PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
VAN DER STOEL:
MAATREGELEN BIJ
VOORLICHTING
Zeeuws openbaar vervoer huurt bussen
bij voor verwerking distributie-drukte
Stamkaarten vanaf
10 december te koop
Den Uyl belooft kamer harde
cijfers oyer oliecrisis
„OLIEKRAAN
VERDER OPEN
ALS ISRAËL
TERUGTREKT"
Teleurgesteld
Perzië
Olieconcerns
CLUMPKENS
VRAAGT ONTSLAG
NOG GEEN CONCRETE REGELINGEN OVER INZET MATERIAAL
ONZEKERHEDEN
OVER AANTAL
KERNVRAGEN
Openbaar
vervoer
N",
Dow: bloed,
zweet en tranen
Pagina 2
216e jaargang - nummer 288
Donderdag 6 december 1973
STEUN DE ACTIE
NATUURBEHOUD
Los de puzzel op in
de PZC van zoterdog
„MIDDEN-OOSTENBELEID ONGEWIJZIGD"
SJEIK JAMANI:
WASHINGTON (RTR) Saoedi-Ara-
bië zal zijn produktie en verscheping
ran olie naar het westen gaan opvoe
ren zodra Israël begint met de terug
trekking uit de bezette Arabische ge
bieden. Dit heeft de Saoedische minis-
ier van olie, sjeik Jamani, in Washing
ton bekendgemaakt.
Sa.nen met zijn Algerijnse collega Ab-
dessalem verblijft Jamani een week
ln de Verenigde Staten. Na een onder
houd van anderhalf.uur met de minis
ter van buitenlandse zaken Henry
Kissinger vertelde hij op een perscon
ferentie dat in Genève redenen kunnen
tomen voor de Arabische olielanden
om hun leveranties aan het westen
weer te verhogen. De Geneefse confe
rentie moet op 18 december beginnen.
HALF MILJOEN EXTRA
FOOR COMMISSIE-ERVIN
WASHINGTON (AFP) De Ameri-
inse senaat heeft zijn goedkeuring
ïecbt aan een extra toewijzing van
half miljoen dollar ter bestrijding
de kosten van de commissie die
der voorzitterschap ran senator
m Ervin in het Watergate-schandaal
onderaoekt.
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG Minister Van der Stoel (buitenlandse zaken) heeft
er woensdag in de tweede kamer geen twijfel over laten bestaan,
dat er niet de geringste wijziging is gekomen in het regeringsstand
punt inzake het Midden-Oosten. Hij kondigde maatregelen aan
bij de voorlichtingsdienst van zijn departement om te voorkomen
dat, zoals dinsdag, misverstanden ontstaan. De bewindsman zal
ook stappen ondernemen om in het buitenland de verkeerde in
druk die is gewekt weg te nemen.
De bewindsman kwam daarmee te
gemoet aan de felle kritiek, zowel
de zijde van de Partij van de Arbeid
als van de VVD. PvdA-woordvoerder
P. Dankert zei dat de minister in de
delicate situatie waarin Nederland op
het ogenblik verkeert, geen misver
standen mag laten ontstaan. Ik durf
nog geen hoofden te eisen, aldus Dan
kert, die mede sprak namens KVP
D'66, zolang geen duidelijkheid bestaat
over oorzaken en verantwoordelijkhe
den.
Dorpsbelangen
WD-woordvoerder De Koster hekel
de de presentatie van het beleid. „Er
staan meer dan dorpsbelangen op het
spel", aldus De Koster, „en daarmee
mag niet op ergerlijke wijze worden
gemodderd". Op aandringen van WD-
fractieleider Wiegel zegde de bewinds
man toe de kamercommissie voor
buitenlandse zaken in te lichten over
het gesprek dat minister Lubbers za
terdag jL heeft gehad met twee Arabi
sche olieministers in Brussel.
De begroting
van
door de Tweede Kamer aanvaard met
alleen de stemmen van de PSP tegen.
De motie-De Koster (WD), waarin de
regering wordt uitgenodigd om binnen
het kader van de OESO (Organisatie
voor Economische Samenwerking en
Ontwikkeling) een beleid voor te stel
len om alternatieve bronnen van ener
gie te gaan ontwikkelen, werd met
vrijwel algemene stemmen aanvaard.
De motie-Ter Beek over de erken
ning van Guinee-Bissau werd na
kleine redactionele wijziging
vaard. In deze motie wordt gesteld
de regering haar beleid zó moet af
stellen, dat men op korte termijn
concrete stappen kan ondernemen om
tot een volkenrechtelijke erkenning
van deze onafhankelijke republiek zou
kunnen komen.
