnemuidenaren op Wal
cheren een zelfstandige bevolkings
groep uitmaken, die zich van de rest
van het eiland in velerlei opzicht
onderscheiden: door hun dialect, door
de zangerige intonatie van hun
spraak, die overigens aan de meeste
vissers eigen is, door hun familiena
men Van Belzen, De Nooijer, Meul-,
meester, De Ridder, Schroevers en
vele andere, waarvan de meeste wel
DR P. J. MEERTENS
Vlaams aandoen door bepaalife
nuances in de dracht en zelfs m de
bouw van de hoogaarzen. Zijn eigen
stijl openbaart zich ook in het feit
dat ook de jongeren nog de dracht
blijven dragen, wat elders op Walche
ren nauwelijks voorkomt., en dat al.
leen hier de Gereformeerde Bond de
toonaangevende richting is in het
kerkelijke leven."
Dr. Meertens sloeg tot slot het boek
der godsdienstgeschiedenis op en her
innerde aan het reusachtige stadssane-
rende werk dat door de bevolking zelf
ter hand is genomen.
„Er zijn in Zeeland meer plaatsen die
na 1940 als het ware geheel nieuw
zijn opgebouwd doordat ze verwoest
waren door het geweld hetzij van de
oorlog, hetzij van het water. In Arne
muiden was dit niet het geval; hier
was het de burgerij zelf die de stoo:
tot een vernieuwing heeft gegeven.
Het zijn met name de vissers geweest
die enkele jaren vóór de oorlog heb
ben ingezien dat zij zelf het heft h
handen moesten nemen om niet langer
te worden uitgebuit. De opricht®»
van de vismijnen omstreeks 1936 u
het begin geworden van een nieuw
fase in de geschiedenis van vele vis
sersplaatsen en ook van Arnemuidm
Men is zich bewust geworden van
betekenis der organisatie. Zo ver
dween gaandeweg de armoede, d:»
een volk vernedert, en die hier 20
lang het aspect van de plaats heeft
bepaald, en zo konden na 1945 me',
hulp der overheid honderden huizei,
die die naam nauwelijks verdienden
worden opgeruimd en door mess-
waardiger woningen vervangen. Die
velen onder u die ze nog met elioi
ogen hebben gezien, die er in geboren
zijn en er gewoond hebben, weten ia
de oude vissershuisjes nauwelijks
schilderachtig waren. Het is juist 1st
ze verdwenen zijn en het is goed 1st
niets meer aan hun bestaan herin
nert."
Dienst
Voorafgaande aan de rede van de
heer Meertens was ds. G. Post, predi
kant der hervormde gemeente, koor-
gegaan in gebed, schriftlezing er me
ditatie en had het kinderkoor vai De
Lofstem' onder leiding van de heer
Huissen een viertal liederen gezongen.
Na de rede zongen de gemengce her
vormde zangvereniging 'De Lostem'
onder leiding van de heer Hotrweg
eveneens vier liederen, dankte burge
meester Hack en sprak ds. P. lom
burg, gereformeerd predikant het slot
gebed. De aanwezigen zongen ssnea
met. de koren tot slot, het Wilhelnus.
Buiten de kerk bruiste het feet®-
woel, veeltonig en veelkleurig.
(ADVERTENTIE)
Ontdek de
100% winstgevende levensverzekering
Coöperatieve Levensverzekeringxnij. u.a.
Oudenoord 10. Utrecht. Tel.: 030-333433
SGP-GOES IN VERKIEZINGSPROGRAM:
GOES „Dwaasheden en algemeenhe
den zijn er jammer genoeg in de
politiek te over. Daarmee is niemand
gebaat. Er is grote behoefte aan een
herkenbaar beleid." Dit schrijft de
SGP in haar verkiezingsprogramma
voor de gemeenteraadsverkiezingen in
Goes. ..De SGP staat een duidelijke
politiek voor. U weet wat u aan haar
hebt."
De SGP vindt dat de samenvoeging
van de voormalige gemeenten is mee
gevallen. „Er is reeds heel wat be
reikt. Maar toch is waakzaamheid
geboden. De SGP bepleit voortduren-
1e aandacht voor de leefbaarheid in
1e goede zin van het woord in alle
kernen." Bij de SGP. zo blijkt uit het
orogramma gaat het onder meer om
1e handhaving en bevordering van de
'-ondagsheiliging en zondagsrust, hand
having van het door God ingestelde
gezag en een scherper toezicht op de
openbare orde en de publieke eerbaar
heid, een doelgericht woningbouwbe
leid met voldoende betaalbare wonin
gen voor jonge mensen en grote ge
zinnen. een strakke begeleiding van
het jeugdwerk, de zorg voor de be
jaarden. de bevordering van een juiste
economische groei met wering van
niet-noodzakelijke zondagsarbeid en
een doelmatig en zuinig beheer van de
gemeentefinanciën.
Bovendien pleit de SGP voor verant
woorde recreatiemogelijkheden, zoals
parken, grasvelden en speelweiden.
Een pleit voor een streng genormeer
de begeleiding van de verblijfs-ea
dagrecreatie door het gemeent»
stuur, zoals een kampeerverordepg.
jachthavenbepalingen en bepernj
van het aantal tweede woningen. lm-
cipieel is men tegen sportverdwaig-
Men ziet de sport alleen in het kier
van de vrijetijdsbesteding en
voor verlegging van de zondagssin
naar de zaterdag.
Na de inleiding, die de heer A. CA
Hardonk woensdagavond voor c;
SGP in Goes hield, werd ook nogeo
forumdiscussie gehouden. In heti®
rum hadden zitting de heer Harau
en de nummers 1 en 2 op de SP-
kandidatenlijst voor Goes, de here».
Maljaars en C. Möhlmann. Gesprorn
verd onder meer over het standpij
■*an de SGP ten aanzien van
/üoroverleg over de verkiezing van?
'eden van gs De heer Maljaars sps
ook over de intentieschets voor 8
Goese binnenstad en de culturele 0-
cussienota. die op 30 mei tijdens ei
hoorzitting besproken zullen worde
Ook wees de heer Maljaars op
invloed van Nieuw-Lmks, die volg®
hem sterk aanwezig is in de Pva
fractie in de Goese raad.
Als voorbeeld daarvan noemde hij t
kritiek van de PvdA op het beleid vi
sociale zaken tijdens de begroüngso
handeling en de aanval op hel belel
van b. en w. ten aanzien «n 0
