PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT KISSINGER WAARSCHUWT ARABISCHE LANDEN wmm vjï Europese vakbeweging eist maatregelen in energiecrisis Bij regering aandringen spoedig fiat te geven aan Westerscheldeverbinding NAM vreest 9gaf in levering aardgas „Israël moet bezet gebied ontruimen" Groei- oi Acties voor Chili Huurwaarde STICHTING VASTE OEVERVERBINDING TOT VASTE COMMISSIE: lichtje 'woei' Scheie over Pagina 2 216e jaargang - nummer 276 Donderdag 22 november 1973 STEUN DE ACTIE NATUURBEHOUD Los de puzzel op in de PZC van zaterdag mKENLAM-DEMOmRATlE iMSTERDAM In de Amsterdamse binnenstad is woensdagavond een fa!):enlanddemonstratie gehouden, waaraan volgens een schatting van de yxttie circa 4J>00 mensen deelnamen. De betoging, die begon op het Xwumplein en eindigde op het Beursplein, werd gehouden onder de lev> 'zoor een Griekse volksdemocratie' en 'weg met de junta'. Organisatoren waren de Federatie van Jongeren Groepen in de PvdA. het ÜT,';, ie Algemene Studenten Vereniging Amsterdam en de studenten- ra> ran de vrije universiteit. TEGENMAATREGELEN ALS OLIEBOYCOT VS LANG DUURT WASHINGTON (RTR, AFP, DPA) De Amerikaanse politiek inzake het Midden-Oosten zal volgens. Henry Kissinger niet worden beïnvloed door de druk van de Arabische olieboycot. Als de boycot; echter onredelijk lang zal voortduren zullen de Verenigde Staten moeten bezien wat voor tegen maatregelen kunnen worden genomen. ALS CENTRALES GEEN OLIE HEBBEN DEN HAAG (ANP, GPD) Als gevolg van de oliecrisis kunnen er aeze winter moeilijkheden ontstaan bij de gaslevering. De Ne derlandse Aardolie Maatschappij (NAM) heeft normaal voldoen de capaciteit om aan de vraag naar gas te voldoen. JAPANSE MINISTERS: ODI.IK De geldinzamelingsacties voor Chili zullen voortaan worden gebundeld. De vier instanties die zich! na de coup tegen de regering-Allende] hiermee hebben beziggehouden beslo-j ten tot samenwerking omdat „tegeno-i ver het fascistisch geweld in Chili een! zo groot mogelijke eenheid van soli-j dariteït met het onderdrukte Chileense' volk moet worden geplaatst". De vier instellingen zijn de Evert Vermeer slichting. Sjaloom. het Chili Comité Nederland en het coördinatiecentrum van de plaatselijke Chili-comïtés. TOKIO (RTR) Japan heeft woensdag van Israël geëist dat het zich terugtrekt uit de Ara bische gebieden die het in juni 1967 bezette. Minister van handel en industrie Na- kasone verklaarde in het parlement: „Israël moet zich onmiddellijk terug trekken uit alle bezette Arabische ge bieden en de onderhandelingen moe ten van de grond komen". Nakasone, de eerste Japanse minis ter die zich tijdens een parlementair debat onomwonden voor de Arabische zaak uitsprak, zei dat Israël het recht niet had troepen in de bezette Arabi sche gebieden te legeren. Hij verklaarde dat Japan met meer nadruk de vriendschappelijke betrek kingen met de landen in het Midden- Oosten moet bevorderen. Hij zei daartoe premier Tanaka te zul len aanraden zo gauw mogelijk Xs echter de elektriciteitscentrales (tij hijgen hun gas via de Gasunie -se ce NAM) in de winter niet kun nen oreschaïeïen op het gebruik van oïe, zoek bij vorrst gebruikelijk is, 8*1 de »m:ase piek in de gas vraag tijdas de oliecrisis wel eens te hoog Jassen oplopen, aldus de NAM. j&ar". voegen zowel de Gasunie als NAM er aan toe, „wanneer het «srlandse volk zich wat weet te Screen in het gebruik van gas voor «huishouden en voor verwarming, tien bovengenoemde moeilijkheden «est wegblijven", De Gasunie en de j NAM deelden desgevraagd mee. zon- Jjfla rekenen op de medewer kt™ het Nederlandse volk. Gasunie heeft in de contracten 21 de centrales de clausule opgeno- aar de centrales overschakelen r-?sop olie, zodra de temperatuur xes het. vriespunt is gedaald. Dit s plotselinge te grote vraag - voorkomen. Volgens de NAM ce gasproduktie niet zo maar' Pttsn opgeschroefd. 