PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT BRITS KABINET NEEMT MAATREGEL IN ULSTER Prins Willem gaf Arnemuiden na vier eeuwen opnieuw stadsrechten Van der Stoel naar Portugal PZC Eban niet terug in regering NYU word vervolgd Voor een BROEK MEULBROEK WEEKEINDE FRIS MAAR ZONNIG De Zilveren republiek 217e jaargang - nummer 121 Zaterdag 25 mei 1974 naar Goes - Middelburg - Vlissingen VANAVOND UITEENZETTING WILSON VERWACHT Van onze weerkundige medewer ker) Grote delen van West- en Mid- den-Europa gaven vrijdagmiddag op de weerkaart een groot aantal buien te zien die in de avondu ren, toen het koeler werd, weer oplosten. Dit deel van Europa bevindt zich in de op Hemel vaartsdag binnengestroomde koe le en onstabiele lucht die inmid dels tot Noord-Frankrijk en Foord-Italië is doorgedron gen. Vooral in Zuid-Duitsland en het Alpengebied was het vrijdag koud en regenachtig, plaatselijk in de middag niet meer dan 10 graden zoals ook in Zuidwest-Frankrijk. De sneeuwgrens in de Alpen daal de tot 1200 meter hoogtif. Het lagedrukgebied dat zich van de Azoren via Ierland naar Scandi navië uitstrekt komt iets dichter bij- Ons land blijft dit weekeinde in de koele noord tot noordoostelij ke stroming met aanvoer van droge lucht die stabieler wordt De kans op een bui wordt daar door vanaf vandaag klein. De zon doei flink mee. maar veel hoger don 15 a 16 graden komt het brik niet en dat is voor eind mei (normaal in De Bilt 18 graden) ■ets aan de lage kant. Eerst na zondag kunnen nieuwe storings- jronten tot ons land doordrin gen. VLUCHTELINGEN «AMBASSADES KRIJGEN VRIJGELEIDE SANTIAGO. CHILI (AP) De Chileen, se regering zal vrijgeleides verstrekken 'jan alle vluchtelingen op buitenlandse ambassades in Santiago'. Dit heeft de Chileense minister van buitenlandse za ken, Ismael Huerta, vrijdag bekendge maakt. [te minister zei dat alle Chileense bur gers die het land verlieten als politieke vluchtelingen, niet zouden kunnen te rugkeren tenzij zij een speciaal ver zoek zouden indienen. Er zijn nug 142 mensen als vluchteling op buitenlandse ambassades, waarvan volgens de minister acht op de Ne derlandse. LONDEN De houding van de Britse regering tegenover de staking van de protestantse ultra's in Noord-Ierland bleef vrijdagavond nog onduidelijk. Premier Wilson had de hele dag in zijn buiten goed Chequers overleg gepleegd met de regionale regeringsleiders uit Belfast, onder wie premier Faulkner en vice-premier Gerry Fitt. De uitkomst van de besprekingen werd niet bekendgemaakt. Naar men nu aanneemt zal premier Wilson vanavond voor de televisie uiteenzetten wat zijn regering van plan is te doen om de totale chaos in Ulster te vermijden. De staking van de protestantse ul tra's heeft in Noord-Ierland grote moeilijkheden veroorzaakt in de leve rantie van stroom en gas en vooral van olie en benzine. Toevoer van vers voedsel is bijna tot stilstand geko men. Vrijdag verklaarden de stakers echter dat zij de benzine- en olietoe voer niet verder wilden verminderen dan tot 60 procent van de normale aanvoer. Dze door de stakers „toege stane" aanvoer gaat allereerst naar ziekenhuizen, doktoren en andere es sentieel dienstverlenende instanties en personen in het gebied. De grote vraag die de gemoederen bezighoudt, en die men meende beant woord te zuilen zien na de gesprekken in Chequers, was of de Britse troepen zullen worden ingezet in de krachtcen trales. Het personeel van de kracht centrales heeft echter al laten weten NVU lijsttrekker Shape schorst DEN HAAG (ANP) De directie het technisch centrum van de NAVO- organisatie Shape in Den Haag heeft vrijdag de lijsttrekker van de Neder landse Volks-Unie in Den Haag, J. Glimmerveen, geschorst uit zijn func tie op de boekhouding