'Rustfase 1' in
Wolphaartsdijk
KLEINE MENSEN MET
GROTE PROBLEMEN
Werkgroep peutert
aan speelzalen
7
OOSTERSCHELDE
p^SOAG 6 NOVEMBER 1973
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
door
jacques
cats
Pe familie Lagewaard stinkt er in het weekeinde niet meer
in. Elke vrijdagavond verlaat dit gezin het om z'n kwalijke
luchtjes berucht geworden Vlactrdingen om vervolgens af te
reizen richting Zeeland, waar de Lagewaards zesendertig uur
lang niet worden geplaagd door 'fase l' of 'fase IV en in het
ergste geval 'fase III'. In Wolphaartsdijk, waar de Lage
waards hun tweede thuis hebben, gaat vrijdagavond hoog
stens 'rustfase I' in. En daar zit géén luchtje aan.
De 50-Jarife heer Lagewaard leidt
anderhalf uur rijde" van zijn
Vlsardlngse huis in Wolphaarts
dijk een volkomen ander leven.
Door de week rit lüj tot zijn nek
en dat Is een eind. want hij is
twee meter lang In de beslom
meringen van rijn functie van chef
personeelsvoorziening bij Verol-
me. maar in het weckendhuis
drijft hij samen met zijn vrouw
een knus winkeltje in antiquitei
ten en curiosa.
,We wilden", zo vertelt de heer
Lagewaard", eerst een caravan
kopen. Maar waar vindt je tegen
woordig nog een mooie plaats om
te staan. Bovendien kost zo'n vas
te standplaats tegenwoordig ook
al gauw een duizend gulden per
jaar. En dan zit je nog met die
winterstalling. Een vriend van ons
die al een tijdje in Wolphaartsdijk
woont heeft ons toen aangeraden
om er ook een pan je te kopen.
Toen zijn we op een gegeven mo
ment tegen dit pandje in de Le
pelstraat. aangelopen. En daar zat
ook een winkelruimte bij.
Zonde om die ruimte onbenut te
laten zeiden mijn vrouw en ik te-
zen elkaar. En we zijn gaan prato-
kizeren wat. we er mee zouden
kunnen doen. Eerst dacht ik er
over om postzegels te gaan verko
pen, maar dat leek me achteraf
nogal gevaarlijk voor het geval er
vocht bij zou komen. Per slot van
rekening zitten wij alleen maar in
het weekeinde in Wolphaartsdijk.
Toen zijn we op het. idee gekomen
om antiek te gaan verkopen. We
dachten dat we thuis al heel wat
hadden, maar als je dat in een
winkeltje zet valt het toch tegen.
Daarom zijn we er wat bij gaan
kopen".
En zo ontstond daar in Wol
phaartsdijk "De Lepel', inkoop en
verkoop van antiek en curiosa.
„Het leuke is"„ zegt, mevrouw La
gewaard ,;dat je nu dingen kunt
kopen die vroeger onbereikbaar
voor je waren. Goed, je verkoopt
die spullen wel weer. maar je hebt
er toch een poosje plezier van".
„We zouden ons graag nog een
beetje willen specialiseren", mij
mert Lagewaard. „Maar we weten
nog niet wat het zal worden. Oud
zilver vinden we allebei erg leuk.
En tin trouwens ook. Mijn vrouw
weet er allemaal veel van. Ze leest
er veel óver. Maar ik heb daar al
lemaal geen tijd voor".
Er wordt, zo breng ik in het mid
den. de laatste tijd veel geklaagd
over de waanzinnige prijzen die er
worden gemaakt in al die handel
tjes in antiek en curiosa. Hoe
komt het dat. die prijzen zo schrik
barend stijgen?
„Ja. waar dat aan ligt weet ik ei
genlijk ook niet", zegt Lagewaard-
„Wij worden er bij de inkoop ook
mee geconfronteerd. Eerst kochr
ten we clie koperen blokkenbak-
ken voor honderd gulden in. Maar
nu betalen we daar honderdzestig
Meneer Lagewaard van 'De Lepel' uit Wolphaartsdijk waar
over u elders in deze kolommen meer verneemt, is een man
je niet licht over het hoofd ziet. Hij is twee meter lang. Nu
heb ik niet de indruk dat hij gebukt gaat onder deze afme
tingen, maar ik kan mij voorstellen dat er mensen zijn, die'
het erg moeilijk hebben omdat ze een afwijkende lichaams-
langte hebben. Een telefoontje van mej. Matton uit Uitgeest
kwam dat gistermorgen nog even bevestigen.
