PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
„REGERING PLAATST
PARLEMENT BUITENSPEL"
Energiecrisis kost 8 miljard
In januari weer 5 pet
minder Arabische olie
Aardgas moet
olietekort voor
helft opvangen
Nog geen zekerheid over 'De Schutse'
de krant
van zeeland
216e jaargang - nummer 291
Maandag 10 december 1973
SCHERPE KRITIEK OPPOSITIE OP MACHTIGINGSWET:
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG „Een van de ernstigste bezwaren tegen de voorge
stelde machtigingswet is, dat het parlement buitenspel wordt gezet.
Niet alleen op de schouders van de VVD, waar ook op die van de
regeringspartijen rust de taak om ervoor te. zorgen, dat de parle-
De VVD concludeert uit de cijfers
dat er het volgend jaar rekening moet
v/orden gehouden met een economi
sche teruggang. Men is het eens met
de regering dat.het centrale doel van
het beleid moet zijn om de produktie
in stand te houden en de werkgelegen
heid te bevorderen. „Onze sarrienle-
REGERING VERWACHT EIND ECONOMISCHE GROEI
EN 25.000 TOT 75.000 MEER WERKLOZEN
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG De energiecrisis kost Nederland in 1974 acht miljard gulden, 25.000 tot 75.000 extra
werklozen en betekent een voorlopig einde aan de economische groei. Dit heeft het kabinet-Den Uyl
voorgerekend in de zaterdag uitgebrachte nota over de beperking van de olieaanvoer en de gevolgen
daarvan. Om de gevolgen niet nog ernstiger te laten zijn, wil het kabinet een sterke uitbreiding van
de aardgasproduktie en besparingen van het publiek en bedrijfsleven op benzine, olie, aardgas en elek
triciteit.
Prioriteiten van het kabinet zijn:
handhaving van de produktie en een
sterke beperking van de dreigende
werkloosheid. Bij de Tweede Kamer
is daartoe een machtigingswet inge
diend, die de minister van sociale
zaken drs. Boersma vergaande be
voegdheden moet geven tot beheer
sing van alle inkomens, beperking van
de prijsstijgingen, huren, dividenden,
pachten en, indien nodig, terugdringen
van het aantal buitenlandse werkne
mers.
Tegen die dreigende achtergrond zal
het kabinet dinsdag overleg plegen
met vakbeweging en werkgevers. Op
basis van de uitkomsten van dit over
leg zal het kabinet donderdag meede
len welke maatregelen men op grond
van de machtigingswet wil nemen.
Tegen het eind van de week moet dan
onder meer duidelijk zijn met hoeveel
de lonen in 1974 mogen stijgen, hoe
de prijsstijgingen aan banden worden
gelegd, wat er met de overige inko
mens concreet gaat gebeuren en wel
ke maatregelen nog meer zijn te ver
wachten om het energietekort op te
vangen. In de week voor kerst krijgen
dan de Tweede en Eerste Kamer de
gelegenheid over de wet en de maai
regelen te debatteren. Het kabinet wil
de machtigingswet voor 1 januari in
het Staatsblad afkondigen en per 1
januari 1974 laten ingaan.
,De machtigingswet en de beleids
maatregelen die donderdag zullen
worden bekendgemaakt, dienen vooral
als waarborg om uit de hand lopen
van de economie te voorkomen. We
willen een eind maken aan de perma
nente geruchtenstroom. Er worden
veel extreme cijfers genoemd, maar
daarmee is niemand gediend", aldus
premier Den Uyl zaterdagmiddag bij
de presentatie van olienota en macht-i-
Minister Lubbers: ,Door maatrege
len op korte termijn kunnen we de
gevolgen van de crisis goed opvangen.
Het enige is dat we in 1974 een
jaargroei moeten missen. Beperking
van de gevolgen van de oliecrisis is
met medewerking en inspanning van
iedereen een haalbare zaak".
