PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
RIJVERBOD GELDT NIET OP
DE FEESTDAGEN
EIND DECEMBER
PZC
PZEM wil voor uitbreiding Pechiney
energiecontract op basis kostprijs
Voorlopig rekening houden autoloze zondag, maar:
Zondagsrijverbod en
snelheidsbeperking
in West-Duitsland
SfHiS
%.j£aear-
«SS.
VELDSLAG IN ATHENE
RAFFINADERIJEN IN EUROPOORT
VERMINDEREN DE PRODUKTIE
Kamer en
kerncentrale
feu 25
as.
d;
Mazelen
in here
Pagina 2
516a [aargang - nummer 272
Zaterdag 17 november 1973
Hh DRUKKERIJ DEN BOER
U bJ MARKT61 -MIDDELBURG-TELO1180-7651
GESPECIALISEERD IN BROCHURES
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Op eerste en tweede kerstdag en op oudejaars- en nieuwjaarsdag mag autogereden
worden. Premier Den Uyl heeft dat vrijdag bekendgemaakt en eraan toegevoegd dat Nederland
overigens voorlopig rekening zal moeten houden met autoloze zondagen. Die zullen pas opgeheven
kunnen worden als de olietoevoer weer hervat zal zijn op het peil van september of als er distri
butie zal zijn ingevoerd. Of dit zal gaan gebeuren, zal binnen enkele weken worden beslist als het
kabinet na de Europese topconferentie op basis van de meest recente gegevens van het Centraal
Plan Bureau het beleid voor 1974 zal bijstellen.
ATHENE Op de loto een beeld
n de grote demonstralie in Athe
ne waar spandoeken werden mee
gedragen met on. de volgende
teksten: 'Dood aan het fascisme',
'Soevereiniteit aan het volk"
'Grieks volk. vecht'.
Premier Den Uyl gaf te kennen, dat
Europa er overigens rekening mee
moet honden, dat ook als er vrede in
het Midden-Oosten zal zijn bereikt en
de olieboycot is opgeheven, de Arabi
sche landen vermoedelijk hun produk-
tie niet tot het oude peil zullen opvoe
ren. „Zij houden er rekening mee dat
hun oliereserves niet onuitputtelijk
zijn en dat zij door tot produktiebe-
BONN (RTR, AFP, DPA) Met ingang van zondag 25 november
wordt ook in West-Duitsland de autoloze zondag ingevoerd, zo
heeft bondskanselier Willy Brandt vrijdag bekendgemaakt.
Maandag zullen de details van de nieuwe regelingen voor brand
stofbesparing bekend worden gemaakt. Op 26 november wordt
ook een snelheidsbeperking voor het autoverkeer ingevoerd:
een maximum snelheid van 100 km op de autowegen en van 80
km op de overige wegen. Het zondags rijverbod geldt ook voor
buitenlanders.
Brecdt «i niet uit te sluiten dat ook het luchtverkeer te maken zal krijgen
Eabrandstofbesparende maatregelen. Maar hij achtte het onwaarschijnlijk
dat WestrDuitsland in januari zou overgaan tot een henzine-dlstributie voor
automobilisten, zoals in sommige bladen is gemeld.
Stag? straffen
Van het ministerie van economische zaken in Bonn is vernomen dat het rij
verbod niet geldt voor het openhaar vervoer, bussen en taxi's. Particulieren
mogen alleen met een ontheffing rijden. Overtreders van het rijverbod en de
snelheidsbeperking kunnen strenge straffen te wachten staan. Ze worden
met vervolgd voor een verkeersovertreding, maar wegens een economisch
oeiict, waarvoor een boete van 500 tot 50.000 mark kan worden opgelegd,
ntserhnd steekt een stokje voor het hamsteren van benzine. Met ingang van
vaaaaag mogen benzinestations geen jerrycans en vaten vullen, alleen nog
axoiams. Vandaag wordt in Zwitserland ook een snelheidsbeperking van
op autowegen van kracht.
