SPANNING STIJGT AAN CHILI'S GRENZEN
REGERING BEREID TOT
STEUN AAN PORTUGAL
Palestijnse kapers
30 mei voor rechter
Kissinger maakt vorderingen
binnen- en
buitenland
kantlijn
vervolg
Roels en zijn
informatie
Nog vóór het
reces?
Den Uyl: volgend
jaar misschien
machtigingswet
Van der Stoel
naar Portugal
'PUBLIEK MOET PROFITEREN
VAN MILJOENEN-OVERSCHOT'
Portugal begint
onderhandelingen
PTT mag leningen
gaan verstrekken
ZATERDAG 18 ME! 1974
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Als democratisering en beleid koloniën positief verlopen"
PEN HAAG Nederland is bereid de mogelijkheden te onder
zoeken om steun te verlenen aan Portugal als het democratise
ringsproces en de politiek ten aanzien van de Portugese overzeese
gebieden zich positief ontwikkelen. Dit staat in een vrijdag door
het ministerie van buitenlandse zaken uitgegeven communiqué,
waarin de recente ontwikkelingen in Portugal 'bemoedicend' wor
den genoemd.
VERKIEZINGEN
FRANKRIJK OP
RADIO EN TV
'de nieuwe Portugese regering zijn
teiofte inzake „vrije verkiezingen bin-
De regering, die in de eerste plaats; nen twaalf maanden" zal inlossen
aan hulp in EEG-verband, hoopt, zich bij de aanpak van het probleem
- t)",s"1 van de overzeese gebieden zal baseren
op het externe zelfbeschikkingsrecht
en het recht op volledige onafhanke
lijkheid.
In het comminiqué wordt de ernst
waarmee de Portugese regering voor
nemens is het complex van problemen
waarvoor zij zich ziet gesteld, aan te i
pakken, „alleszins verheugend" ee-
noemd.
Scholten (ARP), dringen er bij de
Portugese regering op aan onmiddel
lijk onderhandelingen te beginnen met
de bevrijdingsbewegingen in Angola
en Mozambique. Ze vinden ook dat i
hun regeringen morele, politieke en
materiële steun moeten geven aan de
bevrijdingsbewegingen en de republiek'
Guinee Bissau economische steun
moeten verlenen.
De parlementariërs, die in hun lan-|
den actie gaan voeren in de zin van
deze verklaring, spreken ten slotte
hun vertrouwen uit in Mario Soares,
de nieuwe Portugese minister van bui
tenlandse' zaken, die zich herhaaldelijk
voor erkenning van Guinee Bissau
heeft uitgesproken.
jen maar de moeilijkheid is daarbij
dat'deze instanties we denken met
name aan de waterschappen en het
provinciaal bestuur niet over een
voldoende bewerktuiging beschikken
om alle aspecten van het rapport-
Klaasesz te kunnen bestuderen. De
enige instelling die dat wel kan is rijks-
waterstaat: aan die dienst heeft de
minister opgedragen de technische uit
voerbaarheid van het plan-Klaasesz
trondig te bekijken. Met andere woor-
jan het rapport van rijkswaterstaat
jou nu beschikbaar moeten zijn tan
dde in de discussies mede een rol
n kunnen spelen. Nu dat niet het ge
rei Is, blijven allerlei vragen onbeant
woord. Zo moest ook gedeputeerde
Schlingemann hij hield een zakelijk
en goed betoog erkennen dat bij
de uiteindelijke oordeelsvorming veel
zal afhangen van de dan beschikbare
gegevens. Die oordeelsvorming in laat
ste instantie zal zich in de tweede ka
mer afspelen. Daarom kreeg de dis
cussie van gisteren noodgedwongen
een zeer voorlopig karakter.
Er was echter één statenlid, die van
die voorlopigheid wat minder last
had- de PvdA-woordvoerder P. A.
