n
PROVINCIALE ZEEUWSE COUR!
VREDESGESPREK IN z.
GENEVE BEGONNEN I
Olievoorraden bleven op peil
PZC
Commissie Oosterschelde beluisterde
'laatste woord' voor- en tegenstanders
Felle betoging bij
begrafenis Blanco
r~~o
den uyl en lubbers coördineren oliebeleid
ONBESTENDIG
NAAR
DE KERST
"vandaag in
[de krant
Franco niet aanwezig bij plechtigheid
Dr. Stuyt wordt
dir.-generaal
van Rode Kruis
VEEL REACTIES
OP 'DE STORM'
Wijze mannen
Gouden zwaard
met 300 diamanten
uit Theems
Spils 6? NS:
geen bejaarden
pagina 3
j j]6e jaargang - nummer 302
Zaterdag 22 december 1973
Goeie Middenstand Centrale
AU» ltd«n u pr*tlig« kmldoqrn
ittpotdig 1974
GOES KOOPCENTRUM VAN ZEELAND
MET PROPAGANDA EN VERKIEZINGSTOESPRAKEN
(Van onze speciale verslaggever)
GENÈVE De openingsdag van de vredesconferentie in Genève over het Midden-Oosten is een dag
van propaganda en verkiezingsspeeches geworden. Alle oude en bekende theorieën werden aange
voerd, zowel door Israël als de Arabische staten. Israëls minister van buitenlandse zaken Eban.
die gedurende de morgenzitting zeer zenuwachtig was, had het over de Arabische terreur, over Is-
raëls bereidheid om vrede te sluiten, en over de agressiviteit van de Arabische landen. „Israël kan
geen vrede hebben als het blijft domineren, gebieden bezet houden en het militair de Arabische
wereld blijft bedreigen.
Ilrieyesprek
in lie aliilij
IX- commissie
GENèVE Overzicht van de zaal
In het Palais des Nation in Genève
waar de vredesconferentie oven-
het Midden Oosten is begonnen.
De lege stoelen links op de voor
grond waren bestemd voor de der-
Hot felst viel Jordanië uit: het
bleek dat dit land ook min of meer
namens Syrië sprak, kennelijk het
resultaat van het bezoek van koning
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De voorraad olie in ons land is in december nagenoeg op peil gebleven, ondanks het
feit dat de afleveringen van nieuwe olie zich op 30 procent lager peil bevonden dan in de vergelijk
bare periode vóór de olieboycot en olie-aanvoerbeperkingen. Oorzaak: minder export, minder tran
sito-verkeer van olie.
Als de aanvoer in januari zich e
wel op hetzelfde peil zal bewegen als
in december, zal het ondanks benzine
distributie en verdere beperkingen
niet te vermijden zijn dat de olievoor
raden in ons land teruglopen. Er is
dus, aldus de premier vrijdagavond
na de ministerraadsvergadering, alle
aanleiding om de vinger aan de pols
te houden.
(Van onze weerkundige medewer
ker)
Rond deze kortste dagen van
het jaar blijjt het wisselvallig
winterweer, waarbij de tempera
tuur overdag iets boven normaal
ligt. Er zijn geen aanwijzingen
dat wij voor de kerst nog in een
periode van kouder weer terecht
zullen komen. Boven Engeland
ligt het centrum van een zeer
omvangrijk lagedrukgebied, dat
ook bij ons de barometer vrij
laag houdt. Dit systeem komt
iets dichter bij de Noordzee te
liggen met als gevolg dat tijdens
het weekeinde de kans op buien
gaan toenemen.
In Scandinavië is het onbesten
dig winterweer, met plaatselijk
sneeuwval. In de bergen van de
Alpen staat nog een stormachtige
zuidenwind. De vorstgrens ligt
daar dichtbij 2000 meter hoogte,
zodat het in de dalen overdag
flink dooit. Veel regen valt er in
een deel van Noord-Italië en hier
en daar in Zuid-Frankrijk, waar
uit wel blijkt dat het de depres
sies zijn die momenteel hun
stempel drukken op het winter
weer in het grootste deel van
Europa.
Nieuws uit Zeeland op de
pagina's 2, 4, 5, 6, 7 en 9.