bij dit cen trum. Volgens een woordvoerder van de directie is de schorsing het gevolg van de weigering van de heer Glim merveen zijn kandidatuur voor de Nederlandse Volks-Unie bij de raads verkiezingen in te trekken, zoals de directie van Shape van hem had eist. De directie had hem oorspronkelijk toestemming gegeven als lijsttrekker van de NVU op te treden, maar toen Glimmerveen een pamflet uitgaf waar in hij de Hagenaars opriep Den Haag 'te bevrijden van de plaag van Surina- mers en Antillianen' en bleek dat hij zijn werkadres bij Shape als contacta dres had opgegeven, sommeerde de directie van Shape hem zijn activitei ten te staken. Dat kon de directie volgens de woordvoerder doen omdat .in het contract van Glimmerveen met zijn werkgever staat dat hij zich dient te onthouden van zaken die schade kunnen toebrengen aan de reputatie van Shape. Omdat hij dit geweigerd heeft is hij voor onbepaalde tijd ge schorst. NA PINKSTEREN DEN HAAG Minister Max van der Stoel van buitenlandse zaken zal op 4 juni naar Lissa bon gaan om besprekingen te voeren met zijn nieuwe Portu gese collega Soares. Dit nieuws is vrijdag in Den Haag uitge- Mmister-president Den Uyl sprak vrijdag dit bericht niet tegen, maar verklaarde wel ongelukkig te zijn met bet bekend-worden van het nieuws, Nieuws uit Zeeland op de ï- 2, 5, 6, 7, 8 en 9. Binnen- en buitenlands nieuws op de pag. 1, 3 en 11. Sport op pag. 13. Radio en televisie op pag. 25. Financieel nieuws op pag. 27. Eninde zaterdagkrant Pagina 17 Raadsverkiezingen in Zeeland, eisen, wensen en mogelijkheden; Pagina 19 The Academy op dc plaat; Ben van der Vel- Velden geboekt; Stemmen uit de kerken; Pagina 21 Voor en tegen Abortus, een zaak in opsrpaak: Pagina 23 Johnny Hoes, 25 jaar smartlappen; denkspor- omdat er nog afrondende besprekin gen met Soares gevoerd moeten wor den. Het bezoek van Van der Stoel is echter al definitief vastgelegd en ook. dat gesproken zal worden over de problematiek van de Portugese kolo niën in Afrika. Minister Soares is gisteren in Lon den aangekomen waar hij besprekin gen zal voeren over het beëindigen van de koloniale oorlog in Afrikaans Guinee. Soares zei dat het zijn doel is een onmiddellijk bestand te bewerk stelligen. Indien nodig zal hij tot maandag in de Britse hoofdstad blij ven. Soares zal in Londen besprekingen voeren met Aristides Pereira, het hoofd van de Afrikaanse Partij voor de Bevrijding van Guinee en de Kaap- verdische Eilanden (paigc). dat het zijn post zal verlaten zodra de troepen binnenmarcheren. Zij doet dit niet zo verklaarde men omdat men het met de staking eens zou zijn maar uit angst voor represailles van de stakers. Het Is deze angst voor terreurmaatregelen van de Ul ster Defence Association die de wer kelijke macht achter de schermen Dieven eten zwarte zwaan op NIJMEGEN (ANP) Een 21-jarige slijper uit Nijmegen, zijn Arnhemse zwager en een vriend hebben bekend de zeldzame zwarte zwaan uit het Kronenburger Park in Nijmegen te hebben gestolen en opgegeten. Zij hadden gehoord dat vlees van zwarte zwanen zo lekker zou zijn. De politie probeerde al twee maanden lang het raadsel van de verdwijning van de zwarte zwaan op te lossen. VERPLICHT JACHTEXAMEN (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG Het kabinet-Den Uyl wil een verplicht jachtexamen gaan invoeren. Daartoe zal de jachtwet ge wijzigd worden. Het kabinet is vrij dag akkoord gegaan met een daartoe strekkend wetsvoorstel van minister Van der Stee van landbouw en visse rij. In het wetsvoorstel wordt ook ver plicht gesteld dat jagers verzekerd ziin voor wettelijke aansprakelijkheid. Het vervoer van wild en de handel wild zal vereenvoudigd worden. Het zal voortaan verboden zijn om vogels te vangen