Roels. Hij hield een lange, maar wel
overwogen inleiding over het rapport-
ffloscw. die veel gedetailleerder en
we zeggen dat zonder aarzeling
diepgaander was dan alle andere toe
spraken. In de wandelgangen maakte
gedeputeerde Schlingemann daarover
een wat ironische, maar goedbedoelde
opmerking: „Gelukkig weten we nu
veei meer dank zij het betoog van
Roels". Daarmee sloeg de gedeputeer
de de spijker op zijn kop, want Roels
had zoveel onbekende details in
zijn betoog gedaan dat het meer dan
opmerkelijk was. Als men daarbij nog
in de beschouwing betrok dat dit sta
tenlid zijn verhaal enige malen lardeer
de met opmerkingen als „het is mij
bekend dat rijkswaterstaat over dit
punt twijfels heeft", of ook „rijkswa
terstaat heeft in dit opzicht een va
riant ontwikkeld" dan komt men haast
tot de onvermijdelijke gevolgtrekking
dat Roels beschikte over heel wat m-
formatie-uit-de-keuken. Aan de pers
tafel bestond dan ook grote belangstel
ling voor het manuscript van dit sta
tenlid. Toen het na Roels' optreden
zoals te doen gebruikelijk door de
griffie was gefotokopieerd en ter be
schikking van de perstafel kwam, werd
de hierboven bedoelde conclusie min
of meer zekerheid.
Die zekerheid had te maken met de
omstandigheid dat het met de
hand geschreven betoog van dit staten
lid enige malen was onderbroken door
getypte vellen, die een eigen numme
ring hadden, allemaal keurig getikt als
of het om een ambtelijk rapport ging.
Misschien waren het ook wel fragmen
ten van een ambtelijk rapport, sterker
nog: misschien ging het hier wel om
een stuk van rijkswaterstaat, wie zal
he: zeggen. Het statenlid Roels is im
mers precies dezelfde man als het ka
merlid Roels en het kan best zijn dat
in fracties van regeringspartijen spe
ciale informatie circuleert. Op zichzelf
een begrijpelijke of als men het wat
voorzichtiger wil zeggen: een niet on
begrijpelijke gang van zaken. In
ieder geval was onmiskenbaar dat de
PvdA-woordvoerder zich grondig m de
hele materie had verdiept, zich uitvoe
rig had laten voorlichten en bij die
'.oorlichting gegevens ter beschikking
iiad gekregen die anderen hadden moe
ren ontberen. Daardoor was zijn be
toog zonder meer het beste van de dag.
Een zekere tweeslachtigheid was het
echter niet helemaal te ontzeggen: het
bevatte weliswaar een vurig pleidooi
voor het plan-Klaasesz, maar er waren
tegelijkertijd zoveel vraagpunten
bouwd dat de lofprijzingen aan het
adres van de commissie-Klaasesz iets
weg hadden van een zilveren rand
rond een nogal grijze wolk. Dit effect
nam Roels in tweede instantie weg
toen hij de PvdA-motie indiende en die
- zoals bij hem gebruikelijk met
veel verve verdedigde.
Het derde Oosterscheldedebat in de
staten laten we aannemen dat
het hier om het laatste ging is nu
achter de rug. Alle stukken zullen
thans naar de minister worden ge
stuurd. Zo langzamerhand ontstaat
ten departemente een groot dossier
dat aan de kamer zal moeten worden
overgelegd: het rapport-Klaasesz, di
verse adviezen van allerlei instanties,
het standpunt van de regering. We heb
ben begrepen dat minister Westerterp
het voornemen heeft een aantal
tiële rapporten in ieder geval dat
van de raad van de waterstaat bij
de openbare stukken te voegen, zodat
zij in de kamerdiscussie een rol kun
nen spelen. Of dat nog voor het reces
zal zijn? Dat is wel toegezegd. Wie ech
ter de stapel stukken in omvang ziet
toenemen, kan langzamerhand een ge- j
voel van twijfel over een vlotte behan-
deling niet van zich afzetten. In dit
verband willen we nog eens herinne
ren aan de dringende oproep van de
voorzitter van de commissie Ooster- j
«melde: Wij veroorloven ons, meneer
minister, u in overweging te geven
rekening te houden met een snelle be
sluitvorming. De plaatselijke bevolking
heeft er recht op".
In een verklaring, die vrijdag v.
uitgegeven na een tweedaagse confe
rentie van tien parlementariërs uit
zeven Westeuropese landen in Den
Haag, worden de Westeuropese landen
opgeroepen tot economische hulpver
lening aan Portugal, mits de Portuge
se regering het democratiseringspro
ces voltooit en het recht op zelfbe
schikking en onafhankelijkheid van de
volken in de Afrikaanse koloniën er
kent.
