-
PROVINCIALE ZEEUWSE C IRANT
PZC
ZONDAGRIJVERBOD WORDT MET
3 UUR VERLENGD
V eiligheidsmaatregelen
in West-Duitsland
Staten van Zeeland: „PZEM in de SEP
en studeren op tweede kerncentrale"
SSte"*-
SS'Jvssb
Benzin
sparen y
Machtigingswet 13 december
naar de tweede kamer
„Hogere belasting
om gaten te dekken"
premier den uyl: oliesituatie zorgelijk
binnenkort verzending distributieformulieren
begroting
mm-
PZEM in
de SEP
vmi
den uyl: „ingrijpend pakket"
Aantjes over voorgestelde wijziging:
OPNIEUW
STORM
na dreigement besmetting drinkwater
MINDERHEID GS:
'LICHT OP ROOD'
Salami-eifect
Kettingreactie
in Goes
Pagina 28
Jlóe jaargang - nummer 278
loterdag 24 november 1973
Hh DRUKKERIJ DEN BOER
MARKT51 MIDDELBURG TE1.01180-765,1
VOOR HOOGWAARDIGE KWALITEIT
FRANKFURT Deze me uuf
den zifn opgericht langs de hm.
teeg naar Wiesbaden bi) Nord
stadl cn treden vandaag
dag) in v) er king. Zondag ligt c
in de Bondsrepubliek voor
eerst het verkeer stil ir: verin,
met de olieboycot van de An
scha landen.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Zondag 2 december zal het zondag rijverbod, dat om drie uur 's morgens ingaat, met
{jte uur verlengd worden tot maandagmorgen 3 uur. Tot dusver mocht men en dat mag óók aan-
aande zondag nog om zondag 24.00 uur weer gaan rijden. Premier Den Uyl heeft dit meegedeeld
•.t'ens zijn wekelijkse persconferentie. Hij voegde eraan toe, dat verdere beperkingen nodig zullen
t', os. langzamer rijden van het vrachtvervoer, wat zoden aan de dijk zet. De olie-aanvoer is niet
pnstig, de 10 tot 15 procent beperking in het benzineverbruik, die tot dusver is bereikt, s niet meer
r doende. Welke beperkingen er doorgevoerd zullen worden wilde hij niet zeggen. Wel kondigde hij
en. dat de voorbereidingen tot distributie van olieprodukten voor iedereen nu zichtbaar zal worden.
In 'Je week van 26 november tot 5
y.-nber zullen alle houders van au-
rt en motorfietsen (dus geen brom-
Mao) een formulier toegezonden
7Ct>n 'in totaal ruim 3,5 miljoen
jlteren zullen verzonden moeten
rkin). ast zij ingevuld moeten te-
vuren. Op dit formulier zullen zij
'<rJi als de distributie effectief
vwrd zal worden een bonkaart
bijüm. Alleen zij, die in het bestand
na' de motorrijtuigenbelasting zijn
opjawmen (dus niet de zwartrijders)
irjiE het formulier. Degenen, die
A in het bestand zitten; behalve
.-nr,rijders dus óók nieuwe automo-
bwn of motorrijders, krijgen het
tanulier lazer toegezonden.
Zij. die van aangifte van motorrij-
.;?er.be!asting njn vrijgesteld, zullen
iwn formulier ontvangen. Voor deze
j-roep zijn andere regelingen getrof-
i, die later bekend zullen worden
naakt. Het kan zijn, dat het toe te
iden formulier niet ter bestemder
plaatse komt of geheel in het ongere
de raakt. Voor deze groep staat de
^gelijkheid open een klacht in te
.Lis de uitreiking van de bon-
ral beginnen dus in feite
ie distributie een aanvang
AMERIKA
BETREURT
HOUDING
JAPAN
De
HDNGTON (AFP-RTR) ut
trijde Staten "betreuren' de pro
niche verklaring van deze wereld
wto Tokio teraktrekking van Israël
uil de in 1967 bezette gebieden,
k Amerikaanse zaakgelastigde in To
oi, Thomas Shoesmith heeft het
oapimt van Washington overge-
de Japanse regering. Dit
wsl woordvoerder George Vest van
r. ministerie van buitenlandse zaken
"WiLhington vrijdag meegedeeld,
betreuren dat de Japanse rege-
Kt nodig oordeelde een verkla-
la Vest 16 ,eggen" a3"
fc Japanse regering gaf donderdag
ypöaring uit waarin zij zei de
öaHe in het Midden-Oosten met gro-
te volgen en
-iUejjs vsn de toekomstige ont-
mogelijk haar politiek
4- Qg-ccte van Israël opnieuw in
-■sag zal moeten nemen."