Binnen- en buitenlands
nieuws op de pagina's 1, 3
en 10.
Sport op pagina 11.
Radio en t.v. op pagina 13.
Financieel nieuws op pagina
15.
En in de
zaterdagkrant
pag. 17 Zeeland als decor,
pag. 18 Dubbelinterview met mgr.
dr. A. Simonis en dr.-G.
Gijsen over omstandighe
den en personen rond de
geboorte van Jezus:
Stemmen uit de Kerken-
pag. 19 Ontheemden in een twee
de vaderland,
pag. 21 Graven in verdronken
land.
pag. 23 Veertig jaar geleden land
de op Schiphol in een
sneeuwstorm de KLM-
machine 'Pelikaan', na
een recordpoetvlucht naar
en van het toenmalige
Nederlanda-Indië.
pag. 25 Louis Paul Boon schreef
een ongewoon Kerstver
haal of de ware geschie
denis der bende van Jan
de Lichte.
pag. 27 PZC-kerstpuzzel;
Met Kerstmis op zee.
missie, die belast is met de bestude
ring van de oliecrisis, opdracht heeft
gegeven zo spoedig mogelijk een ad
vies nit te brengen over de invoering
van zomertijd in Nederland, in nauw
-^overleg met de andere Beneluxlanden.
Premier Den Uyl kondigde verder aan
dat het tekort aan propaangas voor
de bouw voorlopig is opgeheven. Of
de bouw nu voortaan op voldoende
propaangas zal kunnen rekenen is ech-1
ter niet met zekerheid te zeggen.
Bij het luchtverkeer is intussen een
duidelijk tekort aan vliegtuigolie opge
treden, reden waarom de Europese
luchtvaartmaatschappijen tot beper
kingen van het vliegverkeer zijn ge
dwongen. De minister-president en mi
nister Lübbers zullen voortaan de
kwestie van de oiieschaarste binnen
het. kabinet coördineren en gezamen
lijk de gegevens in hun verdere ont
wikkeling volgen. Het kabinet heeft
besloten personenauto's die op diesel
rijden niet onder de distributie te
brengen. Wel zullen de ruim 42 000
auto's aan beperkingen worden onder
worpen, zoals ook het vrachtvervoer,
dat zich aan een snelheid van 80
per uur zal moeten houden, ore.
daarmee een enorme besparing
diselolie bereikt kan worden.
Zomertijd
De overheid zal de eerste weken
van de distributie niet zelf de in-
verkoop van bonnen, die door auto
mobilisten te koop worden aangebo
den ter hand gaan nemen. Zoals ge
meld is de handel in benzinebonnen
vrij en het kabinet heeft besloten
eerst eens te bekijken hoe dat zich in
de praktijk ontwikkelt.
Als mocht blijken dat er grote on
rechtvaardigheden door ontstaan, dan
zal alsnog ingegrepen worden. Over
de herichten die overal de ronde doen
over zeer grote olievoorraden in ons
land, zei de premier, dat die kunnen
ontstaan omdat men zich niet reali
seert dat de export en het transitover-
keer wat vertraagd zijn maar niet
blijvend afgeremd kunnen worden. De
olie in entrepot is overigens nooit het
eigendom geweest van Nederland en
is altijd voor andere landen in de
EEG, waarvoor Rotterdam de natuur
lijke aanvoer- en doorvoerhaven
is.
MEERCHILENEN
DEN HAAG Nederland heeft
weer een kleine 50 vluchtelingen opge
nomen uit Chili. Daarmee is het aan
tal vluchtelingen en bannelingen uit
andere Zuidamerikaanse landen, die
eerst een toevlucht hadden gezocht in
Chili, gestegen tot 200.
Ook bij de aflevering van de han
delsvoorraden is een beperking opge
treden, wat de indruk wekt dat er
ruim olie voorhanden is, aldus de
premier. Dank zij de beperkingen in
het energieverbruik, het omschakelen
van elektriciteitscentrales op gas, en
de beperking in het benzinever
bruik is het gelukt de ijzeren voor
raad van 65 dagen op peil te houden,
en daarnaast de werkvoorraad voor
de raffinaderijen. Hierbij moet even
wel wel bedacht worden, dat die niet
alle op topcapaciteit werken.