De parlementariërs socialisten,
christen-democraten en liberalen
die al geruime tijd van mening zijn
dat him regeringen te laks zijn met
de erkenning van de vorig jaar sep
tember uitgeroepen staat Guinee Bis
sau, pleiten in hun slotverklaring voor
onmiddellijke erkenning van de onaf
hankelijkheid van deze Westafrikaanse
Portugese kolonie.
De afgevaardigden uit Noorwegen,
Denemarken, Engeland, Zwitserland
en België, die naar Den Haag kwamen
op uitnodiging van de Tweede-Kamer
leden R. ter Be£k (PvdA) en mr. J. N.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Minister-president
Den Uyl sluit niet uit. dat volgend
jaar opnieuw een Machtigingswet no
dig zal zijn. „Dat zal afhangen van de
economische situatie en daar is nu
nog niet veel van te zeggen", zei de
premier vrijdag na afloop van het
kabinetsberaad. „Ik heb dat nooit uil
gesloten en bij de behandeling van de
Machtigingswet heb ik die mogelijk
heid ook genoemd".
De premier reageerde daarmee op
vragen van journalisten, die verwezen
naar uitlatingen van minister Boers-
ma van sociale zaken. Boersma had
een nieuwe Machtigingswet voor vol
gend jaar mogelijk genoemd. Den Uyl
wilde daar vrijdag niets aan af doen.
Het kabinet heeft er overigens nog
niet over gesproken.
Den Uyl:
'BEHOORLIJK
INTENSE'
DISCUSSIES
OVER DEFENSIE
(Van onze parlementaire redactie»
DEN HAAG Politiek Den Haag
verwachtte vrijdagavond grote span- ^4P
ningen van het kabinetsberaad over ttfi
liet defensiebeleid voor de komende f Iff-
jaren. Hoewel vrijdagavond minister- t
president Den Uyl verklaarde dat er
geen sprake was van grote spanningen
maar dat slechts „behoorlijk intens
gediscussieerd" wordt, bestond in
kringen rond het kabinet toch de
vrees dat de spanningen hoog zouden
oplopen.
De ministerraad moest vrijdag
avond beslissen over een ontwerp-de-
fensienota van minister Vredeling, die
een aantal uitgangspunten noemt voor
het defensiebeleid in de komende tien
jaren. Het gaat daarbij niet alleen om jEc
grote bezuinigingen, maar ook om
ingrijpende veranderingen in de opzet
van leger en gebruik van materieel. £3?
Vredeling heeft aangeboden de ko- fit
raarin de corn pule rul tsla-
de tweede ronde worden
Het programma 'Studio
ordt daarvoor onderbro-
IN HAARLEM
HAARLEM De twee Pales
tijnse terroristen die zondag 3
maart op Schiphol werden gear
resteerd nadat zij een VC-10 van
British Airways hadden gekaapt
en in brand gestoken, zullen
donderdag 30 mei voor de Haar
lemse rechtbank terechtstaan.
Bijzonder strenge veiligheids
maatregelen zullen tijdens de
rechtszitting worden genomen.
De twee kapers worden nog
steeds op een geheime plaats ge
vangengehouden; bevreesd als
Twee min voor
'jaar van de vrouw'
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Het kabinet heeft
vrijdag twee miljoen gulden uitgetrok
ken voor activiteiten die volgend jaar
in het kader van „Het internationale
jaar van de vrouw" moeten plaatsvin
den. Er zal daartoe een comité van
maximaal 25 personen, die gezocht
zullen worden in groeperingen en or
ganisaties uit de bevolking, worden
opgericht.
Koningin Juliana en prins Bern-
hard hebben een gift gedaan ten be
hoeve van de Euro-actie SOS-Sahel, zo
heeft de RVD meegedeeld.
men is voor mogelijke bevrij
dingsacties worden zij uiterst
streng bewaakt.
De officier van justitie mr. J. J.