Mej, Nat ton vroeg me of Ik
wilde maken van de oprichting
van wn landelijke belangenvereni
ging voor kleine mensen. Lit vele
delen van het land zijn er al reac
ties binnen gekomen, alleen Zee
land la nog een witte vlek op de
landkaart van deze nieuwe organi
satie. „En het lijkt me stug dat
er In Zeeland geen kleine mensen
zitten", meent mej. Nation.
Vanwaar die oprichting van oen
belangenvereniging: De initiatief
neemster doet dat even voor u en
mij uit de doeken: „Kijk eens",
zegt ze. „de kleine mensen vor
men in Nederland een aparte
groep. Als wij op straat lopen
worden er grappen en gro'.len met
ons gemaakt, ze stellen je hinder
lijke vragen, kortom ze zien Je
niet voor vol aan. Met to'n teren I-
ging zou Ja daar eens wat aan
kunnen doen. Misschien gaat men
ons dan straks eens als normale
mensen accepteren".
Volgens mej. Matton wonen er in
Nederland ongeveer zevenduizend
kleine mensen. „Deze mensen heb
ben ontzettend veel moeilijkheden
op velerlei gebied", zegt de 21 Ja
rige initiatiefneemster uit Uit
geest. ,J)at kan zijn bi; sollicita
tie. kleding, meubels, behuizing
enfin noem maar op. He', wordt
hoog tijd dat we die problemen
uit de weg ruimen". Mej. Malton
heeft dat allemaal niet van horen
zeggen. Zij heeft. het. zelf aan den
lijve ondervonden.
„Voordat ik mijn huidige baan
had solliciteerde ik ergens, maar
ik werd niet aangenomen op
grond van mijn lengte. Ik ben een
meter twintig. De mensen denken
dan dat je het werk niet aan kunt
en ze zijn bang dat je veel gemak
kelijker ziek wordt. En dat is ab
soluut niet waar- Ook hebben ze
net fa.se 2 was als we op zondag
avond thuis kwamen. Onze zoon
André van acht is van de week
nog wakker geworden van de keel
pijn. Hij had met open raam en
open mond geslapen. Kijk. die el
lende hebben we in Wolphaarts
dijk gelukkig niet".
„Ik zou hier best willen wo
nen", zegt de heer Lagewaard.
„Maar dan zou ik toch niet de
hele dag in de winkel willen
staan".
me wel o«w op straat gevraagd
hoc het komt dat je zo klein bent
en meer van cfae dingen. Ze gaan
Je op de duur gewoon zien als pn!
jassen en komieken. En daaidoor
komt liet ciat de moeste kleine
mensen zich helemaal gaan afslui
ten van de maatschappij. Zevenug
procent heeft". m weet mej. Mat
ton. „een minderwaar dlghetd»
complex. Met die vereniging wil
len we deze mensen uit hun iao-
ment halen. En verder moeten er
allerlei voorzieningen komen vindt
ze.
Ik wil vooropstellen da', ik blij
ben dat ik net invalide ben. maar
voor invalide mensen worden al
lerlei voorzieningen getroffen.
Daar val lm wij volkomen buiten.
Als w:j ons nieuw in de kleren
willen steken moeten er steeds ex
tra kosten worden gemaakt. Voor
de heren komt e>en nieuw pak op
zevenhonderd gulden. Dat is toch
stijlloos? En neem nou dte pan.
tys. Die zijn veei te )nng. Ze kun
nen best korter worden gemaakt
maar Je dan moet je eerst me*,
een grote groep wezen".
Als de vereniging eenmaal op p<v
ten staat wil men overgaan tot
het aanvragen van subsidie- om be
paalde uitgaven wat overkomen-
l!;k te maken. Maar als je in Ne
derland voor een subsidie in aan
merking wil komen b het nood
zakelijk om van de leden een con
tributie te vragen. ,Dat zullen wij
das ook moeten doen. meldt mej,
Matton- Maar die contributie
wordt niet hoog hoor. Want wij
vinden dat de mensen niet hun
problemen hoeven te gaan betaler.