indaag m
centrum
tnte Vlissingen heeft af-
afS ?2UW van regio-
irn ju? 5 m Uammeren-
iSJ™8 deelde burgemeester
^ws uit Zeeland op de
J"8* 2, 5, 7, 9, 13, 15 en
en buitenlands
op de pagina's 1,3 en
toppagina 21.
J840 ,en tv- op pagina 25.
«naocieei nieuws op pagina
en in de
te zoor ome wekelijkse
iep, 33 Z?'i^ene Tnter'.
tel Kalkar-project
to rnarom doet Neder-
P'otatme
oOin-Mt vr°oen waart-
een ant-
K0rdf peperen;
de Ween.
Wier. m zl>»
3? hppraet:
neemt zullen deze klachten gere
geld worden.
Premier Den Uyl weigerde te zeg
gen wanneer het moment gekomen is
voor de invoering van de distributie.
Wel zei hij, dat het er nu juist om
ging, de distributie zo tijdig voor te
bereiden, dat de ruim 3,5 miljoen
autorijders en de vele tienduizenden
motorrijders tijdig hun bonkaart kun
nen ontvangen.
De kosten verbonden aan de admi
nistratie van de voorbereiding van de
distributie zullen verhaald worden op
de aanvragers van de bonkaarten. In
de Staatscourant van aanstaande
maandag of dinsdag zal een algemene
maatregel van bestuur worden gepu
bliceerd. De minister-president wilde
geen mededelingen doen over de in-'
houd daarvan.
Over de verlenging van het zondag
rijverbod tot maandagmorgen drie
uur zei de premier nog dat dit gedaan
is omdat gebleken is, dat m die uren
een groot aantal automobilisten gaat.
rijden en dan met hoge snelheden.
Van de verlenging van de schoolva
kanties met een week is door de
regering afgezien, omdat gebleken is
dat de beperking die daarmee bereikt
kan worden onvoldoende is. Wel is
een regeling in de maak voor het
overheidspersoneel voor de zogenaam
de brugdagen 24, 27 en 28 decem
ber maar die zal afgestemd wor
den op het gehele Nederlandse be
drijfsleven. Da-rover mogt het over
leg nog plaatsvinden.
Over de oliesituatie liet de premier
zich somber uit. Het beeld is grimmig
en de oliemaatschappijen zullen ge
dwongen zijn nieuwe beperkende
(Zie slot pagina 11 kolom 4)
H'
teren r
mighede
tot een
stiE het
DEN HAAG De regering streeft ernaar, op 13 of 14 december de machtigingswet voor de ingrij
pen in de lonen en prijzen en overige inkomens aan de tweede kamer aan te bieden. De eerste en
tweede kamer kunnen dan nog voor de kerst de behandeling afronden. Kort daarop zal de regering
komen met de voorstellen zelf, die genomen zullen worden in het kader van het opvangen van de ge
volgen van de oliecrisis voor ons land.
(Van onze
parlementaire redactie)
NUNSPEET, DEN HAAG De
vennootschaps- en inkomsten
belasting zouden nog verder
omhoog moeten gaan om de
wensen van KVP en ARP ten aan
zien van de huurwaarde van ei
gen woningen en de vermogens
belasting te kunnen dekken.
Dat is het voorstel van AR-leider
Aantjes. De antirevolutionair deed de
ze suggestie in een spreekbeurt in
Nunspeet. Hij toonde zich overigens
nogal boos tégenover de regering-Den
Uyl- die voet bij stuk houdt. Het
kabinet wil de huurwaarde en de
vermogensbelasting verhogen, maar
KVP en ARP willen minder verhoging.
Dat kost het kabinet zo"n 50 miljoen
gulden aan inkomsten.
