„Laat
dat is
ze maar vloeken,
toch gezond...."
TOP TIEN
JOHNNY HOES, EEN KWART EEUW SMARTLAPPEN:
Van Morrison,
de grote
EEN STUDIE IS EEN STUDIE WAARD
Iï4
SIGNALEN-ONZIN
ZATERDAG 25 MEI 1974
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
23
In de jaren kort na de bevrijding gebeurde het meer dan eens dat Johnny
Hoes zijn vier kinderen met sinterklaas moest teleurstellen. Geld voor ka-
dootjes was er niet „want de muizen lagen dood voor de kast en we stier
ven van de armoe". Hij troostte hen toen met de belofte dat ze nog eens
het mooiste huis van Weert zouden krijgen als ze maar precies deden wat
hij zei. Die voorspelling is aardig uitgekomen, want de muziekuitgever-
componist-zanger woont tegenwoordig in een landhuis met paleisachtige
afmetingen. Hoes hierover: „Ik ben geen kroeg- en hoerenloper en hou
sewoon van gezelligheid thuis. Daarom heb ik het zo willen maken dat het
bijna een hotel is".
Terwijl de bruine Jaguar van Hoes-zoon
Adriaan langs Hitst, vertelt een student
an wie we de weg vragen dat de
Keizer der Smartlappen nogal wat bezit
tingen in bet Limburgse stadje heeft.
Jlalf Weert draait om hem en hij is hier
erg populair'1.
Tarzanneke, zoals zijn dochter en mede-
directrice Jacqie („Hij is groot en toch
dein") hem noemt, past niet in het beeld
d=i we van hem hadden opgetrokken. De
grossier in dijenkletsers en andere speci
mina van het vaderlandse repertoire komt
teslist niet over als een populaire patser.
Orer zijn succes praat hij relativerend. Of
hij vindt dat hij het goed heeft gedaan?
j!et die middelmatige bagage die je hebt
nsegekregen en zonder een cent. mag ik
niet mopperen. Ik heb mazzel gehad en
Koef tegen niemand „dank je" te zeggen.
Maar ik vind succes zo'n rekbaar begrip.
Mem kijkt meestal naar wat je hebt. maar
belangrijker voor mij is mijn gezin, mijn
kinderen. Dat zou ik voor geen goud
willen ruilen".
HET GOEDE
tv-programma „Een lach en een traan"
maakt tijdens het gesprek plaats voor een
serieuze en openhartige stemming. Af .en
toe kijkt Hoes afwezig door het raam of
beroert hij de snaren van zijn gitaar. „De
laatste tijd", zegt hij, „ben ik nogal bezig
met dingen die niets met muziek te maken
hebben. Het leven en de dood. Ik heb
altijd geloofd in het goede van mensen en
dat doe ik nog. Men is er niet om elkaar
in de vernieling te helpen. Door die opvat
ting heb ik het wel eens moeilijk gehad,
maar als ik een boodschap had, zou ik
toch zeggen; dat moet je allemaal zo
doen. Je moet mensen helpen en ynoral de
Hoes (56) meent dat geld voor he:
geen rol speelt. „Als ik genoeg geld had.
stichtte ik nu een nieuwe stad en die
noemde ik Welzijn. Je zou er de paarde-
tram terug zien. men zou er weer poffert
jes eten en iedereen zou weer op straat
dansen. Een stad waar de tijd maar stil
zou moeten staan". Dat terugkijken naar
vroeger houdt Hoes erg bezig. „De laatste
tijd ben ik een beetje bang voor de dood.
Dat is niet goed en daar wil ik ook van af.