heeft de Amerikaanse oliemaatschappij Esso zijn 50.000 afnemers
JS °e leveranties met een nog vast te stellen percentage be-
g zuum worden. De korting zal ook van toepassing zijn op reeds be-
a.f- 1 Ierse minister van vervoer en energievoorziening Peter Barry,
can ««wrtmiik in Ierland met tien procent verminderd moet wor-
■riTrim. j see° dis,ributie invoeren", zo zei hij. „De mensen kunnen het
rv'sU™?-öoen-Maar a's het niet de gewenste resultaten brengt zullen we tot
mstiibutie moeten overgaan".
Ziektekosten
5 faÜ ,5eerderheid voor
poor de vakbeweging voorge-
Zwedi
len
SïteiT06! omstaan
- J ™ernouden met o.a. de
Britse en Israëlische
(Pag. li).
m
op
W6,7,8,9enl3
•en buitenland
- 3.11 en 31
^ioentvoppag.29
£)rt°Ppag.25en27
Sen financiën pag. 31
en in de
*a
MARINE BOUWT NIEUW
ONDERZOEKVAARTUIG
DEN HAAG (ANP) Ter vervanging
van de 'Snellius' zal de Koninklijke
Marine overgaan tot de bouw van een
nieuw oceanografisch onderzoekvaar-
tuig. Het nieuwe schip zal omstreeks
1977 in de vaart worden gebracht. De
investeringskosten bedragen 34 mil
joen gulden.
perking over te gaan, tegen hogere
prijzen, langer van hun grondstofbron
zullen kunnen profiteren. Daarom is
het ook hard nodig, dat er een Euro
pees energiebeleid komt. Het kabinet
meent aanwijzingen te hebben dat de
neiging om tot een gemeenschappelij
ke politiek op dit punt te komen door
de oliecrisis is versterkt", aldus pre
mier Den Uyl.
Momenteel komt er -in Rotterdam
overigens nog niet minder olie binnen
dan voorheen. De schepen die nu
arriveren, zijn evenwel geladen vdór
de produktiebeperking en olieboycot
tegen Nederland werd doorgevoerd.
In december moet er rekening mee
worden gehouden dat er 25 procent
minder olie zal arriveren dan vroeger
voor de oliecrisis het geval was. Zelfs
als de oliecrisis vandaag over is, om
dat de „vrede uitbreekt" in het Midde
n-Oosten, aldus de minister-president,
zal Nederland er rekening mee moe
ten houden dat nog maanden de nade
lige gevolgen van de oliecrisis gevoéld
zullen wotk
Het publiek werkt zeer goed mee
aan het opvangen van de gevolgen
van de oliecrisis. De autoloze zonda
gen leveren een besparing op var
procent in het benzineverbruik en de
beperking vaf de maximale snelheid
tot 100 kilometer (waaraan 90 pro
cent van de automobilisten hm mede
werking verlenen) plus de andere be
perkingen in het verbruik leveren een
additionele beperking van 5 procent
op.
Het resultaat is van deze maatrege
len al zichtbaar. Deze week zijn de
reserves zielfs iets gestegen ten oprich-
(Zie slot pagina 3 kolom 2)
STUDENTEN SLAAGS MET DE POLITIE
ATHENE (UPI, AFP, DPA)
Het centrum van Athene is vrij
dagavond in een slagveld ver
anderd door gevechten tussen
LANGERE KERST
VOOR DE SCHOLEN
(Van onze oorrespondent)
DEN HAAG Het ministerie
van onderwijs overweegt de
kerstvakanties voor de scholen te
verlengen. De bedoeling van deze
maatregel is zoveel mogelijk
energie te besparen. Oorspronke
lijk zou dc ministerraad hier vrij
dag een beslissing over nemen,
maar nu wil men liever eerst
overleg plegen met de Nationale
Gezinsraad en de onderwijsorga
nisaties.
politie en betogende studenten.
Onder de studenten en de poli
tieagenten zouden doden geval
len zijn, maar dit is nog niet of
ficieel bevestigd.