MADRID (RTR, AFP) Onder
het uitroepen van de leuze 'Het
leger aan de macht' hebben on
geveer 15.000 rechtse Spanjaar
den vrijdagmiddag een felle de
monstratie gehouden in het
centrum van Madrid.
crawi van de_vermoorde premier werd
door de hoofdstraten van Madrid ge
dragen naar de begraafplaats bij het
El Pardo in de buitenwijken van de
hoofdstad. Admiraal Blanco werd met
volle militaire eer begraven. De 81-ja-
rige generaal Franco was niet aanwe
zig maar liet zich vertegenwoordigen
door zijn opvolger prins Juan Carlos.
Enkele demonstranten droegen leuzen
Zie slot pagina 3 kolom 3)
Hoessein aan Damascus. Rifai was de
enige die Syrië met name noemde, en
ontruiming van de hoogten van Golan
eiste.
„Niemand sprak eigenlijk tot de
conferentie, maar tot de achterban",
merkte de oriental's- en Midden-Oos
tenexpert Eric Rouleau op. ..De Egyp-
tenaren moeten bewijzen dat ze goede
nationalisten zijn. zeker nu de Syriërs
niet zijn gekomen Jordanië moet be
wijzen dat het zelfs rationalistischer
is dan de Palestijnse bevrijdingsorga
nisatie, en Israël zit over enkele da
gen met verkiezingen.
Scheldpartij
Het ging zelfs zover, dat de Egypti
sche woordvoerder Basheer op een
persconferentie ra de toespraak van
Eban zich direct in de verkiezings
campagne ging mengen, door de Is
raëli's te waarschuwen voor hun mili
taristische leiderschap. Toen was de
eerste dag van de conferentie al ver
worden tot een ordinaire scheldpartij
tussen Eban en Fahmi eerst, en op
een Egyptische persconferentie later.
„Geen enkel constructief woord is
over Ebans lippen gekomen", zei de
heer Foead. redacteur van het Egypti
sche blad Al Achram. „Israël erken
nen? Welk Israël, waar zijn Israëls
grenzen, hoe kunnen we een land
erkennen dat geen enkel reëel voor
stel doet, en dat geen grenzen
heeft?"
Prof. Shamir, directeur van het Shi-
loach Instituut in Tel Aviv, een insti
tuut dat research doet in Arabische
zaken, was milder gestemd. „Die ope-
ningsspeeches hebben een specifiek
doel en dat hport^r bii- JVVat., positief
klonk in de rede van Fahmi is, dat hij
sprak over een zakelijke aanpak- Dat
betekent: geven, en nemen". Opmerke
lijk was dat Eban niet fel tegen de
MADRID Duizenden mensen,
onder wie hoge regeringsvertegen
woordigers, leden van het Corps
Diplomatique en Falangisten, wa
ren vrijdag op de been tijdens de
uitvaart vtm de Spaanse premier
Luis Carrero Blanco, die donder
dag door een bomaanslag om het
leven kwam.
Russen uitviel, zijn oonlerenticburen.
Eban en Gromyko schudden
zelfs voor het begin v:;i ó<- middag/,;',
ing de hand.
Na de middagzo was Eban wei
zeer kwaad op W;-.!-i:-.e!m. Grorr.yzo
had gevraagd of er zaterdag
substantiële zaken gesproken kon
worden als een van de deelnemer; da:
zou voorstellen. Da- - Waldhetm
mee akkoord, me* het oat ex
al substantiële izJr.'-u berde
bracht kunnen worden al- een -
nser dat zou voorste'.it-:. r.i-i
op gestaan dat er voor de -che
verkiezingen geen substantiële zaken
behandeld zouden word er
Met spanning waren de toespraken
van Gromyko en zijn Amen kan n-.'-
ambtgenoot Kissinger verwacht.
Waarnemers menen dat voor een op
lossing overeenstemming tussen de
Sowjet-Unie en de VS nog belanznj-
ker is dan de instemming van de
rechtstreeks betrokken landen.