Misschien komt het omdat ik thuis altijd
te veel beschermd werd door mijn moe-
der. Die zei vaak; Jantje, je moet niet
voetballen want dat is gevaarlijk. Die
angst heb ik sinds ik op een hete dag in
een beek had gezwommen en helemaal
gevoelloos was toen ik eruit stapte. Toen
dacht ik; Jesus, ik ga dood. Je voelt nu
duidelijker dat het grootste gedeelte voor
bij is. Ik zou wel eens met Toon Hermans
wollen praten, want die heeft dat depres
sieve ook gehad"
De man. die met zijn liedjes voor o.a. de
Zangeres zonder Naam. Zwarte Lola en
tientallen andere artiesten zo'n vijftig gou
den platen vergaarde, is geen Limburger
maar een rasechte Rotterdammer Dat ac
cent van Katendrecht, waar hij tussen
dronken zeelieden en publieke vrouwen
opgroeide, heeft hij nog. „Die tijd is erg
van invloed geweest op mijn leven. We
waren echt kinderen van de straat en
knokten tegen de jongens van de Roomse
school. Die noemden we Roomse papenlul-
len, maar je kon er fijn mee voetballen. Je
had toen de eerste jukeboxen en we
konden uren voor een café staan om naar
platen van Bing Crosby te luisteren. We
gingen ook altijd in ploegjes zingen en
trokken dan naar de Coolsingel en de
Groene Hilligersdijk. waar de meisjes wa
ren. want als je kon zingen had je een
streepje voor".
Voor de prostituees op Katendrecht
heeft hij altijd een diep respect gehad.
.„Als kind vond ik ze heel her en dat had
niets te maken met het feit, dat ze ons
wel eens een ijs.ie gaven. Het waren
met een ontstellend goed hart en
die bij hen kwam. voelde toch
maar even iets van die warmte die hij zo
hard zocht".
Het vastzitten maakt hem opstandig en
daarom had de zeemanszoon er ai 78
strafdagen opzitten, toen hij in de mobili
satietijd in een dorpje bij Weert kwam
waar hij als jong sergeant een brug moest
verdedigen. „Het enige goede wat ik er
heb gevonden, was mijn vrouw", herinnert
hij zich De begintijd ging helemaal nie:
zo best. De Hoesen leden honger en er
kwam pas enige muziek in' toen hij het
liedje De Cowboy-soldaat schreef. „Er
kwam een uitgever bij me die er 90
gulden voor België voor wilde geven en 60
gulden voor Nederland. Toen zei ik tegen
mijn vrouw; Hè. daar kun je geld mee
verdienen. Dat had ik nooit geweten".
Het grote succes kwam met „Een Zee
manshart". Eddy Christiani zong het en
Max van Praag en Willy Alberti zetten het
op de plaat. „Toen belde Philips op en
vroeg waarom ze dat liedje niet hadden
gekregen. Ik vertelde ze. dat ze het al een
half jaar in de la hadden liggen. Ze
vroegen me toen; Heb je nog meer van
die dingen. Daarmee bedoelden ze natuur
lijk die troep, want ze vonden het eigen
lijk maar huilen met de klep dicht".
GOUDEN HANDJES
Hoes kwam bij Philips als producer en
daarmee kwamen ook de gouden platen.
Jacqie; „Al gauw werd hij daar de man
met de gouden handjes. Iemand zei eens
tegen mij: Jouw vader is zijn tijd tien
jaar vooruit".
Hoes zelf wil zulke dingen liever niet
horen, hoewel het hem nog steeds dwars
zit dat hij vroeger door de Nederlandse
platenbazen en „Hilversum" niet geaccep
teerd werd. ..We kwamen gewoon niet aan
de bak. Toen waren het altijd Willy Alber
:i en Gert Timmerman met zijn stal".
Voor hem is dat aanleiding geweest om er
na een ruzie bij Philips om een halve cent
uit te stappen en een eigen platenmaat
schappij te beginnen.
De Zangeres zonder Naam. toen nog een
anonieme vrouw uit het Maastrichtse,
stuurde hem een bandje. „Ik dacht dat het
een meisje van veertien was maar ze was
toen al 35. Ze fascineerde me en vanaf het
eerste moment is ze eten en drinken
geweest voor de mensen. Nu staat ze
volop in de belangstelling en zie je dat
schrijvers als Lucebert en Van 't Reve
contact met haar zoeken. En Wolkers
bloost nog ais-ie haar ziet. Ze is ineens
ontdekt omdat ze puur is".