„Als de regering zelf ook een beetje
met de dekking van een compromis
voorstel in haar maag zit (slechts 60
procent van de voorgestelde verho
ging van de huurwaarde), dan is het
onredelijk om een geringere verdere
verlaging (nog eens 30 procent min
der) zo categorisch af te wijzen",
aidus Aantjes, die de regering voor
hield dat KVP en ARP altijd loyale
partners zijn geweest.
KVP-leider Anariessen zei in de ra
diozendtijd van de KVP dat men
beide voorstellen handhaaft. Andries-
sen was bepaald niet lief voor de
regering toen hij ten aanzien van de
vermogensbelasting zei: „De zakelijke
argumenten voor een verhoging over
de hele lijn met één promille zijn
zwak. Het lijkt meer op een socialisti
sche voorkeur. Het heeft trouwens
meer het karakter van een hobby".
KVP houdt vast aan het voorstel
de verhoging van de vermogensbelas
ting slechts door te voeren voor ver
mogens boven de f 250.000, met als
doel geen verzwaring op te leggen aan
de vermogens van kleine zelfstandi
gen.
Opmerkelijk bij deze uitlatingen
van Andriessen en Aantjes is, dat ze
geen van beiden met een woord rep
ten over bezuinigingsmaatregelen die
de regering meer geld zouden kunnen
opleveren. Andriessen sprak zelfs hele
maal niet over compensatie voor ga
ten die vallen in het dekkingsplan
door de wijzigingsvoorstellen van
KVP en ARP.
Juist bij bezuinigingen zou men
zie krijgen met de ministers van
kabinet-Den Uyl. Bijvoorbeeld r
Van Doorn van CRM. De ARP
(Zie slot pagina 3 kolom 4)
Premier Den Uyl, die dit meedeelde
in zijn wekelijkse persconferentie,
maakte wel duidelijk dat het om een
ingrijpend pakket van maatregelen zal
gaan. Ook de overheidsuitgaven en.
inkomsten zullen daarbij aan de orde»
komen. De regering wil eerst de
machtigingswet door de Kamers laten
aannemen, maar van de zijde van de
grootste oppositiepartij de WD. is al
aangekondigd, dat deze zonodig een
debat zal vragen over deze kwes
tie.
De VVD wil, dat de regering èn de
machtigingswet èn de daarbij beho
rende maatregelen tegelijkertijd aan
de orde stelt om tot een beoordeling
van de plannen te kunnen komen. De
regering heeft verder besloten een
Noordelijke Ontwikkelingsmaatschap
pij te stichten. Het advies daarover
zal volgende week worden ingewon
nen bij de organen in het Noorden
die daarin gekend moeten wor
den.
Het zal een NV worden met een
directeur en een adjunct. De raad van
commissarissen zal waarschijnlijk
worden samengesteld uit Gedeputeer
de Staten en gemeentebestuurders. De
voorzitter van de raad is nog niet
aangewezen. De bestaande organen,
die thans al aan de ontwikkeling van
het Noorden werken, zullen geinte
greerd worden in de nieuwe NV.
(Van onze weerkundige medewer
ker)
Een volgende vrij actieve de
pressie is langs Zuid-Engeiand te-
trokken en bereikt vandaag Zuid-
Noorwegen. Hierdoor wordt de
atmosfeer opnieuw verstoord
met een harde en langs de kust
stormachtige zuidwestenwind,
waarbij in de loop van de dag
regen gaat vallen.
Zondag pas draait de wind ach
ter het koufront naar noordwest
en wordt er weer lucht met bui
en aangevoerd. Hierdoor geen
gunstige vooruitzichten voor bet
weekeinde door deze nieuwe ople
ving van de depressie-activi
teit.
Zondag en maandag zal wel
licht weer lucht rechtstreeks uit
het Poolgebied via de Noordzee
worden aangevoerd waarbij de
buien opnieuw van hagel verge
zeld kunnen gaan.
fitvitlijn
De landelijke bureaus en centra van
de Gereformeerde Kerken in Nederland
zullen verhuizen naar Leusden en daar
geconcentreerd worden in een kerke
lijk dienstencentrum. Dit is vrijdag me:
55 tegen 16 stemmen besloten door de
generale synode.