De ernstige botsingen hadden plaats
in de buurt van het polytechnicum van
de universiteit van Athene, dat woens
dag door de studenten werd bezet.
Sindsdien hebben ze op pamfletten,
een persconferentie en via de radiozen
der waarover ze beschikken, opgeroe
pen tot omverwerping van het bewind
van president George Papadopoulos en
premier Spyros Markezinis.
De piratenzender van de studenten
maakte gewag van "honderden gewon
den', waarvoor hij om medische bij
stand vroeg. Aan artsen zou toegestaan
moeten worden de universiteit te be
treden om de gewonde studenten te
behandelen.
De politie, die de studenten met traan
gas bestreed, deelde mee dat in haar
gelederen veertien gewonden waren.
Vannacht werd bekend dat tanks en
pantservoertuigen van het Griekse le
ger Athene binnentrokken.
Solidair
De laatste Griekse premier voor de
staatsgreep van 1967. de conservatief
Panajotis Kanellopoulos, en de cen
trum politicus Georgios Mavros, hebben
zich vrijdag met de studenten solidair
verklaard.
Van haar kant verklaarde de Griekse
regering vrijdagavond dat zij niet zou
dulden dat de openbare orde verstoord
werd en de emocratie in gevaar ge
bracht.
De universiteit van Athene werd in de
loop van vrijdag wegens de studenten
rellen voor onbepaalde tijd gesloten.
In Saloniki hebben tweeduizend stu
denten het polytchnicum in die Noord-
griekse stad bezet uit solidariteit met
Athene.
Het grootste deel van de theaters in
Athene bleef vrijdagavond gesloten
doordat de acteurs solidariteit met de
studenten wilden tonen.
VAKBONDEN: GEEN WERKELIJKE AANLEIDING
ROTTERDAM (ANP) De raffinaderijen van Esso, Shell en Chevron in Europoort zullen volgende
week hun produktie gaan beperken in verband met de verminderde aanvoer van olie uit het Midden-
Oosten. De grootste produktiebeperking geldt voor Essotot 40 procent van de normale dagproduktie,
Shell gaat 20 procent minder produceren en Chevron 10 procent. Nadelige gevolgen voor het personeel
zijn niet te verwachten, aldus de raffinaderijen.
Bij de BP verwacht men binnenkort
ook te moeten overgaan tot produk-
tie-inkrimping. Wanneer dat zal gaan
gebeuren en hoeveel de inkrimping zal
bedragen kon men vrijdagmiddag nog
niet zeggen. De raffinaderij werkt
overigens al enige tijd op twee-derde
capaciteit in verband met reparatie
werkzaamheden.
„Als we op volle capaciteit zouden
kunnen draaien, dan was er al zeker
sprake geweest van een produktie-in
krimping". aldus de woordvoerder van
BP.
Bij de raffinaderij van Gulf is nog
geen sprake van produktie-inkrimping.
Gulf gaat volgende week wel een van
de twee eenheden voor de raffinage
van ruwe olie buiten bedrijf stellen,
maar dat heeft, volgens de Gulf-
woordvoerder te maken met de twee
jaarlijkse onderhoudsbeurt.
Vakbonden
hoofd van de Industriebond NW vrij
dagavond meegedeeld dat er volgens
de informaties die de vakbonden via
him kaderleden krijgen geen sprake is
van een verminderde aanvoer van ru
we olie naar de Rotterdamse haven.
„De Shell kan wel zeggen dat men de
produktie gaat terugdraaien in ver
band met het afnemen van de aan
voer, maar volgens onze berichten
gaat de olieaanvoer nog minstens vier
weken op volle toeren door en zijn de
olietanks barstensvol", aldus de heer
Schravemade. Zijn conclusie is dat de
oliemaatschappijen de produktiecapa-
citeit geforceerd gaan inkrimpen om
de prijzen voor geraffineerde olie
kunstmatig te kunnen opdrijven. „Ik
ben ervan overtuigd dat er geen wer
kelijke aanleiding is om de produktie
te verminderen. De oliemaatschappij
en grijpen de hele olieboycot aan als
een soort winstgevende Haarlemmero
lie
De heer Schravemade wist voorts te
vertellen dat de bonden op geen enke
le manier door de oliemaatschappijen
zijn benaderd over produktievermin-
dering in verband met een olieboycot.