met netten. DEN UYL: „COLLEGE VORMING GEEN BEDREIGING KABINET" fVan onze parlementaire redactie) DEN HAAG Volgens minister president Den Uyl zal het streven van de PvdA om in provincies en gemeen ten tot program-c-olleges te komen (met uitsluiting van andere partijen) en niet tot afspiegelingscolleges (waarin zoveel mogelijk partijen zijn verenigd) hier en daar wel een krege lige stemming veroorzaken. Den Uyl gelooft echter niet, dat hiermee de positie van zijn kabinet in gevaar komt. Hoewel KVP en ARP op landelijk niveau met de linkse partijen aan het bestuur deelnemen, worden zij op provinciaal en gemeentelijk niveau door deze partijen zoveel mogelijk buiten de dagelijkse besturen gehou den. KVP en ARP hebben daar hun verontwaardiging al over uitgespro ken. „Natuurlijk zal er wel kritiek discussie op volgen. Dat is logisch nu men in de PvdA aan het zoeken is naar nieuwe bestuursvormen", zei Den Uyl. die voor zichzelf geen enkel pro bleem daarin ziet. „Het gaat om lokale zaken. Daar moeten die zaken ook uitgestreden worden. Op provinciaal en gemeente lijk vlak moet men een grote mate van vrijheid laten en niet willen in grijpen. Kritiek zal er zeker wel ko men van KVP en ARP, maar ernstige gevolgen zie ik daarin niet. Zeker niet voor de positie van het kabinet". De UDA heeft laten weten dat de troepen geheel alleen zouden staan als ze wuden ingrijpen, en dat er verder niemand uit de bevolking zou zijn om hen bij te staan. Het is vooral de leider van de katholieke minderheid spartij en de vice-premier van de regionale regering Gerry Fitt. die erop heeft aangedrongen dat. de troe pen in ieder geval zullen worden inge zet. Zowel premier Wilson als de Noord- ierse premier Faulkner maken zich echter grote zorgen over de conse quenties. Het zou het begin van i openlijke burgeroorlog kunnen zijn Alle protestantse politici met zondering van de kleine achterban van premier Faulkner hebben zich achter de staking gesteld. In feite is er al sprake van een protestantse staat in de staat, Deze ontwikkeling zal zo snel mogelijk moeten worden stopgezet. De provisionele IRA profiteert enorm van de huidige chaos. Zij heeft bijzonder zware klappen te verduren gehad nadat een aantal van haar voornaamste leiders de laatste weken door leger en politie zijn gear teerd. Nu de ordebewakers alle dacht nodig hebben voor de protes tantse stakers heeft de IRA onge stoord de tijd en de bewegingsvrij heid om haar gedunde gelederen weer aan te vullen. BEIROET Deze twee foto' de Israëlische/Libanese grens wer den vanuit Libanon genomenzij tonen de patrouilleactiviteit van de Israëli's aan hun zijde tan de grens (boven) en het uitbreiden van de bestaande afrastering met prikkeldraad (onder). KISSINGER PROBEERT NIEUW PLAN JERUZALEM Abba Eban zal niet aanblijven als minister in de nieuwe regering van Jitzhak Ra bin. Eban was het ministerie van voorlichting aangeboden, maar hij heeft voor de eer bedankt. Hij deed dat in een brief aan de kabinetsformateur. Hierbij moet opgemerkt worden, dat Eban en Ra bin slecht met elkaar kunnen opschieten, zodanig zelfs, dat zij nauwelijks of niet met elkaar spre ken. Alon wordt minister van buitenland se zaken en vice-premier. De laatste lunctie was oorspronkelijk als troost prijs voor Eban weggelegd, maar Alon was niet tevreden met buiten landse zaken alleen en moest als hij dan geen minister van defensie kon worden, nog een extra beloning krij gen in de vorm van het vice-premier- schap. Het is Rabin niet moeilijk gevallen om Eban nog verder op de achter grond te schuiven. Toen Rabin ambas sadeur was in Washington zijn de betrekkingen met zijn toenmalige baas Abba Eban snel verslechterd, omdat Rabin niet aan Eban rappor teerde maar aan