Tenslotte werd een motie van
Keimig (DS'70), waarin afkeuring
werd uitgesproken over de post van
12 miljoen gulden voor steun aan
bewoners van bevrijde gebieden in
Mozambique, Angola
verworpen. Alleen WD, DS'70, GPV,
SGP en de Boeren Partij stemden
met DS'70 mee.
l'f RSOM N \l Hl
N/INI
ichf
HKN/.INK
BI N/IM
K 22
ID N/INI
K li" Bf.N/IM
K 23
ID N/IM
K 21
ik K 20 HK.N/IM
E: id
ID n/ink
1\ ID
KK N/INK K 19
IDN/IM
t KIT
W N/IM
«INZINK K 14
BK.N/.IM
K 12 i
lil N/JM
K 15 id n/ini
K 13
ID N/INK
Kil
K 10 idn/IM
K Oü
BI N/IM
K iXi -
Kt' 1
HKN/INK
4 KOT
KI N/INK
Kol
bknzink
K 02
Hf N/INK
pK 05 a rkn/im
j K03
LL
KI N/INK
K 01
DE ARABIEREN zijn teleurge
steld over het resultaat van de
rondreis van de Algerijnse en Sa-
oediarabische olieministers....
(pag. 3)
BELGIË KRIJGT wellicht, een
forse hoeveelheid olie uit Perzië
hoewel nog geen beslissing is ge
nomen over de Ibramco-raffinade-
rij.... (pag. 3)
TUSSEN de regering en de olie
maatschappijen zou een informele
overeenkomst van 'wederzijdse
bijstand', waardoor de energie
voorziening tot op zekere hoogte
is gewaarborgd (pag. 11).
Nieuws uit Zeeland op de
pagina's 2, 5, 6, 7, 9 en 12.
Binnen- en buitenlands
nieuws op de pagina's 1, 3
en 11.
Sport op pagina 13.
Radio en televisie op pagi
na 15.
Financieel nieuws op pagina
17.
DEN HAAG In de tweede kar
mer kiuam het gisteren tot felle
débatten over de dinsdag afgeleg
de verklaring over het standpunt
van de Nederlandse regering ten
aanzien van de door Israël bezet
te Arabische gebieden. Op de foto:
het PvdA-kamerlid Dankert in dis
cussie met minister Van der Stoel.
j De postkantoren hebben de eerste
benzinebonnen ontvangen. Uit
vrees voor overvallen worden de
bonkaarten in de kluis bewaard.
DEN HAAG (ANP) Brigadegene
raal W. A. F. A. Clumpkens, comman
dant van de 43e pantserbrigade, heeft
minister Vredeling van defensie woens
dag schriftelijk ontslag gevraagd uit
de militaire dienst.
De minister van defensie beraadt zich
over de mededeling van generaal
Clumpkens. In zijn brief aan de mi
nister schrijft generaal Clumpkens dat
de minister hem op 27 november heeft
meegedeeld dat generaal-majoor Van
der Slikke zal worden voorgedragen
voor benoeming tot chef van de gene
rale staf en dat generaal Clumpkens
benoemd zou worden tot voorzitter van
een in te stellen stuurgroep diensttijd
verkorting. Hierdoor is hij in hoge
mate ontgoocheld. Generaal Clumpkens
is van mening dat het plan voor dienst-
tijdverkorting dat luitenant-generaal
Meijnderts en hij hebben ingediend, zo
danig ingrijpend is dat het slechts kan
worden gerealiseerd onder krachtige
en deskundige leiding met voldoende
gezag om door de volgens hem onge
twijfeld opkomende weerstanden te
kunnen heenbreken.
Alfabetisch gespreid naar achternaam
ZWOLLE Maandag 10 december begint op alle postkantoren
en postagentschappen in ons land de verkoop van stamkaarten
voor de benzinedistributie. De kaarten, die later gebruikt kun
nen worden voor het ophalen van benzinebonnen, gaan 2,50
kosten.
De stamkaarten zullen alleen mogen worden afgegeven op vertoon van de
machtigingskaarten, die via het registratiekantoor voor de wegenbelasting in
Apeldoorn aan de automobilisten zijn gezonden en het op naam gestelde
kenteken van de auto waarvoor de machtiging is verleend.
Uit de instructies die het ministerie van verkeer en waterstaat woensdag
ochtend heeft gezonden aan de directies van de postdistricten blijkt dat
stamkaarten voor motorrijwielen, bedrijfsauto's en auto's die gas of dieselolie
als brandstof gebruiken, uitsluitend verkrijgbaar zijn bij de hoofdpostkanto
ren. Voor andere categorieën voertuigen kan men ook terecht bij de
postagentschappen.
