„Streng milieubeheer is nodig uit economische overwegingen" mm gigF r Compromis afsluiting van de Oosterschelde BiHELLR 6EBR. MULDER „Is het echt waar, ABN, dat ik bij u kan kiezen uit elf verschillende spaarvormen, met tot ^y% rente?" Dijken ophogen en versterken Kerstmiddag van het Rode Kruis LjPAG 21 DECEMBER 1973 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 19 'BEKEERDE' ANTWERPSE ECONOOM PROF. DR. P. H. VIRENQUE MILIEUGOEDEREN WORDEN SCHAARS" «fTVVERPEN „Waneer de bedrij en die zich op de linker Scheldc- „vér vestigen, dezelfde graad van mi- Lyerontreiiiigfng veroorzaken als de fabrieken op de rechter Sclielde-oever Ln is er een goede kans dat het ^ton - balensaldo negatief zal zi.jn. tiet nationaal produkt zal stijgen tnjar de welvaart zal achteruitgaan. In deze omstandigheden zou een risi- (0neutrale overheid van het project moeten afzien". tiet deze en andere conclusies, neer- plegd in het hoek 'Haveninvesterin- pn' op de linker Schelde-oever', heeft Antwerpse econoom prof. dr. P. H Virenque, nogal wat opschudding ver oorzaakt in havenkringen en het Bel- psche Waesland. Zijn visie op de jelgische industrialisatiepolitiek is tooral opmerkelijk omdat hij als eco- poom verbonden is geweest aan de totstandkoming van het gewestplan gt,Niklaas-Lo keren, waarin onder meer het linker Schelde-oeverproject |s opgenomen. Dat plan heeft hij ook ran zijn handtekening voorzien, ■gen bekeerde' econoom dus. In fo- njmdiscussies met onder anderen ghepen Leon Delwaide van Antwer pen is daarop ingehaakt. Prof. Viren- illrect mee naar voren. Ik heb toen jeaegd dat ik in de loop der jaren jeëvolueerd ben. Ik ben milieubewust geworden. Delwaide zei toen: .Daar hüd je eerder mee aan moeten ko men. Nu is het te laat". Mijn ant woord' lag voor de hand: „Beter laat dan nooit". Met enig genoegen stelt hij vast: „Wetenschappelijk is er nog niemand geweest die de studie heeft kunnen aanvechten. Ik geef cijfers die zij niet geven. Ze zeggen alleen maar: „Het ml zo'n vaart niet lopen" en dergelijke antwoorden. Zakelijke argumenten hanteert men echter niet.". Medestanders ontmoet hij voorname lijk in de hoek van de milieubescher mers en biologen, .die tot hun groot genoegen hun roep om een streng milieubeleid verwoord zien door de voorzitter van het departement van economische wetenschappen van de universitaire faculteiten Sint Ignatius te Antwerpen. „Prof. A. Heyndrickx, een man die een grote invloed heeft bij het afgeven van vestigingsvergun ningen, was er eg blij mee. De biolo gen hameren reeds lang op een goed milieubeheer. Daar is weinig naar ge luisterd. Het was niet concreet en dat ls het nu wel", aldus Virenque. W» - Hieuwe schaarste In de studie, waaraan talrijke weten schapsmensen meewerken, gaat men er vanuit dat er in de geïndustrialiseer de westerse wereld een nieuwe schaarste is ontstaan: milieugoederen. Prof. dr. Virenque: >rAls eerste eco- MOrti in België heb ik tot vervelens toe geroepen dat milieugoederen in de» gebieden in deze tijd economi sche goederen zijn. Zuivere lucht, hei- ter water, onbezoeldeldë bodem, ruim te voor recreatie, groen en ongerepte Bituur zijn schaars geworden en dus «onomische goederen. Deze 'nieuwe' economische goederen hebben tot nu toe geen in geld uitgedrukte prijs. Ze worden gebruikt zonder er voor te betalen. De kosten die echter nodig lijn om het milieu te beschermen of te herstellen moeten echter wel dege lijk in een kosten batenstudie ver werkt worden. De externe nadelen n een dergelijk project bestaan on- !r meer uit de kosten van het zuive ren van de lucht, water en bodem, de aanlegkosten van recreatiegebieden, van wegen en ondergrondse parkeer plaatsen en de kosten van het wegne men van