PROVINCIALE ZEEUWSE COURt I BEDRIJFSLEVEN VRAAGT OM EEN 'OVERGANGSPERIODE' In Zeeland vroegen 31 bedrijven om arbeidstijdverkorting voor 200 man Vakbeweging: 2,5 pet initiële verbetering; werkgevers: in 1974 geen ruimte Brand in Saragossa eist 21 slachtoffers CHAOS IN ENGELAND GROTER DOOR ACTIE BIJ SPOORWEGEN de krant van zeeland pndaag w ifeJSÉÉHLvh Rockefeller weg als gouverneur Nederland steunt hulpactie Chili Jozef en Max in Brussel 216e jaargang - nummer 293 Woensdag 12 december 1973 DEN HAAG (ANP, GPD) De vakbeweging heeft er dinsdagmiddag in een drieëneenhalf uur du rende gesprek met een kabinetsdelegatie op aangedrongen een 'overgangsperiode' tot 1 april 1974 in acht te nemen. De machtigingswet kan, als het parlement haar aanvaardt, op 1 januari in werking treden. De 'overgangsperiode' zou volgens de vakbeweging kunnen worden gebruikt voor nader over leg over de situatie over het effect der maatregelen en voor eventuele bijsturing. De vakbeweging houdt vast aan haar tweeëneenhalf procent initiële verbetering van arbeidsvoorwaarden. Men moet die rerbetering niet verwarren met een reële verbetering, aldus het overlegorgaan der drie vakcentrales. De centrale organisaties van werkgevers in de industrie, dienstverlening, middenstand en landbouw vinden, dat er in 1974 geen ruimte is voor initiële verbetering van de arbeidsvoorwaarden. Ook zij hebben dit dinsdag aan de re gering laten weten. De organisaties menen, dat er gedurende het eerste halfjaar van 1974 een rustpauze moet zijn. De werkgevers hopen, dat daarna een beter inzicht bestaat in de effecten van de olieschaarste op de nationale economie. Afspraken, die vorig jaar zijn ge maakt, moeten worden nagekomen, vinden de werkgevers voorts. Dit slaat vooral op de na-indexering 1973. De werkgevers gaan akkoord met een voorschot naast de na-indexering van maximaal een pet, te verrekenen met eventuele prijscompensatie voor 1974. Dit in verband met de lastenver zwaring, waarmee de werknemers be gin 1974 te malven krijgen. De werkge- vinden ook, zo hebben zij de regering meegedeeld, dat bijzondere zorg moet worden besteed aan positie van de laagst betaalden. Zij gaan er daarom mee akkoord, dat liet bovengenoemde voorschot van maxi maal een pet in de vorm van een vast ag voor iedereen wordt gegeven. Zij denken daarbij aan een bedrag van 3 gulden per week of wel 156 per jaar. Nadere details moeten nu in het kabinet worden uitgewerkt, waarmee de bewindslieden zeker tot in de loop in donderdag bezig zullen zijn Het kabinet zal bij dit alles kunnen steunen op „harde gegevens" van het Centraal Plan Bureau, zo kondigde premierDen Uyl dinsdagavond aan. Deze gegevens zullen betrekking heb ben op de komende twaalf maanden. Aan de hand van deze maatregelen en reeds voorgenomen maatregelen als de extra inzet van aardgas ter beper king van het olietekort worden dan kansen geschapen om de teruggang van het nationaal inkomen te voorko men. De minister-president toonde zich niet pessimistisch over de gang van zaken nu er wat meer zicht is op de mogelijkheden. Dit zei drs. Den Uyl nadat de kabi netsdelegatie dinsdag uitvoerig afzon derlijk met de vertegenwoordigers van de drie vakcentrales en van de ANDRIESSEN (KVP): VOLLEDIGE HANDHAVING VAN DE PARLEMENTAIRE DEMOCRATIE (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG KVP-fractieleider An- driessen heeft er evenals zijn ARP- collega Aantjes alle begrip