Bredius zal beide Palestijnen kaping,
brandstichting, verboden wapqnbezit
en brandstichting ten laste leggen. De
raadsman van de twee commando's,
mr. R. Heidinga, hoopt niet dat de
ontwikkelingen van de laatste dagen
in het Israëlische dorpje Ma' Alot de
behandeling van deze zaak in de emo
tionele sfeer zal doen belanden. De
raadsman zal in zijn pleidooi vooral
de politieke achtergronden belichten
die de Palestijnen tot hun acties drij
ven.
mende vier jaren zo'n anderhalf mil
jard gulden op defensie te bezuinigen,
maar minister Duisenberg wil dat
Vredeling 600 miljoen extra boven dit
bedrag bezuinigt. Over dit punt kun
nen de beide bewindslieden het moei
lijk eens worden. Vredeling wijst er
daarbij op. dat Nederland als deelge
noot van de NAVO niet al te zeer kan
hakken in de defensie.
De tegenstellingen gaan echter niet
alleen over de gelden, maar ook over
meer inhoudelijke zaken, zoals vervan
ging van de Star fighter door een
jachtvliegtuig met beperktere moge
lijkheden (zoals de goedkope Jaguar,
miljoenen goedkoper dan de concur
renten Mirage en Cobra). Vredeling
wil daar niet direct aan.' omdat de
NAVO juist wil dat de gevechtsvlieg
tuigen extra bewapening krijgen,
maar Duisenberg hecht erg aan de
besparing die mogelijk is.
De confessionele ministers zullen er
van hun kant op aandringen dat het
leger voldoende parate bataljons ter
beschikking houdt, zodat Vredeling
daarop ook niet makkelijk kan gaan
bezuinigen. Verder denkt de bewinds
man aan een leger van beroepsmilitai
ren en vrijwilligers, maar dat brengt
weer aanzienlijke extra lasten mee
vanwege de hogere weddes, die dan
betaald moeten worden.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Minister Van der
Stoel van buitenlandse zaken zal zo
snel mogelijk contact opnemen met
zijn nieuwe collega Soares van Portu
gal. Een dergelijke afspraak was al
gemaakt toen de Portugese socialis
tenleider twee weken gelden in ons
land was. Van der Stoel en Soares
hopen samen te praten over erken-1
ning van de Portugese koloniën in
Afrika.
HOL' IND. Michigan In hal
ArrM aanse Holland In de staat
Michigan is dezer dagen het 45-ste
jaarlijkse Tulpenfestival' geopend
waar ongeveer 300.000 bezoekers
de miljoenen tulpen komen be
wonderen. Een onderdeel van het
festival is het schrobben van de
straten van het stadje een ge
bruik afgeleid van de spreekwoor
delijke Hollandse helderheid
dat zoals de foto toont flink uit de
hand kan lopen.....
ZONNIG WEEKEINDE
Het ziet er gezond uit voor het
komende mei-weer: droog, veel
zon en een goede temperatuur
rond 20 graden, vlak aan zee een
paar graden lager. Op dagen als
deze verdampt er ongeveer 5 mm
water, zodat de dinsdagnacht ge
vallen regen in ons land groten
deels alweer zal zijn ver
dampt.
Op de weerkaart is een verbin
ding tot stand gekomen tussen
het hogedrukgebied dat al ruim
een week lang zonnig en fraai
lenteweer in Scandinavië geeft,
en een hogedrukgebied dat zich
via Frankrijk in de richting van
Denemarken nog wat versterkt.
Een gevolg hiervan is dat geen
enkele storing in de komende
dagen tot ons land kan doordrin
gen.
Het neerslaggebied bij Zuid-
Frankrijk verdween vrijdag gro
tendeels. zodat er alleen nog re
gen plaatselijk in de Balkan,
Schotland en Ierland is waar te
nemen. De middagtemperatuur
kan zondag nog een kleine stij
ging te zien geven, zodat wij
zonder overdrijving dit mei-wee
keinde als een aanloopje voor de
komende zomer mogen beschou-
VAR A-voorzitter Kloos:
MINISTER ZONDAG TERUG IN VS
KEY BISCAYNE, JERUZALEM (AFP,
RTR, UPI) Het tijdelijke Witte
Huis in Key Biscayne in Florida waar
president Nixon liet weekeinde door.
brengt, heeft vrijdag laten doorsche
meren dat de onderhandelingen van
minister van buitenlandse zaken Kis
singer in het Midden-Oosten voor het
bereiken van een troepenscheidingsak-
koord tussen Israël en Syrië, goede
vorderingen blijven maken.