„Daar was dan ook helemaal geen
rede voor op dit ogenblik. Onder het
personeel is ook geen sprake van
ongerustheid en bij de vakbonden
(Zie slot pagina 3 kolom 3
IR. M. D. DALEBOUT NA UITLATINGEN MINISTER LUBBERS:
PZEM IS
ONAFHANKELIJK
VAN RIJK
MIDDELBURG De PZEM zal
Pechiney voor de geplande uit
breiding van het bedrijf in Vlis-
singen-Oost een energiecontract
aanbieden, dat is gebaseerd op
de kostprijs. Hoe hoog die zal
zijn is op dit moment nog niet
duidelijk, omdat de oriëntatie
van PZEM-directeur ir. M. D.
Dalebout op een tweede kern
centrale bij Boi'ssele nog niet zo
ver gevorderd is, dat er concreet
zicht is op de exate kosten van
deze tweede eenheid. Er is
verzekerde ir. Dalebout
vraagd van de kant van de
PZEM noch met het ministerie
van economische zaken noch met
Pechiney al gesproken over een
energieprijs.
De energieprijs voor de voorgeno
men PecJiiney-uilbreïding kwam in het
nieuws, na uitlatingen van minister
Lubbers (economische zaken) donder
dagavond in de tweede kamer. Hij
liet daar weten, dat Pechiney niet'
hoeft te rekenen op een even goeC
koop elektriciteitscontract als is g<
sloten bij de vestiging van het bedrijf.
Die uitspraak wierp de vraag op. of
economische zaken en de PZEM intus
sen overleg over deze zaak hebben
gevoerd en waarop de ministeriële
uitspraak is gebaseerd. Zowel van de
kant van het directoraat-generaal voor
de energievoorziening van het ministe
rie als van de kant van de PZE~
werd een dergelijk overleg ontkend.
„De minister grondde zijn opmerking
op de tendens tot stijging van
energieprijzen in het algemeen en
daarbij zat niet voor de uitbreiding
van Pechiney de voet dwars te
ten", zei men op het ministerie. Bij
Peohiney verwees men vrijdag om
commentaar gevraagd naar de uit
spraak, die werd gedaan toen de plan
nen tot uitbreiding bekend werden
gemaakt: als de energieprijs niet aan
vaardbaar is voor Pechiney als alumi-
nium-producerend bedrijf zal de uit
breiding niet kunnen doorgaan.
NIET VOORSCHRIJVEN
PZEM-direrteur ir. M. D. Dalebout zei
in een reactie op de opmerkingen van
minister Lubbers in de kamer, dat er
geen overleg tussen de PZEM en het
ministerie is geweest over de aan
Pechiney aan te bieden energieprijs.
,,De PZEM moet Pechiney een con
tract aanbieden. We zijn daarin onaf
hankelijk. Het rijk kan ons geen aan
bod voorschrijven, noch erop afdin
gen. Dat is het rijk trouwens ook
helemaal niet van plan, geloof ik. Wij
kunnen trouwens als PZEM ook niet
met Pechiney over een energie-rpijs
gaan praten, omdat ik zelf de prijs
van een tweede kerncentrale nog niet
weet. Maar het zal niet dezelfde prijs
zijn die nu wordt berekend. Ze zal
beslist hoger liggen. Die indicatie heb
ik Pechiney al gegeven. Wij gaau
ervan uit, dat Pechiney voor de nieu
we eenheid waarvoor ze 150 Mega
watt nodig zou hebben, de kostprijs
moet betalen. Dat weet men bij Pechi
ney".