voor dat de regering-Den Uyl in de huidige ernstige situatie door de machtigings wet bijzondere hevoegdiieden aan zich wil trekken. Bij de invloed op lonen, prijzen, dividenden, tantièmes, tarie ven en ontslagregelingen, die de rege ring door de machtigingswet krijgt, zal het parlement volgens hem. echter nauw betrokken dienen te zijn. Andriessen verklaarde dinsdag in een commentaar: ,De Tweede Kamer moet er uitdrukkelijk op toezien dat arae parlementaire democratie volle dig en onverkort gehandhaafd blijft. De behandeling van het wetsontwerp zal daarvoor waarborgen moeten scheppen". I-Tij legde er de nadruk op dat de maatregelen van de regering toegespitst dienen te zijn op het op vangen van de moeilijkheden die door de energiecrisis zijn veroorzaakt en niet op het doorduwen van socialisti sche plannen. Andriessen merkte in dit verhand nog eens op dat het regeringsprogramma door de huidige energieorisis toch op de helling zal moeten. Autorijden DE Nederlandse autorijders moe ten in totaal 40 procent besparen op het benzineverbruik (pag. 3). Verdrag KANSELIER Willy Brandt heeft gistermiddag in Praag het basis verdrag met Tsjecho-Slowaldje ondertekend, waarbij het verdrag van München nietig wordt ver klaard. (pagina 9). Nieuws uit Zeeland op pag. 2,4, 5,7 en 10 Binnen- en buitenland op pag. 3 en 9 Sport op pag. 11 Radio en tv op pag. 13 Beurs en economie pag. 15 centrale gesproken. Hij zei in beide groepen veel begrip te hebben ontmoet voor de wenselijkheid om over een Machti gingswet te kunnen beschikken. Na deze „hearings" ging het volgens hem om de invulling van de maatregelen. „Er is niet gezocht naar een soort akkoord, de regering houdt haar eigen verantwoordelij kheid". Waarschuwing De drie vakcentrales hebben, vol gens woordvoerder Wim Kok, voorzit ter NVV, de regering nadrukkelijk gewaarschuwd geen overhaaste maat regelen te nemen met betrekking tot de cao-lonen, die niet kunnen worden teruggedraaid. Dat zou gevolgen met zich brengen voor loontrekkenden, die voor andere groepen wellicht niet zou den gelden. In verband daarmee heeft de vakbeweging haar twijfels over de doeltreffendheid van de maatregelen ter beheersing van de inkomens in de vpje beroepen. Voor de gewenste con trole in die Sector is ook een fiscaal beleid nodig. Maar dat mist de vakbe weging tot dusver. De vakbeweging wil dat „de span ning van de ketel af gaat", zo drukte Kok het uit. Daarmee wordt bedoeld dat er ruimte moet komen voor na der overleg, terwijl bepaalde maatre gelen dan worden uitgewerkt. Te den ken valt aan een soort overgangsperi ode van drie maanden. Maar in die 'tijd moet er wel wat gebeuren. Indien (Zie slot pagina 3 kolom 1 VOORBURG Maandagmiddag pleegden regering en werknemers overleg met elkaar in het directo raat generaal voor arbeidsvoorzie ning in Voorburg. Vlnr: W. Spit (NKV) minister Lubbers (econ. zaken), minister-president Den Uyl, W. Kok (NVV), minister Boersma (sociale zaken), J. Dan ser (CNV) en A. de Boon (NVV). SARAGOSSA (APP, UPI) Bij een zware brand in een meubel fabriek in de Noordspaanse stad Saragossa zijn dinsdag 21 men sen om het leven gekomen. Acht arbeiders werden gewond, van wie er vijf ernstig aan toe zijn. Uit een voorlopig onderzoek is gebleken dat de brand is ontstaan door een ontploffing van een luchtcompressor, waardoor de enige toegang tot de fabriek, waar ongeveer 40 mensen aan het werk waren, werd geblokkeerd. Het