2jn wel bezig met de Nederland beetje op te poet- NAM-woordvoerder, s=en echte zoden ?ls" ,He! bierbij meer om &e iub:eke meters dan om en' ;osa tonnen". Minister van buitenlandse zaken Ma- soyoshi zei dat de regering vandaag in een verklaring voor het parlement haar interpretatie van de VN-resolutie duidelijk uiteen zou zetten waaruit blijkt dat Israël zich dient, terug te trekken uit de bezette gebieden. UITSTEL BEHANDELING TWEE BEGROTINGEN DEN HAAG (ANP) Dc tweede kamer heeft woensdagmiddag beslo ten de mondelinge behandeling van de begrotingen van de departementen j van onderwijs en wetenschappen en van erm uit te stellen tot na kerstreces. dagen heeft geen enkele be- a om dwingend voor 24 en 31 december vw- i, mje dagen op te leggen. Zou bit doen, aan zou ze w? s!n'd mei een aantal col- sroeidsovereenkomsten, waar ds c^eajd dat met name genoemde -«usverplichte snipperdag worden vau de stichting fle Arbeid heeft zich woensdag- oeraden over het verzoek van om te adviseren de twee (Zie slof pagina 3 kolom 4 Ziekenhuis J fcichepe specialisten willen ètaE?'"* van heténe streek- t-anhuis een ziekenhuis op twee Bps met behoud van een vol- g dienstenpakket in beide zie- (Pag. 2) Winst VVD 5ss's?i"e,jdcztoiffli a S2. ilm de «n g™ ««verten da Dra. f""» verlies. Win- ook de RKPN (Pag. 3) liSiihc'"oben bli de kfe&E1*1 dekl™gsPlan res e6n amende- 4 verh°ging van ^Trih mag maar '!0 m(Pag. 3) rit Zeeland op de 5?82,5'6'7'9'14enl5. ni'uw! 6n buitenIands ®13. °P de pa§ina's L 3 ^RoP pagina 17. nnlrV'7' °P Pagina 19- 22. 66 op pagina „SCHADELIJKE ROL OLIEMAATSCHAPPIJEN (Van onze redactie economie) DEN HAAG De Europese federaties van vakbonden in de energiesector eisen van de regeringen der EEG-landen en van de Europese organen radicale ingrepen om de energiecrisis het hoofd te bieden. Zij willen een orgaan dat op Europees en nationaal niveau bevoegdheden heeft om de energie markt te beheersen en de prijzen te controleren, in het bijzonder in de aardoliesector. De economische ontwikkeling Europa mag niet afhangen van politie ke wisselvalligheden en van het optre den van enkele grote multinationale ondernemingen, aldus de vakbeweging. Vooral de rol van de grote oliecon cerns, die steeds meer optreden als totale energieondernemingen, moet worden beperkt, vinden zij. Er moet zo spoedig mogelijk een gemeenschappelijk Europees energie beleid komen, stelt de Europese vak beweging. Daarom ook stelt- zij voor op korte termijn een speciale confe rentie over de energieproblemen te houden tussen regeringen, vakbewe gingen en werkgevers in Europa. Daar zal moeten worden gesproken over te treffen maatregelen in de nabije toe komst, omdat Europa niet opnieuw in moeilijkheden zoals de hudige kan raken. Met name willen de Europese bon den een einde maken aan -.de schade lijke rol" die de aardoliemaatschappij en naar hun mening spelen. Deze multinationale ondernemingen zijn nu voor een deel geen meester meer over de inkoopprijzen en de hoeveelheden Maar zij hebben nog wel het prijzen- monopolie bij de distributie en maken daarvan ook gebruik. Zo zien zij kans de bestaande voorraden tegen nieuwe prijzen te verkopen, waardoor grote extra winsten worden gemaakt. De overheden moeten in samenwer king met de vakbonden en onderne mers greep krijgen op de volledige energiemarkt. In de huidige omstan digheden past een liberaal-economisch beleid niet meer. aldus de vakbewe ging. De beschikbare bronnen moeten beter worden gebruikt, naar nieuwe mogelijkheden moet