de geluidshinder. Deze kos ten moeten van het nationaal produkt afgetrokken worden". De heer Viren que vindt tevens dat de overheidsuit gaven voor het milieubehoud niet bij het nationaal produkt gevoegd mogen worden, zoals nu wel het geval is. berekeningen Via uitgebreide en ingewikkelde bere keningen, zijn de samenstellers van het boekwerk prof. dr. Virenque, drs. W. Nonneman en drs. G. Blau- wens tot de slotsom gekomen dat de verhoging van de markt econo mische welvaart door de haveninves teringen op de linder Schelde-oever 3.420 miljoen Belgische francs gToter zal zijn dan indien een zelfde bedrag elders in de niet-vervuilende industrie- en werd geïnvesteerd. Dit cijfer is echter niet gecorrigeerd. Met andere woorden de in geld uitge drukte nadelen van de milieuveront reiniging zijn daar nog niet in verdis conteerd. Prof. Virenque verwacht dat het saldo negatief zal uitvallen indien met dergelijke nadelen wel rekening wordt gehouden. Dat houdt naar zijn mening in dat de economische wel vaart van de gemeenschap groter zal zijn als het havenproject niet zal worden uitgevoerd. „Het heeft heel veel moeite en tijd gekost om aan dat getal van miljard te komen. Voorstanders van een verdere industrialisatie op de linker Schelde-oever hebben dat getal natuurlijk direct aangegrepen om daarmee htm gelijk te bewijzen. Dat gaat niet op. Het is een voorlopig saldo. De balans slaat helemaal om als de milieuverontremgiging in studie wordt betrokken". Welzijn en welvaart Prof. Virenque heeft door middel van die studie nadrukkelijk geprobeerd om het milieubeheer uit de emotione le sfeer te halen. Hij constateert een enorme spraakverwarring over de be grippen 'welzijn' en 'welvaart'. Hij licht het toe: „Ik ben bezig met welvaart. Niet met welzijn. Welvaart wordt bepaald door de hoeveelheid en de kwaliteit van de economische goe deren. Daar vallen dus ook de milieu goederen onder. Welzijn is een subjec tief begrip. Dat is geluk, je prettig voelen. Maar nogmaals: ik ben bezig met welvaart. Vanuit mijn redenering wil bijvoorbeeld een stijging van eco nomische groei van 5% met zeggen dat de welvaart met 5% is toegenomen. Je houdt alleen rekening met de geprijs de economische goederen. Je hebt op een plaats waar je geen last van luidshinder hebt meer welvaart. Niet meer welzijn dus, maar meer welvaart. Ik noemen een welvaartsstijging van één procent per jaar aanvaardbaar. Meer niet. Dan kun je de zaak in de hand houden. De laatste jaren is de economie echter achteruit gegaan om dat er geen rekening is gehouden met ADVERTENTIE Wij stellen voor Een volkomen nieuw ontwikkelde vochtvasthoudende cosmetica serie. Nadere informaties en adviezen verstrekken wij U gaarne. DROGISTERIJ PARFUMERIE Korte Kerkstraat 17 - Goes - Tel. 01100-5517 de niet geprijsde economische goede ren". Drempel bereikt Volgens prof. Virenque gaan een maatschappij-kritische houding en mi lieubewustzijn hand in hand. De heer Virenque: „Het is duiteindelijk een politieke beslissing. In Antwerpen is de drempel bereikt. Je moet de mi lieuvervuilende industrieën inderdaad zoveel mogelijk concentreren, grens van het toelaatbare is nu echter gehaald. Dat zie ik. Ja, en dan zegt Delwaide dat er maatregelen genomen v/orden. Dat zie ik. Hij moet dat. eerst maar eens aantonen. De praktijk leert dat de bedrijven zich er weinig van aantrekken. De rommel wordt nu in de weekeinden en 's nachts geloosd". „Dat kun je aan de lucht zien. De ervaring heeft dus geleerd dat de fabrieken op de rechter Schelde-oever him verantwoordelijkheid niet aankun nen. Ze doen er alleen maar iets aan ais de regering maatregelen neemt. Het privé-initiatief is er tot nu toe alleen maar op uit geweest om zo veel mogelijk