GROTE PRIJSSTIJGINGEN VOOR
HET KOMENDE JAAR VERWACHT
NA 7 JANUARI: EEN OP DRIE FORENSEN
ZAL IN TREIN GEEN ZITPLAATS VINDEN
RECORD AANTAL OVERVALLEN
OP GELDINSTITUTEN IN '73
BELG LAATSTE WEST-EUROPEAAN
IN CHILEENSE GEVANGENSCHAP
VPRO noteerde 30
opzeggingen en
20 aanmeldingen
HTffcOAG 29 DECEMBER 1973
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
11
Consumentenorganisaties vrezen schaalvergroting op gebied van prijsverhogingen
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG Bij de consumentenorganisaties is men somber
I gestemd over de prijsstijgingen in 1974. De officiële prognose
van 11 procent in dat jaar is achterhaald. De werkelijkheid zal
er ver boven komen, maar hoever waagt men niet te voorspellen.
De komende weken worden tal van prijsstijgingen verwacht, ook
voor melk en (opnieuw) voor margarine, die in enkele weken
twaalf cent duurder werd. Gevreesd wordt dat gezinnen met
lage inkomens juist door deze stijgingen ernstig worden getrof-
I fen. De loonronden van 15,- of 30,die de regering wil geven,
zullen het verlies niet compenseren.
I Officieel Is volgens de prognose van
bet Centraal Plan Bureau uitgegaan
I ian een gronclstoffenslijging van 15
I procent. Maar daarbij is geen reke-
I nine gehouden met bijvoorbeeld de
I rrcentc verhoging van dc olieprijzen.
I die straks doorwerkt. De waarschu
wende geluiden daarover zijn duide-
1 lijk. Betwijfeld wordt of de benzinc-
(Hslributic wel zoveel zal besparen als
wordt verwacht. Maar, voert men
aan, laten wc nuchter zijn: die auto is
rr nu eenmaal en blijft geld kosten.
Kn dat moet ergens vandaan ko
men.
Het tijdperk van de kleine prijsstij
gingen is voorbij, aldus een deskundi-
fe op consiunentengebied. Er treedt
(en schaalvergroting op die we met'
2ngst tegemoet zien. Het jaar 1973 zal
nog wel worden besloten met een
prijsstijging van ruim 3 procent. De
8.5 die werd voorspeld en gevreesd,
wordt vermoedelijk niet gehaald.
Maar alle prijsstijgingen uit de afgelo
pen dagen, die door meer worden
gevolgd, geven al te vermoeden hoe
grooti de „overloop" naar 1974 meteen
al wordt.
Stapel aanvragen
Bij het ministerie van economische
zaken zijn op liet ogenblik vele hon
derden aanvragen tot prijsverhoging
van artikelen en produklen opgesta
peld. Die moeten zoveel mogelijk in
SLACHTOFFERS
VAN VUURWERK
Het onvoorzichtig afsteken van
vuurwerk door kinderen heeft donder
dag in Nijmegen bet eerste slachtof
fer geëist.
Een 8-jarig jongetje dat bij zijn i
logeerde, is ernstig gewond geraakt
aan zijn rechteroog, toen op straat
spelende kinderen aan hem vroegen
even in een donderbus te willen kij
ken. Op het moment dat het kind er
in keek ontplofte de zaak. Met spoed
werd de jongen naar het St.-Radboud-
ziekenhuis gebracht. Na behandeling
kon hij weer naar zijn oma terugke-
I Het is nog niet bekend of het kind
zijn rechteroog moet missen. De jon
gen is al gehandicapt daar hij vanaf
zijn geboorte aan zijn linkeroog blind
De 11-jarige Theo Altenaar
Soest heeft vrijdag bij een ongeluk
met vuurwerk ernstige brandwonden
aan zijn been opgelopen. Gezien de
aard van. het ongeluk mocht de jon
gen volgens de behandelende arts nog
van geluk spreken, dat hij zijn been
niet. behoeft, te missen.-Theo Altenaar
had namelijk een hoeveelheid vuur
werk in zijn broekzak, dat allemaal
tegelijkertijd tot ontploffing kwam,
toen een door zijn 13-jarig broertje
Dirk weggegooid stuk brandend vuur
werk precies m de zak van Theo
terecht kwam. Vier donderslagen kwa
men in de broekzak tot ontploffing en
lieten van de kleding van de jongen
vrijwel niets meer heel. De Jongen
kreeg tweedegraads brandwonden en
een flinke vleeswond.