Volgens de richtlijnen van liet ministerie moet iedere automobilist beslist
volgende week zijn stamkaarten komen halen. Er is daarvoor een regeling
getroffen, waardoor men hoopt ae toeloop enigszins te kunnen spreiden en
ale is gebaseerd op de achternaam van de automobilistOp maandag kunnen
automobilisten met een achternaam van A tot en me: Dor hun stamkaart aan
het postkantoor halen. Op dinsdag is de verkoop voor mensen met een
achternaam beginnend met Dor tot en met Jansens, woensdag Jansens tot en
met- Mul, donderdag Mul tot en met Spro en vrijdag Spro tot en met Z.
Er is. aldus de instructie van het ministerie, geen mogelijkheid mensen te
helpen op andere dagen dan die, welke voor hun achternaam zijn be
stemd.
UITERLIJK BEGIN VOLGENDE WEEK
DEN HAAG (ANP) Uiterlijk begin volgende week stuurt de regering naar de tweede kamer cij
fermatige gegevens over de gevolgen van de oliecrisis, welke gegevens harder zijn dan ae globale
aanduiding van enkele tendenties, die zich thans aftekenen. Dit heeft premier Den Uyl woensdagmor
gen geantwoord op schriftelijke vragen van de tweede-kamerleden Wiegel en Portheine beiden
wd).
Van de zijde van de regering, aldus
premier Den Uyl, is aan werknemers
en werkgevers niet meer informatie
verschaft dan een globale aanduiding
van enkele tendenties die zich afteke
nen. Eerst tegen het einde van c
week zal de regering kunnen beschik
ken over hardere cijfermatige gege
vens. Voor zover deze van belang zijn
voor het nader overleg met werkne
mers en werkgevers in de komende
week zullen deze gegevens in dat over
leg v/orden ingebracht.
De regering is voornemens de gege
vens uiterlijk begin volgende week toe
te zenden aan de tweede kamer, voor
uitlopende op de nota met beleidsvoor
stellen die de kamer in de loop van
die week zal bereiken, aldus de pre
mier.
De Nederlandse Aardoliemaatschappij
(NAM) gaat de komende maanden de
Nederlandse bodem 'uitwringen'. Alle
olieputten. die waren stilgelegd om
dat zij niet rendabel meer waren, zul
len nog eens worden onderzocht. Het
zal volgens de NAM dan mogelijk zijn
de jaarproduktie van 1,6 miljoen ton
éën tot twee procent te verhogen. De
ze rond 30.000 ton extra produktie is
meegenomen, maar veel is het niet:
(Zie slot pagina 3 kolom 2
VLISSINGEN De Zeeuwse
autobusondernemingen zijn be
zig zich te verzekeren van extra
rollend materieel voor het tijd
stip, waarop de benzinedistribu
tie 7 januari van kracht
wordt. Men doet daarvoor vrij
algemeen een beroep op touring-
carbedrijven in de provincie,
terwijl van die kant ook al aan
biedingen zijn gedaan aan enke
le streekvervoersbedrijven. Nog
geen van de Zeeuwse autobuson
dernemingen heeft op dit mo
ment een concreet 'plan de cam
pagne' klaar om de te verwach
ten extra drukte bij benzinedis
tributie op te vangen.
Bij vrijwel alle benaderde onderne
mingen in Zeeland werd woensdag
gezegd, dat er nog geen concrete
stappen te ondernemen zijn met het
oog op een aantal elementen, die nu
nog met duidelijk of onzeker zijn. Het
gaat daarbij met name om het ant
woord op de vragen:
hoeveel precies de toewijzing v
benzine aan particulieren zal zijn; in
dit verband werd erop gewezen, dat
de KNVTO een stijging van passa
giers van meer dan tien procent ver
wacht tijdens de spitsuren als er 85
liter per maand wordt verstrekt en
dat dit percentage aanzienlijl
zal liggen als het om 50 liter
of de autoloze zondag wordt ge
handhaafd dan wel zal verdwijnen: in
het eerste geval zal naar verwachting
van de Zeeuwse autobusondememin-
gen de toevloed naar het openbaar
vervoer iets minder groot zijn, als,
men zondags wél weer kan gaan rij
den, zullen de mensen hun benzine
zoveel mogelijk voor de weekends
willen sparen, is de verwachting;
of en in welke mate een spreiding
van het woon-werkverkeer en
schoolverkeer tot stand wordt
bracht.