Minister Boersma: „Er is geen spra
ke meer van een reële ruimte in ons
nationale inkomen. Het gaat nu om
de verdeling van de reële verarming.
Daarbij zal bijzondere aandacht moe
ten worden gegeven aan de lage inko
mens".
Het kabinet laat zich. aldus de olie
nota, bij het uit te stippelen beleid
leiden door:
De onzekerheid omtrent de ontwik
keling van de beschikbare olieaanvoer
en van de wereldhandel dwingen tot
een soepel samengaan van maatrege
len, dat aanpassing aan zich wijzigen
de omstandigheden mogelijk maakt.
Daarbij kan een verbetering optreden,
maar dient ook ernstig rekening te
worden gehouden met een verdere
verslechtering van de situatie.
In de huidige situatie is het tot op
zekere hoogte aanvaardbaar dat de
betalingsbalans verslechtert. Op dit
moment is er een ongekend overschot
van f7 miljard op de betalingsbalans.
Door de gevolgen van de energiecrisis
verwacht men een tekort van f 1 mil
jard.
De economische groei is er uit. De
stijging van de produktiviteit wordt
door allerlei oorzaken tot de nullijn
teruggebracht, al enkele maanden stij
gen de importprijzen van grondstof
fen, waardoor tevens een ruilvoetver-
Nieuws uit Zeeland op
pag. 2, 5 en 7
Binnen- en buitenland
op pag. 1 en 3
Radio en tv op pag. 6
Sport op pag. 9,10,11,12,13
en 14
slech tering ontstaat,
aanpassingen ma
alle bestedingscategorieën onvermijde
lijk.
Deze aanpassingen worden voort
durend getoetst op hun effecten voor
de werkgelegenheid.
Deze aanpassingen moeten voldoen
aan de maatstaf, dat de sterkste
schouders de zwaarste lasten moeten
dragen.
Op de foto boven:
Premier Den Uyl en minister Lub
bers tijdens de persconferentie
over de machtigingswet en de no
ta over de beperking van de olio
aanvoer en de gevolgen daarvan-
Op grond van de machtigingswet
wil het kabinet de minister van socia
le zaken bevoegdheid geven tot het
vaststellen van regels voor de lonen
en andere arbeidsvoorwaarden van
werknemers, waaronder begrepen elke
(Zie slot pagina 3 kolom 6)
MAATREGEL TREFT VOORAL EUROPA EN JAPAN
KOEWEIT (RTR) De Arabi
sche oliestaten hebben besloten
in januari de maandelijkse pro-
duktievermindering van vijf pro
cent te hervatten, zo heeft het
ministerie van financiën en olie
zaken zondag in Koeweit meege
deeld. De produktiebeperking
van 25 procent zal dus in decem
ber nog niet met 5 procent wor
den vergroot.
„Als men het eens is geworden over
de terugtrekking van Israël uit alle
bezette Arabische gebieden, waaron
der in de eerste plaats Jeruzalem, en
over een door Israël te tekenen en
door de VN te garanderen tijdschema,
zal het verbod op de uitvoer van olie
naar de Verenigde Staten worden op
geheven zodra er met de uitvoering
van het schema wordt begonnen", zo
staat er verder in een verklaring van
de landen van de OAPEC, de organisa
tie van Arabische olie-exporterende
landen.
Alleen Irak, dat het niet eens is met
de wijze waarop het oliewapen wordt
gebruikt, heeft de verklaring niet ge
tekend.
Zodra men het eens is over een sche
ma van terugtrekking, zullen de
OAPEC-landen een program opstellen
voor herstel van de olieproduktie tot
het peil van september. De produktie
zal worden opgevoerd naarmate de
Israëlische terugtrekking vordert, al
dus de verklaring. De Afrikaanse en
Islamitische landen krijgen intussen
alle olie die zij nodig hebben, ook al
zou de produktie daarvoor moeten
worden opgevoerd. Voorwaarde daar
bij is, dat de olie niet wordt doorgele
verd aan landen die onder het Arabi
sche embargo vallen.