geld te verdienen. De concurrentie tussen de verschillende bedrijven is ook debet aan de milieu verontremgiging. De prijzen van de produkten zijn veel te goedkoop om dat de niet geprijsde economische goederen er niet in zijn verwerkt. Aan het herstellen van het milieu en het voorkomen van milieuschade is vrij wel niets gedaan op de rechter Schel de-oever". Beter stoppen Overigens keert prof. dr. Virenque zich niet tegen elke uitbreiding op de linker Schelde-oever. een zich snel uit breidend industriegebied even over de Zeeuws-Vlaamse grens. Wel heeft hij duidelijke reserves en eist hij dat er nu eindelijk eens maatregelen worden genomen tegen milieuverontreingiging in België. „Als de uitbreiding op de linker Schel de-oever zich in dezelfde richting ont wikkelt als op de rechter Schelde- oever kan men beter stoppen. Dan zie ik er totaal geen heil in. Men zal veel strengere maatregelen moeten nemen voor het milieubehoud zowel op de linker als op de rechter Schelde-oever. Er moet dus eenheid van havenbeheer komen. Daarnaast zal men op de linker Schelde-oever veel selectiever te werk moeten gaan met het aantrek ken van bedrijven. De grens is name lijk al bereikt. Bovendien moet men niet meer met grond smijten zoals op .Pfa Een beeld van de werkzaamheden op de linker Scheldetcever: stoppen of Voorgaan? „zeeland ZEELAND KRIJGT GULDEN VAN OPBRENGST Z0MERP0STZEGELS VLISSINGEN" Zeeland krijgt 6.387 van de totale opbrengst van de zomerpostzegel* In 1873, Volgens de, stichting comité voor de /omerpostze- gels ls de opbrengst in 1873 trouwens, wel meegevallen: er Is 527.000 voor] verdeling beschikbaar. In 1872 was de hoogte: van dit bedrag 197.000. Van, die 6.387 stelt de Stichting Zeeland de helft beschikbaar voor culturele] doeleinden en het restant ls voor sociaal-medische en maatschappelijke doeleinden. De Stichting Zeeland stelt een lijst samen met de objecten die volgens hen een geldelijke toewijzing verdie nen en deze lijst wordt voorgelegd I aan de commissaris van de koningin, mr. J. van Aartsen. Dat gebeurt voor 1 maart 1974. Omstreeks juni Ls dan het advies van de commissaris be- kend. Van de totale opbrengst gaat veertig j procent naar landelijke instellingen en organisaties voor gezondheidszorg, maatschappelijke en culturele zorg; veertig procent gaat naar Nederlandse plaatselijke of regionale instellingen van soortgelijke strekking: 20 procent voor dergelijke instellingen, die in overzeese rijksdelen werken. De zomerpostzezels van '74. een cultu rele serie over literatuur, muziek, to neel, en ballet, de 50 Jaar geleden overleden schrijver Herman Heijer- men en bet muziekconcours in Kerk- rade. worden verkocht van dinsdag 23 april tot zaterdag 1 juni. De definitie ve ontwerpen staan nog niet vast. Wel de ontwerper: Jelle van der Toorn Vrijthoff. Rnilavond 'Philatelica' MIDDELBURG De internationale postzegelvereniging Philatelica afde ling Middelburg houdt donderdag 27 december vanaf half acht de maande lijkse ruil- en vergaderavond in ge bouw De Schakel, Bachtenst.eene in Middelburg. Er zal ook een verloting worden gehouden. rADVERTENTIE de rechter oever is gebeurd". „Er zal hard en eerlijk onderhandeld moeten worden en de grond zal in; erfpacht uitgegeven moeten worden.: Indien de komst van bepaalde bedrij ven een te grote milieubelasting bete kent, zuilen ze domweg moeten wor den geweigerd. Tevens zal er een effectief controlesysteem moeten ko men. Overtreders zullen zwaar ge straft moeten worden". Ook wil hij dat er duidelijk wordt afgerekend met het 'fabeltje' dat pe trochemische bedrijven zich alleen aan diep vaarwater willen vestigen. „Uit een onderzoek is gebleken dat de overgrote meerderheid van de bedrij ven op de