Waarmee het gesprek op het verschijn
sel smartlap is aangeland. Hoes (feil: ,Die
liedjes zijn pretentieloos en zo moet je ze
ook zien. Wat is nou een smartlap? De
Blauwe Engel was er ook eentje. Het
benne, om met Paul van Vliet te spreken,
gewoon leuke ding'n voor de mens'n. Ver
geet niet dat 80 procent van de Nederlan
ders geen vreemde taal spreekt. Het
woord cultuur wil ik niet boren, want dat
vind ik het meest waardeloze woord dat
er is. Kijk. als je iemand toneel wilt
bijbrengen, begin je toch ook nie'. met
Pirandello. En neem nou de opera. Dat „s
toch de grootste smartlap die e.- is? Het
enige verschil is dat ze bij de opera in een
witte zakdoek huilen er. bij ons in een
Hoes. die Hemingway en Steinbeck tot
zijn favoriete schrijvers rekent, is erop uit
;m de mensen blij te maken. „Ik heb mijn
anderen zo willen opvoeden, dat ze de
lag kleuren en zichzelf kunnen zijn. Laat
ze maar vloeken, dat is gezond. Als je
maar voelt dat we allemaal op doorreis
zijn. Dan zou .ie eigenlijk van elkaar
moeten houden. Spontaan en zonder bere
kening. Het enige wat me bij mijn tv-
orogramma' interesseert, is dat ae mensen
2T eens uit zijn. Dat zeg ik ook tegen ze
en op het laatst is het één grote familie.
Als de opnamen zijn afgelopen, zijn het
net kwetterende kanaries en iedereen
danst met de ander zijn vrouw. Dat vind
ik zalig, want. daarmee heb je toch maar
.veer een stukje contact gelegd".
Soul Orchestra'. 'It's too late to
stop now" gaat er nog steeds ;n Als
koek. Het concert van de Belfast
Cowboy in Carré werd uitstekend
ontvangen en functionar.SM.-n van
platenmaatschappijen zijn naarstig
aan het zoeken geslagen naar oud
materiaal, dat opnieuw kan worden
uitgegeven.
Op he: Do ran label verscheen Them,
featuring Van Morrison, iead&inger'
De-am 6641 176). de bekende Thern-
elpees met alle overbekende s*u>:-
van Myles Palmer boventiitr..
Op het London label 'London H3J
5008" verscheen T. B. Sheets", acht
schitterende stukken uit het begin
van Van Morrisons" solocarrière. T.
B. Sheet-.' is allesbehalve een perfee-
te plaat, er schort, nogal wat aan de
zang en ook instrumentaal rammeit
het soms dat het een lieve lust -.h
Toch kunnen we met deze opnamen
erg blij zijr.: ze zijn een weerspiege
ling van een periode boordevol span
ningen en emoties. Bert Berns van
her oorspronkelijke Banz-labei had
gelijk toen hij zei dat Van Morrison
groot zou worden, heel ■Ars--
F>.
COR JANSEN
Eindspelstudies hebben een grote
didactische waarde. Om beginnen
de schakers vertrouwd te maken
mei de tactische mogelijkheden
en specifieke eigenschappen van
de stukken zijn ze bij uitstek ge
schikt De volgende studie demon
streert op prachtige wijze de mo
gelijkheden van het paard.
Rinok 1928
Si
i
5
IS
8 1 V V
-h
I
1
a %-
0
hl
wm ~am
Wit speelt en wint.
Wit heeft drie lichte
de dame. Niettemin schijnt wit in
ernstig verliesgevaar te verkeren.
1. a3+ Kc5
Hoe nu verder? Het witte paard
op g5 maakt een beetje een verla
ten indruk. Maar de werkelijkheid
toont anders!
2. Le5
Een formidabele zet. De dreiging
Dd6? wordt uit de stelling gehaald,
het paard op g5 wordt Tieschermd'
en er dreigt 3. d4 Maar de loper
staat toch in? Inderdaad, maar op
2De5:: volgt 3. d4-j-ü en zwart
verliest de dame, want op 3
Kd4: volgt 4. Pc6-f- en op 3
Dd4: levert 4. Pe6+ hetzelfde re
sultaat op. Er blijft voor zwart
niets anders over dan een andere
damezet. Er zijn maar liefst acht
mogelijkheden. Helaas, waar de
dame ook heengaat, steeds wordt
ze door het duivelse Ros Beijaard
op g5 veroverd! Zie:
a) 2Dg2: 3. Pe6 Kd5 4.