premier Golda Meir. Eban kreeg van die rapportage een afschrift. De regering-Rabin zal in de loop van de volgende week aan het parlement worden voorgesteld- Wan néér precies hangt van de vorderingen van Kissinger af, want als het even kan zal de oude regering de overeen komst van dc troepenscheiding met Syrië afhandelen. Over die overeenkomst, die er waar schijnlijk wel gaat komen, zei minis ter van defensie Dayan in zijn waar schijnlijk laatste tv-interview als mi nister. dat hij het van belang acht dat er een goede, dan wel wat minder goede overeenkomst uit de bus komt. De hoofdzaak is volgens Dayan. dat Syrië zonder de steun van Egypte komt, bestaat het. gevaar dat de Sy- riërs Egypte opnieuw zullen meesle pen in een nieuwe oorlog. Als er een overeenkomst komt. is het voor Egyp te mogelijk verder met Israël over vrede te praten; dat kan ook op Syrië een gunstige invloed hebben, zelfs als de Syrische leiders daar nu anders over denken. Het blijkt dat Dayan hiermee volle dig de theorie van Kissinger heeft1 overgenomen, die de Israëli's aan het begin van de maand heeft trachten te overtuigen dat een wat betere of slechtere overeenkomst met Syrië var. minder belang is dan een overeen komst met Egypte. PREMIER DEN UYL: 'AFSCHUW' (Van onze parlementaire redactie). DEN HAAG Er zal een vervolging worden ingesteld tegen de Volksunie, een politieke partij die in Den Haag aan de gemeente raadsverkiezingen deelneemt onder lijst 7. Deze partij heeft kort geleden een verkiezingspamflet rondgedeeld, waarin onder andere staat: „Houdt Den Haag blank". „Ik heb daar met afschuw kennis van genomen", verklaarde minister-president Den Uyl vrijdag na afloop van het kabinetsberaad. De premier liet weten, dat de Volksunie door het openbaar ministerie ver volgd zal worden op artikel 37 van het wetboek van strafvordering, waarin aanvallen op personen wegens ras en huidskleur strafbaar is gesteld. Den Uyl sloot niet uit, dat de rechter op grond van een ander artikel deze partij ook nog een verbod van vergadering kan opleggen, „Ik vind het afgrijselijk dat iets dergelijks mogelijk is in ons land", aldus Den Uyl. Kissinger Kissinger zou vrijdag trachten de goedkeuring van Israël te verkrijgen voor een nieuw Amerikaans plan waarmee de nog resterende impasse met Syrië verbroken moet worden in de onderhandelingen over een troe penscheiding. Kissinger zou daarna naar Dama scus terugkeren. Volgens een hoge Amerikaanse func tionaris zijn nu alle kwesties geregeld behalve die van het uitdunnen van de strijdkrachten op de hoogvlakte var. Golan en die van de omvang van de in de bufferzone te legeren troepen macht van de Verenigde Naties. Mocht Kissinger er niet ln slagen deze laatste obstakels uit de weg te ruimen, dan zal hij aldus Ameri kaanse functionarissen beide partij en de tot dusver bereikte resultaten laten registreren en de onderhandelin gen voor enkele weken laten rusten alvorens opnieuw te trachten de over blijvende moeilijkheden tot een oplos sing te brengen. BEGIN VAN TWEE DAGEN FEEST „BAND TUSSEN DE MENSEN STERKER DOOR HET FEEST" ARNEMUIDEN Arnemuiden heeft vrijdag opnieuw stads rechten gekregen. Naar schat ting meer dan duizend burgers, boeren en buitenlui waren er op het marktplein getuige van dat Prins Willem van Oranje per soonlijk konde deed van de ver leende privilegiën. Zij zagen ook hoe hun baljuw A. Hack de oorkonde, waarin de stadsrech ten waren vastgelegd 'in grote eerbied en met grote dankbaar heid' in ontvangst nam. Dit historisch tafereel vormde vrijdag-' morgen het begin en de inleiding van de tweedaagse festiviteiten rondom iet 400-jarig bestaan van Arnemuiden als stad. Dat gebeurde dan te midden /an met meer dan duizenden vlagge- :jes en papieren