Doordat een vierjarig zoontje met
vuurwerk speelde is het huis van de
heer Krijsman in Epe geheel uitge
brand. Terwijl moeder weg was en
vader even sliep gooide het kind een
smeulend staafje van een sterretje
met zogenaamd koud vuur van zich
af. Even later stond liet huis in lich-
ter laaie. De vader en het kind kon
den zich op tijd in veiligheid brengen.
Van het interieur kon niets worden
gered.
GRENS KOSTEN
EIGEN WONING VOOR
BEZITSVORMINGSFONDS
DEN HAAG (ANP) Met Ingang van
1 januari 1.974 is het maximum van
de wervingskosten van een nieuwe
woning waarvoor uit het bezitsvor-
miiigsfonds een renteloze lening van
ƒ2400,- kan worden verkegen. ver
hoogd van 65.000.- tot 70.000.
Het maximum van de wervingskosten
van een reeds eerder bewoonde wo
ning is behandhaafd op ƒ45.000.- aldus
het ministerie van volkshuisvesting en
ruimtelijk? ordening.
De inkomensgrens die geldt voor het
verlenen van een renteloze lening is
eveneens gewijzigd. Voor 1974 komt
•het er op neer, dat de aanvragers
over 1971 of over 1972 naar eigen
keuze een belastbaar inkomen van
ten hoogste 18.000,- mogen hebben
gehad.
Dit geldt ook voor de aanvragers van
een gemeentelijke garantie voor de
rente en aflossing van een hypothecia-
re lening van 95 procent bij het
kopen van een reeds eerder bewoonde
woning. Zij kunnen voor een gemeen
telijke garantie in aanmerking komen,
als de wervingskosten van de woning
niet meer bedragen dan 70.0000,-.
De minister van volkshuisvesting en
ruimtelijke ordening drs. J. P. A.
Gruijters heeft een en ander schrifte
lijk aan de colleges van burgemeester
en wethouders meegedeeld.
De toekenning van steun uit het bezit-
vormingsfonds is gebonden aan een
aantal voorwaarden.
Woensdag is in het kader van de
Russisch-Franse samenwerking bij het
onderzoek en het gebruik van vreed
zame doeleinden van de ruimte in de
Sowjet-Unie een kunstmaan gelan
ceerd. De Oreol-2. De eerste kunst
maan van deze serie is eind 1971
afgeschoten.
Men wil door middel van deze satel
liet de hogere luchtlagen bestuderen
en een geofysisch onderzoek verrich
ten.
januari worden afgehandeld. Het gaat
om vrij hoge percentages, van 5 tot
ongeveer 20 procent. Maar liet is lang
niet zeker dat al die verhogingen
worden toegestaan. Feit is echter wel
dat een groot deel van de aanvragen
nog te maken heeft met gestegen
kosten van voor liet uitbreken der
oliemoelli.jkheden.
Als gevolg van de verruiming van
de handelsmarge, die de regering
heeft toegestaan, en de mogelijkheid
tot doorberekening van vrachtkosten,
zullen de prijzen van veel artikelen
binnenkort flink stijgen. Hoe moeten
mensen die in loon niets of weinig
vooruitgaan, dit opvangen? Gevreesd
wordt verder dat ondernemers, zoals
vaak gebeurt, op prijsstijgingen zullen
vooruitlopen.
De consumentenvoorvechters hopen
dat de Economische Controle Dienst
de steeds zwaarder wordende taak uit
kan voeren en dat de prijsbewuste
consument bij vermeende onrechtma
tigheden een klacht indient. Nu de
regering de prijsteugel toch enigszins
heeft laten verslappen, is dit te meer
nodig, zo oordeelt men.
Aarigasprijs
gezien. Men heeft er wel begrip voor
dal deze prijs, in het kader van de
algehele energiesituatlc. omhoog
moet. maar de stijging is voor vele
gezinnen weer een nieuwe aanslag op
het budget. In dit verhand i» er nog
wel hoop hij de consumentenorganisa
ties dat de regering de drang tot
prijsverhoging van aardolieprodukten j
nog enigszins weet af te remmen.
De stijging van dc broodprijs met
drie cent komt hard aan. Er rijst
overigens bij de consumentcnbelan-
genbehartigers op dit punt enige twij
fel. Met name vindt men de loonkos-
ENIGE
SCHAARSTE AAN
MARGARINE
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG De laatste dagen
komen uit sommige plaatsen klachten
over schaarste aan margarine bij Ie-
vensmiddelenbedrijven. Desgevraagd
zei men ons van dc zijde van liet
linileverconcern, dat dc oorzaak niet
bij de produktïe ligt.
