PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
„SURINAMERS KUNNEN
BETER REPATRIËREN"
Kissinger in Damascus
Meerderheid Tweede Kamer: Reserves
tegenover vorming Zeeuwse gewesten
Vakbeweging wil
opnieuw praten over
'centraal akkoord'
de krant
van zeeland
Aswoensdag
MOMMERSTEEG
BIEDT ZIJN
ONTSLAG AAN
Wi
I Nederland
Pagina 9
217e jaargang - nummer 49
Woensdag 27 februari 1974
In Londen is weer de traditionele
pannekoekenrace gehouden. Op
de foto van links naar rechts:
miss Europa Anke Groot uit Zaan
stad. miss Groot-Brittanniè Gay
Spink, BBC Golden Girl Pat Kee
ling en miss TV-Times Pam Cal-
ver in actie.
MET ZELFDE UITGANGSPUNTEN
PREMIER DEN UYL TERUG UIT PARAMARIBO:
opewr
we de
UTRECHT (ANP) De drie
vakcentrales (NW, NKV en
CNV) willen opnieuw een pc
ging wagen om met de werkge
versorganisaties te komen tot
een centrale overeenkomst voor
het na afloop van de machti
gingswet (vermoedelijk 1 april
a.s.) te voeren arbeidsvoorwaar
denbeleid.
De eind vorig jaar vastgestelde uit
gangspunten voor een gecoördineerd
arbeidsvoorwaardenbeleid heeft de
vakbeweging gehandhaafd. Als loon-
verbetering gaan de vakcehtrales uit
ran een percentage van 2,5 procent op
jaarbasis, inclusief hetgeen al in het
kader van de machtigingswet is ver
wezenlijkt, Het overlegorgaan van de
flhe vakcentrales zal donderdag op
een persconferentie in Den Haag offi
cieel zijn standpunt bekendmaken.
De afgelopen weken is op allerlei
niveaus m de vakbeweging druk van
gedachten gewisseld over de na af
loop van de machtigingswet te voeren
beleidslijn. Daarbij werden met name
SCHIPHOL Premier Den Uyl vindt dat de 70.000 Surinamers die thans in Nederland verblijven,!
het beste naar hun land kunnen terugkeren om mee te helpen aan de opbouw van hun land. Premier
Arron van Suriname had de heer Den Uyl gezegd dat zijn regering er naar streeft de Surinamers
uit Nederland terug te halen, een uitspraak waar de heer Den Uyl „erg blij mee was", zo verklaar
de hij dinsdag op Schiphol.
Verkouden, met zoals hij zelf zei
een „churchilliaanse" stem, gaf de mi
nister-president commentaar op zijn
gesprekken in Suriname, „die in het
teken hadden gestaan van Surinames
wil om volgend jaar onafhankelijk te
wordenOnmogelijk achtte de heer
Den Uyl dit niet. „maar de tijd is
krap, er zal hard aan gewerkt moeten
worden".
Tot de vele zaken die nog geregeld
moeten worden, behoren Surinames
toekomstige defensie, financdeel-econo-
mische steun vanuit Nederland, de
kwestie van de grenzen met Brazilië
en Guyana, en de nationaliteit van de
(hier en daar verblijvende) Surina
mers. Intern zal het verder een pro
bleem kunnen vormen dat de Verenig
•de Hindoestaanse Partij van oud-pre
mier Lachman 17 van de 39 zetels in
de Surinaamse staten bezet
Voor een grondwettelijke kwestie
als onafhankelijkheid is een twee der
de meerderheid vereist, terwijl Lach-
mon zelf onlangs op Schiphol ver
klaarde wat dit betreft zeer terughou
dend te zijn, en niet bereid zo maar
toe te geven aan de wil van de andere
partijen.
De Nederlandse steun aan een onaf
hankelijk Suriname zal in hoofdzaak
bestaan uit financiële steun voor spe
cifieke projecten. Ook zal een verbete
ring van de sociale voorzieningen in
Suriname noodzakelijk zijn. „Dit laat
ste zal binnen het jaar misschien niet
geheel geregeld kunnen worden, maar
in anderhalf jaar kan dit reeds een
stuk veranderd zijn", aldus premier
Den Uyl.