rechter Schelde-oever niet aan diep vaarwater is gebonden. Dat motief kwam pas ver achteraan. Gun stige vestigingsvoorwaarden en het achterland spelen een veel grotere rol dan de ligging aan diep vaarwater". Prof. Virenque spreekt de hoop uit dat er snel een gecoördineerd Euro pees havenbeleid komt met daaraan vastgekoppeld een goed milieubeheer. „Het is de hoogste tijd dat het niet bij woorden, wetenschappelijk onder zoek en informatie blijft maar dat er politieke beslissingen worden geno- „Sterker nog, niet elf maar twaalfl" Algemene Bank Nederland De ABN schenkt voor de Nationale Puzzelactie 1973/74 iedere week 5 spaarboekjes met een eerste inleg van f500,- en 25 spaarboekjes met een inleg van f 100,-. „lezers schrijven Jjf In de afgelopen dagen als men de kranten er op naleest hebben wij weer een kritieke periode achter de rug wat betreft de stormvloeden. Wij allen voorstanders en tegenstanders voor het openhouden van de Ooster schelde hebben met bezorgdheid de abnormaal hoge waterstanden ge observeerd. Wij allen hebben ons be dreigd gevoeld, dat er weer een over stromingsramp als in 1953 zou plaats hebben. Wij zowel de voorstanders als de tegenstanders voor het open houden van de Oosterschelde heb ben ons gerealiseerd, dat, indien er een calamiteit had plaatsgehad, wij allen in hetzelfde schuitje hadden ge zeten. Dit is iets, dat ons gezamenlijk bindt. Ondanks alles (en ook ondanks mijn persoonlijke angst) blijf ik toch voor stander voor het openhouden van de Oosterschelde, of, als u dit genuan ceerder vindt, tegenstander van de af sluiting van de Oosterschelde! Daarvoor heb ik mijn redenen, welke beslist niet op emoties berusten, doch puur wetenschappelijk gefundeerd zijn. Hierover uit te weiden in dit verband, zou in dit stuk te ver gaan. U kunt ze in talloze publikaties ook van rijkswaterstaat vinden, mits men ze maar objectief beoordeelt. Trou wens, wij leven in een democratische staat! Mag ik alstublieft van me ning verschillen met mijn geachte me deburgers? Wel springt er thans een punt uit, en dat is het punt van de veiligheid. Ik heb in de afgelopen dagen de be trokken instanties rijkswaterstaat, de waterschappen en de personen die ze vertegenwoordigen, niet benijd om hun verantwoordelijkheid. De el lende bij een eventuele herhaling van een watersnoodramp zou niet te over zien geweest zijn. Toch zou op een gegeven moment wel eens de vraag gesteld kunnen worden, wie er ver antwoordelijk gesteld moet worden, dat 21 jaar na de vorige overstromings ramp weer een zelfde soort accident kon gebeuren? Wij zijn zoals dijkgraaf Geluk zei wien ik ondanks ons verschil van mening toch een warm hart toedraag door het oog van een naald ge kropen'. Wij zijn gewaarschuwd, en de natuur waarschuwt in de regel maar één keer!! Laten wij de afsluitingswerken in de Oosterscheldemond rusten en met man, macht en materiaal (die zijn ter plaatse!) de-gevaar lopende dijken ver sterken en verhogen (hetgeen trou wens ook ten koste van een deel van het milieu gaat, maar dat kan zich dan nog herstellen). Mensen, die in de komende 3 jaar iets aan lijf en goed overkomt ten gevolge van een volgende watersnood ramp, interesseert het op dat moment helemaal niet, of zij pas over 8 jaar optimaal beveiligd zijn. De gok is te groot! Houdt op over dat gekissebis of de Oosterschelde al dan niet door een dam moet worden afgesloten. Op hoging en versterking van de dijken heeft de allerhoogste prioriteit! J. W. F. Loubert Open brief aan de Oosterseheldecom- mlssle voorz. mr. Klaasesz en aan het provinciaal bestuur van Zeeland over compromis afsluiting Ooster schelde. In ingezonden brieven, opgenomen in de rubriek 'Lezers schrijven' van de PZC d.d. 1-11-73; en dd 