Omdat 't verbruik in deze tijd van het
jaar wat groter is en de grossiers in 'n
kortere periode dus meer moeten af
leveren kan hier en daar schaarste j
ontstaan omdat men met het tran
sport in tijdnood raakt.
Unilever spreekt van ,,een oneffen
heid in de distributie, die zich vaak
voordoet in december". Het gebrek
zal zich'in het begin van het nieuwe
jaar wel weer opvullen. De enkele
gesignaleerde verschijnselen
schaarste geven geen algemeen beeld
voor het. gehele land weer, zo wordt
met nadruk verklaard. Maar onder
druk van de omstandigheden kan het
wel gebeuren dat grossiers hun afne
mers van minder dan de
hoeveelheden voorzien.
werd niets vernomen over eventuele
daling van prijzen. Er onvoldoen
de concurrerende krachten in liet spel
om dergelijke verlagingen te bewerk
stelligen, aldus dc conclusie
Bij de consumefltcnorgai
sum en ten Kontakt is men
verontwaardigd over het
van dc vloeshandel. In di<
werd onlangs berekend, v
maand tien miljoen extrt
maakt door de daling va
vlcesmarktprijzen niet of
aan dc klant door te geve
tijdvak van ruim c-en hal!
kende dat een winst van
Er is nu een ECD-ondera
gang en her bedrijfsvrhap sias
drijf heeft al toegegeven dat tc
marges zijn berekc-nd. Over nov
daalde het rundvlees gemiddeld
zins in prijs.
Buit f 5.465.600 bij 125 overvallen
DEN HAAG (ANP) Er zijn dit jaar (tussen 1 januari en 29
december) in ons land niet minder dan 125 overvallen gepleegd
op geldinstituten (banken, post- en grenswisselkantoren en
agentschappen van de gemeentegiro in Amsterdam) en op geld
transporten. Het aantal van dergelijke overvallen bedroeg in
1972 nog 117. Ook de buit (met inbegrip van overvallen op juwe
liers, benzinestations, kantoren, winkels en woningen) is in het
afgelopen jaar hoger geweest dan ooit tevoren: 5.465.600,
tegen ruim 3.350.000,in 1972. Eén en ander blijkt uit de ver
zamelde gegevens van de Nederlandse politiekorpsen.
Het aantal overvallen in de afgelopen jaren op geldinstituten eh geldtransporten
geeft een vrijwel voortdurende stijging te zien. Het waren er 4 in 1965. 10 in!
1966, 8 in 1967, 31 in 1968, 48 in 1969, 46 in 1970, 116 in 1.971 en 117 vorig jaar.f
Dc totale overvalbuit was in 1965 nog 900.640,- maar bedroeg in 1968 al'
2.185.855,-.
Uit de cijfers blijkt dat de overvallers het dit jaar in de meeste gevallen hadden
voorzien op banken en postkantoren, namelijk 43 en 42 maal. De geldtranspor
ten (het georganiseerde geldvervoer) werden 27 maal 'belaagd' en de Amster
damse gemeentegiro kreeg het 13 maal zwaar te verduren.
De overvallen op niet-geldinstituten, (zoals juweliers, benzinestations, kantoren,
winkels, woningen) stegen in 1973 ook al tot recordhoogte. In totaal werd bij
deze objecten 138 maal alarm geslagen tegen 130 maal in 1972.
Minder zaken opgelost
Het oplossingspercentage is de laatste jaren gedaald. Over 1973 bedraagt dit on
geveer 50 procent, hetgeen inhoudt dat bijna 62 overvallen inmiddels zijn op
gelost. Weliswaar bedroeg dit percentage in 1967 nog 87,5 procent, maar in dat
jaar ging het ook maar om in totaal 3 overvallen.
REGERING KONDIGT
DOORVOERING VAN
INKOMENSMAATREGELEN
BIJ KAMER AAN
DEN HAAG (ANP) Premier Den
Uyl heeft vrijdagavond de tweede ka
mer meegedeeld, dat als op dinsdag
8 januari de eerste kamer akkoord
gaat met dc machtigingswet, in elk ge
val de aangekondigde maatregelen wat
betreft de lonen, de inkomens (van
de vrije beroepen), de salarissen van
het overheidspersoneel en de dividen
den zullen worden doorgevoerd.