Het is de bedoeling dat de premiers
van Nederland, Suriname en de Antil
len elkaar binnen zes weken zullen
ontmoeten om Surinames onafhanke
lijkheid verder te bespreken. Deze
ontmoeting, waarvoor de heer Den
Uyl eerst nog de ministerraad zal
raadplegen. vindt waarschijnlijk
plaats in Den Haag en zal, zo dacht
hij, niet meer dan twee dagen du
ren.
Verbazing
verwezenlijken
veau van collectieve voorzieningen en
sociale verzekeringen en het terug
dringen van de werkloosheid
Ook blijven de vakcentrales vasthou
den aan een ander systeem van prijs
compensatie de zogenaamde aftop
ping) en een loonsverbetering van 2,5
procent.
Aangezien het systeem van p rij sin -
dexering, de 'aftopping' en loonsverbe
tering naar verwachting "knelpunten'
zijn gebleven, geeft de vakbeweging
de voorkeur aan een .centraal ak
koord'. In dat overleg zou dan ook
moeten worden gesproken over een
eventuele vervroegde indexering van
de lonen, indien de prijzen sneller
mochten gaan stijgen dan wordt ver
wacht.
De vakbeweging gaat er vooralsnog
van uit dat de regering geen aanlei
ding ziet de machtigingswet te verlen
gen. Daartoe bestaat aldus vak
bondskringen geen aanleiding. Als
het niet lukt op centraal niveau tot
een akkoord te komen, starten de
vakbonden per bedrijfstak onderhan
delingen op basis van het door de
vakcentrales vastgestelde gecoördi
neerde arbeidsvoorwaardenbeleid.
De afgelopen maanden heeft het cao-
overleg vrijwel stilgestaan. Er werd nog
De Antilliaanse premier Evertsz
heeft gisteren verklaard niets te we
ten van een bijeenkomst van de drie
premiers van het koninkrijk met het
(Zie slot pagina 3 kolom 2)
de gevolgen van de oliecrisis, de prijs £el 'onderhandeld', met name in de
ftiHirii.-!r„i;j- bouwnuverheid, maar deze sesore"-.-
MENINGSVERSCHIL ISRAËL-VS OVER GOLAN
ontwikkeling, de regeringsmaatrege
len op belastinggebied en dergelijke,
m ogenschouw genomen. De conclusie
ran dit interne beraad is geweest, dat
heerste instantie moet worden ge-
«ngfd naar een zogenaamd 'centraal
akkoord', waarover vorig jaar geen
overeenstemming kon worden bereikt.
De regering kwam kort daarna met
oe machtigingswet, die het loonover-
gedurende drie maanden op een
scht pitje zette.
De rakcentrales willen vasthouden!
mm vong iaar september vastge
n i APota arbeidsvoorwaardenbeleid.]
uat wil zeggen dat zij willen blijven
«reven naar een rechtvaardiger inko-
®easyerdeling, een rechtvaardiger ver-
van zeggenschap en kennis, het
bouwnijverheid, maar deze gesprek
ken gingen over secundaire zaken. De
"klapstukken" liggen in alle bedrijfs-
takxen nog op de ondertiandelingsta- j
DAMASCUS (DPA, UPI, AP)
De Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken, dr. Henry
Kissinger, is dinsdagavond om
streeks half negen onze tijd per
vliegtuig uit Londen in de Syri
sche hoofdstad aangekomen.
Vandaag zal hij met president Hafez
el-Assad onderhandelen over een schei
ding tussen de Syrische en Israëlische
troepen aan het Golan-front en over
de zich in Syrië bevindende Israëlische
krijgsgevangenen. Politieke waarne
mers verwachten dat Kissinger een
lijst met de namen van de Israëli's
zal meekrijgen om deze aan de Israëli
sche regering te overhandigen.
Amerikaanse diplomatieke gedeeltelijke doorbraak uit de verzeke-
knngen zal Kissinger alleen trachten
de onderhandelingen over de troepen
scheiding op gang te brengen en zos
hij niet van plan zijn de leiding van
het overleg op zich te nemén.