Pf4+;
b) 2 Da8 3. Pe6+ Kd5 4.
Pc7+
c) 2 Da2 3. Pe4+ Kd5 4.
d) 2.'Dg8 3. Pe4+ Kd5 4.
Pf6+;
e) 2. Dd3 3. Pe6 Kd5 4.
Pf4+;
f) 2Dd7 3. Pe4-f- Kd5 4.
Pf64-;
g) 2Dd8 3. Pe6-f
h) 2Dd2: 3. Pe4-K
Een prachtig staaltje paardendres.
suur!
De volgende studie laat eveneens
zien wat een paard allemaal kan.
Herbstmann, 1935 Wit: Kh3 Dhl
Pf2 pionnen op e5 f6 en h6. Zwart.
Kd2 Df4 Ld3 Pe3 pion d4.
Zwart dreigt Lf5+ of Lf 1 met
vernietigend effect.
Wit speelt:
1. Del+
Het eeTste dameoffer. Onvoldoen
de was l. Del wegens 1... Ke2!
1Kc2
Indien 1 Kei: dan natuurlijk 2.
Pd3:-r en 3. Pf4:. Er volgen nu
nog zes dameoffers!!
2. Dcl+Ü Kb3 3. Db2-rü Kc4 4.
Db4 Kd5 5. Dd6 Kc4
De zwarte koning moet weer te
rug.
6. Dc5 Kb3 7. Db4 Kc2 8.
Db2+Ü
Zwart móet nu nemen.
8Kb2: 9. Pd3+ en 10. Pf-1:
die zich alleen maar
afvragen wat het 'nut' van derge
lijke kunststukjes is. missen een
heleboel! Maar misschien worden
ze te zijner tijd toch nog bekeerd.
De schrijver dezes is namelijk het
zelfde overkomen!
Een aardige studie i
gen de:
de vol-
f}-
Wit speelt en wint.
Wit heeft een groot materieel over
wicht. maar hoe moet elD ver
hinderd worden? Wit moet probe
ren de toren met schaak op de e-
lijn te krijgen, waardoor hij pion
e3 en vervolgens e2 kan slaan. Het
lijkt tamelijk eenvoudig: 1. Lc6
Kd6. 2. Td4-f Ke5. 3. Te4-
Zwart speelt echter 3. Kd6
4. Te3: elD 5. Tel: pat!!
De oplossing luidt als volgt:
1. Lf5+ Kd(>
Niet direct naar de e-lijn natuur
lijk.
2. Td4+ Kc7 3. Te44-
Het is zover, maar zwart ziet nog
een kans:
3Kd8!
Speelt wit n 4. Te3: dan is het na
4 elD 5. Tel: weer pat. Maar
wat anders?
4. Ld"!!!!....
Eureka! Slaat zwart deze loper,
aan is de patstand opgegeven en
kan wit rustig op e3 slaan. Dus:
4elD
Dit is toch te gek? Wit kan nu
toch niet meer winnen? Jawel!
5. Lb5ü
Met de onafwendbare dreiging Te8
mat.
Schitterend!
Oplossing van de studie uit de vo
rige rubriek: i. h5 gh5: 2. g6 fg6:
3. e6 de6: 4. c5 dc5: 5. a6 ba6: 6.
b6 ab6: pat!!
Voor deze week:
Kubbel
i
i i
Wit: Kf7 Dg5 Lb8 pionnen a4 en b3
Zwart: Kb6 Dd3 Lafi Lh8 Pgl pion
nen op b4 d4 e7 e3 h7 en h5.
Wit speelt en wint.
ls een a' jarenlang onvervulde wens van me gebleven, dat de
arkt z°u worden verrijkt met een serie populaire damwerkjes, aan-
s Past aan de hedendaagse inzichten. De onderhavige eersteling van on-
e jongste internationale grootmeester Harm Wiersma vat ik op als
n eerste aanzet hiertoe. Eigentijdser kan de jeugd nauwelijks wor-
aai'Scsprokcn. Harm Wiersma zal de lezer stellig geen droge kost
vnnrf1 °i Cn' Zljn sPcelse- maar vooral originele geest staat er borg
r> dat het damspel op een frisse wijze wordt aangeboden. Het is
val? 'e ,10|'.en- dat deze eersteling een warm onthaal ten deel zal
en en cen uitdaging zal vormen om op de ingeslagen weg voort te
8 n om dc gapende kloof tussen dammen op topniveau en dammen
Hin on„spannin? te verkleinen tot voor de lezer aanvaardbare verhou-
Aöos oud-wereldkampioen drs. P.