vuur legde in korte tijd de fabriek, waar grote hoeveelheden hout en kunst waren waren opgeslagen in de as. Van de arbeiders wisten slechts twee on gedeerd uit de vuurzee te komen. Toen brandweerlieden een gat in een muur van het gebouw hadden geslagen vonden zij alleen nog maar verkoolde lijken. Acht personen, die zich ergens in het gebouw in veiligheid hadden gesteld, konden worden gered. Allen hadden echter zware brandwonden. VERVOER VAN KOLEN KOMT NU OOK IN GEVAAR LONDEN De bestuurders van de treinen van de Britse spoor wegen hebben besloten tot een langzaam-aan-actie (zij spraken niet van een staking). Verder hebben zij besloten niet meer op zondag te rijden, geen overwerk meer te verrichten en strikt volgens de reglementen te werken. Hierdoor wordt de chaos als gevolg van de oliecrisis nog weer eens vergroot, na al ver scherpt te zijn door de moeilijkheden in de mijnen en in de elek triciteitscentrales. De langzaam-aan-actie is ontstaan Werken volgens het hoekja betekent dat de wagenvoerder kan besluiten niet te vertrekken als hij ontdekt dat er ergens een ruit niet goed schoon is, als er een deur klemt en meer van dergelijke futiliteiten. Terwijl het grootste deel van het kolenvervoer op zondag plaats vond, welk vervoer nu geheel wegvallen, zullen de elektrische langzaam-aan-actie is ontstaan doordat de treinbestuurders die lid zijn van de vakbond ASLEF van Ray Buckton, geen genoegen na men met de in de derde fase van het anti-inflatieprogramma voorge stelde verhoging van gemiddeld 45 pond op dit moment, tot 51 pond per week over twee en een half jaar, los van de normale jaarlijkse loonsverhogingen. centrales die nu op kolen zijn over geschakeld wegens oliegebrek, thans voor een desastreus tekort icomen te staan. William Whitelaw, sinds kort minister van arbeid, heeft dinsdagmiddag in zijn nieuwe rol een eerste neder laag geleden, toen hij de spoormen- sen niet kon overreden normaal aan het werk te blijven. Na afloop van de besprekingen verklaarde hij: „Er is geen twijfel over dat het land in grote moeilijkheden verkeert". Hij herinnerde eraan dat de regering kort geleden het plan had ontworpen voor een investe ring van 700 miljoen pond in de spoorwegen. Premier Heath gaf dinsdagmiddag in het Lagerhuis een verklaring uit, waarin hij stelde dat het gevaar van de oliecrisis nog niets was, ALBANY (RTR, AFP) Nelson Rockefeller, gouverneur van de Ameri kaanse staat New York, heeft bekend gemaakt dat hij de volgende week dinsdag als zodanig zal aftreden en zich niet meer kandidaat zal stellen voor een vijfde ambtstermijn. De 65-jarige Rockefeller die vijftien jaar gouverneur van New York is ge weest, deelde dinsdag mee dat Malcolm Wilson, tot dusver plaatsvervangend gouverneur, hem ze.1 opvolgen. Hij kon nu nog niet zeggen oi hij zich in de toekomst kandidaat zal stellen vcor het presidentschap van de VS- vergeleken met de toestand die een kolenschaarste op dit moment zal opleveren. Met ingang van van daag zullen in winkels, kantoren, hotels, restaurants en bioscopen nog maar de helft van dc lichten mogen worden aangestoken. De laatste dagen was het al zo dat de kerstetalages in de Londense win kelstraten slechts verlicht waren door primitieve butagaslampen. In een deel van Engeland viel dinsdag voor het eerst gedurende enkele uren de elektriciteit uit. Donderdag zullen de mijnwerkers be slissen of zij him stakingsacties verder zullen