HAMBURG (UPI) In West
Duitsland zijn strenge veilig
heidsmaatregelen van kracht
naar aanleiding van dreigemen
ten aan het adres van de rege
ring van bondskanselier Brandt.
Een politiewoordvoerder verklaarde
donderdag dat een 'algemeen alarmbe-
richt' is uitgegaan en dat maatregelen
zijn getroffen ter bescherming van
enige waterleidinginstallaties.
Zo zijn in Hamburg, de grootste stad
van de Bondsrepubliek, gewapende
wachtposten ingericht bij 20 waterlei
dingbedrijven. Geleerden nemen dertig
maal per dag monsters van het water
om er voor te zorgen dat er niet mee
wordt geknoeid.
Intussen weigeren overheidsfunctiona
rissen uitgebreide berichten in de pers
te bevestigen, als zou de regering op
8 november een dreigbrief hebben
ontvangen, waarin een grote som geld
werd gevraagd. Als dit geld niet zou
worden betaald, zouden met bacteriën
besmette brieven naar- hoge regerings
functionarissen worden gezonden, ter
wijl ook de watervoorziening van ver
scheidene steden zou worden besmet.
In deze berichten werd gesproken van
een bedrag van 21 miljoen mark.
Geleerde
De regering heeft geweigerd commen
taar te geven op dit bedrag en op'
veronderstellingen dat Arabische guer-j
rillastrijders of een krankzinnige ge-I
leerde de overheid zouden willen'
chanteren.
Volgens het blad "Bild' zouden op het;
(Zie slot pagina 3 kolom 4
URENLANG ENERGIEDEBAT EN TWEE MOTIES VERWORPEN
MIDDELBURG Het energie
debat in de staten van Zeeland
heeft er vrijdagavond na uren
lang vergaderen en een reeks
van onderbrekingen toe geleid
dat:
in meerderheid werd besloten om
gs te volgen in hun voorstel de
N.V. PZEM te laten deelnemen in
de N.V. Samenwerkende Eléktrici-
teitsproduktiebedrijven (SEP). De
aandeelhouders van de provincie in
de PZEM krijgen daartoe bindend
mandaat mee.
Een motie van de PvdA om aan die
toetreding de voorwaarde te ver
binden dat dit volwaardig lidmaat
schap niet de verplichting tot de
bouw van een tweede kerncentrale
met zich brengt haalde het niet. Zij
kreeg alleen de steun van PPR en
D'66. De beide PvdA gedeputeerden
stemden eveneens tegen de motie.
I in meerderheid werd besloten om
de directie van de PZEM machti
ging te geven om in SEP-verband
zich nader technisch te oriënteren
op de bouw van een tweede kern
energiecentrale te Borssele. Een
definitieve beslissing over een der
gelijk project zal pas genomen wor
den, wanneer gs met concrete voor
stellen op tafel komen.
Een motie van de PvdA om op dit
moment een tweede kerncentrale af
te wijzen op grond van de overwe
ging dat de beslissing op nationaal
niveau behoort te worden genomen
en in verband met het reeds aanwe
zige produktievermogen van de
PZEM in Zeeland overbodig is,
haalde het niet. Zij kreeg alleen de
steun van PPR en D'66. De beide
PvdA-gedeputeerden stemden vóór,
de motie. Van de kant van CHU, l
AR en KVP werd bij dit voorstel I
met nadruk gewezen op de nota die
ministers Lubbers van economische
zaken aan de tweede kamer heeft
toegezegd over de organisatie van
de elektriciteitsbedrijven in Neder
land en de democratische controle
daarop.