met kracht wor den gezocht, waarbij de overheden stimulerend moeten optreden. Onder toezicht van de autoriteiten moet een ontwikkeling van kernener gie worden versterkt, Europese over heidsinstanties moeten installaties voor uraniumverrijking oprichten om voor de toekomst de afhankelijkheid van de Verenigde Staten op dit gebied te beëindigen. Piijzendiscriminaties binnen de EEG moeten worden afge schaft, de fiscale voorwaarden moeten gelijk v;orden, op investeringen en fusies moet toezicht worden gehou den. Deze eisen worden ook voorgelegd aan de binnenkort in Kopenhagen te houden Europese topconferentie van Zuurstof voor Peron BUENOS AIRES (RTR) Bij de wo ning van de Argentijnse president Juan Peron in een buitenwijk van Buenos Aires zijn woensdag zuurstof cilinders bezorgd. Dit feit heeft voedsel gegeven aan aanhoudende geruchten dat de toe stand van de 78-jarige generaal ern stiger is dan in een regeringscommu niqué is aangegeven. Daarin wordt ge sproken van een "bronchiale aandoe ning". Volgens ingelichte kringen zou Peron bij een longaandoening een hartaanval hebben gekregen en zou men de ernst van zijn toestand geheim houden om geen paniek te zaaien. staatshoofden en regeringsleiders. Ze zijn opgesteld tijdens een de afgelo pen dagen in het SER-gebouw te Den Haag gehouden vakbondsconferentie over energievraagstukken. De vakbeweging maakt zich ernstige zorgen over de economische gevolgen van de huidige crisis en in het bijzon der voor de werkgelegenheid. Zij geeft geen politiek oordeel over de achtergronden van de ontstane situa-[ tie, met name voor Nederland, maarl wil dat bepalingen van het EEG-ver-j drag geheel worden nagekomen ook onder deze omstandigheden. De raad van ministers van de EEG- die zich met energievoorziening bezig houdt, en die voorzien was voor 26 en 27 november, gaat niet door. Een woordvoerder van de Europese com-| missie heeft dat woensdag in Brussel in antwoord op vragen meegedeeld, j De problemen die zich momentee" de energiesector in Europa voordoen liggen meer op politiek dan op tech nisch vlak. Tijdens een persconferentie in Washing ton zei de Amerikaanse bewindsman dat de Verenigde Staten vasthouden aan hun beleid en hun verplichtingen en niet onder druk hiervan kunnen worden afgebracht. Het is echter dui delijk dat. als druk onredelijk en voor onbepaalde tijd blijft bestaan, Washing ton zal moeten bezien welke tegen maatregelen kunnen worden genomen. We zouden dit met enorme terughou dendheid doen en we zijn nog steeds hoopvol gestemd dat we dit punt niet zullen bereiken", Kissinger weigerde een limiet te stellen waarbinnen de olieboycot zou moeten zijn opgeheven, maar opperde dat het meest construc tieve beleid zou zijn alle betrokken partijen tijd te geven met vredesonder handelingen voor het Midden-Oosten te beginnen. Hij Het doorschemeren dat mogelijk volgende week een akkoord wordt be reikt over een vredesconferentie. De onderhandelingen zullen zich dan con centreren op de volgende punten: te rugtrekking van troepen, waarborgen inzake de veiligheid, externe garanties, het Palestijnse probleem en de toe komst van Jeruzalem. Kissinger gaf te kennen dat Amerika hoopt begin volgende week met voor stellen te komen tot steun aan de lan den die het slachtoffer zijn van de olieboycot. Op de vraag of Washing ton een deel van zijn energiebronnen wil delen met Japan. Nederland en andere landen antwoordde hij echter dat het eerste probleem is de energie crisis in de Verenigde Staten onder controle te krijgen. Het laten delen in de energiebronnen van Amerika is naar zijn mening een erg ingewikkelde za De specifieke behoeften van Japan Nederland vereisen zorgvuldige studie "en we doen ons uiterste best de zaak te bekijken". Kissinger beklemtoonde dat landen die erg kwetsbaar zijn voor de olieboycot zouden moeten overwegen meer bij te dragen aan een vredesregeling door nauwer met de Verenigde Staten men te werken in plaats van afz... derlijke acties te ondernemen. In dit verband uitte hij kritiek op de "moei-: lijke bondgenoten" die zich tijdens de crisis in het Midden-Oosten des te moeilijker gedroegen, hoe meer zij werden geraadpleegd. Tegelijkertijd gaf hij toe dat de spanningen binnen het NAVO-bondgenootschap "het grootste deel van dit jaar" al hebben bestaan. Kissinger hoopte de Euro pees-Amerikaanse verhoudingen te kun nen schoonvegen in net kader van de vergadering van de NAVO-mimster- raad op 10 en 11 december in Brussel. AKKOORD OVER COALITIE IN ULSTER BELFAST (AFP-UPI) De drie poli- Christen Democratisch de vimenwen P .-an de drie confes- r-fy/V Riortele par.)jen heeft een r4-' i ontwerp-resolutie opgesteld J voor de partijbijeenkomsten - van ARP. CHU en KVP, ln welk stuk een aantal lijnen naar de toekomst word: getrokken. Kem daarvan is dat bij de eerstkomende kamerverkiezingen de 'christen-demo cratische verbondenheid' tot uiting moet komen vla één lijst. Het ontwerp is vrij gedetailleerd en gaat ln de in leiding de huidige moeilijkheden en spanningen niet uit de weg. Die span ningen doen zich vooral gelden ln het parlement: ,.Er is een verschil ln parle mentaire benadering van het huidige kabinet door de fracties van ARP en KVP respectievelijk dc fractie van de CHU". zo wordt opgemerkt. Toch zijn de samenstellers van de resolutie van mening dat dit verschil ln parlemen taire benadering niet van invloed mag zijn op het 'proces van politieke een wording*: Vandaar dat men een 'doel gericht groeimodel' heeft ontworpen dat tenslotte moet uitmonden in één Christen Democratische partij. Het is een opvallend en nogal mo dieus woord: 'doelgericht groei model'. In deze tijd is het toe- komstdenken helemaal in 'modellen' gevangen: men probeert menselijke handelingen en natuurlijke verschijn selen zoveel mogelijk in schema's on der te brengen om van daaruit ont wikkelingen te simuleren, teneinde al dus de toekomst te voorspellen. De - club van Rome werkt met modellen om een van de bekendste voorbeel den te noemen maar ook de over heid: zo zijn in het paarse boek van de rijksplanologische commissie over de ontwikkeling van Zuidwest-Nederland een aantal ontwikkelingsmogelijkhe den in een reeks modellen onderge bracht. Een aantrekkelijke werkme thode. met name tot stand gekomen onder invloed van computers, dat zijn namelijk instrumen ten waarmee men de werkelijkheid kan nabootsen. Aan modellen kan echter één groot be zwaar kleven: het gaat om rationali saties, terwijl de werkelijkheid vaak andere, irrationele wegen gaat. Andere wegen omdat de mens onvoorspelbaar is. Wanneer nu het Christen Democra tisch Appèl een 'groeimodel' ontwerpt voor de uiteindelijke eenwording, dan is daarin één van de rationalisaties dat. men aan de verschillen tussen de fracties niet veel waarde toekent. Van daaruit projecteert men de toekomst, dat wil zeggen dat de fracties zich maar naar het model moeten voegen. Is dat de werkelijkheid? v/oorden dat de fracties niet be langrijk zijn, maar het komt er wel op neer. Het stuk zegt eigenlijk: we gaan gewoon verder met onze plannen, ook al blijken er in de prak- tisch-parlementaire politiek grote ver schillen. Misschien is deze tactiek de enig-juiste om echt verder te komen: als men namelijk afhankelijk is van de manier waarop ae drie fracties in de tweede kamer opereren, komt er vermoedelijk de eerstkomende jaren niets van één Christen Democratische