In een perscommuniqué verklaarde
het Witte Huis dat president Nixon
vrijdagmorgen de telegrammen van
Kissinger heeft bestudeerd en hem
richtlijnen heeft gestuurd 'naarmate
zijn onderhandelingen vooruitgang
hebben geboekt.'
De woordvoerder in Key Biscayne zei
dat hij nog niet wist wanneer minis
ter Kissinger in Amerika zou terugke
ren. Kissingers ministerie in Washing
ton had verklaard dat het zondag zal
zijn omdat de minister begin volgende
week enkele verplichtingen heeft.
Kissinger heeft vrijdag 'een Ameri
kaanse aanpak' voorgesteld om de
impasse tussen Israël en Syrië
doorbreken- De minister ontmoette al
een paar uur nadat hij uit Syrië was
teruggekeerd in Israël, premier Golóa
Meir. Een uur later had hij een
ontmoeting van twee uur met het
hele Israëlische onderhandelingsteam
en vervolgens begaf het Israëlische
kabinet zich in vergadering, alvorens
het aanbreken van de sabbat het werk
opschortte. Een woordvoerder
Kissinger en Israels minister van
voorlichting Peres bevestigden dat
kele Amerikaanse voorstellen' aan de
orde geweest waren. Kissinger vliegt
vandaag weer naar Damascus. Vana
vond gaat hij naar Cairo en vandaar
huiswaarts.
HILVERSUM VARA-voorzit-|
ter André Kloos vindt het zin-'
loos het financiële omroep-over
schot van 130 miljoen in reserve j
te houden. „Het lijkt me zonder i
twijfel, dat de consumenten van
dit niet te voorziene teveel moe-
ten profiteren", zei hij vrijdag
avond in zijn openingswoord
Slot van pagina 1
kunnen worden voor volledige onaf
hankelijkheid., zo zei hij.
„Ik heb begrip voor degenen die on-'
middellijke en volledige erkenning van
het recht op onafhankelijkheid wil
len." Almeida Santos, tot zijn benoe
ming als minister voor de overzeese
gebiedsdelen advocaat in Mozambique,
zei da: de oorlogen in de kolonies;
zijn gevoerd tegen de wens van het
Portugese volk. en "het niveau hebben
bereikt van een nationale maatschap-
pelijke en politieke zelfmoord.'
DEN HAAG De rijkspostspaarbank
en de postcheque- en girodienst zullen
binnenkort ook persoonlijke leningen
en kredieten gaan verstrekken. De I
ministerraad heeft daartoe vrijdag mo-
gelijkheden geopend door het besluit
een wetsontwerp in te dienen voor
een wijziging van de beleggingswet
1928.
De roevoeging van deze nieuwe moge
lijkheid aan het dienstenpakket van
de RPS en de PCGD loopt vooruit op1
de reeds eerder aangekondigde her
structurering van beide instellingen.
Het parlement zal eerst akkoord moe
ten gaan, voordat de RPS er, de
PCGD met deze nieuwe activiteit kun-
nen starten.
van
de
de vergadering van
VARA-verenigingsraad.
Hij vond het noodzakelijk dat de
service aan de kijker en luisteraar
wordt uitgebreid. Dat kan door de
omroepbijdrage te verhogen, maar
dat kan ook door de financiële mee
valler te gebruiken. Logisch gevolg
daarvan is, dat de zendtijd wordt
uitgebreid.
Kloos vond da*, politiek Den Haag
eindelijk eens uitzicht moet bieden
om de in de wet beoogde 12,5 uur
zendtijd televisie voor A-omroepen ln
zaam. Bij dit tempo konden volgens
hem de technische faciliteiten zowel
als de personeelsbestanden geleidelijk
worden aangepast.
Volgens Kloos moet die zendtijduit
breiding worden gerealiseerd in de
late middaguren. Om het niet te duur
te maken zou een groot deel van de
eerste zendtijduitbreiding met herha
lingen kunnen worden gevuld. Zieken,
ouden van dagen, werknemers in con
tinudiensten zouden van deze uiteen
dingen kunnen profiteren.