Dat wordt misschien een gulden
per maand".
„Wanneer is iemand klein? Nou,
wij stellen als vereniging «en ma
ximum maat van 1.50 meter.
Want die groter zijn dan 150 cen
timeter hebben niet dezelfde pro
blemen. Je moet ergens een lijn
trekken. Anders krijg je een alle
gaartje"
Wie geïnteresseerd is in deze ver
eniging kan schrijven naar Mei-
dijk 3 in Uitgeest nf bellen met
02513.12213. „L: moet wel schrij
ven. dat het geen geisoleerd klupe
pie wordt", zegt mej. Matton me
op de valreep. .Dat wordt du*
niks In de geest van: lekker de
kleintjes onder elkaar en met de
groten hebben we niks te maken.
N'ee. wat wij willen is als normale
mensen naar buiten treden. Want
we zijn in de e*rste plaats mens
en pas in de tweede plaats klein".
„En je zit hier tenminste in de
firsse lucht", vult mevrouw aan.
„Want her, is de laatste tijd weer
erg in Vlaardingen. We hebben
het nu al een paar keer gehad dat
gulden voor. En nu praat, ik over
een stijging in zes, zeven maanden
tijds".
Behalve dat handelen in antiek en
curiosa benut het gezin Lage
waard ook alle tijd om een luchtje
te scheppen. „Je kunt hier uren
fietsen en dan kom je misschien
vijf mensen tegen" zegt de perso-
neeschef van Verolme.
De Lagewaards in Wolphaartsdijk; Irisse lucht en mooie dingen.
lezers schrijven
De heer Glas zegt dat er op de
I bijeenkomst ïn de grote kerk in Goes
I slechts een half uur was om vragen
te stellen. Dat was inderdaad een
bezwaar. Bij politieke vergaderingen
tijdens de verkiezingen gaat het zo
echter steeds. Soms kreeg je daar
minuten. Maar wij lieten die nooit'
i iiggen. ook al is hel probleem nog zo
ingewikkeld.
Wat het rapport 'Het deltaplan in het.]
licht der laatste ontwikkelingen' be-j
treft; dit rapport rammelt aan alle
kanten. Er is nauwelijks een rapport:
te vinden, dat zo aangevochten is en
niet zonder reden.
Dat het voorspellen van weer steeds
nauwkeuriger is geworden en nog,
wordt zult u moeilijk kunnen,
ontkennen. Plotseling uitdiepende loka
le storingen kunnen wel optreden
Maar het is niet zo dat dit dan
onmiddellijk een onrustbarende verho
ging van de waterstand tot gevolg;
heeft, daar is echt iets meer voor:
nodig.
In 1953 wees de eerste vloed reeds uit
dat het fout ging. Maar men sloeg er,
nauwelijks acht op. Hierdoor kon de,
vloed 12 uur later zo toeslaan. Beha!-:
ve dat de dijken te laag waren, ont
brak ook ieder waarscbuwingssys-1
teem. Dijkvallen speelden helemaal
geen rol, bij dijkvallen is nog nooit'
een dode te betreuren geweest, en dei
dijkbreuken ontstonden door evrj
slaand water.
We dienen inderdaad naar een goede
veiligheid te streven. Daarom stellenI
wij ook voor: dijken op deltahoogte!
brengen en als er behoefte aan moest!
bestaan, dan studeren op een storm- j
vloedkering Te bouwen op het mo
ment, dat men technisch en econo
misch in slaat is een stormvloedke- j
ring te bouwen die hei hele Ooster-
schelde milieu ongeschonden laat.i
Wat de begeleiding van biologen be
treft. Waterstaat bepaalt natuurlijk
het tracé en het profiel van de dijken.
Maar bijkeuze uit meerdere gelijk
waardige mogelijkheden of bij keuze
uit meerdere gelijkwaardige materia
len kunnen zij zich laten adviseren bij
hun keuze.
Wij zijn geen voorstanders van een
beetje veiligheid en een beetje milieu-
aantasting. Wij zijn voor een goede
verantwoorde veiligheid en volledig
behoud van bet huidige natuurlijke
milieu.