Gromyko verzekerde de Arabieren,
dat de Sowjet-Unie de eis van volledi
ge terugtrekking van Israël uit alle
sinds 1967 bezette gebieden blijft Steu
nenHij zei echter ook met rat: rak
dat volledige territoriale onschend
baarheid en nationale soeverein:-ei-
voor alle landen in het Midden-Oosten
moeten worden gewaarborgd „dat
geldt ook voof Israël".
Kissinger, die de conferer/ie in een
serie moeilijke onderhandelingen had
voorbereid, drong aan op een 'daad
van verzoening' voor de volken var
het Midden-Oosten.
Tijdens de rede van Gromyko luis
terde Eban oplettend en geconcen
treerd. Tijdens de toespraak van Kis
singer -werd hij echter onrustig en
begon hij met aijn raadslieden tc-
confereren. Hij had blijkbaar van Kis
singer Iets anders en positievers voor
Israël verwacht. Men kreeg de indruk
dat Kissinger nader tot de Arabieren
dan tot de Israëliërs was gekomen.
Vandaag wordt achter gesloten riet:
ren over procedurele zaken gespro
ken. Het is niet waarschijnlijk da' er
ook zondag of maandag vergaderd
wordt, zodat de inleiding van deze
oonferentie waarschijnlijk vandaag is
afgelopen. Wat Syrië betreft werd de
komedie perfect opgevoerd. De Syri
sche tafel stond leeg, tussen die van
Rusland en Jordanië in. Zelfs de
Blaasjes water stonden ingeschonken,
alsof de Syriërs nog ieder moment
konden binnenkomen.
Er was 's morgens nog enig opont
houd geweest vanwege de conferen
tietafel: Israël was tussen Egypte en
Jordanië geplaatst, en vond dat wat
benauwend. Er was vrat gekibbel
over. maar uiteindelijk werd de
knoop doorgehakt en de bordjes wer
den eenvoudig omgewisseld.
Hoofdredacteur Mohammed Hassa-
(Zie slot pagina 3 kolom 6)
>r- als tegensUn-
sn de afsluiting
r Oosterse belde
lobben gisteren In Middel
burg het volle pond gefcr©-
ïen van de commlvue, die
elder leiding van mr. J,
Klaatew over dit proj
nng moet nipporterer
hield namelijk gl'teren ui de Miauw»
burg se Abdij een hoorzitting, een bij
eenkomst die in alle rust en zakelijk
heid verliep. Voor een groot deel was
dat te danken aan de bekwame leiding
van de voorzitter: hij zorgde voor een
soort 'drieg esprek'. waaraan werd
deelgenomen door de commissie, de
'gehoorden' en de publieke trib w Zo
kreeg ieder gelegenheid zijn zegje te
doen. zowel vóór als tegen de afslui
ting.
Met deze hoorzitting werd het infor
matieve deel van het werk der
commissie afgesloten: de komoo-
de anderhalve maand gaat zij hard aan
h«t werk om het definitieve advies aan
nu raar uitziet zal het wel f-n een-
Stemmig advies worden, al zal het mo
gelijk zijn dat Individuele leden k
de accenten
hun medeleden. Uit
de rapportering zal
dat moeten blijken.
Maar deze verschil
len zullen raar
de voorzitter zei te
vermoeden niet
met een meerde,
i dan
fiantlijn
DEN HAAG - Dr L B. J. Stuyt. oud
minister van volksgezondheid en mi
lieuhygiëne wordt directeur-generaal
van het Nederlandse Rode Kruis.
Hij is de opvolger van de heer A. van
Emden, die 16 september 1974 me",
pensioen gaat. Daarop vooruitlopend
is dr Stuyt per 1 januari benoemd tot
adviseur van het dagelijks bestuur van
het Nederlands Rode Kruis.
HOORZITTING VOOR UITBRENGEN VAN ADVIES
MIDDELBURG De Commissie Oos
terschelde, die half februari volgend
jaar aan de regering rapport zal uit
brengen, heeft vrijdag in het Abdij
complex te Middelburg vooral en om
standig aangehoord hoe in Zeeland bij
voor- en tegenstanders van de afslui
ting van deze zeearm wordt gerea
geerd op de stormvloeden van de
afgelopen weken. Met dit "laatste
nieuws' uit. het gebied zelf over
wat commissievoorzitter mr. J. Klaas-
esz noemde 'de onvoorziene om
standigheden' en de belofte dat nog
enkele rapporten op komst zijn kan
de commissie nu haar informaties
over de kwestie afronden en aan het
advies gaan werken.