uitbreiden. Het ziet ernaar uit dat dit inderdaad gebeuren. Op dit moment wordt er al 30 procent minder kolen boven de grond gebracht dan normaal. mij mijn keuze voor, aldus Rockefeller, en ik zal niet voor 1975 beslissen of ik mij kandidaat zal stel len voor het presidentschap. DEN HAAG (ANP) Minister Pronk voor ontwikkelingssamenwerking heeft een bedrag van 100.000 dollar ter beschikking gesteld van de Wereld raad van Kerken ten behoeve van de opvang van vluchtelingen in Chili, als mede voor juridische hulp aan gevan genen in dit land. Het programma dat de Wereldraad van Kerken voor de hulp aan slacht offers van de recente omwenteling in Chili heeft opgezet bestaat uit twee delen: enerzijds worden faciliteiten verschaft aan vluchtelingen die Chili vóór 15 december moeten verlaten, anderzijds uit het verschaffen van juridische hulp aan gevangenen. De uitvoering van de beide programma onderdelen vraagt een bedrag van 600.000 dollar. Van dit bedrag is on der meer door een bijdrage van de Zweedse regering 350.000 dollar bijeen gebracht. De Nederlandse bijdrage komt bovenop het bedrag van 1 mil joen dat de Nederlandse regering via de hoge commissaris voor vluchtelin gen voor hulp aan vluchtelingen uit Chili had bestemd. AANVRAGEN VAN 22 GARAGEBEDRIJVEN, 5 BENZINEPOMPHOUDERS, ÉÉN AUTO-ONDERDELENCENTRALE EN 3 'OVERIGEN' HORECA-SECTOR NIET MEEGETELD VLISSINGEN Niet minder dan 31 Zeeuwse bedrijven waaronder 22 garages en 5 benzinestations hebben voor 200 van de in totaal ongeveer 300 werknemers arbeidstijdverkorting aan gevraagd. Voor een deel is deze ar beidstijdverkorting al verleend. Het gaat daarbij veela' om halvering van liet aantal werkuren van 42Va uur tot 211/! uur per man per week. Dit deelde gistermiddag een woord voerder van de Arbeidsinspectie in Breda mee, waar de laatste maand een groot aantal aanvragen voor ar beidstijdverkorting is binnengekomen. Bij de Arbeidsinspectie werd er met nadruk op gewezen, dat bij de 31 Zeeuwse bedrijven niet zijn opgeno men de bedrijven uit de horecasector, i die arbeidstijdverkorting hebben ge- vraagd. Verzoeken uit de horecasector lopen via het Loonbureau van het ministerie van sociale zaken. Daar kon men ons gisteren geen cijfers verstrekken over het aantal aanvragen uit Zeeland, „Wij houden geen regionale cijfers bij. Wél hebben we de afgelopen weken vast gesteld, dat er nogal wat aanvragen uit het gehele land zijn binnengeko- men voor arbeidstijdverkorting. Dat is t al begonnen onmiddellijk na de eerste autoloze zondag van 4 november", al- i dus een woordvoerder van het mini-1 sterie van sociale zaken. In Zeeuwse horecakringen werd ons te verstaan gegeven, dat er sprake is van 'enkele bedrijven met enige tientallen men sen". Bij de arbeidstijdverkorting zijn de aanvragen al binnengekomen meteen i na de eerste autoloze zondag. Het be-1 trof met name benzinepomphouders, die een aanvraag indienden. „Zij wa- j ren de eerste, die door het zondagsrij- j verbod waren getroffen. Een paar we-j ken later zijn met name de garagebe- j drijven gevolgd", aldus de woordvoer- J der van de Arbeidsinspectie te Breda. waaronder Zeeland ressorteert. Vijf j benzinepomphouders hebben arbeids tijdverkorting voor hun personeel aan- gevraagd, namelijk één in Zeeuwsch-j Vlaanderen, één op Walcheren, twee in i Goes en één op Schouwen. Het grootste aandeel komt evenwel I van de garagebedrijven in Zeeland: niet minder dan 22 