Dat de Oosterscheide voor wat de
schelpdierencultuur betreft een onge
kend waardevol gebied is staat onom
stotelijk vast. Visserijbiologen laten
daar geen twijfel over bestaan. De
dwarsstroom van de Oosterscheide
beeft een positieve werking van Dom
burg tot de Maasvlakte voor wat de
waterkwaliteit en de kustvorming be
treft. Wegvallen van deze dwars
stroom tot gevolg hebben. Honder-
toestnö tot gevolg hebben. Honder.
den en honderden 'miljoenen zullen
nodig zijn om te pogen deze nadelige
gevolgen wat te beperken.
De Belgen zullen wel geen belang
hebben bij het onderlopen van uitge
strekte delen van Zeeland. Wel beie
ven zij veel plezier aan de open
Oosterscheide. Maar het ging erom.
dat ce Belgen de afsluiting niet per se
zullen wensen. Wat de Grevelingen
betreft verzoeken wij u zich eens in
verbinding te stellen met de biologen
van hel Rïvo. Deze mensen nemen
voortdurend proeven op de Grevelin
gen. Zij zullen u aan wel duidelijk
maken, wat er aan de hand is.
De landbouwers en fruitkwekers zul
len wel ervaren wat de afsluiting voor
hen zal betekenen. Als het ritme van eb
en vloed met zijn invloed op de
grondwaterstand wegvalt. Als m het
voorjaar het stilstaande water, aan
vankelijk eventueel met ijs bedekt,
slechts langzaam in temperatuur stij
gend de nachuemperatuur zal beïn
vloeden. Ieder weet dat tijdens de
bloei van de fruitbomen het soms om
een halve graad gaat.
We hebben door de eeuwen heen de
beste landbouwgronden gehad. We
zouden het deksel wel eens op de
neus kunen krijgen.
Een ding is zeker: zou men het wagen
de Oosterscheide af te sluiten, dan
zullen in de nabije en verre toekomst
de mensen kennis nemen van het
documentatiemteriaal zoals o.a. films
over de huidige Oosterscheide. Zij
zullen daar tevens de technische mo
gelijkheden van de jaren 1970 tot 1973
om tot een goede beveiliging te ko
men naast leggen. Hun oordeel zal
vernietigend zijn!
Bea Samwel,
secr. Actiegroep
O.S.O.
Postbus 33
Yerseke.
je had verwacht. Dan is er niets om
op terug te vallen, Vandaar dat
onderling contact, dat we als het
ware in het vaandel dragen. En de
cursussen die -we georganiseerd heb
ben niet te vergeten. Een ruggesteun
voor het werkpeil. Ee'n verzorgd
door een vakleerkracht K. en O. en
één door de Werkgemeenschap
K(indercentra) N(ederland).
Niemand was verplicht om te ko
men, natuurlijk niet. De enorme be
langstelling was dus dubbel plezie
rig".
Ze hebben wel eer van hun werk, de
regionale werkgroep peuterspeelza
len Zeeland. Een niet moeilijk te
trekken conclusie, als je opmerkin
gen uit de speelzaalwereld hoort.
Het is een heerlijk idee dat ze er
zijn en. En: ik zou me geen raad
weten als ze er niet waren".
„Wat gaat de werkgroep deze winter
ondernemen?", vroeg ik, er van
overtuigd dat er bij deze actievelin-
gen wel iets te gebeuren zou staan.
En jawel. Er is intussen een enorme
enquête begonnen onder al de bij de
werkgroep bekende peuterspeelzalen.
Tientallen vragen over de manier
om een kind te laten wennen, de
verhouding met de andere leidsters,
en zo meer. Informatie die üewerk-
groep nodig heeft om met him voor
lichting op de moeilijke punten te
kunnen inhaken. Er staat ook een
conferentie op stapel, waar niet al
leen peuterleidsters en peuterbestu-
ren maar ook peuterouders een on
misbare gesprekspartner zijn.
„En als je nu een speelzaal van de
grond wil brengen, en je weet niet
goed hoe en wat? Kun je dan ook
'oij de werkgroep aankloppen?"