In grote lijnen kwam het debat in de
staten erop neer dat uitstel om tot de
landelijke organisatie van elektriciteits-
producenten officieel en als volwaar
dig lid toe te treden in het belang van
de PZEM niet verantwoord werd ge
acht. Het voltallige college van gs stel
de zich op dat standpunt. Door de hele
discussie heen speelde de vraag of en
in hoever de beslissing over de bouw
van een tweede kerncentrale nu aan
elkaar gekoppeld zijn. Voor de PvdA
woog de vrees voor die koppeling zo
zwaar dat deze fractie de PZEM alleen
maar bij de SEP wilde laten binnen
stappen wanneer „de belemmering
in de vorm van een verplichting tot
de mogelijke bouw van een tweede
kerncentrale" zou worden weggeno
men, Energie-gedeputeerde mr. J. F. G. I
Schlingemann zag geen reden om de
PZEM zo 'geclausuleerd' te laten toe-
treden. Volgens hem kan de SEP de
PZEM geen tweede kerncentrale 'op-
dringen'. Hij voerde aan dat de PZEM
het SEP-lidmaatsehap dringend nodig
heeft, ook al om als volwaardig lid en
commissaris in het bestuur van deze
sahenwerkingsorganisatie te kunnen
meepraten en meebeslissen. Aan het j
'klaplopen' van de PZEM bij de SEP j
via de Brabantse energiemaatschappij
had naar de opvatting van mr. Schlin
gemann al twee jaar geleden een eind
moeten komen.
Studeren
De statenuitspraak over het PZEM-
initiatief te kiezen voor de bouw van
een tweede kernenergiecentrale gaat
niet verder dan dat de directie 'kan
doorgaan om op het project te studa
enr'. Mr. Schlingemann voelde veel
voor de suggestie uit de staten om
'met minister Lubbers te gaan praten
over zijn visie op de bouw van een
tweede kerncentrale in Zeeland- „Wij
hebben wel ongeveer geproefd wat zijn
standpunt is. maar we willen graag
meer weten". Overigens liet de geöepu
teerde wel uitkomen dat de bouw van
een nieuwe grote eenheid voor de op
wekking van elektriciteit ook wel de-
gelijk een bedrijfsbelang is voor de
PZEM. Maar hij voegde aan die mede-
deling toe dat dit niet inhoudt dat de
PZEM ook een derde kerncentrale1
naar Zeeland wil halen.
Gedeputeerde mr. J. P. Boersma ver
tolkte in een aparte verklaring 'mede
namens zijn collega J. Sten ver: hei
minderheidsstandpunt in het college
van gs: geen machtiging om te stude
ren op de bouw van een tweede kern
centrale. „Eerst moet er een oplossing
komen voor de problemen van het ra
dioactieve afval uit kerncentrales en
de consequenties daarvan. Worden de
ze aanvaard, dan kan ook voor ons
het licht op groen. Nu zetten wij heel
nadrukkelijk en weet hebbend van de
consequenties hei licht op rood", aldus
mr. Boersma.
(Voor meer nieuws over het energie-
debat in de staten pag. 13 en lö) i
as gisteren rond de
lenende een lang»
dag in de staten van Zee-
een dag die tenslotte
litcle Sn oen overwinning
de meerderheid van ge-
deerde staten. Het vroord
is hier niet helemaal op
iet duidt teveel op een
rn verbeten strijd, waar-
andore opvatting het on-
delven. En dat was gis-
geval: het ging om oen
ussle ai bierven gnm-
l uit die uiteindelijk
raak leidde overeenkom-
:-t/.4 dat de meerderheid
je van gedeputeerde sta
ten had 4edaun. Deze uitspraak name
lijk: de PZEM gaat deelnemen ln de
N.V. Samenwerkende Elektriciteite-
Produktiebcdrijven kortweg SEP
genaamd en de directie van de
PZEM kan binnen deze SEP de bouw
van een tweede kerncentrale te Bors
sele aanhangig maken, oen centrale
van zonodig duizend megawatt. Daar
mee is nog «een beslissing tot de bouw
genomen: het uiteindelijke besluit zal
opnieuw ter discussie komen als er
een definitief voorstel ligt.
In het statendebat waren drie stro
mingen herkenbaar. Eén stroming
de progressieve partijen was
tegen elke beslissing op dit moment.
De voornaamste overweging daan-oor
was da', het hier om nationale zaken
gaat, zodat eerst regering en parlement
een besluit moeten nemen. Zolang een
dergelijk nationaal besluit niet voor
handen is. wensten de progressieven
zo verklaarden zij zowel het lid
maatschap van de SEP als de nadere
studie voor de kerncentrale uit te stel
len. Een tweede stroming AR, CH
en KVP ging er van uit dat het
SEP-iicbnaat-schap onvermijdelijk was.
maar dat toch wel voorzichtigheid was
geboden met een tweede kerncentrale.