Deze mededeling was noodzakelijk,
omdat de machtigingswet bepaalt, dat
regeringsmaatregelen op grond van de
ze wet nog onderwerp van bespreking
in de tweede kamer kunnen uitmaken,
als minstens dertig kamerleden daar
om verzoeken. In zijn brief aan de
tweede kamer herinnerde premier Den
Uyl er aan, dat de bedoelde maatrege
len uitvoerig besproken zijn tijdens
het kamerdebat van vorige week over
de machtigingswet en de regerings
voornemens.
Blijft het verzoek om een tweede-ka
merdebat achterwege, dan zullen de
maatregelen, zo de eerste kamer er
mee instemt, praktisch onmiddellijk
van kracht worden. Alleen het door
minstens dertig tweede-kamerleden ge
wenste debat kan de doorvoering van
de maatregelen uitstellen. Maar dan
moet het kamerdebat wel binnen tien
dagen na de aankondiging van vrijdag
avond. dat de regering de maatregelen
wil doorvoeren, worden aangevraagd.
DERDE DODE
DOOR SCHIET
PARTIJ
JOEGOSLAVEN
AMSTERDAM (ANP) De vete tus
sen enkele Joegoslavcn. die eerstel
kerstdag in de hoofdstad uitliep op
een schietpartij, heeft donderdag
avond een derde slachtoffer geeïst. Het
is de 32-jarige P. Milosevic uit Kruse-j
vie, die in een ziekenhuis bezweek aan
schotwonden in de rug.
Hij zat in de Volkswagen, die op het
Westeringcircuit werd beschoten door
zijn 25-jarige landgenoot S. M. Deze
heeft inmiddels gezegd eerder twee
andere Joegoslaven te hebben doodge
schoten.
MADRID De rc
aart.se koninkrijk heeft overeen
■mming bereikt over de kandi-
tuur voor de opvolging con de
■rnoorde premier Carrero Blan-
Franco zal een keus kunnen
xken uit vlnr vice-premier en
igerend premier Torcuato Fer-
nciez Miranda, de voormalige
nister voor het leger, generaal
Junn Caxtano Deniena en de voor
malige minister voor de marine,
admiraal Pedro Nieto Antuncz,
een goede persoonlijke vriend van
het Spaanse staatshoofd.
Acis Moara Shira
verkocht aan
Nederlandse groep
ENSCHEDE (ANP) Het cosmetica
bedrijf Acis Moara-Shira zal in de
eerste week van januari worden ver
kocht aan een groep Nederlandse be
langstellenden. Het ministerie van
economische zaken heeft donderdag
definitieve steun in de vorm van eer
garantie toegezegd aan het bedrijf.
De Enschedese wethouder van econo
mische zaken. drs. A. Oldenhof. heeft
dn vrijdag desgevraagd meegedeeld.
Hij heeft donderdag met hel ministe
rie overleg gepleegd over de redding
van het bedrijf.
Bij Acis Moara-Shira werken 280 me
rendeels vrouwelijke werknemers en
ongeveer 7000 free lance-consulentes.
Het ministerie van economische zaken
heeft haar steun toegezegd, nadat het
bedrijf was doorgelicht en bleek dat
het te redden was. Er zal nu een
nieuwe opzet voor het bedrijf worden
gemaakt. Aan zijn steun heeft het.1
ministerie de voorwaarde verbonden
dat zij bepaalde facetten van de nieu
we opzet moet goedkeuren.
De huidige eigenaar van Acis Moara-
Shira is het Westduitse concern
VAN LANCKER WEET TE VEEL
(Van een speciale
medewerker)
SANTIAGO „Toen ik hem de
eerste keer zag, was hij half
dood. Hij lag in een tent in het
nationale stadion, waar veel ge- j
vangenen zijn ondergebracht". I
Ambassadeur Renée Panis, diej
België in Chili vertegenwoor-1
digt, steekt zijn mening niet on- j
der stoelen of banken wanneer
het gaat om de laatste West-Eu
ropeaan die nog gevangen j
wordt gehouden in het stadion:
Andrée van Lancker, een 29-jari-
ge Belg.
..Hij kwam met zijn echtgenote, een
Chileense, op de dag van de staats-1
greep dl september), naar de ambas
sade en kreeg uiteraard meteen asiel.