„Natuurlijk", zegt mevrouw Boers-
ma. „laat de mensen maar bellen.
Mijn telefoonnummer is 3300 in
Middelburg. Secretaris Van der Meu-
len is tenslotte alleen overdag te
bereiken. We helpen bij aanvragen
voor subsidie, met het opstellen van
statutert, adviseren bij de speelgoed
keus, vloerbedekking, speelruimte,
noem maar op".
Er is nog heel wat werk aan de
winkel voor deze werkgroep, die
vooral niet peitepeïiterig wil zijn.
Alleen maar raad wil geven, de weg
wil wijzen, contacten leggen. „Idea
len genoeg", constateert mevrouw
Planteijdt. „Neem nou de prijs voor
een ochtendje. Die ligt tussen de
twee en de vijf gulden, hangt van de
kosten af. Dat is voor een heleboel
ouders gewoon te duur. Zonder een
vaste subsidie kan het niet goedko
per. kun je trouwens ook niet aan
alle eisen voldoen. Jammer". Toch is
er enorm veel verbeterd in de tijd
die ligt tussen de eerste en de
vijftigste speelzaal- Die eerstelingen
moesten het min pf meer met hun
blote handen doen. Nu zijn ze over
het algemeen goed ingericht. Toen
was je een slechte moeder, als je je
kind 'de deur uit' deed. Nu stijgt je
opvoeding in waarde als je peuter
de speelzaal als aanvulling kan mee
maken. Zo zie je maar weer. Soms
is het gewoon een kwestie van tijd
om erkenning los te peuteren.
anneke van den doel
1 Platenvoordeel in uw warenhuis:
Komische
voordrachten door
acht heren
Een verzamel-elpee vol humor. Nu acht
overbekende ca ba ret-toppers, zoa ls:
Het beeld - Godfried Bomans; opa -
Wim Sonneveld; Bram uit de commune -
Paul van Vliet: de bom - Henk Elsink;
onder de wapens - los Ghysen.
Ook de prijs is bij VroomDreesmann
een lachertje: slechts
VROOM DREESMANN
Ze komen regelmatig in het nieuws:
de peuterspeelzalen in Zeeland.
Meestal is het een blijde aankondi
ging omdat er weer een nieuweling
jan de startlijn staat. Een enkele
keer zijn het mminder prettige ge
luiden. Zoals vorige week in de
.Middelburgse raad. Daar viel de op
merking dal van de acht peuter
speelzalen die Middelburg rijk is er
een paar nog niet voldoen aan de
eisen van de gemeentelijke verorde
ning voor kinderdagverblijven. Op
we ke manier dan ook, de belang
stelling voor dc peuterspeelzaal is
springlevend. Er zijn heel wat ogen
argwanend of vol verwachting ge-
rum op deze voorziening voor de
-ï ü?f "s' voorziening, die
net als rijn kleine klantjps nog in de
MUterschocncn staat. Er is een groep
JLrfUn!1 dip nict a'leeen belang-
•J*lt in de spcclzaalontwikkelingen,
I j ,z'c'' bovendien met raad
oi naad beschikbaar stelt voor ie-
S" d!c, "P de een of andere
manier bij het peuterwerk betrokken
J ?e regionale werkgroep peuter
speelzalen Zeeland.
^UESL*80 meer enthousias-
dL£rL^ger' aarzelen zichzelf
te noemen, maar die het
ow hun achtergrond en ervaring
JKJj**6 zijn. Vakleerkrachten
winaerverzorgmg en (O)pvoeding,
clubhuisleiding, kinderbescherming
of kleuteropleiding... Ze zijn boven
dien betrokken geweest bij de plan
nen en de uitvoering van heel wat
peuterspeelzalen. Al doende deden ze
een hoop kennis en ervaring op, die
ze graag met anderen willen delen.
„Hoe gaat dat nu in de praktijk?",
vraag je je af. Zo'n zeven jaar
geleden was er nog geen speelzaal te
vinden in Zeeland maar nu zijn ze
minstens met z'n vijftigen. En er
komen er steeds meer bij. Moet je
die als werkgroep nu allemaal achter
op draven? Gelukkig, zo hoeft het
niet. Op de Stichting Zeeland in
Middelburg, waar secretaris J. J.
van der Meulen van de werkgroep
in ieder geval overdag bereikbaar is
(01180-4258) vertelt de werkgroep
o.a. bij monde van adviseuses E.