Rozenburg in Zljn voorwoord
«n het zojuist bij Thieme-Zut-
rJe^henen dam werkje "Dam-
t eerste van een uit vier
pfrtbestaande serie: Kennis;
t£c ien -,en operaties; Combina
Positiespel,
ij willen aan bovenstaand com-
miïL nog toevoegen, dat de
m» "7 we menen, dat Wiers-
wl semikt heeft op de
hnn l S °o1 leeftijdsklasse - in
denknofS? taal" Passend in hun
?®kpatroon. worden aangespro-
dp'ria sma toont zich daarme-
e ware leermeester, die de
verstaat - afdalend van
zijn professorale leerstoel zich
in de kinderlijke denkwereld te
verplaatsen. Heel simpel en be
grijpelijk, waarbij hij zelfs niet
ontziet om op elke pagina op
nieuw een cijferdiagram te plaat
sen, er aldus de zo belangrijke
notatie a.h.w. inhamerend. Dil
boekje biedt al degenen, die kin
deren de allereerste beginselen
van het damspel willen bijbren
gen, hiertoe een uitstekende
handleiding. Van harte aanbevo
len. De prijs f 5,90 is. mede gelei
op de fraaie van foto's, teke
ningen en vele diagrammen voor
ziene uitvoering zeer beschei
den te soa»"
WAAR SPEEL IK MEE
Denksport is een bijzondere
vorm van sport. Zoals jullie weet
schaats je met je benen en dam
je met je hersens. Verder spelen
bij beide zowel conditie, psycho
logische factoren en training een
belangrijke rol. zodat men beide
bezigheden sporten noemt. Hoe
wel dammen minder levendig
lijkt dan bv. voetbal is het een
sport met onbegrensde mogelijk
heden, die jullie slechts zullen
begrijpen wanneer je de regels
kent. Gelukkig zijn er maar wei
nig van deze regels en als je dit
eerste boekje hebt doorgewerkt
dan begrijp je tenminste waar
alles om draait. Het oneindig
schone van het damspel zul je
pas begrijpen en toepassen nadat
je alle deeltjes hebt doorgewerkt
Dammen wordt gespeeld door
jongens, meisjes, volwassen men
sen, opa's en oma's, kortom dooi
iedereen. Het grote voordeel van
denksporten is, dat het mindei
afhankelijk is van een bepaalde
(jeugdige) leeftijd en niet gebon
den is aan een grote kostbare
ruimte. Denksport law ia ouarai
doen. In de school (maar niet
onder de les) en thuis (maar niet
onder het huiswerk), enz. enz. Er
volgt dan een uiteenzetting over
het bord en de schijven.
EINDE VAN HET SPEL
Als we gaan dammen dan spelen
we om te winnen. Het is logisch
dat ons dit wmnen voldoening
schenkt: want winnen is succes
en als je succesvol bent doet je
dat goed. Of het nu voetballen,
leren op school, handwerken of
gymnastiek is, wanneer je ergens
zoed in bent doet je dat plezier.
(Volgen de situaties waarin een
partij beslist is). Wat is Taf?
Pat is een typische gekke schaak
term. Het wil zeggen, dat er een
toestand op het schaakbord ont
staan is, waarin één der partijen
door zijn eigen zet zijn eigen
koning aan schaak moet bloot
stellen. Zo'n zet moet volgens een
bepaalde schaakregel niet uitge
voerd worden, zodat de betreffen
Je speler dus niet kan zetten
Zijn koning staat 'Pat') de partij
is dan remise.
Die patstelling van het schaken
on nap "^a j»jj bet dammen niet.
Wiersma geeft in zijn boek een
aantal voorbeelden, waarin de
speler niet meer kan zetten en in
deze op een patstelling gelijkende
situatie 'dus' verloren staat. Zo
prijkt op de omslag dit dia
gram.