André Kloos had het ook over ver
stoppering in de omroep. Volgens een
advies van drie hoogleraren, gegeven
in opdracht van de Federatie van
Omroepverenigingen, biedt de wee rui
me mogelijkheden om versnippering
tegen te gaan. Kloos meende ca*
alleen omroepen, die een evenwichtig
totaalprogramma kunnen verzorgen
moeten worden toegelaten tot bet be
ste!. Daar rekende hij Veronica niet
onder.
..Onder valse voorwendselen heeft
Veronica een ledental van 106.000,
voornamelijk jongeren, als de moder
ne rattenvanger van Hameien achter
zich weten te verzamelen. Een ratten
vanger die weinig anders dan popmu
ziek aan zijn fluitje weet te ontlok
ken. Van die club moet men dan in
ernst geloven dat zij bereid Is een
volledig programma te brengen. Of
men beduvelt de minister, of zijn
eigen achterban".
(Van onze correspondent in
Latijns-Amerika)
DIO DE JANEIRO De
den die Bolivia, Peru, Brazilië en
Chili met elkaar verbinden, zijn van
wege de heersende onderlinge spannin
gen momenteel grotendeels verboden
militair terrein. Toen wij in gezelschap
van enkele andere buitenlandse cor
respondenten probeerden tot dit ge
bied door te dringen, werden we dan
ook teruggestuurd.
Garnizoenscommandant majoor Merrick in
de Noordchileense stad Arica: „U dient te
begrijpen dat de huidige omstandigheden het
niet toelaten dat buitenlandse waarnemers
deze grensgebieden bezoeken". En verder
wenste hij geen commentaar te leveren.
Opvallend waren daarentegen de enorme
troepenconcentraties aan de grenzen. Volgens
welingelichte bronnen heeft Chili momenteel
bijna achthonderdduizend man onder de wa
penen: alle lichtingen vanaf 1939 tot en met
1953 zijn voor z.g. herhaling opgeroepen.
Intussen gaat de zuivering van het leger door.
De processen lopen dagelijks, met doodstraf
fen en gevangenisstraffen tot 30 jaar.
Wat men hoopt over te houden is een
harde legerkern van militairen, die definitief
neutraal waren, of tenminste negatief stonden
ten opzichte van de regering-Allende. Maar
het grootste gedeelte van deze troepen is
geconcentreerd in de Noordchileense provin
cies Antofagasta en Tarapaca, gesteund door
een veertigtal ouderwetse tanks van Franse
makelij, en een tiental ook al min of meer
verouderde Hawker-Hunter-toestellen. De be
wapening van de honderden voertuigen, die
het midden hielden tussen jeeps en pantser
wagens was doorgaans ook verouderd. In de
Chileense hoofdstad wordt zonder meer toe
gegeven dat getracht wordt momenteel wa
pens te kopen in Frankrijk, de Verenigde
Staten en Tsjecho-Slowakije: „We zouden ze
binnenkort weieens nodig kunnen hebben",
zegt men.
Oorzaak van deze concentratie van oorlogs
tuig en manschappen is de geo-politieke
ontwikkeling, die de laatste tijd plaats
heeft gevonden in Latijns-Amerika. Na de
staatsgreep in Chili begint de junta een steeds
hardere houding aan te nemen ten opzichte
van Peru. Dit land wordt door junta-geregeer
de landen zoals Bolivia (Banzer) en Brazilië
(generaal Ernesto Geisel) steeds meer als een
z.g. marxistische of communistische doorn in
het vlees gevoeld. Bovendien klinkt in Bolivia
de eis steeds luider het tijdens de z.g. salpeter
oorlog verloren gebied de kuststreek Tara
paca en Antofagasta terug te krijgen.
In een in 1904 gesloten overeenkomst werd
bepaald, dat indien een nieuw havengebied
voor de Bolivianen ontsloten zou worden,
Peru hiervoor toestemming zou moeten ge
ven. Wat er nu ogenschijnlijk gebeurt, is een
onverkwikkelijke samenwerking tussen de
junta's van Brazilië, Chili en Bolivia. Buiten
landse waarnemers, die deze gebieden hebben
getracht, te bezoeken, kregen vrij algemeen de
indruk dat de grensschermutselingen blijven
toenemen en dat Bolivia met een Braziliaanse
ruggesteun en Chileense bijstand al of niet
gewapenderhand de Peruanen probeert te
dwingen een corridor naar de Grote Oceaan
af te staan.