Enige uren voor de aankomst van de
Amerikaanse minister heeft president
Assad door bemiddeling van de Rus
sische ambassadeur in Damascus een
boodschap van de Russische partijlei
der Leonid Breznjew ontvangen. Over
de inhoud werd verder niets meege
deeld.
Volgens een aantal vooraanstaande
diplomaten heeft Kissinger reeds ge
deeltelijk succes gehad bij zijn pogin
gen om een troepenscheiding aan het
Golan-front tot stand te brengen.
Volgens deze zegslieden bestaat deze
ring dat de Syrische regering van pre
sident Hafez el-Assad thans bereid is
het geschil over de Israëlische krijgs
gevangenen tot een oplossing te bren
gen. Israël heeft als absolute voor
waarde voor onderhandelingen geëist
dat Damascus een lijst met de namen
van Israëlische krijgsgevangenen vrij
geeft en het rode kruis toestemming
geeft tot een bezoek.
Golan
,De Verenigde Staten zijn het niet
eens met de verklaring van premier
Meir van Israël volgens welke de hoog
ten van Golan een integrerend deel
van Israël uitmaken", zo heeft het
(Zie slot pagina 3 kolom 2)
Overste De Lange
serieus kandidaat
(Van onze
parlementaire redactie
DEN HAAG Staatssecretaris
mr J. A. Mommersteeg (kvpj
heeft dinsdag zijn ontslag aan
geboden aan de koningin. Hij
heeft dit moeten doen om ge
zondheidsredenen. Zijn arts
heeft hem onderzocht tiidens
zijn ziekteverlof, dat op 23 Ja
nuari was ingegaan. Dat onder
zoek viel positief uit. maar de
arts adviseerde Mommersteeg
om, teneinde geheel te herstel
len, zijn functie neer te leggen.
Minister Vredeling van defensie zei
dinsdag in een verklaring in de Eerste
Kamer echter dat volledig herstel
voor Mommersteeg ook in zijn func
tie wël mogelijk was geweest. Hij zou
dan voor een lange tijd rust hebben
moeten houden. Omdat de defensieno
ta zo snel mogelijk de deur uit moet
heeft Mommersteeg het echter niet
verantwoord gevonden om de politie
ke leiding van defensie zo lang onvol
ledig te laten werken.
Vredeling had dinsdagmiddag zo'n
haast om de Senaat in te lichten over
het ontslag van zijn staatssecretaris,
dat hij de inmiddels al geschorste
vergadering weer liet heropenen om
een verklaring voor te lezen „Ik hoop
maar dat de koningin de boodschap
inmiddels telegrafisch heeft ontrem
gen", zei Vredeling. De minister bena
drukte de goede samenwerking ook
op het politieke vlak tussen Mom
mersteeg en hem. Tussen de bewinds
lieden onderling bestond volgens Vre
deling in hoofdzaken en in bijzonder
heden overeenstemming over het be
leid
Vredeling riep in herinnering dat
Mommersteeg van de KVP en hij van
de PvdA het er. toen ze beiden nog
kamerlid waren, al over eens waren
dat de PvdA en de KVP moesten gaan
samenwerken. .Jk wil niet verhelen
hoe zeer het Stemerdink en mij spijt
dat het zo is afgelopen", zei Vredeling
nog.
In politiek Den Haag is het overleg
over een opvolger van Mommersteeg
In een beslissend stadium gekomen
door het officiële ontslag. Er bestaat
nog steeds verschil van inzicht tussen
KVP-leider And nessen en minister
Vredeling over kandidaten Duidelijk!
is wel dat de nieuwe staatssecretaris
inzicht in defensiezaken moet hebben
omdat hij snel op de voorbereiding
-.-an de defensienota moet zun inge
speeld. Als een van de meest serieuze
'-.andidaten geldt nog steeds overste
De Lange, thans jurist bij de parate
troepen. Hij is lid van de KVP.