bedrijven hebben j een aanvraag ingediend voor arbeids- i jdverkorting, namelijk negen in Zeeuwsch-Vlaanderen (Terneuzen 4, Hulst 3 en Breskens 2). Walcheren tien (Middelburg 5 en Vlissingen 5) en Goes drie. Voorts is een aanvraag bin-1 nengekomen van een auto-onderdelen- centrale in Midden-Zeeland en zijn er i in de sector 'overigen' drie aanvragen ingediend (Zeeuwsch-Vlaanderen 2 en i Goes 1). Tweehonderd man Bij de 31 Zeeuwse bedrijven, die een aanvraag hebben ingediend, werken in totaal rond driehonderd mensen. Voor globaal tweehonderd van hen is toe stemming gevraagd de arbeidstijd te verkorten. De arbeidsinspectie heeft inmiddels al een aantal aanvragen ge honoreerd. „De algemene lijn is", aldus de woord voerder van de Arbeidsinspectie, „dat het aantal werkuren wordt gehalveerd. In de meeste gevallen houdt dat in, j dat er 21V< uur per week wordt ge- i werkt in plaats van 42 Vj uur. In enke-1 le gevallen wordt volstaan met het te- rugbrengen van het aantal arbeidsuren tot 30 of 26'A uur per man per week". Van de zijde van de Arbeidsinspectie werd gesteld, dat de arbeidstijdverkor ting voor de duur van zes weken wordt toegestaan. Continuering ervan vereist opnieuw toestemming van de Arbeids inspectie. Daartoe dient opnieuw een aanvraag te worden ingediend door het betreffende bedrijf. Hoewel de Arbeidsinspectie in Breda waar volgens artikel 8 van het Bui tengewoon Besluit Arbeidsverhoudin- J gen 1945 zaken betreffende arbeids- j tijdverkorting thuishoren exact het i aantal aanvragen bijhoudt, verwacht men toch pas in de loop van januari over een volledig beeld van het korter werken te beschikken. Een aantal aan vragen moet namelijk nog in behande ling worden genomen. j NAïï..' fcrgcJij- fimtlijn dat hij niet erg In ontspanning kant gelooft. Ter verduidi-HJki zijn standpunt trok hij oen i king tussen het Rusland ven het Duitsland uit de jaren dertig: ..Toen zoals nu was er een land dat zijn wapens opstapelde en zijn bur gers voorbereidde op een totale oor log. terwijl het links en recht* nlet- aanvalsverdragen afsloot". Waar is de tijd gebleven dat mr. Josef Luns als Nederlands minister van buitenlandse zaken zich onverwacht ontpopte als een Intensieve bezoeker van Oost- europese landen teneinde het zijne bij te dragen tot de ontspanning tussen oost en west? 'Tussen 1967 en 3971 bezocht minis 1 ter Luns vrijwel alle landen vsai het Pact van Warschau en hij zorgde er bovendien voor dat Nederland nadat het. zich aanvankelijk alzijdig irnd gehouden zich aansloot bij een groep van kleine Europese staten, die via informele gesprekken probeerden de contacten tussen hef oost- en west- blok te verbeteren teneinde op die wij ze tot ontspanning te geraken. Menig een was uiterst verbaasd, toen minis ter Luns tot de politiek van de inter nationale ontspanning bleek te zijn be keerd. De Amerikaanse diplomaat Har lan Cleveland destijds de perma nente vertegenwoordiger van zijn land bij de NAVO be hoorde tot die ver baasden. Hij karak teriseerde Luns als 'de taaiste en ae stoerste onder de koude-oorlogfiguren'. maar erkende dat Luns van opvatting was veranderd. Cleveland weet dat aan de linkse op positie in Nederland en aan het op treden van de Belgische minister Har- mel. In het jongste nummer van de Internationale Spectator waaraan wij dit citaat ontlenen komt dn-, A. van Staden tot een soortgelijke con clusie: minister Luns maakte zijn Oosteuropese