IKOR BRENGT AL 10 IAAR
'WOORD VOOR WOORD' OP TV
Bijbelvertelling voor de jeugd
AKTIK NATUUR
VEROORDELING
ZOWEL ALS
WAARDERING
Documentaire
over het met
pensioen gaan
VRIJDAG 29 MAART 1974
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
19
OOSTERBEEK Tien jaar lang
brengt liet IKOR nu al wekelijks een
bijbelvertelling voor de jeugd. Het is
begonnen met de KJeuterstrip. later
de door Alios Bouhuys geschreven
Kinderstrip. Daarna werd de titel van
het programma Woord voor Woord.
I)e Amsterdamse jeugdpredikant Ka-
rel Kykman werd de auteur. Aart
Staartjes is de verteller. Bert Bouman
de illustrator en Trudy van Keulen de
regisseuse.
In die tien jaar is de bijbel van
Genes:s tot Openbaringen aan de orde
geweest. Er zijn series verschenen
over bijbelse figuren, over de schep
ping, over Noach, over Mozes en de
t-ocht door de woestijn, over de psal
men en de profeten, over Jezus en de
apostelen, de reizen van Paulus en cle
visioenen van Johannes op het Griek
se eiland Patmos. die tot het laatste
bijbelboek De Openbaringen van Jo
hannes leidden De Gouden Stad heet
te die sene.
En nu is men bezig met de aartsva
ders. „Het offer van Abraham" heeft
aanleiding gegeven tot kritiek. „Vrij
zinnige catechisatie", schreef het
Friesch Dagblad. Daarmee is al iets
gezegd over de weerstand die het-
programma bij sommige kijkers op
roept. Van het hele programma is
ook gezegd: ..Een laatste band die
duizenden randkerkelijken nog aan de
bijbel bindt". En dat is dan een
compliment. Tussen die twee polen
van veroordeling en waardering doet
het, team dat het programma weke
lijks samenstelt, zijn werk. Tot dat
team behoren de illustrator van
Woord voor Woord. Bert Bouman, en
de regisseuse Trudy van Keulen.
Zorg
„Een zorg", noemen zij de voorbe
reiding en de uitvoering. „Een gróte
zorg. die voortkomt uit een grote
verantwoordelijkheid zowel voor cle
tekst van de Bijbel als voor de oude
re en vooral jongere kijkers. Hoe
breng je zo'n geschiedenis van Jozef
en zijn broers over? Wat denkt een
kind bij de bijbelse uitdrukking „veel-
vervige rok" die Jozef droeg"?
Bert Bouman maakt dan een teke
ning. Daarop staat een jongen met
een uitdagende, prachtige tienerjas
aan. Zo'n njkgekleurde, met bont af
gezette jas, zilver betrest en behangen
met de klatergoudschittering van het
tienerparadijs. Als kinderen dat zien
herkennen ze Jozef: een dromende
tiener, onbegrepen door de grote
broers, zoals zoveel vijftienjarigen,
die om dat onbegrepen worden, soms
van huis weglopen Nou Jozef liep
niet van huis weg. die werd door zijn
oudere broers uit nijd verkocht naar
Egypte. En wat hij daar beleeft met
de vrouw van Potifar, die hem pro
beerde te verleiden, is door Bert Bou
man getekend als een scène uit een
moderne tv-filnr een vrouw, die ver
veeld op de bank hangt, lezend in
Story of de Margriet en die zich bij
haar met de krant in z'n hand binnen
komende echtgenoot beklaagt over de
vermeende wandaden van Jozef.
Uit deze opsomming van illustraties
blijkt, al hoe belangrijk naast het
woord het beeld is. Als critici zeggen:
Woord voor Woord houdt zich in z'n
tekstbehandeling en begripsvorming
niet aan de Heilige Schrift dan zegt
Bert. Bouman Maar het is ook geen
programma met een tekst om alleen
naar te luisteren, maar vooral om
ernaar te kijken. Woord, beeld en
muziek horen bij elkaar en laten het
verhaal „gebeuren".