NIET GELIJK
De situatie in de verschillende Zeeuw
se regio's ligt overigens niet overal
gelijk- Het streekvervoer Walcheren
bijvoorbeeld heeft een intensief woon
werkverkeer naar de industriegebie
den en Middelburg-Vlissingen, bij de
RTM is dat vervoer in vergelijking
minder intensief.
Directeur J. P. L. van Manen van het
Streekvervoer Walcheren noemde de
onzekerheid over de beschikbare
brandstof dieselolie) een belangrijke
factor, Waardoor men nog geen defini
tieve plannen kan opzetten. „We we-1
ten niet wat we krijgen. Van de week
nog kregen we telefonisch bericht var.
onze oliemaatschappij, da- we met 25
procent dieselolie werden gekort.
Maar bij distributie hoort het open
baar vervoer in feite natuurlijk extra
brandstof te krijgen". Het streekver
voer Walcheren is wel van plan om
de vier bussen, die men aan het eind
van dit jaar 'zou opleggen voor
sloop' ook komend jaar nog te gebrui
ken en het beroep op bussen van
touringcarbedrijven waarmee men
nu voor het vervoer naar de industrie
gebieden ook al relaties onderhoudt
te intensiveren.
SAMENWERKING
Bij de Auto Mij Zeeland in Goes riet
men de problemen voor het vervoer
op de Bevelanden niet zo somber in.
„We gaan er van uit, dat het openbaar
vervoer straks niet minder brandstof
krijgt. Ik stel me voor. dat deze tak
van vervoer toch wel de laatste sec-!
tor is, die in brandstof wordt gekort.
Wij zitten vrij gemakkelijk. We heb-1
ben zelf een groot toeringcarbedrijf, I
met vijftig bussen plus de chauffeurs.
Die kunnen we zo nodig inze-ten. Op
verschillende lijnen hebben we ook
samenwerking met andere maatschap
pijen; als zij me: problemen zitten
om het aanbod op te vangen, zullen
ze misschien wel aankloppen bij ons",
aldus directeur Schipper. Hij wees
erop, dat de AMZ op drukke lijnen
als Borssele-Goes, de ringlijn door de
Zak, Yerseke-Goes, Goes-Noord-Beve-
land met dit extra materiaal in de spits
uren als er al een halfuur-dienst j
wordt gereden zo nodig met twee j
of drie bussen kan bijspringen.
Op het hoofdkantoor var. de RTM '15
bussen en de ZVTM '23 bussen in Z-i
Vlaanderen) in Zierikzee liet men we
ten, dat men daar extra drukte met na-1
me ook tijdens de spitsuren als gevolg
van de benzinedistributie wel zal kun-|
nen oplossen mer. hulp van bussen van
derden. Er werd in dit verband betoogd,
dat voor Saoouwen-Duivelar.d eer.
spreiding van de schooltijden uit een
oogpunt van openbaar vervoer niet zo
gunstig is, omdat woon-werkverkeer
(Zie slot pagina 7 kolom 6) I
fiantlijn
de reactie op de avrol-
gen van de oliecrisis. Er valt
•lijk een lichte schrik t»
registreren: g«-steid eens dat
grootste deel van de N«*
derlandse bevolking plotseling van dit
openbaar vervoer gebruik gaat maken,
dan ontstaan er vermoedelijk verve
lende tow.tuinden. De prwldent-dlrec-
teur van de Nederlandse Spoorvmrn
heeft deze week weliswaar gerust «tel
lend verklaard dat zijn bedrijf het echt
wel aan zal kunnen, maar hij voegde
er ln ëën adem aan toe dat toch we)
bijzondere maatregelen nodig zullen
zijn. Bijvoorbeeld: variabele werk en
schooltijden om te voorkomen dat er
onmogelijke piekuren ontstaan. Een
tekenende reactie: tot voor kort werd
heel Nederland systematisch vla re
clamemedia opgeroepen toch vooral
gebruik te maken van het openbaar
vervoer, maar nu deze 'droom' van de
vervoert.mensen werkelijkheid dreigt
te worden. Is het de vnuuc of een der
gelijke stroom kan worden opgevan-
gen.