RUSSEN
De Brazilianen zou dit zeer gelegen komen
omdat ze al sedert lange tijd proberen door
te stoten om een eigen verbinding met de
Grote Oceaan te krijgen. Bovendien ontstaat
dan bij een Peruaanse capitulatie de
anti-communistische as waarop zoveel junta's
hopen.
Generaal Juan Sachez, chef-staf van Saf-Cap
(militaire inlichtingen dienst) in een commen
taar: „We hebben onze troepen voornamelijk
in deze grensgebieden gestationeerd omdat
we daar meer plaats hebben. Dat we rond
vierhonderd tanks aan de grens hebben staan
komt doordat onze technici daar werkzaam
zijn". Welke technici? „We hebben rond 800
Russische adviseurs, die elkaar regelmatig
afwisselen en onze soldaten onderricht kun
nen geven over het gebruik van de wapens
die we nu importeren".
Het idee dat dit geheel zou kunnen leiden
tot een oorlog, waarbij Peru de verliezen
de partij zou kunnen zijn, heeft al nerveuze
reacties opgeleverd. Zelfs de Argentijnse pre
sident Juan Domingo Peron heeft zijn zorg
uitgesproken over wat hij noemde „de toene
mende bewapeningswedloop" in de betrokken
landen.
Kort geleden gepubliceerde foto's bewezen
het bestaan van nieuw aangelegde vliegvelden
—in het Andes-gebergte, de Cordillera, vijf in
totaal. Deze zijn totaal ongeschikt voor passa
gierstoestellen, maar de Peruanen beschou
wen ze als offensief. A-politiek gezien zou de
gemakkelijkste oplossing een Peruaanse toe
stemming zijn de Bolivianen een corridor ter
beschikking te stellen (voorgesteld tien kilo
meter breed) naar de Noordchileense haven
Arica, waar ze bovendien al vrijhanaelsrech-
VRIJHANDELSRECHTEN
In Lima verklaarde president generaal Juan
Velasco Alvarado: .Persoonlijk ben ik er van
overtuigd, dat geen enkele Peruaan erover
denkt de Bolivianen een stuk havengebied
terug te geven. Een oplossing is alleen moge
lijk wanneer Chili ons een gedeelte van de
kuststreek terug zal geven, die we hebben
verloren tijdens de oorlog van 1879". Alle vier
bij dit groeiende oonflict betrokken landen
blijven volhouden dat de onderlinge verhou
dingen „uitstekend" zijn, maar de werkelijk
heid is definitief anders.
De Boliviaanse opperbevelhebber generaal
Carlos Alcoreza Melgarejo zei in een persoon
lijk commentaar in La Paz: „Eigenlijk is het
een kwestie die tussen Chili en Peru geregeld
dient te worden. De sleutel voor de oplossing
hebben zij in handen".
WERELDGEBEUREN
In gesprekken met Bolivianen blijkt dat
men de voorkeur geeft aan een andere oplos
sing: bijval kreeg de minister van defensie
kort geleden toen hij verklaarde: We hebben
al een strategie ontwikkeld om onze kustge
bieden terug te krijgen. Deze minister, gene
raal Florentino Mendieta, weigerde hierover
verder iets te zeggen: .Heren, u begrijpt wel.
deze plannen zijn geheim".
De onderling zeer gespannen verhoudingen
werden ook duidelijk bij de inauguratie
op 15 maart jJ. van generaal Geisel in
Brasilia.
Pogingen van generaal Banzer (Bolivia) om
iets te bereiken met de president van Chili
Augusto Pinochet hepen op niets uit. .De
gesprekken verliepen hartelijk", werd in het
officiële communiqué bevestigd, hetgeen bete
kent dat geen daadwerkelijke onderhandelin
gen zijn gevoerd.
De Chileense junta heeft het sociaal, poli
tiek en economisch al moeilijk genoeg om
zich verdere problemen op de hals te balen.
Interessant is dat z.g. Amerikaanse adviseurs,
die liever niet met naam genoemd willen
worden, de mening schijnen te delen van
iedereen, die zich voor dit komende conflict
interesseert. „De bestaande oorlogsdreiging en
verdere spanningen in Latijns-Amerika. zijn
alleen te wijten aan de Braziliaanse drang
een weg naar de Grote Oceaan te vinden",
verklaarde een Amerikaanse militair attaché
in Brasilia. Hij wees er bovendien op welke
diplomatieke en militaire activiteiten alleen al
aan Argentijnse zijde werden ondernomen:
.Ze zijn bang door Brazilië overdonderd te
worden en geo-politiek in een geïsoleerde
positie te raken".