BURGEMEESTER ARNHEM
WIL NIET NAAR UTRECHT
ARNHEM Burgemeester Roeien van
Arnhem voelt er niets voor burgemee
ster van Utrecht te worden.
.Jk beloof geen gebruik te zullen ma
ken van vacatures", zei hij in de ge
meenteraad. omdat de WD-top hem
genoemd had als mogelijke kandidaat
voor de vrijkomende post in Utrecht
frontlijn
;rwijs
DE KVP heeft in het onderwijs
debat in de tweede kamer gewaar
schuwd voor een dreigend leer-
«rachtenoverschot(pag. 3).
Zeeuws nieuws op de pagi
na's 2, 4,5,6 en 7.
Binnen- en buitenlands
nieuws op de pagina's 1, 3
en 9.
Radio en t v. op pagina 13.
Sport op de pagina's 10 en
11.
Financieel nieuws op pagina
15.
VVD. CHU EN OOK PVDA VAN MENING DAT ZEELAND
BESTUURLIJKE EENHEID MOET BLIJVEN
KRUISINGA (CHU):
„PROVINCIE MOET
BLIJVEN BESTAAN"
(Van onze Haagse redacteur)
DEN HAAG Een grote meei
derheid van de tweede kamer
der staten generaal staat zeer ge
reserveerd tegenover de vor
ming van meerdere Zeeuwse ge
westen. De fracties van de WD
en de CHU zijn zonder meer van
oordeel dat Zeeland een bestuur
lijke eenheid moet blijven en de
PvdA is sterk geneigd tot dezelf
de opvatting. DS'70, de ARP en
de KVP hebben nog geen afge
rond oordeel, maar ook die frac
ties achten het zeer wel moge
lijk dat Zeeland een bestuurlijke
eenheid blijft, welke vorm daar
aan ook zou worden gegeven.
De meest stellige uitspraak kwam van
CHL-fractieleider dr. R. J. H. Kruisin
ga, die van mening is dat Zeeland als
zelfstandige provincie zou moeten
voortbestaan en tegen opdeling van de
provincie in meerdere gewesten is.
„Zeeland moet ongeacht welke be-|
stuurlijke hervormingen gezien zijn.
culturele en historische identiteit als
provincie blijven bestaan", aldus dr.
Kruisinga.
Hij zei met name een vierde bestuurs
laag te vrezen, die 'nieuwe instituten
zou scheppen die ongewenst zijn en
die het bestuur nodeloos ingewikkeld
en duur maken'. De fractieleider van
de CHU wees ook op een aantal be
voegdheden die in de wet aan de pro
vincie zijn toegewezen en waarvoor
de provincie een zeer geschikt uitvoe
ringsorgaan is. „We zijn op dit ogen
blik derhalve eerder voor een verster
king van de provincie dan voor een
verzwakking daarvan", aldus tenslotte
dr. Kruisinga.
Ook de meeste andere fractieleiders
hebben grote reserves tegenover de
vorming van meerdere Zeeuwse gewes
ten. Zo zei de heer E. van Thijn, frac
tieleider van de PvdA: ,Jk heb in Fries
land gezegd, dat die provincie als een
bestuurlijke eenheid gehandhaafd moet
worden. Friesland is een provincie met
een eigen cultuurpatroon. Over Zeeland
denken we in principe niet veel anders, j
hoewel er wel verschillen zijn met
Friesland. Zeeland heeft niet zo'n ge
heel eigen cultuurpatroon, men heeft
bijvoorbeeld geen eigen taal. Maar de
problematiek van de vorming van ge
westen spitst zich toe op vooral het
•vesten en ik sluit beslist niet uit, dat
Zeeland ook als een bestuurlijke een
heid zou moeten voortbestaan. Ik I
laat dan in het midden of dat een ge-|
west of een provincie Zeeland zou moe
ten zijn."
De heer Fiévez 'kvp): „Ik zou me kun
nen indenken dat van de 44 gewesten
die nu op de kaart staan, er wel een
paar af gaan. De schets, die nu open
baar gemaakt is, ziet er niet gek uit.