Kort daarop verliet hij de kanselarij
om nog wat persoonlijke spullen op
.He comi
do Chiie. kt
bij mijn la
te maken
werden ger
generaals, e
aldus ambiv
zijn zuurstof-opnamevc
daald tot 30 prooent. l-
niet meer en om he:
houden heeft hij een
long gekregen. De arrib
tigde dit persoonlijk
zoek aan Van Lencfc
geconstateerd: „Helaas
mu verteld da', hij cl<
minstens een half uur i
nog niet bewusteloos
vruagd werd op een m;
werd getrapt e:: geVa;
nen. geweerkolven, vu
ken. Maar hij heeft dl
Hoe
de
„We hebben toen geprobeerd een
gesprek te voeren, maar hij kon al
leen nog Duisteren, omdat zijn lonv-n
kapot zijn en hij gebroken rihhi-n
heeft. Waar de militairen bij stonden
vroeg hij of ze er s:e--n einde aan
konden maken. De behandeling die hij
kreeg werd hem leve I. Laten ze me
liever meteen doodschieten. n-\ Va»
Lancker. of haal me er In Godsnaam
uit. want dit is ntet meer uit te
ia iicv rrtKMuiuvae oyiicemj —j houden. Maar toen er 1.1 aarde cm
Preussag AG. De Nederlandse groep! fabrieken van Chili, ex-Yarur. Volgens kolonel dat lui t<-w-«-i Ur-t dat ze
f J~ jjj jti hem voorlopig niet /ouden vrijla
ten".
De Belgische ambassadeur heeft al
le» in het werk gesteld om Van
Lancker uit In t stadion te krijgen,
maar stuit volgens eigen verklaring
op een muur van tegenwerking aan
I militaire zijde.
'k w» drie our
m rutlOen vaji ae mlddaKs t.it neem u-jr 's -non-I,
imlitiare MM, die «iseren wdd,,„ m„ nil"
papieren voor zijn vrijlating in orde.
De IKOR-raöio zal zondag 30
cember in haar programma van 10.00
tot 10.30 uur op Hilversum 2 aan
dacht besteden aan ae energiecrisis.
Prof. dr. J. Tinbergen zal ingaan op
vragen over de inrichting van onze
economie in samenhang met de ont
wikkelingsvraagstukken en tegen de
achtergrond van de huidige crisissitu
atie.
In het avondprogramma van het
IKOR (van 13.30 tot 19.00 uur via
Hiiversum 2) zal prof. dr. J. G. ILam-
booy ingaan op de aspecten van de
bevolkingsgroei en de milieuvragen in
het kader van de energiecrisis.
to halen. Ik heb hem toen niet meer!
gezien voor de 20-ste september en,
toen hadden ze hem zwaar mishan
deld".
Van Lancker was in Chili werkzaam
in de textielindustrie. Tijdens de laat
ste maanden had hij een leidende
positie bij een van de grootste textiel
brieken van Chili, ex-Yarur. Volgens
aanklacht die tegen hem is inge
diend heeft hij openlijk steun ver
leend aan de regering-Aiiende en fond
sen die voor reclamedoeleinden be
stemd waren uitgekeerd ais bonus
aan de werknemers. Dit laatste is
volgens de junta een economisch de-j
hem vrij te laten omdat „hij teveel i
weet". Een beslissing door een recht-
bank in Santiago dat de aanklacht;
geen steek hield en hij onvoorwaarde- j
lijk op vrije voeten gesteld diende te:
worden, werd tot dus-verre gene-
STREEKVERVOERDERS KRIJGEN HET NOG MOEILIJKER
(Van onze verkeersredacteur)
UTRECHT De spoorwegen verwachten dat vanaf 7 januari de
bezettingsgraad van de treinen snel zal oplopen tot 140 pet. in de
spitsuren en tot 120 pet. in de intercitytreïnen overdag. Dat be
tekent, gemiddeld genomen, dat van elke drie forensen er één zal
moeten staan en dat in de lange-afstandstreinen overdag één op
de zes passagiers geen zitplaats zal weten te bemachtigen. Dit alles
los van autopools en dergelijke oplossingen waarmee forensen
zullen trachten zichzelf buiten het openbaar vervoer te houden-
Zouden die erbij komen, dan werd het in treinen en bussen nog
voller.
De praktijk zal op de stations wel
licht weer tonelen te zien geven die
aan Japan of hier en daar aan 1943-'44
en de eerste jaren van na de oorlog
doen denken. Zullen de treinen in de
regio het misschien nog wel kunnen
verwerken, in de randstad zullen
waarschijnlijk evenals toen mensen
door de ramen naar binnen en naar
buiten kruipen-
In zo'n situatie verliest men maar al
te gauw zijn kaartje, of laat ergens
paraplu of tas liggen.