bloemen versierde straten en huizen- Tegen die achtergrond bewogen vele! inwoners van Arnemuiden tot en met de burgemeester met echtgenote zich in historische kledij als echte poor-1 ters door hun stadje dat op de eerstel feestdag al vele honderden van buiten i binnen zijn stadspoorten kreeg. De inwoners van Arnemuiden zelf wa-' ren al vanaf acht uur 's morgens door herauten te paard bekendgemaakt met- de komst van prins Willem, die zelf rond negen uur te paard en .ergezeld van de schutterij op het! druk bevolkte Marktplein verscheen., laar werd de prins, die beter bekend, ils burgemeester L. M. Moermond van Vestkapelle; op de muziektent verwei omd door burgemeester Hack met, ïchtgenote, de meeste leden van de j ;emeenteraad en door commissaris Ier koningin mr. J. van Aartsen- Deze /erbleef met echtgenote in Amemui- len in verband met een werkbezoek aan deze gemeente. Na deze plechtigheid trok het gezel-, schap n met hen vele inmiddels tot! poorters verheven burgers naar het gemeentehuis, waar de raadzaal als ontvangstruimte dienst deed. In deze omgeving hield burgemeeester Hack; ie aanwezigen onder meer voor ogen dat het poorterschap van Arnemuiden .-ier eeuwen geleden, gezien de niet mis te verstane eed, die men hiervoor af moest leggen, een gewichtige zaak was. In de raadzaal sprak de burgemees ter ook groot respect en dank uit aan het adres van de organiserende even- mentencommissie, waarvan de leden maandenlang hun vrije tijd aan de voorbereiding van de stadsfeesten hadden gegeven. Burgemeester Hack constateerde daarbij dat door de fees lelijkheden en de voorbereidingen de band tussen de mensen in Arnemui den sterker is geworden „Dat is een van de grote pluspunten", vond hij. Na hem stelde voorzitter G. de Har- tog van de evenementencommissie vast dat het aan de spontaniteit van ae bevolking is te danken ast net feest op een dusdanig grootse manier kan worden gevierd Hij hoopte daar bij op een waardig feest en in icce* geval op een goede herinnering eraan Na de bijeenkomst in de raadzaal wandelde het gezelschap genodigden naar het verenigingsgebouw "De Arme', waar commissaris Van Aartsen de speciaal ingerichte tentoonstelling 'Ar nemuiden vroeger, nu en in de toe komst' opende. De commissaris deed dit met een gedegen historische inleiding, waarin (Zie slot pagina 8 kolom 1 D Wijfentwintig j V democratise! Jjantlijn s er ln Du!tv opvallend Ju bileum gevierd: de Westdultse Bondsrepubliek bestond vijfentwintig Jaar. Op 23 mei 1949 name! ijk werd een grondwet van r dat deel van Duitsland, dat door de Verenigde Staten. Engeland en Frankrijk. In die dagen sprak men opzettelijk over een voorlo pige regeling: de Westduitsers hadden Immers de illusie dat het te eniger tijd tot een hereniging met Oost-Duils- Rusland bezet was. Met het oog daar op werd ln de aanhef van dc nieuwe grondwet het Duitse volk nog tens ex tra vermaand om de eenheid van Duits land tc voltooien. En ln het laatste ar tikel schreven de samenstellers opti mistisch voor, dat deze wet hasr gel digheid onmiddellijk zou verliezen zo dra het Duitse volk als geheel in vrij heid tot een nieuwe grondwet zou bè sluiten. Dat is allemaal een utopie ge bleken. En het ziet er niet naar uit dat in een nabije toekomst rot herent ging van de beide Duitsiar.'ir-n zal wor den besloten. Op haar manier toont de Westduit.sc grondwet nog eeny aan. dat niets zo definitief is als een voor lopige maatregel. geleden begon dit ische experimentmaar de publieke opinie in West-Europa was niet al te optimistisch: misschien dat het mogelijk was in Duitsland een democratie te stichten, maar het kon evengoed mislopen. De republiek van Weimar de opvolgster van bet. kei zerrijk had namelijk duidelijk aan