In zijn reactie op de uitlatingen van
de heer Lubbers „ik vind, dat de
minister nogal verstandige dingen
heeft gezegd" onderlijnde ir Dale
bout nog eens de loskoppeling van de
tweede kerncentrale van de uitbrei
ding bij Pechiney- „Als Pechiney mor
gen zou verklaren, dat de uitbreiding
niet doorgaat, zal ik rustig verder
gaan me te oriënteren op een tweede
kerncentrale, omdat ik vind dat Ne
derland kernenergie nodig heeft".
GEEN BAND
Bij het ministerie van economische
zaken attendeerde men erop, dat de
PZEM samen met onder meer het
Friese en Amsterdamse energiebedrijf
indertijd geen concessie van het
rijk heeft gekregen: dat is voor de
eerste wereldoorlog bij veel energie
bedrijven gebeurd, om zeker te kun
nen zijn van bepaalde faciliteiten voor
de bedrijven. ,3ij concessie-houdende
energie-bedrijven is de inspraak van
het rijk wel wat groter, ze zijn gehou
den aan rijksgoedkeuring over een
heleboel zaken. Een formele band van
het rijk met de PZEM bestaat in dit
opzicht niet". Ir. Dalebout verklaarde'
in dit verband echter, dat de „PZEM
zich gedraagt alsof er wel een derge
lijke concessie is en voor bepaalde
zaken ook ae toestemming van het
rijk vraagt".
Als instrumenten, die het economische
zaken toch mogelijk maken zo nodig
hij de PZEM in te grijpen noemde
men bij het directoraat voor de ener
gievoorziening:
een prijsmaatregel, als de PZEM
zou afwijken van een eventueel In te
voeren prijsbeheersing op energie-ge
bied;
een maatregel in de vorm van een
soort 'noodwet', die de PZEM bij een
van het landelijke beeld afwijkend
beleid weer in het gareel terug zou
kunnen sturen. De woordvoerder van
economische zaken kon echter niet
(Zie slot pagina 6 kolom 6)
fiantlrjn
iderdagavond iaat
et was eigenlijk al
nacht zijn in de tweede
kamer ten aanzien van de
1 tweede kerncentrale te Bor-
sele enkele tot nu toe vaag
gebleven zaken heel duide
lijk geworden. Weliswaar niet zo
scherp en ondubbelzinnig geformu
leerd als in een dergelijke aangelegen
heid van een minister «1 een volksver
tegenwoordiging mag worden ver
wacht, maar dat neemt niet weg dat
over de uiteindelijke conclusies geen
twijfel behoeft te bestaan. Met het
oog op het debat in de Zeeuwse sta
ten van vrijdag aanstaande lijkt het
ons zinvol deze conclusies zo exact
mogelijk te formuleren. Daarvan zijn
er twee het belangrijkst en daarom
zetten we die voorop. Ten eerste: mi
nister Lubbers zal aan de totstandko
ming van de tweede kerncentrale me
dewerking verlenen <„ik za! een heel
goede reden moeten hebben om de
bouw af te wijzen"). Ten tweede: hij
is niet van plan vooraf nog weer met
de kamer over dit project te gaan de
batteren, het komt hooguit in het al
gemeen aan de orde als in het najaar
1974 op zijn vroegst een structuurplan
voor de elektriciteit wordt ingediend.
Met andere woorden: voor de volks
vertegenwoordiging is kerncentrale II
Borsele op du ogenblik een afgedane
zaak. ze wordt zoals het er nu voor
staat niet meer als afzonderlijk on
derwerp in de kamer besproken.
Bij met name dit laatste punt willen
we enkele aantekeningen plaatsen.