Als Karei Eykman de van tevoren
afgesproken onderwerpen beschreven
heeft, wordt de tekst eerst in de
redactie besproken. Daarin zitten be
halve het al genoemde drietal Tru
dy van Keulen. Bert- Bonman en Aart
Staartjes de gereformeerde domi
nees Henk Leene en Coen Boerma. de
hervormde theoloog Karei Deurloo,
de rooms-katholieke priester Seef Ko
nijn en de pedagogen Lijntje Hoek
stra en Hubert. Fermin. En natuurlijk
de auteur Karei Eykman.
In conclaaf
In die vergadering wordt de tekst
besproken cn gelijktijdig zet Bert
Bouman de krabbels op papier, die
hem later moeten helpen bij het ma
ken van dc tekeningen. Als de tekst is
vastgesteld gaan Trudy en Bert in
conclaaf. De regisseuse geeft de came
ra-instelling ten aanzien van de teke
ningen aan. Als Jozef straks ïn de
gevangenis zal zitten glijdt de camera
eerst over de tralievensters in de
buitenmuur, blijft aarzelen bij een
tekening van zo'n gruwelijk getralied
raam in de binnenkant van de cel en
daalt dan langs dc muur naar de brits
met de jonge man die er op zit:
Jozef.
Zo wordt het programma opge
bouwd: niet alleen Woord voor
Woord, maar ook lijn voor lijn. Bert
Bouman - vader van vier kinderen en
al grootvader - weet genoeg van kin
deren en hun fantasie af om verruk
kelijke plaatjes te maken. Trudy van
Keulen geeft de pauzes aan. die Aart
Staartjes in de immer uit het hoofd'
gezegde tekst moet maken om tot een
juiste verdeling van woord en beeld
te komen. En altijd wordt er live
gewerkt om het woord te doen over
komen zoals het is: levend.
Men heeft wel last van de tegen
stand. Het zou onzin en onwaar zijn
om te beweren dat de geregelde kri
tiek die in kerkelijke vergaderingen
op het werk van de programmama-"
kers van Woord voor Woord - en vanl
die van de andere IKOR programma's
gehoord wordt, de inventieve en
creatieve mensen in Amsterdam. Oos
terbeek en Bussum onverschillig zou!
laten. Het tegendeel is waar. Maar:
wat doe je eraan? Hoe verdedig je je j
tegen de beschuldiging van onrechtzin
nigheid?
Alleen door het maar te blijven
zeggen zoals je denkt dat het gezegd
moet worden. Het woord niet zien als
een afgedane zaak. een verhaal dat
ooit es een keer gebeurd is en daarna
nooit meer, maar als de geschiedenis
sen die histories van mensen zijn;
handelingen van God met mensen, en
God werkt nog altijd met men- j
sen.
Maar zo'n programma trouwens
het hele IKOR kreeg natuurlijk'
wel een eigen signatuur. Ook omdat
de mensen die Woord voor Woord
maken geloven in wat ze brengen.
Aan dat laatste wordt in theologisch
denkend Nederland altijd zwaar ge
tild. Vijftig jaar geleden, toen de
NCRV haar werk begon, was het al
de vraag of een ongelovige solist del
gewijde teksten van de Matthaü&Passi-
on mocht zingen. Maar wat was een]
ongelovige solist? En wie matigt zich
een oordeel aan over de knecht van
een ander, zoals de apostel Paulus -
ook een hoogst bekritiseerd man in
zijn dagen - zich al afvroeg.
„Laten we dit vooropstellen" zegt;
Bert Bouman, „wij brengen een bij-
belverhaal niet als een Griekse sage!
of een Ierse legende, maar als een j
stuk bijbelse geschiedenis met heden-1
daagse aspecten. Met de tekeningen
moet je een sfeer oproepen die je in
woorden niet kunt vatten".
Ze kunnen nog jaren doorgaan.
want de bijbel is een onuitputtelijk
boek. Waardering voor het program
ma is er ook internationaal: op het
festival voor christelijke televisie Li;
Monte Carlo kregen de programma's
over de Schepping en de Gelijkenissen
een eerste prijs.
(ADVERTENTIE)
puzzelaars
Tot a.s. woensdag 3 april kunt u uw oplossingen van
de laatste puzzel (nr. 26) van de Aktie Natuur inzenden j
plus het totaal aantal N's uit alle 26 puzzels tezamen, j
Vermeldt de gevonden slagzin op de adreszijde van
de briefkaart en op de andere kant het totaal door
u gevonden N's.
De oplossing(en) en de prijswinnaars vindt u in de
krant van zaterdag 13 april a.s.
U mag net zoveel oplossingen inzenden als u wilt.
Het vergroot uw kans op de:
eindhoofdprijzen 50.000 - 30.000,- 2x 20 000.-j
en auto plus caravan, een sta-caravan) en de:
extra eindhoofdprijzen (vakantie naar Tanzania/KeniaI
voor twee personen, een komplete Bauknecht-keuken|
reis van 5.000,- voor 2 personen, een volautomati
sche naaimachine (1.079,-), een Kodak-Super 8
filmcamera en een jaar lang Skol-bieren Knorr-
produkten).
Maar denk eraan: op iedere oplossing moet
tenminste 1,- extra aan postzegels worden bijge
plakt, anders is uw inzending waardeloos.
REINIER HOGERHEYDE,
GEBOREN IN Z1ERIKZEE,
OP WEG NAAR HET
CONCERTPODIUM
In de zevende aflevering van 'Jonge)
mensen op weg naar het concertpodi
um'. die door de AVRO-televisIe zon-l
dag wordt uitgezonden van 19.30 tot
20.25 uur via Nederland I. zullen drlc:
jonge solisten de eerste stap' probe
ren: Relnier Hogerheyde. Mary Bur-
gett en Linda Bustani.
Het programma wordt geopend door'
de klarinettist Reinier Hogerheyde1
(25) geboren in Zierikzee. thans
studerend in Arnhem met de le]
Rhapsodie voor klarinet en orkest van
Debussy. De 22-jarige uit de Verenigde:
Staten afkomstige en in Wenen stu
derende mezzo-sopraan Mary Burgett.!
zingt hierna uit de opera Carmen van1
Bizet de aria Habanera en uit de
Westside Story van Bernstein, in een
arrangement van Jos Cleber. de soloi
Somewhere'.
Linda Bustani (22) is geboren in
Brazilië. Zij studeert thans aan het
conservatorium van Moskou. In deze'
uitzending vertolkt zij het 3e deel uit!
het pianoconcert nor. 1 van Tsjaikofs-
ky (Allegro con Fuocco». Alle solisten
worden begeleid door het Omroepor
kest onder leiding van Hans Vonk. De
presentatie wordt ditmaal verzorgd,
door Cees van Drongelen. als plaats
vervanger van Willem Duys, die deze
week als commentator optreedt bij
het wereldtennistoernooi in Rotter
dam.
Jaarlijks gaan in Nederland ongeveer
een kwart miljoen mensen met pensi
oen. Op deze fase in een mensenleven
bereiden slechts zeer weinig bedrijven
hun werknemers voor. Naar schatting1
zijn er dat nauwelijks tien procent.
Ook de overheid en de vakbeweging]
doen weinig aan deze voorbereiding. i
Het gebrek aan voorlichting en voor-i
bereiding is één van de facetten van
de pensionering en de omstandighe-
den. waaronder de gepensioneerden!
leven, cue aan de orde komen in de
tweedelige documentaire, die de N'OS-
radio onder de titel "De laatste dag...'
uitzendt op de zondagen 31 maart en
7 april, steeds van 14.30 tot 15.10 uur,
via Hilversum I. De samenstelling van
de documentaire is in handen van
Bob Uschi. Opnamen: Joop Heintz en!
Hans G. Janssen.
„De pensionering geelt meestal een
catastrofale daling van de levens-1
standaard te zien. Maar velen weten I
dat niet, omdat de mensen er moei-]
lijk toe te krijgen zijn om aan hun
pensioen te denken", zegt prof. J. Th
Schreuder, bijzonder hoogleraar in de
gerontologie aan de gemeentelijke uni-1
versiteit in Amsterdam, in de radïodo-1
j cumentaire.
Dat zich bij de mens een afweerme-
1 chanisme tegen het ouderdom en het
pensioen ontwikkelt is psychologisch
verklaarbaar. .„Als mensen niet meer
werken. gaan ze eigenlijk al een beet
je dood", wordt in het radioprogram-;
ma gezegd. Opvang is daarom noodza-
kelijk. Daarvoor pleit onder meer de]
Nederlandse Federatie voor Bejaar-
denbeleid, waarvoor Maurice Akker-!
mans in de documentaire de woord-
voerder is. Hij stelt, dat de huidige!
pensionerings-praktijk nauwelijks bij-;
draagt tot het welzijn en de welvaart,
van de oudere mens.
Drs J Janmaat van het Gerontolo-j
i gisch Centrum vindt dat de pensioen-1
gerechtigde leeftijd van 65 jaar een te
willekeurige markering is. Hij is voor-
j stander van een geleidelijke afbouw,
van de arbeidsactiviteit op hogere
I leeftijd. In de documentaire komen
verder gesprekken voor met onder
anderen ouderen thuis en in verpleeg-
en verzorgingstehuizen, met maat
schappelijk werksters en werker» »n
met bejaardenhelpsters.
NEDERLAND-1
KANAAL
11-10-12.00 uur
SCHOOLTELEVISIE
Met om 11.10 uur: KRO NCRV KOF PCOF De relor-
matietijd 41 Het tegenoffensief; om 11.35 uur: (NOS
NOT) Eln Picasso In Ahrweiler <5>
13.45 uur:
NOS) T1-TA.TO VEN AAR
13.55 uur:
NIEUWS
19.05 uur:
(NCRV) WAAR OF NIET WAAR?
20.00 uur:
(NOS) JOURNAAL EN WEEROVERZICHT
20.21 uur:
(NCRV) THE EDDY GO ROUND-SHOW
Met onder anderen Chris Andrews. James Lloyd, Dave
Cartwright, The Classics, Pcre' en Cape Canary
21.10 uur:
TED EN DE MEESTERE WISSERS
Vanavond met drie damesfmaUsten.
22.40 uur:
MUZIKALE ONTMOETING MET MOZART
Met medewerking van onder anderen Herman Kreb-
bers. Emmy Verheij en Albert de Klerk.
22.50 uur:
PRATEN MET DE MINISTER PRESIDENT
23.00 uur:
(NOS) UIT DE KUNST
23.25 23.30 uur;
LAATSTE NIEUWS
NEDERLAND-2
18.45 uur:
NOSTI-TA TO VEN AAR
18.55 uur:
NIEUWS
19.05 uur:
(TROS)ZORRO
'De jacht op de pelsjager
19.30 uur;
WAT EEN FAMILIE!
'Jan. een enig kind
20.00 uur:
(NOS) JOURNAAL EN WEEROVERZICHT
20.21 uur:
ALLES OF NIETS
21.10 uur:
DE FBI
"De weduwe-maker.' De pohtie maakt Jacht, op een stel
overvallers, die op een zeker moment ook een echt
paar gijzelen.
22.00 uur:
UW HART... UW LEVEN
Programma over hart- en vaatziekten.
(IKOR) DE LENTE IS NIET TEGLN TE HOU
DEN
(.•-sprrk tussen dr. J. R. M- Mam. cx-<Ür«-:tr :r van de
Pompekitnlek te Nijmegen. <*i drs Ca rel Muller, de
ontslagen directeur van Dennendal le De:. Deleter, over
de toekomst van vernieuwingsbewegingen in Neder-
(NOS) LAATSTE NIELWS
BEERTJE OOLARGOL
LA LI NE,A
HOE WORD IK DE COMPUTER DE BA,AS?
ENGLISH FOR BUSINESS
18.50 uur:
ZIET U ER WAT IN?
19.03 uur:
PfUui STANTBE iEZEMHNO
KORTWEG
«MEDEDELINGEN; WEERSOVERZICHT
19 45 uur:
JOURNAAL
CONFRONTATIE OF ENQUêTE
21.50 uur:
DE ANDERE FILM: KATZELMACIIEK
Een film van Ramer Werner Fa»binder.
23.20-23.30 uur:
LAATSTE NIEUWS
BELGIë-FRANS
17.00-17.40 Arbeider» contra het kapitalisme. 18.30 1, 2.
3. ...j'ai vu; 18.30 Sept sur sepi. kunstkroniek, 19.00 De
Communistische Part!) in Belgie: 19.30 Twee teken
films: Yogi Beer en Bugs'Bunny; 19.45 Journaal; 2020
DeaLlns du s:t*cle. geschiedkundige uitzending over
oorlog er. vrede: 21.15 Amerikaanse verhalen, serie met
Patty Duke, James Whitmorc en Anne Baxter; 22.25
Journaal
FRANKRIJK RIJSSEL
12-30 Midltrente; 13.00-13.30 Journaal, 1820 Nieuws,
commentaar: 18.45 Voor dekleuter-18.55 Voor da
jeugd; 19.20 Reg. act; 39.45 Journaal; 20.15 La folio dea
bètes, .serie; 20.30 Suspense, serie met Herschel Ber
nards. Stefanle Powers en Larry Hagman; 21.40 Medi
sche jubriek: ouder worden; 22 40-22.55 Nieuws.
VRIJDAG
NOS:
12.00 TOERISMO: toeristische info-
ramtie.
Overheidsvoorlichting:
12.30 Uitzending voor de landbouw.
NOS:
12.40 (Si Lichte grammofoonmuziek.
12.50 Rrectot en slecht: praatje.
13.00 Nieuws.
VARA:
13.11 Dingen van de dag
NOS:
13.25 Spiegel van België.
13.50 Blik op Europa.
15.00 Zoeklicht op Nederland- reporta
ges en commentaren uit alle de
len van het land en veel muziek.
116.00 Nieuws).
Humanistisch Verbond:
16.45 Laat je niks wijsmaken.
VPRO:
17.00 VPRO-Vrijöag: rechtstreeks pro
gramma over een actueel onder-!
werp.
17.55 Mededelingen.
18.00 Nieuws
18.11 Vandaag dit, morgen dat.
Politieke Partijen:
18.20 Uitzending van de Katholieke
Volks Partij.
18.30 VRPRO-Vrijaag: commentaren
en analyses.
KRO:
19 00 (S) Uit het operette album.
19.30 Instemmen met velen: het gezon
gen woord in de liturgie.
20.00 (S) In antwoord op uw schrij
ven: verzoekplaten programma.
22.00 (S) Wie niet kijken wil: cabaret-
programma.
22.25 Overweging.
22.30 Nieuws
22.40 (S) Hits.
23.55-24.00 Nieuws.
ZATERDAG
VARA:
7.00 Nieuws.
7 11 Ochtendgymnastiek.
7.20 (S) ZO.: gevarieerd programma
(7.54 VPRO; Deze dag. 8.00
Nieuws. 8.11 Dingen van de dag.
9.35 Waterstanden.)
10.30 (S) Z.I.: muziek- en informatie
show. (11.00 Nieuws).
VRIJDAG
12.00 (S) Van twaalf tot twee, me:
om 12.22 Wij van 'net land:
12.26Mededelingen t.b.v. land- en;
tuinbouw; 12510 Nieuws; 12.41-
12.50 Echo; 13.00-13.05 Raden
14.30 (S> Interlokaal op vrijdag, met
om 15A0 Nieuws
17.00 Samen bouwen: een programma
in samenwerking met Vastenac-i
tie Nederland over tekenen van)
hoop.
17.30 Nieuws.
17.32 Echo.
18.00 i'S) Licht orkest met solisten.
18.30 Nieuws.
18.41 Echo.
18.50 Marktberichten .s.m, KNBTB
VPRO:
19.00 (S) Nova Zembla FM: leugens,
verwarring, strijd en goed
nieuws. (20.00 Nieuws).
20.05-20.15 Vandaag dit. morgen dat i
NOS:
20.50 Den Haag vandaag
VARA:
21.00Moskous Philharmorusch Orkes:
met solist: klassieke muziek. (In
de pauze: 21.50-22.00 Film- er.
theaternieuws).
22.55 S) De staalkaart.
23.55-24.00 Nieuws.
Bronzen Loeres
voor Joop Doderer
ZANDVOORT In de categorie *Hu
mor :n beeld' hoeft het Nationaal 1
april-genoo'.Mihap voor zijn twaalfde
Pr:x de Joke de Bronzen Loeres toe
gekend aan acteur Joop Doderer voor
diens gehele oeuvre.
Hij krijg: de onderscheiding op de
vooravond van 1 apr.l in de sociëteit
Rlehe in Zand voort. Dan wordt be
kendgemaakt wie de Loeres krijgt in
de rubriek 'humor in daad", en wie in
de sector 'geestige reclame' de hoog
ste ogen heeft gegooid.
Even puzzelen
14.00 Schoolradio.
ZATERDAG
TROS:
7.00 Nieuws.
7.02 SOntbijt-Soos. me: om 7530
Nieuws; 7.41-8.00 Aktua; 8.30
Nieuws; 3536-8.45 Gymnastiek
voor de huisvrouw
10.00(S) Tien-om: mimmagazine voor
en met jonge luisteraars.
10.30 Nieuws
10.33 (S) Route A: amusant wegwijs
worden in Nederland
11.55 Mededelingen.
VRIJDAG
12.03 Bij Barend op de Hollandse
toer.
13.03 (S) Ontroerend goed, met Ne
derlandse artiesten
NOS:
14.03 Den Heug en meug Show.
AVRO:
15.03 Cees van Zijtveld I. met oa
Soul time USA.
16.03Cees van Zijtbeld II. metoa. de;
Amerikaanse en Engelse hitpara- i
de.
17.03 Radiojournaal.
17.06 Postbus 700: verzoekplatenpro-
gramma.
NOS:
18.-02 Joost mag niet eten
19.02 De Rock and Roll Me: node
20.02 Gevolmachtigd: verzoekplaten-
programma.
21.00 (S) VPRO-Vrijdagavond show,
gevarieerde lichte muziek en j
plaatbesprekingen, (22.55 Mede
delingen).
AVRO:
02.02-7.00 Krijn Torringa en Cees van
Zijtveld.
ZATERDAG
Ieder heel uur 2 minuien nieuws.
7 02 S) Uitgeslapen.
3.02 (S) Pers vers.
9.02 (S.) Tot uw diens): klassieke mu
ziek op uw verzoek
10.03 Muziek bij de koffie.
Horizontaal: hoofddeksel, i dicht»
menigte; 7 lidwoord; 8 mythologische
figuur. 9 opstandeling; 21 muziek
term: 14 smeltinnchting; 16 Turk.?
vaartuig; 17 rustplaats; 18 huid; 20
vreemde titel: 21 grote boor; 22 in-
sekt; 24 deel van de hals; 25 boom;
28 voorteken; 30 muziekteken in psal
men; 31 equator; 33 oppunt aan de
hemel; 34 lengtemaat; 35 kiem; 36
mineraal; 37 snijwond.
Verticaal: 1 boerderij: 2 paradijs, 3
duinvallei; 4 stadhuis; 5 vogel; 6
sober; 9 zoogdier; 1') kalmeren: 12
plaats in Noord-Holland; 13 zijrivier
van de Wolga; 15 vloersteen: 18 heide-
meer: 19 glans middel; 22 roeipen; 23
ammoniakverbmding. 26 keur; 27
vochtig; 29 klinknageltje; 30 teken; 32
priem; 33 telwoord
De oplossing van de vorige puzzel is:
42 - 124
Het kroegje dat Joris betrad, zag er:
onguur uit. Achter de tapkast stond'
een zuur-kijkende waard, en de enige!
andere bezoeker maakte ook ai een
erg onprettige indruk op Panda. Maar
Joris dacht daar kenneLijk anders
over.
..Als dat mijn goede vriend Henkie
niet is"! riep hij aangenaam verrast
uit, terwijl hij op de stille drinker toe
trad. „Da: treft! Ik zocht ne: iemand
die me kan helpen en zie: daar zijt
ge"!
...Huh"? vroeg Henkie opschrikkend.
Maar toer. klaarde hij op. .Helpen
hèv? herhaalde h:j„Nou ik kan
ook best hulp hebben. Ik moe*, den
ken. zie je? En dat vind :k erg
moeilijk"
Joris kon met meteen antwoorden,
want hij werd aan z:;n mouw getrok
ken.
..Wacht eens'" fluisterde Panda drin
gend. JDie Henkie daar :s :er*
.-•a. ja antwoordde
dig. ..Wees even stil i
zakendoen