„Het is eigenlijk nuttig voor ons dat
die storm juist nu gekomen is. Daar
uit zijn dingen naar voren gekomen
die ons nog niet direct bekend waren.
Voor het overige hebben we vandaag
niet veel nieuws meer gehoord. Er
zijn hier en daar nog wat accenten
gevallen". Dat was na afloop van de
hoorzitting op een persconferentie de
algemene indruk van mr. Klaasesz,
die voor zijn gewaardeerde leiding
van deze bijeenkomst aan het eind
van de bezoekers zelfs een applausje
kreeg. Zeii noemde hij de hoorzitting
een 'schoolvoorbeeld' van hoe het in
dergelijke controversiële kwesties
kan. „Iedereen heeft naar voren kun
nen brengen wat hij op zijn hart had".
Zoals hij al eerder te kennen had
gegeven kondigde mr. Klaasesz aan
dat de Oosterschelde-commissie in
haar advies aan de regering niet met
één oplossing zal kunnen volstaan.
.Als het kabinet om een of andere
reden die oplossing niet kan gebrui
ken zal er een 'naast-beste mogelijk
heid' j^weten zijn. Er zijn wel 35
varianten, maar we zullen de regering
vier of vijf oplossingen voor dit Oos-
terscheldeprobleem aan de hand doen-
Elke oplossing zullen wij ook verge
zeld doen gaan van een globale kos
tenraming en dan zou het wel eens
kunnen gebeuren dat de ene oplossing
in onze ogen een miljard duurder is
dan de andere. Ook kan het best zijn
dat het mogelijk is de definitieve
beslissing over een bepaalde oplossing
nog even uit te stellen, omdat er
plannen bij zijn die nog veel onder
zoek vereisen". Mr. Klaasesz liet op
de persconferentie ra afloop weten
dat de naar hem genoemde commissie
over het advies geen overleg zal ple
gen met de regering. „We maken het
rond. zeggen Tiier hebt u ons verslag'
en gaan daarna met vakantie".
Over twee zaken, die op deze hoorzit
ting voortdurend aan de orde zijn
geweest de gevolgen van de storm
en het idee van de 'Keetendam'
werden na afloop nog enkele opmer
kingen gemaakt.
Keetendam Ir. J. L. Klein (water
bouwkundig deskundige): „Het
was een al lang bekend plan. De
voordelen en nadelen zijn ook eer
der al uitvoerig uiteengezet. Nu
hebben we wat duidelijker cijfers
op tafel gekregen (het resultaat
van een onderzoek, zie pag. 6).
Het bezwaar van een dergelijke
dam voor de scheepvaart is niet
eens genoemd".
Storm waarschuwing. Mr. Klaasesz:
.De voorstanders van een open
Oosterschelde vragen vaak aan
dacht voor een beter waarschu
wingssysteem. Zij achten dan de
kans op de omvang van een ramp,
zoals die in 1953 voorkwam, uitge
sloten. Er heeft zich nu een unieke
situatie met die storm voorgedaan.
Het was een smalle trog. die
kwam net heel beroerd in de Oos
terschelde. Zo ligt de zaak feite
lijk. Het net voor de waarschu-1
wing is niet dichter dan de mazen
die erin voorkomen".
Depataties
Voor de hoorzitting van de Commis-
sieOosterschelde waren gisteren vier
deputaties uitgenodigd. In de morgen
uren verschenen de vertegenwoordi
gers van de georganiseerde landbouw
in Zeeland en van de Zeeuwse Water-
schapsbond (met name de dijkgraven
•ran de waterschappen rond de Ooster
schelde). 's middags was eerst het
woord aan het Comité- Samenwerking
Oosterschelde, daarna kwam een de
putatie van de verschillende frac: s
in de staten van Zealand, he: les
kwam het college vah gedeputeerde
staten. Tussendoor mochten ook de
burgemeesters van Bruinisse, de heer
G. Hokken en van Reimersv/aa:mr.
C. Pijl Hogeweg. de commissie nog
van hun laatste reacties op de hoogte
stellen.