We vinden wel dat Zeeuwsch-Vlaande
ren alleen een te klein gewest zou vor
men. Daar zou een groter stuk van
Zeeland bij moeten Hoe we de grenzen
zouden willen, kan ik nog niet met ze
kerheid zeggen. Zoals ik er nu tegen
aan kijk, lijkt het me niet ondenkbaar
dat Zeeland bestuurlijk een eenheid
blijft, maar ik vind het voorbarig om
nu zonder meer te zeggen, wat ver
keerd zou zijn en,wat goed."
'Niets aan doen'
De WD-er Van Aardenne verklaarde
dinsdag desgevraagd, dat volgens zijn
fractie aan Zeeland mets moet wor
den gedaan. „Zeeland heef: als ik het
goed heb ongeveer 300.000 inwoners
en dat is het minimumaantal voor een
gewest. Het is een provincie die goed
functioneert en we moeten het zo laten.
Men zou in het kader van de toekom
stige gewestwet aan de provincie de
bevoegdheden kunnen geven die de ge
westen ook krijgen."
De heer Schakel arp) meent, dat het
aantal gewesten dat wordt voorgelegd
in de ambtelijke ontwerpstructuur-
schcts voor de gewestvorming te groot
is. „Een gewest krijgt alleen een kans
als het wat voorstelt. Een gewest moet
bepaalde rijkstaken, zoals de politie!
en eventueel provinciale taken krijgen.
Als je dat bedenkt, dan kun je je voor
stellen dat Zeeuwsch-Vlaanderen eer.
te klein gewest zou vormen en dat met
een groter deel of zelfs de hele res*
van Zeeland één gewest - gevormd
wordt. We hebben daar nog geen af
gerond standpunt over."
De heer K. A. Keuning (ds70): ..We
hebben officiee! nog geen enkel stuk
over de opstelling van de gewesten
Zover ik het nu kan overzien, heb ik
de neiging te zeggen, dat dun bevolk
te provincies met een duidelijk door
de historie bepaald eigen gezicht een
Zie slot pagina 6 kolom 1
agcndi. - en kijken we op
de kalender en daar
staat he". An woensdag. Het
camaral is ten einde en het
vasten begint, althans zo was
het vroeger bij de gelovigen
de R K Kerk behoorden De
Jaren is dat allemaal wat an
ders geworden, 'van versobering, vas
ten en onthouding gaat op zichzelf ge
nomen weinig inspiratie m<-»-r uit', ra
schreven vorig Jaar de Nederlandse
bisschoppen. En ze voegden er aan
toe dat 'velen onder ons de matigheid
In eten en drinken, waarmee rij zich
eertijds op het paasfeest voorbereid
den. geleidelijk gaan vervangen door
vrijgevigheid, door een bijdrage in de
leniging van de werstdnood'. De tegen
hanger van het vasten het carnaval
is echter aaungetairt gebleven in
alle uitbundigheid en blijkt nog menig
een te inspireren- velen rijn maanden
lang met de voorbereiding ervan bezig.
Het m'»deme carnaval is eigenlijk ge-
seculanseard: de binding nvt de R.-K.
Kerk begint lower en losser te wor
den. Carnaval-vieren is geen zaak meer
van katholieken, maar begint steeds
meer ingang te vinden in kringen, die
geen enkele MimLrii me* de R K Kerk
hebben het een soort algemene leo-
Ugheid geworden.
De oorsprong van deze viering Is
verbleekt, er is weinig rr.eer over
van de vroegere middeleeuwse
geestwaarin het carnaval zo voortref
felijk paste. In het middeleeuw» be
wustzijn vormden zich twee levens
opvattingen naast elkaar, zo betoogt
Hnlflnga: ..De vrome. wtische op
vatting heeft alle zedelijke gevoelens
tot zich getrokken: des te bandelozer
wreekt zich de wereldzin, geheel aan
de duivel overgelaten. Overheerst een
van beide geheel, dan ziet men de hei
lige of de teugelloze zondaar, maar in
de regel houden zij elkaar ir. wankel
evenwicht en ziet men de hartstochte
lijke mensen, wier rood bloelende zon
den bij wijlen hun overstortende
vroomheid des te heviger doen ult-
barsten". Het is een citaat uit "Herfst
tij der middeleeuwen' In de hier be
doelde sfeer gingen carnaval en vasten
onvermijdelijk samen, ze hoorden bij
een. zoals schuld en
boete, zonde en
vergeving. Het is
een sfeer tevens, die
moeilijk of be
ter: in het geheel
niet valt in te passen in de wereid
van het strenge protestantisme. In Ne
derland kregen de middeleeuwse keg-
ken, die voor de protestantse eredienst
in gebruik werden genomen, strakke
witte muren. De beelden, de sieraden,
schilderijen, ze werden verwijderd,
evenals het altaar. De preekstoel
het Woord werd het centrum van de
eredienst, duidelijk en rechtlijnig.