Diplomatieke bronnen in Santiago wijzen er
ook op dat het uitbreken van een derge
lijk conflict ertoe zou kunnen bijdragen de
binnenlandse politieke moeilijkheden te ver
doezelen. Sterk negatief werd ook in Chili
gereageerd op de weigering van minister
Vredeling van defensie om Fokker verdere
vliegtuigen (F-28) aan Chili te laten leveren.
Vredelings motief: „Gezien de huidige situatie
kan de Nederlandse overheid geen exportver
gunning meer geven". Bekend is dat getracht
wordt wapens te betrekken via een Tsjecho-
Slowaakse wapenfabriek.
Deze fabriek schijnt de laatste tijd veel
bezoek te hebben gehad van Chilenen. De
Peruanen vertrouwen voor hun wapenleverar.-
ties op de Russen, Terwijl Bolivia en Brazilië
voldoende bewapend zijn.
De enig mogelijke oplossing is een top
ontmoeting tussen generaal Geisel van Brazi
lië en generaal Peron van Argentinië, waar
door een internationaal oonflict vermeden
kan worden. Momenteel is generaal Juan
Sanchez (leider van de Peruaanse militaire
inlichtingendienst) op bezoek bij zijn Chileen
se collega's teneinde de bestaande situatie te
neutraliseren.
De enige mogelijkheid de huidige situatie te
verklaren, waarbij een oorlog dreigt uit te
breken die niemand wenst, is de volgende: De
groep van Andes-landen en Argentinië reage
ren sterk op de Braziliaanse expansiedrift.
Him positie werd verzwakt door de staats
greep in Bolivia, daarna door die in Uruguay
en tenslotte door de omwenteling in Chi
li.
In een gesprek met regeringswoordvoerder
minister Guillermo 3uiacia in Brasilia ver
klaarde deze dat de Braziliaanse president op
22 mei een bezoek zal brengen aan Bolivia
waarbij de bestaande spanningen en proble
men aan de orde zullen worden gesteld. De
kernvraag blijft hoe een oplossing te vinden
voor de huidige oorlogsdreiging, ontstaan
door de radicale veranderingen in Latijns-
Amerika.
Directie: F. ven de Velde, K.
Scherphuis en W. F. de Pogier.
Hoofdredacteur: G. A. de Kok.
Adjunct-hoofdredacteuren:
M. P. Dielemon en C van der
Maas.
BUREAUS:
Vfissingen:
Wolstraat 54-60, fel. (01184) 5144.
Middelburg:
Markt 51, tel. (01180) 27651
Goes:
Grote Markt 2, fel. (01100) 6140.
Temeuzen:
Nieuwsfroaf 22, tel. '011501 4457.
Hulsf:
Sfeenstroof 6, fel. (01140) 4058.
In de avonduren is de centrale
redactie bezet van zondag t/m
vrijdag vanaf 20.00 uur: (01184)
5144.
Telefoonnummers builen kan
tooruren:
Redactie: (01184) 4799.
Advertentie-afdeling: (01186)
1584. 's Zaterdags (01184) 5144
van 9.00-11.30 uur.
Voor klcchten bezorging op za
terdag: de plaatselijke konforen
van 9.03-11.30 uur.
Expeditie: (01134) 2751.
Over!, adv.: Mccndog- t/m vrij
dagavond van 20.30 tot 22.00
uur. (01184) 5144. Zondagavond
van 20.00 tof 22.00 uur.
Abonnementsprijzen:
per kwartaal 30,15; franco per
post 33,per maand 10,75
losse nummers 0,45 (inclusief
4 btw).
Advertentietarieven
59 cent per mm; minimumprijs
per advertentie 8,85; ingezon
den mededelingen 27» x tarief.
8rieven bureau van dit blod
f 1,50 meer.
Volledige tarieven met contract
prijzen op aanvroag.
Alle advertentieprijzen exclusief
4e/s btw.
Giro: 35 93 00, Provinciale
Zeeuwse Courant, Middelburg.