Een onderstaatssecretaris van het mi
nisterie van oliezaken van Koeweit.
Abdel Wahab Mohammed, zei dat de
besnoeiing met 5 procent, in januari
voornamelijk West-Europa en Japan
zal treffen. In november, zei hij, maak
ten de Arabieren een uitzondering voor
de negen EEG-landen wat de vermin
dering van 5 procent voor december
betrof, dit wegens hun gunstige hou
ding in het conflict met Israël. Om de
vermindering van 5 procent in januari
te vermijden, moeten de Europese lan
den 'een concreet bewijs leveren van
hun vriendschappelijke gezindheid, bij
voorbeeld door druk uit te oefenen op
Amerika of Israël'.
KOEWEIT Ministersconferen
tie in Koeweit van de Arabische
olie producerende staten over on
dermeer de uitwerking van het
olie-embargo.
ving heeft gegrondvest als zil is op
het persoonlijk initiatief van de bur
ger voldoende veerkracht Da; is
bij de economische inzinking ten tijde
van de Korea-crisis ook wel geble
ken". aldus het commentaar van de
oppositie, die zeer verbeavi Is ovc-r
het feit dat de regering nog helemaal
niet heeft gesproken over bezuinigin
gen.
Ook het Verbond van Nederlandse
Ondernemingen is zeer verbaasd over
het feit dat met geen woord wordt
gerept over de gevolgen voor het
overheidsbudget. Evenals de VVD
acht het VNO de machtigingswet, die
het kabinet-Den Uyl voorstelt, wel erg
ver strekkend. Overigens vindt men
de nota over de gevolgen van he:
energietekort „erg vaag".
Het Nederlands Christelijk Werkge
versverbond vond dat er wel „grieze
lig veel" bevoegdheden bij de minis
ters en met name bij die van sociale
zaken worden gelegd in de machti
gingswet. Die wet mag volgens he:
NCW slechts als tijdelijk noodverband]
worden gezien en hij mag niet war
den gebruikt voor een algemeen inko-|
mensbeleid. Het NCW meent dat de
cijfers neerkomen op een nationale]
verarming van 3 procent. „We moeten I
rekening houden met een ernstige te-1
ruggang in de economie", zegt men in'
het eerste commentaar.
De vakcentrales verwachten pas
dinsdag na het overleg met de rege
ring commentaar van hun kant. Een
woordvoerder van het NVV zei dit]
weekeinde dat een kleine commissie. I
bestaande uit beleidsmedewerkers en
specialisten van de drie vakcentrales,
is begonnen zich over de stukken te
buigen. Maandag bespreken de be
stuurscolleges van NVV. NKV en
CNV de conclusies en dinsdagochtend
vergadert het overlegorgaan.
De KVP en PPR stelden zich in een
eerste reactie afwachtend op. .De be
langrijke beleidsvoornemens moeten
nog komen", zei drs. Peijnenburg. de
economisch deskundige van de twee
de-kamerfractie van de KVP. „We
moeten nog eens precies bezien of het
parlement wel voldoende inspraak zal
hebben, maar dat er bevoegdheden
van de regering nodig zijn. is duide
lijk. We moeten voorkomen dat we
met al te veel kleerscheuren uit deze
situatie komen", aldus Peijnen
burg.