20-11-73 heb ik getracht voor- en tegenstanders van de afsluiting van de Oosterschelde bij elkaar te brengen. Ais voorstander van algehele afslui ting bedoel ik in de eerste plaats het provinciaal bestuur van Zeeland, als tegenstanders de actiegroep 'Ooster schelde Open'. Zoals ik betoogde geloof ik in de mogelijkheid dat door het bouwen van een waterkrachtcentrale in de afsluitdam beide partijen meer dan tevreden worden gesteld en de ener gievoorziening wordt gediend. Het zij mij vergund uw commissie er op te wijzen dat door de gedeeltelijke perforering van de afsluitdam onder normale omstandigheden een tijver- schil van 50 cm ontstaat in de afge sloten Oosterschelde, terwijl dit bui ten' ca 3,50 m bedraagt. Het gevolg is een betrekkelijk groot niveauverschil waardoor het water met kracht in en uit zal stromen en veel energie zal opwekken. Verder wil ik uw commissie er op wijzen dat volgens mijn mening het in de afgesloten Oosterschelde ca 2 uren later hoog water, respectievelijk laag water zal zijn dan buiten', waar door de 'dodetijden' in de produktie- lijn kortstondig zullen zijn. Het doet mij genoegen dat het actie comité 'Oosterschelde open' thans in haar rondschrijven ook het bouwen van een waterkrachtcentrale propa geert. In mijn berekeningen nam ik ruwweg aan dat 25.000 kg stromend water 1 kw elektriciteit zou produceren en kwam ik tot een jaarproduktie gelijk aan de jaarproduktie van de 2e kern centrale (1000 mw). Ik garandeer niet dat deze raming ergens op lijkt, maar ik vraag me af of een berekening van deskundigen (meer turbines, ronde openingen in plaats van vierkante etc) niet tot een gunstiger resultaat, zal kunnen leiden. Bijvoorbeeld 2 x de produktie van de tweede kerncentrale. Een geringe tij verhoging respectievelijk -verlaging van de 'Oosterschelde binnen' zou dan omgerekend in geld fa IVj cent per Kw.i evenveel of meer opbrengen dan de totaalopbrengst van landbouwpro- dukten in Noord-Beveland, Zuid-Beve land en Walcheren te zamen. Maar dat is waarschijnlijk te mooi om waar te zijn. Ik ben me er zeer goed van bewust dat uw commissie niets heeft aan de fantasie en de ramingen van een leek. Maar evenmin hebt u iets aan een stelling zonder meer van de directie van de PZEM 'Getijdecentrales zijn niet econo misch'. Daarom acht ik het van be lang dat uw commissie ten aanzien van het vestigen van een waterkracht centrale in de afsluitdam, berekenin- Het is mij een behoefte in uw blad te schrijven wat een groot genoegen en vreugde het Rode Kruis te Vlissingen ons heeft bereid. Dhr. Kern pert memo reerde in zijn openingswoord, dat het de IDe keer was, dat de afdeling van het Rode Kruis hier ter stede zo'n middag organiseerde. Met al het werk. wat daan-oor wordt gepresteerd, is het deze middag wel bijzonder geslaagd. Hartelijk dank daarvoor. Het Westkappelse vrouwenkoor onder leiding van dhr. Ph. Tey zong prachtige liederen. Mej. Riemens las een kerst verhaal voor, op haar eigen voortreffe lijke wijze, soms declamerend, dan weer lezend. Na de pauze, die ook weer verschilt van andere, omdat wij dan de gelegen heid hebben oude bekenden te groeten en te spreken, nam kapelaan Brooy- mans de leiding over. Telkens, tussen de liederen van het zangkoor, bracht hij de eigenlijke kem van het kerstfeest naar voren ml. de boodschap van liefde, die ons allen be zielen moet. Dan heeft het waarde voor ons allen liefde geven en ontvangen. Deze middag heeft daartoe meege werkt. Namens allen onze dank. A. Tuin-Koster. DIJ t® de NOS t en Het spijt mij dat de commivart* van onze provincie blijkens een verslag in de PZC van vorige week 'ik meen 6 dec'7(5 de stelling 'Oosterschelde dicht', zondermeer handhaaft en kern centrales zo