In bet protestantse denken was er
geen plaats voor Aswoensdag, men
leerde dat het leven een gestadige
dood was, er was geen scheiding nodig
tussen een exorbitante vrolijkheid en
kerkelijk gesanctioneerd feestvieren
enerzijds en de versterving anderzijds.
Een carnaval in het protestantse Ne
derland van vroeger was ondenkbaar.
De Nederlands- geloofsbelijdenis
sprak in de zestiende eeuw uit dat de
overheid niet alleen acht had te geven
op de openbare orde en daarover
moest waken, maar ook de hand had
te houden 'aan de heilige kerkdienst
en alle afgoderij en valse godsdienst
diende te weren en uit te roeien'. Dat
alles, de middeleeuwen, de strenge
reactie van de reformatie, het klinkt
als een echo uit het verleden. Zelfs
het carnaval is nu van zijn wortels
ontdaan, het is geseculariseerd. Het
moderne carnaval is mede een zaak
van commercie geworden: wie schrijft
de beste hit en wie verkoopt de meeste
platen? Voordat het allemaal losbarst
is sprake van een verschijnsel dat
haast aan hersenspoeling doet denken.
Liedjesmakers overspoelen daar is
het woord 'spoelen' opnieuw met
hun deunen de markt mi de radiopro
gramma's, in de hoop er zoveel moge
lijk aan te verdienen. En het is een
merkwaardig beeld van dese tijd. dat
uitgerekend een lied over de minis ter-
pres idenl een 'topper' werd, een vers
gezongen door een lid van de tweede
kamer der staten-generaal. Een lied
overigens dat zijn succes vermoedelijk
vooral heeft te danken aan het melo
dietje: oorspronkelijk een canon en
vnj algemeen bekend.
He: geseculariseerde carnaval kan de
tijd trotseren juist omdat het van
zijn wortels is losgemaakt. Er is
geen alibi meer voor nodig, men kan
het los denken van allerlei kerkelijke
overwegingen. Aswoensdag hoeft er nu
niet meer op te volgen. Vroeger waren
er heel wat van dergelijke feesten, de
kermis, sommige Oranjefeesten, het
was de tijd van de erepoorten en de
optochten, waaraan heie gemeenschap
pen meededen. Maar nu de functies
van dergelijke evenementen voortdu
rend wegvallen, verdwijnen ook de
feesten zelf. met uitzondering echter
van het carnaval. De enige basis daar
van is 'de leut': even de spanningen
opheffen, men is er een paar dagen uit.
En omdat dit feest geen functie meer
in het religieuze leven heeft, doet er
een veel breder kring aan mee De
herinnering aan de oorsprong is im
mers vervaagd, de herinnering name
lijk aan de middeleeuwer voor wie op
Aswoensdag de versterving begon.
Achter die middeleeuwer kan men nog
de mens uit bet nabije Oosten herken
nen. een man als Job die 'neerzat in de
as', treurenden ook. in 'zak en as' ge
kleed. Zou daar nog enige carnaval-
vierder aan denken? Vermoedelijk
niet. De boerenkiel wordt opgewekt
uitgetrokken, naneuriënd over Den Uyl
die in de olie zat. maar memand denkt
nog serieus aan de scheiding, die van
daag op kalenders en in de agenda's
staat: Aswoensdag. Men kan die aan
duiding maar beter doorstrepen.