Zo moet er op worden gewesten dat de
PvöA-kamerfractie in eerste instantie
had laten weten dat zij dit voorover
leg essentieel vond. Toen de minister
de boot afhield kwam de woordvoer
der van de fractie daarop terug en
opnieuw stelde hij de vraag of de be
windsman zijn beslissing wilde op
schorten totdat hij er met de kamer
over had gediscussieerd. De minister
liet de vraag liggen
en ging er niet
meer op in. Met na
druk wijzen we er
in dit verband op
dat géén enkele
in de tweede kamer ook niet de
progressieven die een zo grote belang
stelling voor deze kwestie toonden
een motie indienden om de kamer tot
een uitspraak te dwingen. Wat lag er
meer voor de hand dat met name de
PvdA zij had deze zaak immers aan
de orde gesteld een motie zou heb
ben ingediend om de minister te dwin
gen zijn beslissing over ae tweede
kerncentrale vooraf met de kamer te
bespreken. Dan zouden alle vóórs en
tegens van een tweede kerncentrale
uitgemeten kunnen worden en op
grond daarvan kon dan een uitspraak
volgen, een uitspraak die ook voor
Zeeland van het grootste belang is.
Dat zal echter niet gebeuren, want in
de kamer is geen motie ingediend.
Waarom niet? Men kan er naar gis
sen. De progressieven zijn rege
ringspartij: ze komen in een moeilijk
parket als de minister de aanvaarding
van een dergelijke motie zou hebben
ontraden. Men brengt niet graag als
regeringsfractie een bewindsman in
een lastige situatie. Er komt nog bij
in zo'n geval dat de oppositie er als
de kippen bij is om er uit te halen
wat er uit te halen is. al was het alleen
maar om een tegenstelling tussen een
minister en een regeringsfractie te on
derstrepen. Nog een mogelijkheid: er
is altijd een gerede kans dat een der
gelijke motie wordt verworpen de
KVP zou in ieder geval hebben tegen
gestemd als de minister ze zou hebben
ontraden en dan is men nog weer
verder van huis: op dat moment ligt
er een uitspraak van de kamer, die er
eigenlijk op neerkomt dat de bewuste
centrale het groene licht heeft gekre
gen. In zo'n situatie is de politieke
opportuniteit meestal belangrijker dan
het bewuste onderwerp.
Dat leidt onvermijdelijk tot de vol
gende conclusie: de gang van za
ken in de tweede kamer heeft ondub
belzinnig aangetoond dat politiek ge
zien de tweede kerncentrale in Borse
le niet zó hoog genoteerd staat dat
men er kabaal over wil maken. Men
doet weliswaar een paar uitspraken,
men stelt vragen, maar verder laat
men de zaak zoals ze is. Het is het
oude liedje, het komt bij alle partijen
voor, progressief of niet: politici trek
ken de provincie in en houden vurige
betogen over het een of ander, ze stel
len tegen dit of dat project te zijn,
maar zodra ze in Den Haag zijn terug
gekeerd binnen de ruimten van ae
tweede kamer, blijken de politieke
omstandigheden vaak van dien aard
dat ze er niet aan denken het onderste
uit de kan te halen. In dit geval heeft
de PvdA-fractie het niet nodig gevon
den om een minister te dwingen over
de kerncentrale II te Borsele eerst
omstandig met de kamer te praten.
Politiek gezien stelt deze centrale in
Den Haag dan ook niets voor. Laat
men zich geen illusies maken: de cen
trale was zelfs geen motie waard.
Wat is nu van dit alles het onver
mijdelijke gevolg. De karr.PT
heeft het er bij laten ritten en daar
door komt het volle gewicht van de
beslissing terecht bij de staten van
Zeeland- Progressieve fracties uit de
staten hebben al bepaalde afwijzende
uitspraken gedaan, maar zij moeten
in feite de kastanjes uit het vuur ha
len, die hun partijgenoten in de kamer
hebben laten liggen. Want de staten
van Zeeland kunnen niet om deze zaak
heen, zij hebben geen gelegenheid vaag
te doen. Er ligt immers een principe-
voorstel voor de bouw van de tweede
centrale ter tafel: de aandeelhouders
van de PZEM in de staten moeten
daarover een bindend mandaat mee-
Voot vervolg zie pagina 3
kolom 1