Het zou onbillijk zijn daarvan bet
openbaar vervoer een verwijt te
maken. De huidige rentabiliteit
van deze vervoerstak is niet zodanig
dat men maar raak kon en kan lnvev
teren. Bovendien is de hier bedoelde
i arneoamp3gne voor een Intensity
ver gebruik van trein, tram en bus ge
richt op een lange termijn en niet op
de geforceerde situatie die nu dreigt
aan te breken. In dit Ucht gezien is
het begrijpelijk en ook juist dat men
bij het openbaar vervoer ln brede kring
aandacht vraagt voor mogelijke knel
punten. Vooral in
de grote bevolkings
centra zal een sprei
ding van het ver
voer onvermijdelijk
zijn. bij de spoor
wegen zijn er nu reeds onder wat
tot nog toe 'normaJe' omstandigheden
wordt genoemd opvallende to puren.
De lijnen Ln de driehoek Rotterdam
Amsterdam - Utrecht geven op bepaal-
de tijden een zeer Intensieve bezet-ing
te zien. met als gevolg dat menigeen
moet staan. Bij enkele diensten op de
Zeeuwse spoorlijn is dat ook zo. Uit
een overzicht elders in deze krent
opgenomen over de situatie bij de
Zeeuwse bi-diensten blijkt echter dat
men daar de toekomst niet al te som
ber Inziet, mits er voldoende brand
stof beschikbaar komt voor het open
baar vervoer. Inderdaad een essentliTls
voorwaarde, vooral ln gebieden waar
men uitsluitend op busverbindingen
ls aangewezen.
Over het algemeen wordt op dit
ogenblik voornamelijk gesproken
over de wat men zou kunnen
noemen 'primaire' kant van het
openbaar vervoer, met name over de
beschikbaarheid van het rijdend ma-
terieel. Er zijn echter ook secundaire
voorzieningen: we denken in het bij
zonder aan de wacht gelegenheden.
Over het algemeen wordt daaraan niet
zo heel veel aandacht besteed. In Z<-o-
land komt het bij bepaalde essentiele
vervoersdiensten voor boot, trein
dat wachtkamers in de late avond
uren worden gesloten, terwijl op dat
moment ae dienstregeling nog niet is
afgewerkt. Wachthokjes van en voor
busdiens*en zijn soms onvoldoende of
zijn er slecht aan toe omdat de Jeugd
ze tot doelwit van allerlei baldadig
heden heeft gemaakt. Voor passagiers,
die in een tochtig hok moeten wach
ten op een bus een onplezic-nge erva
ring. Met name voor oudere mensen
is het ontbreken van een goede wacht-
gelegenheid vaak een nare zaak. Nu
het zich laat aanzien dat het openbaar
vervoer een vernieuwde functie in de
Nederlandse samenleving krijgt, zou
ook eens aan dit aspect aandacht moe
ten worden besteed. In sommige lan
den ln de Verenigde Stalen bijvoor
beeld hebben de busstations dezelf
de allure als de grote spoorwegsta
tions, er zijn wachtkamers, perrons,
automaten voot warme en koude dran
ken enz. Nu kan men moeilijk een
dergelijke voorziening verwachten er
gens midden in een Zeeuwse polder,
maar dat is ook niet nodig. Een rede
lijke wachtgelegenheid wind- en wa
terdicht mag echter wel worden
verwacht. Omgekeerd zou men van het
publiek met name de schooljeugd
mogen verlangen dat er te dien aan
zien enige zorg werd betracht.
Soms vraagt men zich met verbazing
af met welke mentaliteit me: na
me jongere passagiers een bus of
een trein binnenstappen. Vorige week
nog troffen we op de Zeeuwse lijn een
jongeman aan die in alle gemoedsrust
bezig was een aantal schroeven uit e*-w
bekleding te verwijderen. Hij gaf toe
da: hu thuis er niet aan dacht ce b«>
kleding van de h hls kamerstoelen tm
verwijderen. Het personeel van trei
nen en bussen kan bittere verhalen
vertellen over dergelijke baldadighe
den. Misschien zou men dat b:j het
onderwijs eens aan de orde kunnen
steller., bijvoorbeeld als het er om
gas: de scholieren milieubewust te
maken. Daarbij is niet alleen van be
lang dat enig inzicht wordt verkregen
in de natuurlijke processen van en op
deze wereld, maar ook dat men ge-
mc-enschapsbezit respecteert. Bijvoor
beeld t reinen en bussen niet bekladden
met viltstiften, de ruiten van wacht
hokjes niet ingooien: er zijn namelijk
mensen die daar last van nebben.
Ju alweer verscheidene jaren gele
den is in een proefschrift de stel
ling verdedigd dat allerlei met ver
antwoordelijkheid beklede figuren
ministers, kamerleden, burgemeesters,
oednjfsleidere enz. gedwongen zou
den moeten worden op gezette tijden
van het openbaar vervoer gebruik te
(Voor vervolg zie pagina 3
kolom 1