(Voor meer nieuws over
de Oosterschelde-hoorzit-
ting zie pagina 6).
i groot zijn dat
ei&srapport en
minderheidirapporl behoeft te wor
den gewerkt. Bovendien zal het stuk
niet één, maar een reeks mogelijkhe
den opsommen, te beginner» met de
oplossing die naar het oordeel van de
commissie de grootste prioriteit krijgt.
Met het uitbrengen van het rapport
medio februari :s de taak van de
oommissie geëindigd en Is het woord
aan regering en parlement.
Tijdens een korte persconferentie na
afloop van de hoorzitting werd
nog met nadruk geïnformeerd naar
de onafhankelijkheid van de commis
sie. Mr. KlacMisz deed daarover oen
aantal stellige uitspraken, waaruit wij
een tweetal naar voren willen halen.
In de eerste plaats wees hij er op dat
de commissie zich niets heeft aange
trokken van eventuele voorkeuren die
bij bet departement van verkeer en
waterstaat aanwezig waren en even
min heeft zij de huidige werksituatie
in de overwegingen betrokken Met an
dere woorden: de grote bedragen die
reeds zen de afsluiting zijn besteed,
hebben de commissie volstrekt met ge
ïmponeerd. Dat was niet haar zaak.
In de tweede plaats rapporteert de
commissie zonder dat zij nader over
leg pleegt met de minister van verkeer
en waterstaat. Het concept-rapport
wordt niet met hem besproken, het
komt bij hem op tafel en dan is het
verder zijn zaak, zo stelde de commis
sievoorzitter.
Op dat moment is het inderdaad de
zaak van regering en parlement.
De minister zal namelijk moeten
overwegen wat hij met het rapport
gaat doen: gaat hij er nog mee naar de
raad van de waterstaat of naar het
provinciaal bestuur van Zeeland,
brengt hij naar aanleiding van het ad
vies een eigen nota voor de kamer
uit? Dat zal wel mede afhangen van
de inhoud van het stuk en daarover
valt op dit ogenblik volstrekt niets te
zeggen. Er is slechte één zekerheid: er
is een inderdaad onafhankelijke com
missie aan het werk. Vermoedelijk
zullen al diegenen, die gisteren in cie
commissiekamer van de Middelburgse
Abdij aan de discussie hebben deelge
nomen. vertrouwen hebben gekregen
in de wijze waarop deze commissie
opereert. Destijds is gezegd dat zij uit
'wijze mannen* zou moeten bestaan,
onafhankelijk denkende figuren, be
reid om in alle objectiviteit de voors
en tegens van Oosterschelde-afsluiting
nader te overwegen. Gisteren is de
commissie in de confrontatie me: ae
direct-belang'nebbenöen met grote wijs
heid en Terughoudendheid opgetreden.
Dat is bij dit onderwerp een groot
pluspunt. Voor de komende maanden
zou dat met het oog op de discussie
buiten de commissie ook nog wel een
voorbeeld kunnen zijn.
LONDEN (L'PI) Dt 25-jarige
duiker Roger Coyle dook enkele
dagen geleden in de Theems en
kwam boven met een naar het
leek stuk metaal van weinig
waarde. Later bleek het evenwel
een massief zouden zwaard te
zijn. bezet met 300 diamanten.
Museumdeskundigen schatten de
waarde ervan op enkele tonnen
en zijn van mening, da: het het
zwaard kan zijn, da; lord Nelson
ten geschenke kreeg ra de slag
op de Nijl in 1758.
„Toen ik he: stuk ui: de rivier
oplaaide dacht ik da: het waar
deloos was", aldus Coyle. ..Toen
streek mijn vriend het tegen de
spiegel van mijn auto waarbij
het glas krassen ging vertonen.
Dat bracht ons op he: idee, cat
er sprake zou kunnen zijn van
diamanten".
Coyle, die het zwaard het groot
ste kerstgeschenk vind:, ca: hij
ooit kreeg, wacht thans op een
oordeel van ce rechtbank m ce
hoop, dat de kostbare vondst
hem toegewezen word:
