PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
DEN HAAG REKENT OP
DISTRIBUTIE BENZINE
ÏEG-soIidariteit
Kopenhagen ter
in
sprake
Paleis Lon Nol
gebombardeerd
Met spoed voorbereidingen treffen om
milieu Zeeuwse Meer te beschermen
ORKAAN BLEEF
BUITENGAATS
voorbereidingen reeds vergevorderd
moloze zondagen nu ook in duitsland,
LUXEMBURG en denemarken
president ongedeerd
Schade aan dijken, schepen in nood
ir. k. c. zijlstra (riza) voor zeeuwse waterschapsbond:
Naïeve AR-
voorzitter
216e jaargang - nummer 274
Dinsdag 20 november 1973
Zi'001GORODOK De Ame-
ritesje en Russische ruimte-
■aim. die elkaar in 1975 in de
rtrJe zullen ontmoeten, hebben
7 voor het eerst uitvoerig
-A Iteor gesproken op Russi-
i'jt bodem. Het gesprek werd gcu
in Zvjozdni Gorodok, het
jigscentrum voor Russische
tauten, V.l.n.r. kosmonaut-
li\üant Alexei A Leonov,
Eugene A, Cernan en
merwlmjoor, Vladimir Sjala-
chej opleiding kosmonauten.
("Van onze redactie economie
DEN HAAG De aardolieschaarste zal ongetwi jfeld leiden tot de invoering van benzinedistributie,
zo wordt nu in Den Haag aangenomen. Maar over het tijdstip van invoering bestaat nog geen ze
kerheid. De benzinebonnen zijn in voorraad, maar dat is een situatie, die al jaren lang zo is in ver
band met noodgevallen als deze. Postkantoren of gemeentehuizen zullen worden aangewezen als uit
giftecentra voor de bonnen.
De voorbereidingen voor het in i
gang zetten van de distributieprocedu
re zijn zeer vergevorderd. Krachtens
de distributiewet, heeft de minister
van economische zaken de bevoegd
heid tot afkondiging van de distribu
tie te besluiten. Gezien de draagwijd
tes van deze zaak wordt echter aange
nomen dat het een kabinetsbeslissing
moet zijn, waarvóór deze bewindsman
dan de uitvoerende verantwoordelijk
heid moet dragen.
Omdat minister Lubbers van econo
mische zaken deze week in China is
wordt niet verwacht dat een dergelijk
besluit voor zijn terugkomst wordt
genomen. Tenzij er zich gunstiger ont
wikkelingen op oliegebied voordoen
zal daarna de invoering van de distri
butie in alle emst in overweging ko-
men Tussen het besluit tot invoering
en de invoering zelf ligt meer dan een
week.
Voordat de distributie effectief kan
werken moet nog heel wat werk wor
den verzet. Via voorlichting moet de
bevolking op de hoogte worden ge
bracht van de mogelijkheden om bon
nen te krijgen en van de bepalingen,
die gelden om daarvoor in aanmer
king te komen. Een distributieappa
raat moet worden opgebouwd. Dit
geschiedt dan met als nationale coör
dinator het Rijksbureau voor Aardo-
lieprodukten. dat onlangs al is inge
steld bij het ministerie van economi
sche zaken.
Benzinenrijs
DELFZIJL Hel water is maan
dagavond hoog gestegen aan de
Groningse kust. In Delfzijl sloeg
het water over de kademuur, to
to. Een stormschot in de door
graving voor een weg door de
dijk bij Delfzijl keerde vanavond
de zee. Door een kier onder hel
schot stroomt het water met zo
veel kracht naar binnen dat de
voor versterking aangebrachte
zandzakken van hun plaats ge
spoeld worden.
KOPENHAGEN (ANP) De ministers van buitenlandse zaken der negen EEG-landen die vandaag
-Kopenhagenbijeenkomen, zullen er zeker de nadruk op leggen dat de gemeenschap negen landen
--"it, en met acht plus één, aldus heeft de Dee nse voorzitter van het 'comité politique', Troels
'-ahurg, maandag op een persconferentie in de Deense hoofdstad verklaard.
JOM PENH (AFP) Een
«bommenwerper van de
heeft
het paleis van presi-
«Um Nol in Phnom Penh ge-
««tadeerd. Volgens oogge-
"sr"en drie bommen
-dorpen boven het paleis,
het toestel, een T-28.
f^loog.
^drie 26251160611 ziin er
:N°longeSmaar is presid€fnt
■t'^fer^sfanV"'10 op slechts
i Jl\de - pr65id611t
bxnaanva'i il 6 be1, tijdstip van
:>-*mureinvas ZW wlla" binnen de
dit jaar ward het
^zekerheid
t* 31 petro-chemi-
?eeland heerst
BSÉsotfea teg.' 2)aanvoer van
Zeeland op de pa-
?*t4;li«,7enI0.
buitenlands
^wopde pagina's 1,3
Pagina 11.
L* 31 t v. op pag^ 13
l;-®teel nieuws op pagina
presidentieel paleis gebombardeerd
door een jachtbommenwerper, be
stuurd door de schoonzoon van prins
Sihanoek. Toen waren er meer dan 50
doden en gewonden. Sinds de aanval
in april zijn vluöhten boven het paleis
verboden en is luchtafweergeschut
rond het paleis geïnstalleerd.
Oldenburg zei dit in antwoord op een
vraag, of de jongste verklaring der
Arabische landen een bevredigend ant
woord vormt op het standpunt dat de
negen landen op 6 november in Brus
sel hebben gepubliceerd, en waarop
met name in Nederland kritiek is
ing van
.i inhou
den.
In de Arabische verklaring wordt het
onderscheid tussen Nederland en
overige EEG-landen gehandhaafd,
die zin dat slechts Nederland wordt
getroffen door de olieboycot.
De Deense directeur-generaal politieke
zaken meende dat het feit dat de
gemeenschap uit negen landen bestaat
voor alle ministers zwaar zal wegen,
maar vermeed het woord 'solidariteit'
te gebruiken. Het leek hem niet uitge
sloten dat de verklaring van Brussel
een positieve poging om een recht
vaardige en duurzame vrede te berei-
(Zie slot pagina 3 kolom 4)
Minister Van Kemenade 'onderwijs
en wetenschappen) dringt er in een
brief aan alle rijks- en gesubsidieerde
instellingen die onder zijn ministerie
vallen op aan, in verband met de
huidige oliesituatie zo zuinig'mogelijk
met energie om te springen.
De bewindsman geeft de instel lm-1
gen drie wenken:
Tracht de temperatuur in kamers
en lokalen zo goed mogelijk aan de!
omstandigheden aan te passen en in
het algemeen niet hoger te stoken dan j
20 graden Celsius: sluit de verwar-
ming af in niet-gebruikte ruimten en
zet bijvoorbeeld geen ramen open ter-
wijl de verwarming brandt:
Voorkom verspilling van energie.
zoals olie, aardgas en elektriciteit:
Tracht een efficiënter autogebruik
te bevorderen door gezamenlijk ge
bruik in het woon-werk ver kee r
De minister doet een dringend be
roep op alle betrokkenen om aan dc
energiebesparing hun medewerking te
verienen teneinde zcveel mogelijk
of althans zolang mogelijk te
voorkomen dat de regering zich ge
noodzaakt zal zien meer stringente
maatregelen te nemen".
In verband niet de noodzaak dm zo
zuinig mogelijk gebruik te maken van
de beschikbare energie hebben de Al
gemene Esnk Nederland NV en de
Nederlandsche Middenstandsbank NV
besloten de lichtreclame buiten op
hun kantoren in Nederland voor onbe
paalde tijd uit te schakelen.
De hoofddirectie van de Rabobank
heeft de bij haar aangesloten banken
geadviseerd zich beperkingen op te
ieggen wat betreft het laten branden
van de neon lichtreclames op de ge
bouwen. De Rabobank heeft ongeveer
3000 vestigingen in Nederland, aldus j
de bank.
f..Onbekend, maar niet uitgesloten'
verklaart een Shell-woordvoerder over
geruchten dat de benzineprijs binnen
kort met 4 a 5 cent per liter omhoog
gaat. Het ministerie van economische
zaken ontkent noch bevestigt het be
richt, maar zegt dat wel voortdurend
over prijsverhoging wordt over
legd.
De oliemaatschappijen zijn nu wer
kelijk begonnen met. het verminderen
van de benzineleverantie aan de pom
pen. De eerste weken van de olieboy
cot gold al een leverantiebeperking
van 15 procent voor alle olieproduc
ten, maar zolang er nog genoeg voor
raad was en de raffinaderijen op
volle toeren draaiden, is die beperking
Zie slot pagina 3 kolom 2)
LEEUWARDEN. GRONINGEN (ANP) Een gebied met winden
van orkaankracht is maandagavond juist noordoost van ons land
buitengaats gebleven. Voor de Duitse kust werden windstoten tot
144 kilometer per uur gemeten (eiland Sylt) en tot 126 kilometer
per uur op Norderney. Langs de Waddeneilanden stond maandag
avond enige tijd windkracht elf zeer zware storm», maar boven
land bleef het beperkt, tot zware windstoten tijdens enkele buien.
Op de Noordzee raakten enkele schepen in moeilijkheden.
In het Friese Paesens-Moddergat is de!
zomerdijk over een lengte van enkele i
hcnderdenmeters en een breedte van|
50 meter weggeslagen. Hierdoor zijn|
kwelders onder water komen te staan.
Op Schiermonikoog is 30 ha. duin aanj
de oostkant van het eiland onderi
water komen te staan.
Ook de Engelscnmanpiaal tussen i
Ameland en Schiermonnikoog is on-J
dergelopen.
Op Vlieland zijn stukken duin wegge
slagen. Het water stroomde over de
eerste dijk heen. De passagiers van de
middagboot uit Holwerd naar Amer-
land moesten uren op zee blijven,
omdat de boot wegens de storm de
haven van Nes op het Waddeneiland
niet kon binnenlopen.
De dijkbewaking aan de noordkust
van Groningen is maandagavond om
half tien weer opgeheven De ruim
400 man die vanaf half zes de water
stand langs de dijken hadden gecon
troleerd konden weer huiswaarts ke
ren. De hoogste waterstand werd
maandagavond gemeten bij Nieuw-
Statenzijl, waar het water op een
gegeven ogenblik 4,58 meter plus NAP;
kwam te staan. Ernstige moelijkhe-!
den deden zich hier overigens nergens!
voor, al sloeg in Delfzijl het water:
Engelse. Duitse en Amerikaaase natio-1
naliteit zijn op weg naar ae kustvaar-1
der.
Omstreeks middernacht zijn de Ame
rikaanse tanker David E. Day en het|
Engelse vrachtschip Valerie bij de
Poolster aangekomen. Door de ruwej
zee konden deze schepen nog geen
huip bieden.
Op twee mijl van de Poolster vaart
een schip, dat tot nu toe nog niet
heeft gereageerd op haar noodmeldin-
gen.
Ook de sleepboot 'Heliand' van rederij
Doeksen op Terschelling is naar de
Poolster onderweg. De storm heeft op
de Noordzee nog enkele schepen in
moeilijkheden gebracht Op 12 mijl
van Schiermonnikoog had het 2144
ton metende Braziliaanse vrachtschip
"Mardulce' te kampen met motorsto-'
ring Het schip voer door nadat men
zeif de storing had verholpen.
Voor de Nederlands-Duitse kust ver
keerde bet Nederlandse schip 'Man
gen' eveneens in moeilijkheden. De
kapitein meldde dat dc stuurmachine
defect was geraakt. Een deel van van
de deklading werd overboord gezet.
Ook dit schip voer door. nadat de
bemanning het euvel had verholpen.1
Verder wordt op de Noordzee een
- - vwv.w "vtu, ut KWIUICT een
,over de kademuur en werd enige, Dm(.se kustvaarder 'Ems' van 425 ton
Schepen
Dp Nederlandse kustvaarder Poolster
bevond zich maandagnacht op 80 mijl
noord-noord-oost van het lichtschip
Terschellingerbank op de Noordzee in
moeilijkheden. De kapitein meldde dat
het stuurhuis geheel is weggeslagen
door de hoge golven.
Een Neptune-vliegtuig van de marine,
en drie schepen in de buurt van
vermist. Het scheepje was onderweg
van Noorwegen naar Rotterdam en
had op 16 november in Rotterdam
moeten arriveren.
Tv.ee grote olieplatforms zouden vol
gens berichten maandag in moeilijkhe
den zijn geraakt en om hulp hebben
gevraagd. Het zijn ae Blue Water III
en de Staflo. waarvan kabels zouden
zijn gebroken.
Vandaag neemt de wind verder af
door een hogedrukgebied dat via En
geland nadert en weer enige rust in
de atmosfeer brengt.
FOSFAAT VORMT DE
GROOTSTE BEDREIGING
GOES Ir. K. C. Zïjlstra, directeur
van het rijksinstituut voor de zuive
ring van het afvalwater (RIZAj, vindt
dat er met de meeste spoed voorberei
dingen getroffen moeten worden, om
te voorkomen dat liet milieu in een af
gesloten Oosterschelde wordt aange
tast. De heer Zijlstra meent, dat zodra
het Zeeuwse Meer een feit is gewor
den, alles klaar moet zijn om ernstige
vervuiling tegen te gaan. „Er ïs nog
maar weinig tijd", zei hij maandag
morgen in 'De Prins van Oranje' te
Goes, waar liïj tijdens de algemene le
denvergadering van de Zeeuwse Water-
schapsbond een inleiding hield met als
thema: „Hoe zorgen wij voor schoon
water in Zuidwest Nederland?" De
heer Zijlstra behandelde de problema
tiek van de grote Zeeuwse wateren, en
hij noemde de fosfaten de grootste bcjj
dreiging voor liet milieu in afgesloten:
zeearmen. Een hoog fosfaatgehalte kan\
namelijk een te sterke algengroei ver-I
oorzaken. Daardoor ontstaat in liet wa
ter zuurstofgebrek. Het gevolg: het
hele biologische leven stort in elkaar.
Deze kwestie is van groot belang voor
de kwaliteit van-het water in het toe
komstige Zeeuwse Meer, omdat het
Rijnwater een veel te hoog fosfaatge
halte bevat. „Hiervoor zijn diverse oor
zaken aan te wijzen", aldus de heer
Zijlstra. „Nederland maakt er zich
grote zorgen over. De gevolgen zijn
met name te merken in stilstaande wa
teren als het IJselmeer, het Brielse
Meer en straks de Oosterschelde. Ze
worden allemaal met Rijnwater ge
voed. In het internationaal overleg
- over de vetrontreiniging van de Rijn,
wordt door de Nederlandse delegatie
voortdurend aangedrongen op maatre
gelen tegen de stijgende fosfaatlast.
En ik moet. zeggen", constateerde de
heer Zijlstra, „dat er zo langzamer
hand meer begrip voor de Nederland
se argumentatie begint door te drin
gen". Hij verwachtte echter niet. dat
,m binnen tien tot vijftien jaar een af
doende oplossing is gevonden. Hij
hield er dan ook rekening mee. dat het
fosfaatgehalte bij de Volkeraksluizen i
een flink stuk te hoog zal blijven. Van
daar, dat de Deltadienst momenteel
bezig is met de studie naar een metho
de om het fosfaat 'uit te vlokken',
waardoor het in stilstaand of zeer lang
zaam stromend water tot bezinking
kan komen. „Deze methode biedt pers
pectief. al kost het wel geld", zei de
directeur van het RIZA daarover.
De Rijn is niet de enige weg, waar
langs het fosfaat in het Zeeuwse Meer
terecht komt. Dat gebeurt ook via de
lozing van polderwater en de riole
ringsstelsels. „Biologische zuivering
van afvalwater zal ook bij lozing op
polderwatcr in dit gebied nodig zijn,
en eveneens bij rechtstreeks lozen op
het Zeeuwse Meer. Dat laatste lijkt een
vergaande eis", vond de heer Zijlstra.
„Maar dat is in feite niet zo. omdat
fosfaatverwijdering uit afvalwater pas
dan goed uitvoerbaar is. wanneer dit
gebeurt in combinatie met of in aan
sluiting op een biologische zuivering
van het afvalwater. Uiteraard werkt
die fosforeliminatie wel kostenverho-1
gend".
Grevelinqen
Sprekend over de Grevelingen. kon de
heer Zijlstra rot geen andere conclu-j
sie komen, dan dat het. de voorkeur
verdient om er geen afvalwater op te
lozen. Lukt dat met. is biologische zui
vering om de fosfaten te kunnen eli
mineren. een bijna verplicht nummer.
Om de kwaliteit van het water van het
Veerse Meer op peil te houden, gaf de
RIZA-directeur de leden van de Zeeuw
se Waterschapsbond het advies mee
naar huis: ..Het afvalwater van de op
Noord-Beveland gelegen kernen mag
slechts na biologische zuivering, voor-j
zien van fosfaateliminerende middelen,j
worden geloosd".
De heer Zijlstra sprak maandagmor
gen de verwachting uit. dat er over
een paar jaar alleen nog maar gezui
verd afvalwater zal komen uit de drie'
grote lozingspunten (hij Waarde, dei
leiding langs het kanaal Gent-Terneu-
zen en de in uitvoering zijnde afvalwa
terleiding van Goes) op de Wester-
sehelde.
Hij motiveerde dat onder meer met:
„Door diverse oorzaken, zoals het in
werking treden van de wet verontrei
niging oppervlaktewateren, bleek het
voor veie industrieën mogelijk om
langs andere weg tot een aanzienlijke
beperking van het verontreinigend ver
mogen van het afvalwater te komen.
Ook de sinds enkele jaren gewijzigde
publieke opinie omtrent de lozing van 1
ongezuiverd afvalwater 'neefr ror ac
centverlegging geleid. De zwaarte van
de drie lozingen is daardoor al sterk
verminderd". De heer Zijlstra meende
dat deze tendens zich voort zal zetten
Niet alleen, omdat voor de lozing op
zout water nu ook heffingen betaald
moeten worden. Er is momenteel ook
de mogelijkheid om uit het. heffingen-
fonds bijdragen uit te keren, voor del
zuivering van afvalwater, dat op zout
water wordt geloosd.
In zijn openingswoord stipte voorzit
ter A. AI. Geluk enige problemen aan.
waar de waterschappen mee te maken
krijgen als zij volgend jaar met de zui-
veringstaak van het afvalwater worden
(Zie slot pagina 6 kolom 4
fiantlijn.
yTo af en toe komt er enig
\AA/. J Zu rumoer naar bulten uit
dc top van de Anti-Revo
LV^Ufyl lutlonaire Partij, de imw-
en van de laatste kabinet
formatie. Eigenlijk begon
het veel eerder, namelijk In
het begin van de verkiezingscampagne
vorig jaar. Bij de AR was Blesheuvel
lijstaanvoerder, maar hij was ook mi
nisterpresident en als zodanig voelde
hij er niets voor om het beleid van
zijn kabinet tijdens dc stembusstrijd
te verloochenen. In een vroeg stadium
van de campagne het hij dat al weter..
namelijk eind november tijdens een
vergadering van de AR-kiesverenlging
in Eunschotcn. Bij die gelegenheid
maakte hij duidelijk te zullen aan
sturen op herstel van de toen regeren
de coalitie. Kennelijk voelde Biesheu
vel zich geraakt door de houding van
de progressie ven. die hem tot symbool
van een conservatief beleid hadden
verklaard. Na de verkiezingen hand
haaide Biesheuvel hij trad toen ook
op als AR-fractievoorzitter de door
hem aangekondigde lijn. En daarb:j
kon hij zich op een opmerkelijk feit
beroepen, zijn partij had een zetel ge
wonnen. Inderdaad uiterst opmerkc
lijk: de beide confessionele partners
KVP en CHU leden opvallende ver
liezen. De AR-winst was een 'Barend
effect'.
Als het aan Biesheuvel had gelegen
zou er nooit een kabinet-Den Dyl
zijn gekomen, maar hij kon deze
belofte aan zijn kiezers niet waarma
ken, De groep Boersma-Aantjes won
namelijk de strijd binnen de AR-frac-
tie. Daar werd begin mei met acht te
gen zes stemmen besloten een kabinet-
Den Uyl te gedogen. Een bijzonderheid
was in dit verband dat Biesheuvel
door de omstandigheden buiten he'
directe spel was geplaatst: omdat de
kabinetsformatie zo iang duurde, liep
de termijn af waarin hij zowel kamer
lid als minister-president kon zijn. In
de toen geldende om
standigheden voel
de hij zich verplicht
minister - president
te blijven en daar
om diende nij het
voorzitterschap van de fractie af re
staan- Aantjes werd zijn opvolger, een
verandering die ln de heie gang van
zaken vrij spoedig merkbaar werd.