Denkbeeldig is het nauwelijks voor
wie de dagelijkse autorupsen van nu
in een openbaar vervoer perst dat
slechts berekend is op de spits van
vrijdagavond, de drukst van de week.
een openbaar vervoer dat zelfs dan
nog geen 10 pet van alle „reizigerski
lometers" te verwerken krijgt. De
Spoorwegen, al geconfronteerd met
misschien niet serieuze vragen als een
kaartje derde klas (afgeschaft in
1952) en perronkaartjes, krijgen een
categorie passagiers te verwerken die
helemaal niet wil.
Streekbussen
NS heeft zijn dienstregeling met
ingang van 7 januari dan ook hele
maal moeten omwerken en. zegt NS'
mr. E. M. Nikkels. „onze conducteurs
zullen het zwaar te verduren krijgen".'
Want van allerlei vergissingen en on
wennigheden die de reiziger maakt als
gevolg van het oliebesluit der Arabie
ren. zal de NS in zo'n toestand de
schuld krijgen en de conducteur zal
het moeten aanhoren.
Mr. Nikkels is voorzitter van de
NS-werkgroep Kovok, een groep die
tegen de achtergrond van de energie
crisis in allerijl maatregelen heeft
moeten beramen om het nieuwe ver
voersaanbod zo goed mogelijk te ver
werken. De Kovok staat in nauw
contact met de KNVTO, de vereniging
van streekvervoerders. ,De streekver
voerders krijgen het zonder twijfel
nog moeilijker dan wij", zegt de heer
Nikkels. Zij zijn kwetsbaarder, vooral
in de winter en het verschil tussen
potentiële en reële passagiers is voor
de busbedrijven nog veel groter bij
een aanzienlijk geringere capaci
teit.
Hoe nodig en nuttig de verschuiving
van auto naar trein, tram en bus ook
is, voor de openbare vervoersbedrij
ven kan de vloedgolf passagiers van
na 7 januari nauwelijks een aangena
me verrassing zijn. Zelfs niet als,
zoals de laatste berichten luiden, de
benzinedistributie door de (te) grote
reserves misschien maar een paar
weken zal duren. Zowel de Spoorwe
gen als de andere vervoerders (streek
en stad) konden bij de samenstelling
van hun nieuwe, intensievere dienstre
geling niet eens uitgaan van de ver
voersvraag van de kant van het pu
bliek, maar van de beschikbaarheid
van materieel. Toeringcars en nog
juist van de sloop geredde treinen
zijn nu een deel van het ant
woord.
Veertien streekbusbedrijven hebben
426 toeringcars gehuurd waarmee een
capaciteitsvergroting van gemiddeld I
20 pet is bereikt. De NZH zet 1401
extra bussen in, Centraal Nederland
(de combinatie van de NBM en Maar-
se Kroon) 100, VAD en Zuidooster I
elk 50. Gado en Fram elk 40. DVM 35.
BBA 30. LTM en GTW elk 20, om
belangrijkste van de 39 Nederlandse
streekvervoerders te noemen. Ook
stadsvervoerders hebben op toering
cars een beroep moeten doen. Uit de
Amsterdamse trams wordt eéri aantal
stoelen verwijderd.
Niet naar sloop
De NS hebben de sloop van 50
„bakken" (de rijtuigen van een elek
trische trein) uitgesteld waarmee in
februari een begin zou worden ge
maakt. In januari komen de eerste
van 30 nieuwe „bakken", een afleve
ring die enkele maanden in beslag
neemt. In dc randstad worden 20
extra treinen ingelegd voor het woon
werkverkeer. In de ochtendspits wor
den 60 bestaande treinen verlengd, in
de avondspits 35, in de zogenaamde
daluren (overdag) worden 40 treinen
verlengd. In het spitsuur van vrijdag
avond zal alles moeten rijden wat
rijden kan.
Enig soelaas verwachten de Spoor
wegen wanneer eind mei 1974 de
lijnen Zaandam-Enkhuizen en Alk
maar-Hoorn met elektrisch materieel
bereden kunnen worden. Daarmee ko
men enkele dieseltreinen vrij. die in
beginsel in reserve worden gehouden
voor niet-geëlektrificeerde baanvak
ken, maar die zonodig ook op geëlek
trificeerde trajecten zullen worden in
gezet. Van het totale Nederlandse
spoornet, circa 3200 km, wordt 870
km met diesel-clektrisclie treinen be
reden de trajecten zijn gemiddeld
50 km lang.