De PPR zei dat het veel stuurmans
kunst zal vergen om de Nederlandse
economie in de komende tijd in goede
banen te leiden. .De begrenzing van
de macht, zoals die in de machtigings
wet wordt voorgesteld, geeft wat twij
fels. maar wijzigingen in het wetsont
werp zullen in contact met andere
regeringsfracties worden gezocht", al
dus de verklaring van de PPR. Men
heeft voor vrijdag 14 december een
bijzondere partijraadsvergadering bij-
mentaire democratie niet monddood wordt gemaakt". Aldus d' eer
ste reactie van oppositieleider Hans Wiegel op de zaterdag gepubli
ceerde olienota en machtigingswet. De liberalen blijken vooral be
ducht te zijn voor het 'doorvoeren van de socialistische hobby van
nivellering'.
wereldeconomie ten gunste van de
grondstoffen producerende landen. De
ze ontwikkeling zal de regering nopen
tot een nieuw pakket an gerichte
maatregelen ter bestrijding van de
(Zie slot pagina 3 kolom 1
cengeroept-n om de energiecrisis te
bespreken. Men zal dan aan de partij
raad voorleggen een hechtere Mimen-
werking van de regeringsfractie» en
het kabinet te bewerkstelligen.
D'ÖG-fmctieleider Jan Terlouw vindt
het opmerkelijk dat de verhoging van
de aardgasproduktie nu opeens wel
mogelijk wordt geacht. Hij wil alle*.,
doen om de indruk te voorkomen dat:
Nederland aan de vooravond staat
van een enorme depressie. Zo kan
bijvoorbeeld de energieverspilling veel]
beter worden aangepakt, onder meer
door betere woningisolatie.
PvdA-fractievocreitier Ed van Thljri
heeft in een reactie op het indienen
van de machtigingswet in de tweede
kamer waardenng uitgesproken voor j
de energieke wijze waarop de rege
ring van plan is de gevolgen van de]
oliebeperking op te vangen, bijvoor-;
beeld door omschakeling op aardgas,;
export beheersing en benzinedistribu-;
tie. Alles rnoet gericht zijn op de
instandhouding van de produktiecapa-
citelt en de werkgelegenheid. Het zou
onacceptabel zijn indien Nederland
HERKOMST OLIE
'Van onze redactie economie)
DEN HAAG In 1972 bedroeg de
totale aanvoer van ruwe aardolie uit
het buitenland naar Nederland 130 mil-
joen ton.
Hiervan was ruim de helft bestemd
voor verdere verwerking in Nederland.
De rest vond direct zijn weg naar het
buitenland. De verdeling naar landen
van herkomst van ruwe aardolie voor
verwerking in Nederland is in procen
ten:
Saoedi-Arabië 33j6; Koeweit 20.6;
Perzifc 17.1; Nigeria 12.3; - Libië 4.5;
Quatar 4.4; Arabische Verdrags
staten 2.4; Algerije 1,3;
binnen Europa in een uitzonderingspo-1 j_l; Libanon 1.1; Venezuela 0,5;
sitie zou komen te verkeren, aldus de
PvdA-fractievoorzitter. Naast de direc
te gevolgen van de oliecrisis noemt
Ed van Thijn de gevolgen van de
ruilvoetverslechtering door de sterke
stijging van de wereldgrondstoffen.
Deze stijging kan een meer blijvende
karakter hebben door een verschui
ving van de machtsverhoudingen in de
Irak 0,4; Gabon 02: Liberia 02: Aru
ba 0.1; Egypte 0,1; Syrië 0.1.
De landen die hebben aangekondigd
tot een boycot te zijn overgegaan zija
met een streepje aangeduid.
Dan blijkt, dat in totaal ongeveer twee
derde van de olieaanvoer door de boy
cot zou worden getroffen.
PRODUKTIE ZAL WORDEN
OPGEVOERD
DEN HAAG De regering wil dat Nederland met man en macht
op de aardgastoer gaat. Het resultaat zal dan zijn dat het tekort
aan aardolie voor de helft door aardgas kan worden opgevangen.
Dat blijkt uit de olie-nota, die het kabinet-Den Uyl zaterdag be
kendmaakte. Bovendien zal door een versnelde overschakeling
op aardgas een groot aantal bedrijven ingeschakeld kunnen wor
den, waardoor de dreigende werkloosheid kan worden gedrukt.