TER OPLOSSING
Voor de aan het prille begin van
hun damstudies staande lezers
volgt hier het laatste diagram uit
'Damjeugd'. Voor oplossing zie
elders op deze pagina.
De stand lijkt volkomen remise,
toch wint wit door 36-31 (27x3t»i
12-37 (32x41) en 20-47!!' Een ty
pisch geval van het opsluiten van
een dam door middel van of
fers.
'f£0£ 'ü-kit 'üsas Hê-it
DRS. A. BOEKHORST
Wat zo n kwart eeuw geleden nog als een gebejmzinnig
wapen van grootmeesters gold. ts nu r-trne-:-.-.gewor
den voor vrijwel alle spelers boven het huiskamemiveau:
het kleurvoorkeursignaal. Het komt hierop neer: u het*
bijvoorbeeld van schoppen nog in handen u 5 2 en u weet
dat als u schoppen speelt, uw partner c:e kan troeven.
Uw partner is dan aan slag en moet iets .naspelen: o
helpt hem daarbij met het kleurvoorkeursigna;Speelt u
schoppen negen en moet uw partner de hoogste van de
overblijvende kleuren naspelen, de schoppen twee zou om
klaveren vragen en met de rijf geeft u te kennen geen
voorkeur te hebben voor een bepaalde kleur. Het bikt
wel simpel maar in de praktijk is het toch allemaal
moeilijker, dat moge blijken uit het volgende spel.
Zuid gever, OW kwetsbaar.
Noord
V B 3
V A B 8 7
V 10 9
V 6 3
West
6 4
V 6 4 3
H B 6 5 4
B 9 7
Oost
H 9 8 5 2
Zuid
A 10 7
r H V 10 9 2
8 7 2
■J. A 10
Zuid opende me: 1 harten. Noord deed he: voorachtige,
maar met zo'n lelijke verdeling ongetwijfeld juiste bod
van drie harten en Zuid besloot de bieding van 4 harten.
Met open kaarten is 3 SA natuur!:;k eer. simpele zaak,
maar dat is toch moeilijk te bieden.
Tegen 4 harten kwam West goed uit. met ruiten vijf. Oost
nam het aas en haastte zich ruiten terug te spelen voor
de heer van West. Deze had nu nog B 6 4 var. ruiter, en
het was vrijwel zeker dat Oost de derde ronde in die
kieur kon aftroeven, maar wat moest Oost dan naspelen?
West had geen enkele voorkeur voor- een bepaalde kleur
en legde dus zijn middelste kaart, het ruiten zesje, op
tafel. Oost troefde inderdaad af en het contract is nu
voor Zuid niet meer te maken. Oost kan beredeneren dat
het naspelen van schoppen nooit een sla? kan weggeven,
als Zuid de tien bezit: er worden dan toch altijd drie
schoppenslagen gemaakt.
Zoals echter zo vaak gebeurt in dergelijke situaties. Oost
had in zijn aftroef enthousiasme niet zo goed op de kleine
kaartjes gelet. Hij zag de ruiten zes van zijn partner aan
voor diens laagste en omdat hij van het kieurvoorfceursSg-
naal gebruik wilde maken, speelde hij klakkeloos "«daveren
na. Zuid had geen keus en liet de -lag co teloren naar de
vrouw waardoor hij tot zijn verbazing het contract nog
maakte.
Complete onzin natuurlijk om me* klaveren te vervolgen
want het is zeker dat Zuid klaveren aas moe*, hebben
voor zijn openingsbod. Oost had dus beter moeten
nadenken en schoppen moeten naspelen, dan hadden Oost-
West altijd nog een klaverenslag gekregen. Zou Ooefc
nooit van het kleurvoorkeursignaal gehoord hebben öea
was het voor hem allemaal waarschijnlijk goed afgelopen
want een blik op de dummy maak: hem duidelijk <tet
klaveren een riskanter natrek is dan schoppen
Men moet een conventie aan ook nooit kost hex*
wiilen toepassen want bec gezond versand aal door een
tergpnw nooit kamen totjeu -aerwaogm*-