getoond. dat een fraaie grondwet en dat was die van Weimar geen en kele garantie opleverde voor een hecht democratisch bestuur. In augusfus 1919 was men met een constitutionele regeringsvorm gestart, maar binnen vijftien jaar bleek het met de demo cratie afgelopen: via Hindenburg de "Ersatzkaiser" was men bij Hitler beland, een man die zich TUhrer" noemde In West Duitsland zelf was er in 1949 toch wel wat meer vertrou wen, vooral de jon geren geloofden in de kansen van de democratie. Zo had een man als Hans Wemer Richter toen al een op de voorgrond tredend auteur reeds in 1947 geschreven: ,De politieke toekomst van ons volk blijft slechts één hoop: dat is de thuis- kerende jonge generatie". Deze op merking is tekenend voor die tijd: ve ie jonge 'maar ook vele niet meer-zo- jonge) Duitsers bevonden zich in Rus sische krijgsgevangenschap. Men hoopte nu dat zij wijs geworden door bittere ervaringen bereid zou den zijn mee te bouwen aan cie Duitse democratie. Ook te dien aanzien echter was er buiten West-Duitsland alle reden om een afwachtende houding aan te nemen. N'a de eerste wereldoorlog immers waren het juist de jongeren geweest vooral ook oud-st rijders die zich tot de partij van Hitier had den bekeerd. Van de nazi's die tussen 1930 en 3933 tot de partij toetraden was 43 tussen de achttien en de dertig en 27 tussen de dertig en de veertig. En nogal wat leidende partijfi- guren die behoorden tot een categorie die ook na 1945 groot in aantal was. namelijk jongelui, die faun studie door de oorlog onderbroken zagen en die nadien niet hadden hervat. En deze groep van 1945 was evenals die van 1918 opgevoed in het Duitse militaris me. waarlijk geen gezonde voedings bodem voor een democratie. Er was derhalve inderdaad alle reden tot scepticisme: een democratisch Duitsland lag niet in de lijn der ver wachtingen. ■Toch waren er pluspunten in 1949. Te- rugblikkend op die eerste periode van de Westduitse Bondsrepubliek en nu haar geschiedenis kennend moet mer. vaststellen dat de verhoudingen na de tweede wereldoorlog wezenlijk anders waren dan in 1918/1919. In de eerste plaats hadden de samenstellers van de nieuwe grondwet zowel de les van Hindenburg als die van Hitier ge leerd: men besloot af te zien van een sterke president, de uitvoerende macht, werd geconcentreerd in eer. bondskan selier, die afhankelijk zou zijn van bet parlement. West-Duitsland kreeg een TCanzler-aemocratie' zoals het werd genoemd. En daarmee samenhangend was van groot belang wie de eerste kanselier zou zijn: he: werd Adenauer, de eerste burgerlijke' machthebber van Duitsland. Overigens had het maar een haar gescheeld of Adenauer had zijn benoeming gemist: hij kwam bij de stemming met de hakken over dè sloot en haalde precies het aantal dat hij nodig had, niet één stem te veel. Pikant in dit verband was dat Aden auer op zichzelf stemde: zou hij dat niet hebben gedaan, was hij geen kan selier geworden. pr was n°Z een derde element dat s-t gunstig was voor het welslagen van het democratisch experiment: in 1949 werden de eerste tekenen al duioely.-c van een opleving, die later ae naam kreeg van "Wirtschaftswun- der'. En daarmee kwam in West-Duits- iand eer. totaal andere verhouding tot stand aan in de jaren na de eerste we reldoorlog toen inflatie, werkloosheid en de depressie van de jaren twimiK een voedingsbodem voor het Hitler- regime bleken. In 1949 waren de eco nomische perspectieven mede dank ?'J "et Marshallplan gunstig, zodat West-Duitsland zich snel kon ontwik kelen. Ovengens gebiedt de eerlijkheid te zeggen dat de externe oorzaken van deze groei niet allemaal even plezie- Voor vervolg zie pagina 3 kolom 1

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1974 | | pagina 1