Knelpunten, zo vrezen de NS, zitten
vooral in de buurt van. Amsterdam.
De meeste forenzen voor de hoofd
stad komen uit het Gooi, uit het
gebied rondom Haarlem en uit de
Zaanstreek. De laatste soort rijdt op
het ogenblik veel per auto door Coen-
en IJtunnel Amsterdam binnen. In het
bijzonder forenzen uit de richting;
Purmerend blijken nogal autovast te
zijn. juist door de zigzag die zij per'
trein via Zaandam zouden moeten
maken. Zo begon kort geleden de'
streekvervoerder Enhabo met een di-j
ree te bus tussen Purmerend en Am-i
sterdam. Het resultaat was niet datl
autorijders nu de bus namen, maar
dat de Spoorwegen weer wat klanten
kwijtraakten. 1
Het treinverkeer naar en uit de
Zaanstreek verloopt daarnaast moei
lijk door de aanwezigheid van de
Hembrug. Van elk uur is de Hembrug
13 minuten voor de scheepvaart geo
pend. Daarmee spant deze brug in
Nederland wel de kroon, maar voor
de Spoorwegen is het grote aantal
doorvaarten een grote bron van cüenst-
regelzorg. De brug over de Gouwe
kan het verkeer van Gouda naar Rot
terdam, Den Haag, Utrecht en in
mindere mate dat naar Amsterdam en
Alphen aan de Rijn stagneren, evenals
de Koningshavenbrug in Rotterdam in
de spoorverbindingen naar Zeeland,
Belgie en Eindhoven.
Het zijn niet eens de extra treinen in
de spitsuren alleen die de Spoorwegen
met een bezorgd oog naar ae bruggen
doen kijken. Wat het bedrijf vooral
hoofdbrekens zal bezorgen is de in
vloed van de hogere frequentie en de
brugopeningen op elke poging een
vroeg of laat zonder mankeren ont
staande treinvertraging in de kiem te
smoren. Want ook al zijn veel trajecten
ingericht voor berijden in beide rich
tingen, inhalen is er niet bij omdat er
altijd wel een tegenligger in aantocht
is en aan het iaten uitvallen van
forenzentreinen waarschijnlijk al hele
maal niet te denken valt.
Tegelijk moeten de Spoorwegen reke
ning houden met het uithoudingsvermo
zen van personeel en materieel. Voor
ae regelmatig noodzakelijke vervan
ging van remblokken wordt in Europa
niet de Amerikaanse praktijk toege
past, als gevolg waarvan elk stations-
spoor daar bezaaid ligt met oude
remblokken, maar gaat de hele trein
naar ae werkplaats. NS wil nu de rit
naar de werkplaats voorkomen door
telkens de blokken te laten inspecte
ren. en de trein pas naar de werk
plaats te sturen als zij op waarne
ming aan andere remblokken toe-'
zijn.
In de spits van vrijdagavond wordt
al het niet in reparatie zijnde materie-j
eel ingezet, ook al zal er in ae week op
menig traject schreeuwende behoefte
aan zijn. De oorzaak hiervan is vooral
dat de dienstregeling zo moest wor
den opgezet, dat „personeel en mate
rieel het tot de zomerdienst kunnen
volhouden", aldus de heer Nikkels.
Voor ae verkoop van kaartjes wordt
mede een beroep gedaan op part
timers en gepensioneerden en waar
nodig zullen caravans worden ge-
plaats. Abonnementen kunnen vijf da
gen tevoren worden afgehaald
Weinig marktgericht
Maar wat doet NS om de autorij
der van nu duidelijk te maken dat hij
eerder van huis moet om toch op tijd
op zijn plaats van bestemming te
komen? Hoe vangt NS alle gemopper
van de eerste weken op en wat wordt
met de klachten gedaan? Mr. Nikkels:
„We zijn hard bezig om tijdig gereed
te komen met een girale betalingsmo
gelijkheid voor abonnementen die
snelle verwerking van de aanvraag
garandeert". Daarvoor is een folder
ontworpen die niet aan autorijders
wordt uitgereikt of die huis aan huis
verspreid wordt, maar die men zelf
aan het station zai moeten afha
len.