De Gasunie heeft gezegd dat het
binnen vier maanden mogelijk is
oliestookinrichtingen in woningen en
bedrijven om te bouwen op aardgas
voor een capaciteit van 1.5 miljard
kubieke meter en binnen zes maan der
voor een capaciteit van 1.3 miljard
m3. Om dit te realiseren zal er extra
mankracht moeten worden aangetrok-1
ken en zal versneld veel regeiappara-
tuur moeten worden gemaakt.
Voor deze winter is de transportca
paciteit voor meer aardgas aanwezig.
Voor de volgende winter kam door
een versneld investeringsprogramma
hierin worden voorzien. Voor de op-]
voering van de aardgasproduktie in
SI och te ren zal nog nader overleg wor
den gevoerd.. Na dit overleg kan een I
extra puttengroep in bedrijf komen,
welke de capaciteit per jaar belang
rijk kan vergroten. Van de overige
gasveióen in ons land verwacht minis
ter Lubbers van economische zaken
dat hieruit over enkele jaren oen
extra produktie kan worden gehaald
van 6 tot 12 miljard m3. Een versnel-
AANTAL LEERLINGEN NIJVERHEIDSSCHOOL HAAMSTEDE TE KLEIN
„BESTE OPLOSSING
KIEZEN VOOR
DE LEERLINGEN"
HAAMSTEDE Er bestaat
nog steeds geen zekerheid over
wat er met nijverheidsschool
De Schutse in Haamstede gaat
gebeuren. Zoals bekend heeft
deze protestants-christelijke
school, die wordt beheerd door
de ZLM, zo weinig leerlingen
dat het zelfstandig voortbestaan
ernstig in gevaar komt. De laat
ste jaren kan slechts met veel
moeite het aantal van twintig
leerlingen worden gehaald.
Voor het volgende schooljaar
zit het er dik in dat dit niet meer
lukt. De ouders van de leerlin
gen werden begin november tij
dens een ouderavond van de
problemen op de hoogte ge
steld.
„Het zal in ieder geval niet meer
mogelijk zijn om de school in Haam
stede te handhaven", aldus ZLM-secre-
taris ir. D. Luteyn, „Het leerlingental
is gewoon te klein. Daar is weinig aan
te doen. We zijn nu al enige tijd aan
het overleggen over de vraa^ wa
gedaan moet worden. Dat overleg
wordt in brede kring gevoerd met
onder anderen bestuur, leerkrachten
en .onderwijsinspectie. Er moet nog
een gesprek met het ministerie vol
gen". In het overleg zijn nog geen
voorstellen gedaan om tot een
oplossing van het probleem te komen.
Reeds is geprobeerd om samen met
de CBTB een protestants-christelijke
nijverheidsschool in Zierikzee te stich
ten. Dat bleek echter niet
Thans gaan geruchten dat er over
wordt gedacht om de nijverheids
school onder te brengen bij de open
bare nijverheidsschool Prinses Juliana
in Zierikzee, die ook van de ZLM is.
De protestants-christelijke school zou
dan een vleugelscnool moeten worden.
Het gebouw zelf zou moeten worden
uitgebreid. „Maar ook over deze plan
nen bestaat nog geen zekerheid", al
dus ir. Luteyn. .Het enige wat de
ZLM wil is het onderwijs op Schou-
wen-Duiveland zo goed mogelijk die
nen. We willen tot een oplossing ko
men, die voor de leerlingen het beste
is. Uiteraard houden we daarbij ook
rekening met de wensen die in
achterban leven.
Afbreuk
Het PvdA-statenlid N. Fik us heeft aar.
gedeputeerde staten van Zeeland vra
gen gesteld over verplaatsing van de
school. .De school in Zierikzee is een
goede school", zo lichtte hij zijn vra
gen toe. „Ik ben bang dat daaraan
afbreuk zal worden gedaan als de
school uit Haamstede er bij komt. Ik
vraag me af waarom de protestants-
christelijke school wel levensvatbaar
heid zou hebben in Zierikzee en niet
in Haamstede. Bovendien staat in
Bruinisse als een protestants-christe
lijke nijverheidsschool van de CBTB.