Gerda Brautigam meldt daarover in
haar boek over "De brieven van kabi
netsformateur mr. J. A. W. Burger
„Het gesprek met Aantjes was soepe
ler dan ae gesprekken met Biesheuvel
plachten te zijn". Toen eenmaal het
nieuwe kabinet in het zadel zat. trok
Biesheuvel de consequenties: hij ver
liet ae politiek.
De écho's van deze gebeurtenissen
blijven doorklinken in de AR-Par-
tij. Onlangs liet de waarnemend
voorzitter van de AR zijn verbazing
blijken over Biesheuvel: hij zei niet
te begrijpen waarom deze was opge
stapt, er was immers maar weinig
verschil tussen het beleid van diens
kabinet en dat van Den Uyl. Waarop-
de oud-premier fel reageerde via een
stuk in het Fries Dagblad en bij die
gelegenheid de waarnemend voorzitter
van zijn partij politieke bedrijfsblind -
heid' aanwreef. Een begrijpelijk en
juist verwijt. Het gaat bij deze kwestie
pas in de allerlaatste plaats om de
vraag of het beleid van het kabinet
Biesheuvel al dan niet veel verschut-
van dat van ae huidige regering. Tus
sen haakjes, de progressieve partijen
zullen te dien aanzien wel een andere
mening huldigen en verkondigen dan
de waarnemend voorzitter van de AR.
Waar het in deze kwestie in werkelijk
heid om gaat is dat. Biesheuvel zich ais
lijstaanvoerder in de steek voelde ge
laten door de kleinst mogelijke meer
derheid in de AR-kamerfractie. En
daarbij hebben twee figuren een
hoofdrol gespeeld: Aantjes en 3oer-
sma. Zij kozen namelijk een andere
koers dan Biesheuvel tijdens de cam
pagne had uitgestippeld. In ae verkie
zingsstrijd 'naa deze duidelijk gemaakt
dat hij het beleid van zijn eigen kabi
net mede tot inzet van de verkiezingen
maakte, voorts kon hij er met recht
op wijzen dat zijn partij een zetel had
gewonnen, men kon in dit opzicht in
derdaad over een "Barend-effect' spre
ken. En wat gebeurde op het ogenblik
dat deze Barend de leiding van de
fractie uit handen moest geven? Een
meerderheid ging een andere koers
varen. Op dat moment trok Biesheu
vel zich terug. Daar gaat het om. niet
om een vergelijking tussen het kabi
net-Biesheuvel en het kabinet-Den Uyl.
Over dat besluit van Biesheuvel is
heel wat te doen geweest. Naar
ons gevoel was het een juiste be
slissing. En als nu de waarnemend
voorzitter van de AR kennelijk me:
het oog op die grote groep AR-leden
die het met Biesheuvel eens was
verbaasd opmerkt dat hij de oud-pre
mier niet helemaal begrijpt, rian is da:
al te naie'. Hij had er beter aan ge
daan dit soort opmerkingen niet 'e
maken, het is een uiterst onhandige
manier om tegenstellingen te verdoe
zelen. Er zijn in dit opzicht twee fei
ten duidelijk en scherp omlijnd om
streeks maart-april van dit jaar. Ten
eerste: de AR tweede kamerfractie (en
daarmee automatisch de AR-Partij
heeft de lijn-Biesheuvel afgewezen.
Ten tweede: Biesheuvel heeft daaruit
ae consequentie getrokken en trad te
rug uit het politieke leven. Het is on
billijk om thans Biesheuvel ir. de dis
cussie te betrekken, hij heeft een con
sequente houding aangenomen, hij
ging heen en is niet meer 'aanspreek
baar'. Als er gediscussieerd zou moe
ten worden, dan moet dat gaan over
de lijn die de AR met name de AR-
fractie thans volgt. Een discussie
derhalve over de lijn-Aantjes. Pas als
Voor vervolg zie pagina 3
kolom 1