Maar omdat gedeputeerden te dien
definitief voorstel
hadden gedaan, doch
uitsluitend met voor
bereidingen wensen
te beginnen, wiide
men zich niet tegen deze voorbereidin
gen verzetten: het definitieve oordeel
over de bouw van een tweede centrale
willen de drie confessionele fracties
opschorten totdat er eventueel een
voorstei voor de bouw zal worden ge>
daan. Mea betrok daarbij mede in de
overwegingen .'dat minister Lubbers
had toegezegd met een nota te komen
over de parlementaire controle op de
elektriciteitsbedrijven. De derde stro
ming tenslotte was zonder verder voor
behoud vóór het lidmaatschap van
cie SEP en voor de voorbereidingen
ten behoeve van een tweede kerncen
trale. Van deze stroming waren WD
en SGP de uitgesproken exponenten.
De besluitvorming in de staten kwam
mede tot stand doordat de PvdA-
fractie een tweetal moties indien
de: :;e werden beide verworpen en
daardoor werd duidelijk dat de PZEM
nu zonder voorbehoud verder kan
gaan, zoals in de voorstellen van gede
puteerden was aangegeven. Opvallend
was dat de beide PvdA-gedeputeerden
wél voor het SEP-lidmaatschap stem
den. maar tegen de voorbereidingen
voor een tweede kerncentrale. Dit laat
ste standpunt werd op duidelijke en
waardige wijze uiteengezet door gede
puteerde Boersma. Een verklaring die
indruk maakte: de wat- roezemoezige
stemming, die altijd' in de statenzaal
valt te registreren, verdween geheel.
Op dat ogenblik luisterden cie staten
met grote aandacht naar mr. Boersma,
mc-de sprekend namens zijn collega
Stenvert. Mr. Schlingemann verdedig
de het meerderheidsstandpunt en hij
deed ciat met kennis van zaken en me*,
laconieke nuchterheid. En met succes.
Bij de confessionele fracties viel name
lijk, niemand 'uit de boot', hoewel be
kend was dat er enkele twijfelaars wa
ren over de tweede kerncentrale. De
duidelijke verzekering van Schlinge
mann dat de hele zaak opnieuw aan
ae orde komt ais inderdaad voorstel
len voor de bouw van een tweede cen
trale worden gedaan, stelde blijkbaar
alle confessionele statenleder, tevre
den. Zij interpreteerden deze toezeg
ging als een uitstel van de beslissing.
En daarom meenden ze dat ze niet
zover hoefden te gaan dat ondertussen
elke voorstudie en voorbereiding voor
een eventuele centrale diende te wor
den afgelast.
Het lijk; ons overigens twijfelachtig
of in de praktijk inderdaad sprake
is van 'uitstel'. Het ziet er name
lijk naar uit da; het hier om het be
kende 'salami-effect.' gaat, een uitdruk
king die in de buitenlandse politiek
van de laatste j2ren herhaaldelijk op
duikt. Men bedoelt daarmee dat een
bepaalde partij een land of een
groep landen haar doelstellingen
heel voorzichtig, stukje bij beetje rea
liseer:. e keer wordt er een stukje
van de salami-worst afgesneden. Tiaar
elke keer ook vindt ae tegenpartij het
stukje zo gering dat ze besluit niet te
reageren. Totdat men na verloop van
tijd tot de conclusie komt dat de te
genpartij de hele worst heeft opgesne
den, maar dat het nu te laat is voor
-egenmaatregelen. Zo zal het hier ook
wel het geval zijn: met de studie en
de voorbereiding voor de tweede cen
trale wordt nu begonnen en daarvan
gaat op zichzelf reeds een bepaalde
"bevestigende' werking uit, men komt
er een stap verder mee. En als te
zijner tijd de tweede centrale als defi
nitief voorstel aan ae orde is. zijn in
middels al zoveel schijfjes kern-salami
zowel door de SEP als door de PZEM
(Voor vervolg zie pagina 3
kolom 1