De afstand vt
wel wat al te groot- Volgens mij zou
een oplossing kunnen zijn he: laten
opgaan van de school van Haamstede
in die van Zierikzee. Geen aparte
vleugelschool dus, want dat wordt
veel te duur. Eventueel kunnen er dan
godsdienstlessen worden
heer rik us vind: het ook vreemd da:
de directie van de school in Zierikzee
uit de kranten heeft moeten lezen da:
er plannen bestaan dat de school uit
Haamstede naar Zierikzee komt. .En
kele weken voor het bekend worden
daarvan is een vergadering gehouden
van de onderwijscommissie van
ZLM. Daar werd met geen woord
gerept over deze zaak. We leven toch
niet meer ln 1873". Overigens zijn
directie en onderwijzend personeel
vrijdag van de zaak op de hoogte
gebracht.
Ook wethouder M. J. Steur van onder
wijs in de gemeente Westerschouwen
verklaarde het te betreuren dat het
onderwijspakket in de gemeente door
het waarschijnlijk sluiten van de
school kleiner zal worden. .Maar ja.
er zijn nu eenmaal te weinig leerlin
gen. Er zal niet veel aan te doen1
zijn". De gemeente Westerschouwen
vindt het overigens jammer da* ze
alleen bij geruchte van de voorgeno
men opheffing heef» vernomen.
de exploitatie van olie en gas in het
Nederlandse deel van het Continentale
Plat in de Noordzee acht de minister
met mogelijk.
Naast de opvoering van de produk
tie zal er toch op aardgas moeten
worden bezuinigd. Mede door de over
schakeling van olie op gas en door de
stijging van het normale gebruik, zal
in 1974 het aardgasverbruik zich m
ons land verdubbelen van 3,7 miljard
m3 in 1974 tot 72 miljard m3 in 1975.
.Daarom zullen we zelf zo zuinig
mogelijk moeten doer, met aardgas en
elektriciteit, omdat het grootste deel
van onze elektrische stroom dm.v.
aardgas wordt geproduceerd", aldus
minister Lubbers.
Het kabinet wil de stijging van het
aardgasverbruik van onze buitenland
se afnemers aan banden leggen. De
lopende contraeren zullen niet worden
verbroken. .Het blijkt da: onze bui
tenlandse afnemers steeds grotere
hoe-veelheden nodig hebben. Daarin
willen we een plafond aanbrengen",
aldus de minister. Onze aardgasexport
vindt plaats naar Duitsland, België.
Frankrijk en met ingang van 1974
naar Italië. In 1978 zou de export
stijgen met 20 tot 27 miljard m3 tot
53 tot 60 miljard m3. Na 1978 is een
geleidelijke afloop voorzien.
Bij bet aanbrengen van een plafond
in de aardgasexport staat bet kabinet
een evenredige verdeling van de ener-
gieschaarste in Europees verband
voor ogen. Op langere termijn bezien
zal de volumeontwikkeling van bin
nenlands verbruik en export ook ver
band houden met de prijsstelling.
-Het ligt voor de hand om ten aan
zien van de prijzen van aardgas te
streven naar verwezelijking van een
prijspariteit met de olie", aldus de
minister. Dit houdt in dat het kabinet
ernaar streeft de aarclgasprijs te blij
ven koppelen aan de prijs van olie,
waardoor ongetwijfeld al in 1974 een
stijging van de aardgas prijs kan wor
den verwacht.
PAUS PER KOETS
ROME 'AP) Vanwege de ener
giecrisis is paos Paul us zondag in
een koets door Rome naar een
kerkdienst gereden.
De paus heeft wel een ontheffing
van het rijverbod, m:
er geen gebruik var..