aanlokkelijk vindt dat hij er vlak naast zou willen wonen. Ter zijner kennisname wil ik memore ren dat. naar Ik meen op 4 dec. 1973, via de radio een bericht doorkwam dat in Nieuwport Engeland uit een gescheurd betonblok zoveel straling vrijkwam dat reparatie vrijwel onmo gelijk werd geacht en overwogen werd de stad ter grootte van Haarlem te evacueren. Op de televisie werd dit bericht, niet herhaald- Ook in de dagbladen (NRC. PZC) kon ik niets vinden. Ik heb daarom getelefoneerd die wel iets wist maar niets lo? zich bepaalde tot de mededeling dat het radiobericht sterk was overdre ven. Daarna belde ik de radio-nieuws dienst. die me geen inlichtingen kon verstrekken. Ik belde ook naar de PZC. De redacteur binnenland kende het geval niet doch zou het doorgeven aan de redactie buitenland. Enige dagen geleden kwam via de NOS een bericht door dat de directie van een energiecentrale in Rotterdam overwoog in het buitenland aardgas aan te kopen voor haar nieuw te stichten centrale, omdat kernenergie nog te gevaarlijk is. Het spijt mij, mijnheer de commissa ris dat u en uw provinciaal bestuur de waarschuwend opgestoken vinger van de 'wetenschap', de kernspecialis ten negeren. Zij zeggen "Kerncentrales" zijn gevaar lijk en kweekreactoren onverant woord'. Verder doet de commissaris een be roep op de bevolking het 'Zeeuwse karakter' te bewaren. De commissaris zal bedoelen: 'or.der de gewijzigde omstandigheden dit "ka rakter' zo goed mogelijk te bewaren". Daar ben ik vóór! Aanpassen met behoud van identiteit! Maar als de Oosterschelde wordt vermoord en het provinciaal bestuur van mening blijft dat Carthago moet worden verwoest 'Yersekei is dat dan geen aantasting van het Zeeuv.se karakter? Geeft de overheid dan een goed voor beeld? Met waardering van de goede bedoe lingen van ons provinciaal bestuur voel ik me niet gerust. Een tijd van overvloed kan verspilling, verkeerde investering, ondoelmatige besluiten en verkeerd beleid van de overheid incas seren. Dat kan nu niet meer. Ten aanzien van de Oosterschelde moet het enig juist besluit v/orden genomen. Door de overheid. Met behoud van het Zeeuwse karakter. Voo£ mij staat vast. Er dient een waterkrachtcentrale te worden ge bouwd in de afsluitdam. Ook al zou de produktie gering zijn. De kromme produktieiijn kan door de PZEM, ondersteund door de SEP wor den rechtgetrokken. Misschien ook wel door het vestigen van accumula toren stations, die op de produktietij- den van de Oosterschelde, de reserve accu's laden van voertuigen die zich over de weg bewegen. Ik hoop niet dat het zo ver komt, maar de mogelijkheid is aanwezig. Tenslotte: Door het bouwen van een krachtcen trale in de afsluitdam, en het bouwen van bijvoorbeeld 1-10 ol 100 moderne molens op de dam 'symbool var. ce ontwikkeling in Nederland maar te vens e!-kracht opwekkend) en het op de meest moderne wijze uitgebreid bedrijven van de schelpdierenteelt, on der de meest gunstige omstandighe den en het met eigen zand bespuiten van de boorden van de Oosterschelde van de blaaswier rond tot de voet van de historische dijken 'minimaal on derhoud). en het vestigen van 'verpo zingsplaatsen' op de mooiste plekjes van de begrenzende 'eilanden'. Zal met gewaarborgde veiligheid en in mijn vorige brieven genoemde vele voordelen als gevoig van de waterbe heersing een uniek gebied ontstaan, dat zal worden bezocht door stromen toeristen uit alle landen. Ik heb de eer het provinciaal bestuur van Zeeland te verzoeken te zamen met milieubeschermers, vissers, biolo gen en waterstaatsdeskundigen enz. enz. deze mogelijkheden onder het oog te willen zien. L. D. v. Damrne. Hoofdstr. 30, Kortgene.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1973 | | pagina 19