PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
KAPING TOESTEL
KLM VERIJDELD
Kabinet-Den Uyl overweegt nieuwe
revaluatie van 5 procent in april
Minister Boersma betreurt kritiek
vakbonden op sociale werkplaatsen
Coördinatiegroep: onderzoek
multinationale olieconcerns
Diensttijdverkorting
met vier maanden
de krant
van zeeland
0
KRUIER IN BEIROET BETRAPT BIJ AAN
BOORD SMOKKELEN WAPENS EN EXPLOSIEVEN
OPWAARDERING GULDEN MAAKTONDERHANDELINGEN
OVER EXPORTPRIJZEN AARDGAS MOGELIJK
WERKGROEPEN VOOR RESEARCH EN
ONDERZOEK VERRIJKING URANIUM
Hel mandaat
van de hemel
m
NIEUWE STAATSSECRETARIS:
BIJ OPENING NIEUWE WERKPLAATS IN MIDDELBURG:
Pagina 3
217e jaargang - nummer 62
Vrijdag 15 maart 1974
rur'
rfxftoto van een KLM-jumbo.
BEIROET, LIBANON (AP, RTR, UPI) Veiligheidsagenten op de luchthaven van Beiroet hebben
donderdag vijf Arabieren gearresteerd wegens een poging tot het kapen van een KLM Jumbo Jet
nadat een van hen had getracht wapens en explosieven aan boord van het toestel te smokkelen.
BJMMXRDAM De opgraving
Romeinse schip in Zwam
n is nu zover gevorderd,
■j er ook voor het publiek al
zien is: er zijn nu 'kijkda-
jb' ingesteld, waarop belangstel-
deze erfenis van eeuwen
bezichtigen. Vlak bij het
rtp zijn de overblijfselen van
xym schip gevonden, maar dit
svet geborgen kunnen tvorden.
czr ie resten van het eerste Ro
sehip.
DEN HAAG Het kabinet-Den Uyl zou voor april weer een opwaardering van de gulden overwegen.
De gedachten gaan volgens financiële experts weer uit naar vijf procent. Daarmee zou dan de
gulden op dezelfde voet komen als de Westduitse mark. De Nederlandse regering wil door deze re
valuatie de mogelijkheid openen opnieuw te onderhandelen ovqr de exportcontracten van aardgas.
Pas daarna zou de aardgasprijs voor het buitenland worden opgetrokken en gekoppeld aan de
prijs van de ruwe olie. In de nog steeds geheime exportcontracten zou een clausule staan die
bij wijzigingen in de monetaire situatie heronderhandelingen mogelijk maakt.
(Van onze correspondent)
BRUSSEL De coördinatiegroep van olieverbruikende landen die onlangs in Washington bijeen
Ejn geweest, maar dan nu zonder Frankrijk, wil dat de rol van de multinationale oliemaatschap
pijen grondig wordt bestudeerd. De handelingen van deze maatschappijen, zo zei een woordvoerder
na afloop van het tweedaagse beraad in de Belgische hoofdstad, onttrekken zich geheel aan de da
ten en de kennis van de regeringen.
nu in het kader van eeni
bijroep informatie worden uitge-
jseki jen einde een beter inzicht te
weristelligen omtrent bijvoorbeeld
pnjsopbouw en de werkwijze van
s oliemaatschappijen. Met behulp
j® de resultaten zou dan een politiek
«men worden bepaald die meer vat
op de werkelijke toestand,
vergadering stelde nóg twee
ïn in, De ene gaat zich
met het wetenschappelijk
en de wetenschappelijke sa-
de andere met de moge-
voor de verrijking van ura
tecoördinatiegroep is een vrucht
*ae olieconferentie in Washington.
Japan, Canada, Noorwegen
snaait EEG-landen maken er deel
Frankrijk heeft zich van de
- —..en gedistantieerd omdat Pa-
meent het olievraagstuk langs
Schiller naar CDU
jjUNZ (DPA) De Westduitse voor-
™ige sociaal-democratische minister
2kiii2°"omische zaken Prof- Karl
rj. >s tot de CDli toegetreden.,
krin"n van CDü-voorzitter
"«molKohl donderdag bevestigd.
KISSINGER: NIETS BEKEND
OVER OPHEFFING OLIEBOYCOT
WASHINGTON (RTR) De Amerikaanse minister van buitenlandse zaken,
Henry Kissinger, heeft donderdag mee red eel d dat de VS geen mededeling had
den ontvangen over beëindiging van het Arabische olie-embargo. Hij zei dat
zij alleen maar tegenstrijdige berichten over de kwestie hadden gehoerd.
Berichten uit Tripoli wijzen op een komende opheffing van de boycot tegen
de VS. De boycot van Nederland en Denemarken zou worden voortgezet. Ver
wacht wordt dat zondag een verklaring komt van de Arabische olieministers.
Nederland komt 3.3 miljard gulden
te kort op de export van aardgas, door
het prijsverschil tussen binnenlands
en geëxporteerd gas. Geleidelijk aan
worden de prijzen van het aardgas
voor binnenlands gebruik nu ai gekop
peld aan de sterk gestegen prijs van
de olie Tot nu toe is het nog niet
mogelijk gebleken de aardgasprijzen
voor onze buitenlandse afnemers op
te trekken. Volgens berekeningen var.
deskundigen betalen de Italiaanse af
nemers slechts 4,11 cent per m3 voor:
het Nederlandse aardgas. De Neder
landse grootverbruiker moet dit jaar
al 16,6 cent "per m3 betalen.
De grootste strop lijdt ons land
echter op de export van gas naar
Duitsland: 1538 miljoen gulden per
jaar. De Duitse, Belgische en Franse
afnemers zijn wel bereid om over een
hogere prijs te praten, maar deskundi-i
gen nemen aan, dat ze dan zouden,
onderhandelen met de lage aardgas- i
prijs van Italië in het achterhoofd. j
De oplossing om de export contrac
ten open te breken via een revaluatie
van de gulden zou zijn gedaan door.
de Westduitse minister van financiën,
Helmut Schmidt aan minister Duisen-
berg. Heel voorzichtig zou minister
Duisenberg reeds zijn buitenlandse
collega's in de EEG hebben gepolst:
over het voornemen. Deze revaluatie
zou via de hogere exportprijzen een
extra opbrengst van ongeveer f 3,5
miljard aan hogere aardgasprijzen
mogelijk maken.
Deskundigen zUn van mening dat
door een verhoging van de aardgas-1
prijzen in het buitenland de concur
rentiepositie van de Nederlandse be
drijven, die nu veel hogere gasprijzen
moeten gaan betalen, beter zal wor
den, omdat de buitenlandse bedrijven
dan meer voor het aardgas moeten
gaan neertellen. Daardoor zouden de
energiekosten van het buitenlandse
produktieapparaat gelijk kunnen wor
den aan die van het Nederlandse
bedrijfsleven.
Concnrrenfie
Na de opwaardering van de gulden'
met vijf procent in september 1973,
waren economen en financiële experts!
ervan overtuigd, dat in het najjar of
in de eerste maanden van 1974 een
tweede revaluatie zou plaatsvinden.
Die is niet doorgegaan, mede in ver-
h;
bevoorradlngsemployee van de KLM.
die werd betrapt terwijl hij pistolen
en handgranaten verborg in een van
de voor de boe mg 747 bestemde con
tainers met voedsel.
Na zijn arrestatie wees hij zijn vier
medeplichtigen aan, allen eerste klas
passagiers, die zonder handbagage
hadden geboekt voor vlucht 863 en in
de vertrekhal wachtten totdat zij aan
boord konden gaan.
De zegslieden vertelden dat de vier j
reisden op Jordaanse en Bahreinse
paspoorten.
De Jumbo was op weg van Amster
dam naar Tokio, met 75 passagiers en
een bëmanning van 16 koppen. In
Beiroet zouden 20 passagiers, onder
H'i
employees werden door
gefouilleerd in een massale zoekactie
naar nog meer wapens. Het toestel
kon na door de politie te zijn door
zocht met een achterstand van 1 uurl
en 10 minuten zijn reis naar Tokio]
voortzetten.
Van de vier gearresteerde passagiers
:s een een Jemeniet en twee ar.de ren
zijn Paiestijnen. De nationaliteit van
de vierde man was gisteravond nog
niet bekend. Zij werden met een ge
pantserde auto naar het hoofdbureau
van politie vervoerd. Daar zeiden zij
tijdens een verhoor lid te zijn van het
Bevrijdingsfront van Eritrea, een gu-
erülagroep die in Eritrea actie voert
tegen de regering van keizer Haile
Selassie. De ondervragers zijn t-chter
niet overtuigd van de juistheid van
ieze verklaring, aldus de zegslieden
Veiligheidsagenten op de luchtiiaven
houden rekening met de mogelijkheid
dat de mislukte poging tot doel had
de twee in Nederland gevangen zitten
de kapers van de Britse VC-10 te
bevrijden. Zij wijzen erop d-at oe tak
tiek van het aan boord brengen der
wapens in beide gevallen identiek
Tfcantlijn
Zie slot pagina 3 kolom 3
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Begin volgend
jaar zal geleidelijk de verkorting
van de diensttijd worden inge
voerd. Voor de meeste dienst
plichtigen zal de diensttijd met
vier maanden worden terugge
bracht.
Hoe de hogere kosten voor defen
sie. die het gevolg zijn van deze
operatie, zullen worden opgevangen is
nog niet bekend Zeker is wel, dat de
oefenprogramma's zullen worden inge
kort en dat het vrijstellingsbeleid be
perkt zal worden. Er zijn meer dienst
plichtigen nodig als de diensttijd
wordt verkort. Dit heeft de nieuwe"
staatssecretaris van defensie voor per
soneelszaken, oud-generaal C. L. J
(Cees) van Len: donderdag gezegd
tijdens een ontmoeting met de
pers.
De nieuwe
Mommersteeg opvolgt, kondigde aan,
dat de verkorting van de diensttijd in
de defensienota, die na het voorjaar
zal verschijnen, nader zal worden uit
gewerkt.
Allereerst zal de diensttijd voor mili
tairen die zestien maanden dienen
het merendeel van de krijgsmacht
worden teruggebracht tot twaalf
maanden, daarna zullen ook de ande
re categorieën (de 18- en 21-maanden
dienenden) aan bod komen. De nieu
we staatssecretaris merkte wel op.
dat bet voorstel tot verlaging van de
diensttijd eerst nog moet worden
goedgekeurd door de ministerraad.
Hij deelde mee. dat het in de bedoe
ling ligt een staatscommissie in het
leven te roepen, die zal moeten bezien
of in Nederland een beroepsleger kan
worden gevormd.
Benoeming
Van Lent wilde niet al te diep
(Zie slot pagina 3 kolom 4)
vamiggg |b
de krant
Sieuws uit Zeeland op de
Pagina's 2,5,6,7,9 en 11;
Binnen- en buitenlands
nieuws op de pagina's l3
en 13;
-Port op de pagina's 14 en
15;
fedio en televisie op pagina
nieuws op pagina
VERRAST OVER
'MISVERSTAND'
MIDDELBURG Minister
Boersma van sociale zaken heeft
donderdagmiddag bij de officiële
opening van de nieuwe sociale
werkplaats voor Walcheren in
Middelburg zijn afkeuring uitge
sproken over de wijze waarop de
vakcentrales in Zeeland de si
tuatie in de sociale werkplaatsen
hebben bekritiseerd- De minister
reageerde met name op de in het
openbaar gebruikte typeringen
als 'vuilnisbak' en 'kleuter
schoolwerk'. „Wie aanleiding
geeft tot een dergelijke voorstel
ling van zaken, doet er goed aan
zichzelf af te vragen of hij daar
mee de sociale werkvoorziening
recht heeft gedaan en de belan
gen van de WSW-werknemers
heeft gediend", zo zei de be
windsman.
Drs. Boersma toonde zich er verrast
over dat over de sociale werkvoorzie
ning, die al 25 jaar landelijk is gere
geld. nog 'misverstanden' blijken te
bestaan, te meer omdat er in de afge
lopen tien jaar. waarin in Nederland
meer dan honderd nieuwe bedrijfsves
tigingen voor dit doel zijn geopend,
van alle kanten veel over is gediscus
sieerd.
„Maar wie nog de gedachte mocht
koesteren dat er geen misverstanden
meer bestaan, leest dan geen Zeeuwse
kranten", aldus de minister die blij
was dat de publikaties over de vak
bondskritiek niet samenvielen met de
opening van de werkplaats: „Dat is
maar goed, want nu kan ik er tenmin
ste rustig over praten".
De minister vervolgde: „Degenen die
op welke wijze dan ook een stuk
medeverantwoordelijkheid voor de so
ciale werkvoorziening dragen verdie
nen lof als zij onvolkomenheden sig
naleren en zelf een bijdrage leveren
om deze op te lossen. Maar onjuiste
en generaliserende suggesties vallen
slechts te betreuren en benadelen
vooral de werknemers zelf. Ze geven
eeen onverdiend negatief beeld op de
sociale werkvoorziening".
NORMAAL
Omdat de discussies ook landelijk
toch nog voortduren, ging de mi
nister in algemene zin vrij uitvoerig
in op doel en functie van de sociale
werkvoorziening. Hij verheelde niet
dat ook deze werkvoorziening geen
"hemel op aarde' is. De minister bena
drukte dat WS'W-bedrijven gezien wil
len worden als normale bedrijven en
de WSW-arbeidskrachten als normale
werknemers. Hij wees erop dat tien
duizenden er. in een bij wet geregelde
rechtspositie en onder landelijk gel
dende voorwaarden, meehelpen aan
produktie en publieke dienstverlening
aan plaats en streek. „De binnenzijde
is dat al die verschillende bedrijven
een sociale achtergrond hebben, dat
ze met financiële steun in stand wor
den gehouden en aan bepaalde speire-
gels van de overheid rijn gebonden
Maar deze binnenkant mag hun uiter
lijke verschijningsvorm niet bepalen".
De vergroting van het menselijk wel
zijn moet, zo zei de minister, in de
toepassing van de wet duidelijk her
kenbaar zijn. alsmede de ontplooiings
mogelijkheid als mens. ..De s.w. kan
hierin slechts een deelfunctie vervui
len: het bieden van aangepaste werk
gelegenheid met inbegr.p van de mo
gelijkheden tot vergroting van de ar
beidsongeschiktheid. Wie hierin geen
bijdrage tot welzijn of ontplooiing
kan ontwaren, zit kennelijk op een
andere golflengte dan de wetgever",
zo meende minister Boersma die daar
bij niet ontkende dat eer, kritische
toetsing van het WSW-be leid steeds
dringend gewenst is. vooral waar het
gaat om aangepaste werkgelegenheid.;
zoveel mogelijk afgestemd op de indi
viduele behoeften en gericht op actie
ve deelneming in het arbeidsleven.
De minister ging ook in op de vraag
voor wie de sociale werkvoorziening
is bestemd, waarbij hij sprak over de
'meer kwetsbare bevolkingsroepen'.
Hij maakte er bezwaar tegen de
WSW-werknemers van een 'etiket' te
voorzien met aanduiding aLs: moeilijk
plaatsbaren, mindervaliden of gehandi
capten. Hij benadrukte dat het plaat
singsbeleid ntrikt individueel gericht
moet zijn.
EREDIVISIE
De bewindsman reageerde tot slot op
de "hier er. daar te bespeuren vrees'
dat de rijksoverheid zelf afbreuk aan
de WSW zou doen door het subsidië
ren van werkgelegenhejdsobjecten in
het kader van de werkloosheidsbe
strijding. Hij achtte de vrees dat
hierdoor een nieuwe vorm
ontstaan.
v.' e r .-i v o o r zen ng
soort 'eredivisie'
het
hebben allerminst
doel een permanente, ges
werkgelegenheid te bieden".
(Zie slot pagina 9 kolom 1
i tuMen Franoo
en het Vatlcaan over de
pro Basktscbe bisschop
ran Bilbao is een Stuk West
europeae historie waarvan
maar minimi meer wtaten
dat het nog altijd functio
neerde Onvermijdelijk valt in dit ver
band het woord 'Canossa', de naam
van het slot bij het Italiaanse Regglo
Emilia, waar Hendrik IV in januari
1077 voor paus Gregortus VII boete
moest do»*n om de pauselijke ban
vloek opgeheven te krijgen de
paus achtte zich de opperUvnhetr
van alle wereldlijke vorsten Strikt ge
nomen gaat het nu rond de bisschop
van Bilbao om andere zaken: in het
geding zijn de bevoegdheden van kerk
en slaat zoals geregeld in het concor
daat dat Spanje en het Vatlcaan met
elkaar hebben gesloten Maar op de
achtergrond speelt precies die zelfde
kwestie als negen eeuwen gele
den, het gaat namelijk om wat
de Amerikaanse politicoloog Walter
Lippmann een» heeft aangeduid als:
.het mandaat van de hemel".
[et mandaat van de hemel: Franoo
kan ach tengevolge daarvan niet
permitteren de paus tegen rich in
het harnas te jagen. De macht van de
Spaanse dictator berust mede op de
erkenning van zijn positie en plaats
door het Vatlcaan, door de paus Voor
de gewone Spaanse gelovige katholiek
komt die erkenning neer op een he
mels mandaat aan de generaal Franoo.
Wanneer nu dien* staatsmacht zich te
gen de bisschoppen
zou verzetten zou
het met dat man
daat wel eens ver
keerd kunnen gaan.
met aLs gevolg aller
lei interne politieke complicaties. En
dat is wel het laatste da*, het Spaanse
gouvernement zich op dit ogenblik kan
permitteren. Een uitwijzing van de bis
schop van Bilbao en het daardoor uit
lokken van c-en openbare en afwijzen
de pauselijke reactie zou neerkomen
op een aantasting van de goddelijke
legitimiteit, waarop Franoo aanspraak
maakt. Voor dje stap is Madrid ken
nelijk teruggedeinsd.
Er doet rich in Europa nog een twee
de bisschopskwestie voor in relatie
tot de verhouding kerk en staat,
namelijk het ontslag van kardinaal
Mindszenty als primaat van Hongarije.
De omstandigheden in en rond deze
zaak zijn echter anders dan in Spanje,
het hemels mandaat komt hier hele
maal niet ter sprake. Dat is wel het
laatste dat een communistisch regime
voor zichzelf nodig acht: het zit echt
niet te wachten op een vrijbrief van
de paus om te kunnen regeren, inte
gendeel Het communisme is aelf een
soort religie, het is naar Toynbees
woord de 'vergoding van de collec
tieve menselijke macht op wereldom
vattende schaal', het heeft voldoende
aan de legitimiteit van het proleta
riaat. Op grond van praktisch-politie-
ke overwegingen evenwel er rijn
nog altijd vele inwoners van Hongarije
die in God en de paus geloven on
derhoudt het regime-Kadar enige be
trekkingen met het Vatlcaan. De Hon
gaarse regering kan het zich namelijk
niet permitteren te doen alsof er geen
Vaticaan bestaat. Omgekeerd en nu
komen we in een opvallende situatie
gelet op he' verleden van de R K Kerk
moet het Vaticaan rekening hou
den met de politieke realiteit in Hon
garije teneinde nog enig contact met
de priesters en gelovigen daarginds te
kunnen onderhouden. Met andere
woorden: zonder "hemels mandaat*
moet de paus in dit geval een politiek
van schipperen voeren, zo zelfs dat hij
er een aartsbisschop van zijn zetel
voor moest ontheffen. Kardinaal
lOndazenty heeft sindsdien al enige
malen duidelijk gemaakt daar woe
dend over te zijn. hij verwijt het Vatl
caan zoete broodjes met de commu
nisten te bakken.
Het patroon van de Europese ge
schiedenis kent merkwaardige lij
nen: lang geleden, in dp grijze mid
deleeuwen. moest een Duits vorst in
de sneeuw knielen voor de paus ten
einde te verhinderen dat zijn 'regeer-
mandaat' werd ingetrokken, want daar
kwam het eigenlijk op neer. Vanaf dat
moment is Canossa zichtbaar geble
ven tot op het huidige ogenblik toe:
vorsten hadden een mandaat nodig,
ze regeerden bij 'de gratie Gods' en in
katholieke landen wilde dat zeggen dat
rij de paus als stedehouder van Chris
tus moesten erkennen. In de pro
testantse landen was deze problema
tiek allerminst van geringer orde: de
discussie over deze vraagstukken
de verhouding God-staat-burger
wordt in deze tijd met verwoede fel
heid gehouden. Lipmann signaleerde
dit thema zelfs als element van de
crisis in het westen Het gaat allemaal
heel ver terug. De rechtstreekse re
latie met Canossa is nu weer in Spanje
duidelijk geworden: Franco heeft om
zichtig en voorzichtig een stap terug
moeten doen. met een concordaat in
de hand kon de paus hem terechtwij
zen, zij het binnenskamers. Maar er
is ook een heel andere ontwikkeling:
voor Boedapest bijvoorbeeld kan bet
woord Canossa niet meer worden ge
bruikt. paus Paul us is daar in een ge
bied waar zijn hemels mandaat niet
langer wordt erkend. Hij is er eigen
lijk alleen maar pastor als hij niet
met de regeerders daar tot overeen
stemming zou komen, zou dat beteke
nen dat hij de kudde in de steek zou
laten.
Er loopt een lange weg door het ou
de Europa er staan mijlpalen bij
Canossa, bij Bilbao, bij Boedapest
In het pnlste begin van die weg is
eens gezegd dat de toekomst zou zyn
voor de zachtmoedigere „Zij zullen de
aarde beërven". In al die eeuwen ech
ter is men aan die machtsuitoefening
en aan dat mandaat nog slechts ze',
den toegekomen.