partij. Maar het zou toch al te opti mistisch zijn te menen dat men er met fjantlijn tieke partijen in Noord-Ieriand hebben dit model nu is. dat de werkelijkheid woensdagavond overeenstemming be- zich in de toekomst wel aar. dat model reikt over de vorming van een coalitie- zal aanpassen. Dat zou wel eens irn- regenng gebaseerd op een protestants- - rooms-katholieke samenwerking voor de door godsdienstige tegenstellingen Zwitserland Intussen nemen steeds meer landen energiemaatregelen. Woensdag heeft ook Zwitserland de komende drie zon dagen tot autoloze zondagen ver klaard. Een distributiesysteem is in voorbereiding. Verschillende oliemaat- (Zie slot pagina 3 kolom 6) verscheurde Brits» provincie. In een verklaring uitgegeven door het' bureau van de minister voor Noord-1 Ierland, William Whitelaw, worde me degedeeld dat Whitelaw vandaag in het Britse lagerhuis nadere mededelingen zal doen. De drie partijen ae protestantse Unionisten, de rooms-katholieke So ciaal-Democratische Labourpartij en de Alliantiepartij hebben gedurende ze ven weken onder leiding van White law over de vorming van een provin ciale coalitieregering onderhandeld. öers kunnen uitpakken, mede afhan kelijk van de politieke situatie van het moment. Me' IN ZOMER '74 BEGINNEN DEN HAAG De Stichting Vas te Oeververbinding Westerschel- de (VOW) wil, dat er zo spoe dig mogelijk wordt begonnen met de aanleg van de vaste oe ververbinding over en onder de Westerschelde. De voorzitter van de stichting, drs. M. C. Ver burg, heeft er woensdagmiddag tijdens een hoorzitting van de vaste commissie van verkeer en waterstaat uit de tweede kamer met klem op aangedrongen, dat de kamer bij de behandeling van de begroting van verkeer en waterstaat aan de regering vraagt spoedig het licht op groen te zetten voor de aanleg van de oeververbinding. De plannen zijn besteksklaar en als de regering toestemming geeft, kan in de zomer van 1974 met het werk worden begonnen. In het perscentrum Nieuwspoort in Den Haag werd tijdens een persconfe rentie, die aan de besloten hoor zitting vooraf ging, nog eens een aan tal argumenten voor de aanleg van de brug-tunnelcombinatie op een rij ge zet. Daarbij werd veel aandacht be steed aan het werkgelegenheidsaspect. De aanleg van de vaste oeververbin ding over en onder de Westerschelde zal gedurende viereneenhalf jaar aan gemiddeld 700 man werk geven. Dat zei ir. J. P. Korbee, directeur van de NV De Meyer, tijdens de persconferen tie. De NV De Meyer is een van de bedrijven van de aannemerscombinatie, die de plannen voor de verbinding mee heeft voorbereid. Districtsbestuurder C. Pinxteren van het CNV maakte duidelijk, dat het gemiddelde aantal arbeidsplaatsen van 700 gedurende vier jaar van zeer veel belang is voor West-Brabant en Zee land. omdat in de komende tijd een aantal projecten, zoals dc aanleg van rijksweg 58. de bouw van de Kreek- raksluizen, de aanleg van de Vlaketun- nel en de aanleg van de Schelae- Rijnverbinaing worden voltooid. De afloop van die werken levert, aldus de heer Pinxteren, in de nabije toekomst 1800 werklozen op, die met name in de natte en droge bouw werkzaam zijn. Ir. C. J. Louw, directeur van de Ballast-Nedam Groep NV benadrukte daarbij, dat de bouw van de oeverver-j binding niet alleen voor de periode' van viereneenhalf jaar een belangrijk stuk werkgelegenheid schept. Hijj wees erop, dat de oeververbinding een' belangrijke impuls zal geven aan! Zeeuwsch-Vlaanderen. Hij herinnerde eraan, dat in del periode, dat het kanaal van Gent naar ding, omdat ais het werk niet Terneuzen werd verbreed de mduscri-i wordt aangepakt grote bedragen ele activiteiten in dat gebied, ook al moeten worden uitgegeven