reizen 'omdat hij uit een soort van persoonlijke rivaliteit niet wilde achterblijven bij de als ontspan- ningsapostel zo'n goede sier makend* Pierre Harmel' en ook omdat sprake was van binnenlandse druk, Die druk is dan nu voorbij voor mr. Luns: als secretaris-generaal van de NAVO heeft hij geen boodschap meer aan wat er in links-Nederland leeft. En in die omstandigheden blijkt, dat de opvallende bekering van des tijds niet zo heel diep gin;:: Luns' re cente verklaring past geheel bij de denkbeelden, die hij in de eerste jaren van zijn ministerschap huldigde. Hij is weer op de oude basis teruggekeerd, het uitgangspunt namelijk dat de po litiek van de Sowjet-Unie voorname lijk is gericht op de uitbreiding van haar invloedssfeer, d.wz. zij voert een communistische expansiepolitiek. De binnenlandse pressie die hem destijds tot een wat milder .houding dwong, heeft kennelijk in zijn huidige functie plaatsgemaakt voor een tegenoverge stelde druk van militaire kant. Zijn re cente toespraak moet eveneens in dit licht worden bezien: als secretaris generaal van de NAVO is hij in de kring van de NAVO-ministers tevens de politiek woordvoerder van zijn mi litaire bevelhebbers. Van Nederlandse kant beschouwd waren de woorden van mr. Duns niet opzienbarend: ze vormden de be vestiging van wat iedereen hier al wist, namelijk dat de ontspannings- politiek van minister Luns destijds meer schijn dan werkelijkheid was. Voor de Nederlandse binnenlandse verhoudingen was overigens dit be toog van de secretaris-generaal niet essentieel: mr. Luns heeft immers geen bindingen meer met de binnen landse staatkunde. Van meer belang waren in dit opzicht de opmerkingen tijdens de Brusselse conferentie van de huidige minister van buitenlandse zaken, mr. Max van der Stoel. En hier nu moet op een merkwaardig ver schijnsel worden gewezen: deze be windsman destijds bestrijder van de starre Lunstaar.se opvatting kwam met een aantal opmerkingen voor de draad, die eigenlijk niet zo heel ver van het betoog van de secre taris-generaal afstonden. Minister Van der Stoel wees er namelijk op, dat de Sov,-jet-Unie zich moeilijk kan losma ken van een politiek, die voorkomt uit ideologische en politieke doelstellin gen. In wat gewoner Nederlands: Rus land heeft r.og altijd neiging commu nistische expansiepolitiek te bedrijven. Met wat andere woorden had Duns eigenlijk hetzelfde gezegd. Het vreem de was. dat minister Van der Stoel aanvankelijk zweeg tijdens zijn eigen persconferentie over deze door hem uitgesproken passage: ze kwam in de openbaarheid via de voorlichtings dienst van de NAVO. Hij zelf bagatel liseerde daarop de bewuste zinsnede; hij had ze slechts vragenderwijs be doeld, zei hij. In het hierboven eerder genoemde ar tikel uit de Internationale Specta tor wordt geconcludeerd dat de "be leidsvormers' van het Nederlandse mi nisterie van buitenlandse zaken de functionarissen die met de minister gestalte geven aan het buitenlandse beleid nooit veel verwachting heb ben gehad van de ontspanningspoli- tiek. Men kan zich na het Brusselse betoog van Van der Stoel afvragen of de huidige bewindsman van buiten landse zaken een PvdA-minister zich bij hen heeft gevoegd. Met ande re woorden: maakt het eigenlijk niet zoveel uit wie er aan het Plein resi deert, Josef Luns of Max van tier Stoel? Men zou het haast gaan den ken.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1973 | | pagina 1