De heer Nikkels erkent dat zijn be- j
drijf eigenlijk „weinig marktgericht"!
is. Terwijl de telkenjare winstmaken-1
de PTT in regeringszendtijd spotjes
uitzendt over de tv en in soortgelijke
spotjes mannen gordijnen dichtrekken I
omdat er een energiecrisis is. wordt
de kijker in zijn huiskamer nooit!
geconfronteerd met een spotje van dei
Spoorwegen. De heer Nikkels schrijft
dit toe aan het verschil in status!
tussen PTT 'overheidsbedrijf* en NS|
(een NV).
Op een vraag waarom de Spoorwegen
zich nooit presenteren i onbekend
maakt onbemind) zoals de luchtvaart-!
maatschappijen, die er altijd de na-]
druk op leggen hun reizigers ais gas
ten te beschouwen, is het verrassende'
antwoord van de NS'er: .De lucht-1
vaartmaatschappijen hebben hun con
currenten. maar wij hebben eigenlijk
nooit zo'n concurrent gehad". Alsof er
nog nooit een enkele Nederlander in
een auto heeft gezeten.
Er zijn wel maatregelen genomen om
de informatie te verzorgen van ce
reizigers die naar de NS toekomen -
de inlichtingenbureaus op de stations
maar er is nog niets voorbereid]
om op de Nederlander af te gaan die
op een of andere manier op reis
moet. Duidelijk is wel dat men ai:
niet heeft nagelaten in het besef da:
er toch al passagiers genoeg komen,:
want, zegt ae heer Nikkels, „we heb
ben er gewoon nog niet aan ge-I
dacht". 1
maar die papieren werden oonurg
niet erkend door de kampcomman
dant, kolonel Expinoza. Die zei dat hij
met orders van de minister van bui
tenlandse zaken niets te maken had,
noch met bevelen van andere gene
raals of admiraals. Van Lancker blijft
dus voorlopig blijkbaar gevan
gen'-
Na een bezoek van enkele dagen
aan Chili is de algemene conclusie dat
honderden en nog eens honderden
gevangenen eenzelfde lot ondergaan
als de eenzame Belgische gevangene
in het stadion. Er wordt ruim gebruik
gemaakt van de zogenaamde „vlucht-
wet", de „ley de fuga", waarhij politie
ke gevangenen zoals dat heet
„op de vlucht" worden neergescho
ten.
Macaber is dat de gevangenen in
het voetbalstadion in kleine reücn
worden samengeperst als er een voet
balwedstrijd wordt gespeeld. Het ze.
Juich van de tribunes kunnen ze ho
ren. maar hun gejammer dringt niet
door tot de tribunes.
DEN HAAG Do VPRO noemt het
aantal tot nu toe binnengekotnen op
zeggingen (30) en telefonische reac
ties (70. waarvan talrijke posit Ine)
naar aanleiding van de alternatieve
kerstshow „Waar heb dat nou voor
nodig?" van donderdagavond „opmer
kelijk gering vergeleken met de veJo
honderden lelefoontj'-s na vorige pro-
gramma's".
De VPRO is van oordeel da: er na
negen Haché-Servet-shows sprake ia
van een duidelijke gewenr.-lov b:1 het
Nederlandse kijkerspubliek. Tegenover
de opzeggingen kon de administratie
van deze omroep in ce loop van
vrijdag 20 nieuwe leden noteren.
Hoewel P. van der Sander- (KVP)
en G. W. Keja 'WDi direct na afloop
van de show aankondigden vragen
aan de minister te zullen stellen na
overleg me: de fractie, x. n deze -.-ra
gen nog altijd niet bi) de griffie van
de Tweede Kamer gedeponeerd. Het
zie'.' er dan ook naar uit dat de KVP
en de VVD eerst de verdere reacties
van de achterban willen afwachten
alvorens tot politieke --v.~ -g
gaan. .To* nu <-*■ hr a'Ieen K.
Beuker RKPldie karr.erv-.--rzrter
Vondeling kortelings-nog 6000 pro-est-
hanatekeningen, tegen de voorgeno-
men Deense .'Urn over he- liefdesleven
van Jezus Christus overhandigde de
daad bij bet woord gevoegd en 'nog
tijdens ce Serve*show ri'n zes vragen
aan de minister naar Den Haag ge
stuurd.
Desgevraagd blijken ae fracties van
DS'70, GPV. SGP. CKU er. ARP even
min behoefte aan het stellen van
vragen te hebben.