voor aan- vooröat de kanaalverbreding klaar vullende werken en voor uitkeringen was, toenamen. De heer Louw bracht! aan werklozen. De heer Pinxteren naar voren, dat werknemers, maakte duidelijk, dat het werk voor die in Zeeuwsch-Vlaanderen wonen, makkelijker elders in het land kunnen werken als de vaste verbinding er is: de mogelijkheden voor pendel worden groter. Drs. Verburg zette tijdens de pers conferentie uiteen, dat de brug-tunnel combinatie niet alleen voor Zeeland interessant is, maar dat het gaat om een verbinding, die ook nationaal en, internationaal een belangrijke functie heeft. Het verkeer, dat de Wester schelde passeert blijft voor 46 pro cent binnen Zeeland, 32 procent de oeriode' 030011331 verkeer en 22 procent inter- - -P® - nationaal. Ook de heer Verburg ging in op het effect, dat de verbinding zal hebben op de werkloosheidsbestrij ding. Hij stelde daarbij, dat aanleg van de brug-tunnelcombinatie belang rijke besparingen oplevert op het terrein van i" 700 man gedurende viereneenhalf jaar een besparing van 60 miljoen gulden betekent. Dat bedrag zou anders aan werkloosheidsuitkering weggaan. Drs. P. Verschaffel, de voorzitter van ae kring van werkgevers in kanaalzone Zeeuwsch-Vlaanderen nadrukte het belang van de verbin ding voc.- de verbetering van het industriële klimaat in Zeeland. Hij maakte duidelijk, dat een breder in dustrieel patroon nodig is. Op dit moment hebben zich, sinds de komst van de grotere industrieën, onvoldoen de toeleverende bedrijven geves tigd. De heer Verschaffel: „De investeringen in het Zeeuwsch-Vlaanderen fl: „De vrij Sloegebied hebben in (Zie slot pag. 15 kolom 5)_ grote en in feite namelijk niet om heen kunnen dat geen van de drie con fessionele partijen een sterke eenheid vormt. De KVP heeft op dit ogenblik nog het minste last van haar 'vleugels', maar de AR heeft het in dit opzicht moeilijker dan vroeger: de dis cussie Aantjes - Biesheuvel is er een voorbeeld van. In dit opzicht is de CHU voor de AR zelfs zoiets als een bedreiging: bij de kabinetsformatie heeft de CHU immers de Biesheuvel- lijn belangrijker geacht dan de chris ten-democratische samenwerking, een verschil dat de komende zittingspe riode van het parlement, naar men mag aannemen, voortdurend naar bui ten zal komen. Hoe reageren daar de 'Biesheuvelianen' van de AR op? Nu kan men binnen het Christen Demo cratisch Appèl wel een 'groeimodel' opstellen, waarin tenslotte alle broe ders en zusters vereend om één frac tietafel terechtkomen, maar de prak tijk wijst nu uit dat bij politieke ge schilpunten het bloed nu eenmaal kruipt waar het niet kan gaan. Tussen Aantjes en K-uisinga zijn nogal wat verschillen, niet alleen in optreden en mentaliteit, maar ook in politiek stel- lingnemen, verschillen die men ook bij de achterban herkent. Er moet bo vendien worden bedacht dat bij de komende verkiezingen vermoedelijk het beleid van het kabinet-Den Uyl de inzet zal of in ieder geval: kan zijn. Voor KAT en AR een vrij makkelijke zaak, zij hebben dit kabinet gesteund. Maar hoe moet het met de CH? Zij treedt op als oppositiepartij, Kruisin- ga neemt geen blad voor de mond. Moet hij bij de komende verkiezingen de huidige coalitie alsnog gaan toe juichen? Waarmee we maar willen zeggen dat een 'doelgericht groeimodel' niet voldoende u om één chris ten-democratische partij te formeren. Men zal in de komende jaren wezen lijk naar elkaar moeten toegroeien en daarbij is het optreden van de fracties in de tweede kamer veel belangrijker dan in dit nieuwe stuk wordt uitge sproken. De fracties bepalen namelijk (Voor vervolg zie pagina 3 kolom 1X

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1973 | | pagina 1