Boersma-Hofman en A. G- Plan-
fceijdt-Witmans op welke manier de
werkgroep een basis kan zijn om op
te steunen voor alle peuterspeelzalen
die daar prijs op stellen. Zij zijn de
pioniers van liet eerste uur. de da
mes Boersma en Plantijdt. Nog
voor de werkgroep van start ging,
nu vier jaar geleden, waren ze al
op alle mogelijke manieren met het
peuterwerk bezig. Ze hebben de
sfeer zien veranderen, waarin die
eerstelingen zich moesten zien waar
te maken. In onderwijskringen
WImpMM In Oost-Souburg.
stond men bepaald niet juichend
tegenover dit nieuwe idee. Bonduit
schadelijk werd het niet genoemd.
Maar beneden de kleuterschoolleef
tijd, vier jaar, was een kind toch
niet geschikt om met leeftijdgenoot
jes in groepjes bij elkaar te zijn.
in de gordijnen. Je kunt nu eenmaal
niet hele dagen spelletjes doen met
zo'n kleine makker. Of je boeltje
laten afbreken omdat hij - zo nodig
rennen moet. Vingerverven? Hoe
snapt zo'n kleintje nou. dat het be
llang al goed van kleur is? Diet
Ook gemeentebesturen trappelden
niet bepaald van ongeduld met de
briefjes van honderd in de hand.
Waarom overheidsgeld beschikbaar
stellen voor een kind dat thuis bij
de moeder hoort? Eindeloze opwin
ding ook bij grootouders, vaders en
buurvrouwen. Stel je voor, je liefste
bezit stallen in een of andere peu
terberging.
En de moeders? Die klommen zowat
water en zand kliederen...? Je weet
hoe belangrijk 'verantwoord spelen'
is. Maar wat moet je als je klein
behuisd bent? Als je man wil stude
ren? Als je veel te laat tot de
ontdekking komt dat je meubeltjes
wit al te mooi zijn? Geen wonder
dat de moeders, ondanks het door
hun omgeving opgezadelde schuldge
voel steeds meer gebruik durfden te
maken van de unieke mogelijkheden
die de speelzaal te bieden had. Voor
de ontwikkeling van hun peuter
Voor een beetje vrijheid.
„Zo'n schuldgevoel is gauw verdwe-
ne", weet de werkgroep. ,De peuter
speelzaal is immers heel wat meer
dan een parkeerplaats voor grut.
Het kind heeft er van alles en nog
wat tot zijn beschikking: ontwikke
lingsspeelgoed. klim- en klauterdin-
gen, houten blokken en puzzels met
knopjes, gekleurde spellen en klie
dermateriaal. Kom daar thuis maar
eens om. Ze leren er mee omgaan,
leren spelen met andere peuters. En
dan de taalontwikkeling. Een van de
belangrijkste dingen voor een klein
tje is het aantal woordjes dat hij
geleerd heeft om te gebruiken. Ook
op dit punt kan de speelzaal een
ideale basis zijn".
De werkgroep weet uit ervaring hoe
moeilijk het is een goede speelzaal
te leiden. Er Ls geen speciale oplei
ding voor peuterleidsters. Het is ge
woon een heel nieuw vak- De werk
groep: „We zijn dan ook vanaf het
begin gestart met het geven van
voorlichting, verzorgen van lezingen
en, wat minstens zo belangrijk is,
het organiseren van contactavonden.
Je kunt ontzettend veel hebben aan
de ervaringen van anderen, het be
spreken van knelpunten. We probe
ren zoveel mogelijk besturen, leid
sters en ouders van de speelzalenon-
derling met elkaar in contact te
brengen. Denk niet dat de leidsters
niet deskundig zouden zijn. Niets is'
minder waar. Je zit echt wel dicht
bij de bron als je kleuterleidster
bent of kinderverzorgster. Of een
moeder die het gewoon in haar
vingers heeft zitten, en zelf ook nog
zen dreumes heeft. Maar als je een
poosje leiding geeft merk je maar al
te vaak hoeveel zwaarder het is dan
