Onzekerheid over lot bewakers van schepen in Bittermeren Israël: geen langdurig bestand Veldslag in Brussel tijdens rechtszitting Actie tegen Nixon Moskou lanceerde voor begin oorlog 14 Kosmossen SPIONAGE VANUIT DE RUIMTE HOUDT VS EN RUSLAD EXACT OP DE HOOGTE Wegslepen van in 1967 gestrande boten door beschieting Israëliërs mislukt binnen- en buitenland DINSDAG 23 OKTOBER 1973 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 3 ADVERTENTIE PABLO CASALS OVERLEDEN Slot van pagina 1 een dorp bij de Catalaanse hoofdstad Barcelona, geboren cellist, dirigent en componist stelde zijn mens zijn boven zijn kunstenaarschap en vond dat een kunstenaar niet afzijdig kan blijven van de politiek wanneer het welzijn ran de mensheid op het spel staat. Hij weigerde na de door Franco ge wonnen Spaanse burgeroorlog te spe len in landen die dat regime erkenden. Ook ging hij in vrijwillige ballingschap in Frankrijk. Hoewel hij zich verheugde over het eincle van het tsarisme in Rusland, weigerde hij uit protest tegen onmen selijkheden van de nieuwe macht hebbers na 1971 in dat land op te treden. Een zelfde houding nam hij in de jaren dertig aan ten opzichte van Duitsland en Italië. Van zijn vader kreeg hij piano-, viool- en orgellessen. Door een groep rond reizende muzikanten kwam hij in aan raking met de cello en op zijn elfde jaar begon hij met cellolessen bij Jose Garci3 in Barcelona- Later zette hij zijzi studie voort in Madrid. Hij raakte bevriend met de koninklijke familie, maar ging na een ruzie met een raads heer van de regentes naar Parijs. Na enige tijd keerde hij terug naar Barce lona, waar hij muzieklessen en con certen gaf, waarna hij opnieuw naar Parijs vertrok en daar voor het eerst (in 1899) als solist, optrad. Na de Eerste Wereldoorlog concen treerde hij al zijn aandacht op zijn ge boorteland. In 1919 richtte hij in Bar celona het Pau Casals-orkest op. Hij dirigeerde dit tot 1936, toen de burger oorlog uitbrak. In 1947 staakte hij zijn optreden in het buitenland en beperkte zich tot het geven van muzieklessen en concer ten in zijn huis in Prades. Pas in 1956 stond hij weer op een concertpodium en wel in Mexico. In de volgende jaren maakte hij CAIRO Terwijl het einde van de nieuwe oorlog in het Midden- Oosten nabij is, bestaat onzekerheid over het lot van een vijftien tal zeelieden die belast waren met de bewaking en het onderhoud van de 14 schepen die sinds de juni-oorlog van 1967 in het Suez- kanaal zijn geblokkeerd. Toen op 5 juni 1967 de vorige oorlog in het Midden-Oosten uitbrak, bevonden zich vier Britse, twee West- duitse, twee Franse, twee Noorse en vier schepen respectievelijk uit de VS, Tsjechoslowakije, Roemenië en Polen halverwege het Suezkanaal. Zij wier pen toen het anker uit in de Bitterme ren. Twintig maanden later bewaakten en onderhielden 184 schepelingen deze vaartuigen. Als gevolg van de uitput tingsoorlog aan het Suezkanaal wer den zij tenslotte gedwongen de sche pen te verlaten. Toen Egyptische des kundigen de mogelijkheid onderzoch ten om de schepen in noordelijke richting te laten vertrekken, werden zij van Israëlische zijde beschoten. Daarop werd besloten de gestrande schepen in enkele groepen bij elkaar te leggen en het onderhoud en óe bewaking toe te vertrouwen aan in totaal een vijftiental zeelieden. Twee maal per week kregen kregen deze 'ballingen van de Bittermeren' be zoek van een Egyptisch patrouille vaartuig dat post en levensmiddelen bracht. Sinds het uitbreken van de jongste vijandelijkheden op 6 oktober is het lot van de zeelui onbekend. Als zij niet door de granaten en raketten van de twee oorlogvoerende partijen zijn geraakt, zijn zij de enige buitenlandse getuigen geweest van de overtocht van de Israëliërs naar de westelijke kanaaloever. geen moeite zal hebben geld voor dit doel te lenen. De Wereldbank en de Bank van Koeweit hadden al belang stelling getoond. Het gezagsorgaan heeft circa 12.000 mensen in dienst. In afwach ting van de heropening van het Suez kanaal heelt de maatschappij zich toegelegd op de aanleg van havens in' Egypte, Syrië en Libië en de bouw i van schepen. Tot dusver heeft zij ongeveer 15 schepen tot 6.500 ton afgeleverd. Voorts heeft de maat schappij voor zichzelf sleepboten, bag germolens en bruggen gebouwd. Op 1G oktober maakte president Sa- dat in zijn rede tot het Egyptische volk bekend dat men spoedig met hel oprulmingswerk in liet kanaal zou1 beginnen. Masjoer zei zondag te ver wachten dat het werk binnenkort een aanvang kan nemen. Vrijmaken Casals woonde sinds 1957 op Porto Rico, het geboorte-eiland van zijn moeder, waar hij in augustus van dat jaar in het huwelijk trad met de zestig jaar jongere celliste Maria Montanez. Zijn twee eerdere huwelijken waren in 1906 en 1914 door echt-schei-, ding ontbonden. Casals had geen kin-' deren. Intussen worden in Egypte voorbe reidingen getroffen voor het vrijma ken van het Suezkanaal van obstakels. Volgens de president-directeur van het gezagsorgaan voor het kanaal, Mas- joer Achmed Masjoer, zou de water-, •ele weg binnen zes maanden weer bruik baar zijn voor schepen tot 70.000 ton. Van de talrijke ondernemingen die een offerte hebben gedaan om het kanaal te zuiveren van wrakken en andere obstakels, is het werk gegund aan de Westduitse maatschappij Hardt en een Zuidslavische firma. De kosten worden geraamd op 300 min Egyptische ponden (ongeveer f 1850 min gulden). Masjoer zei dat Egypte Slot van pagina 1 Allon, de ministers Eban, Dayan en met opperbevelhebber Elazar. Zijn be zoek heeft op de Israëlische bevol king, die eveneens duidelijk blijk geeft van gevoelens van spijt over een naar haar smaak te gehaast bestand, grote indruk gemaakt. In Israël verwacht men in het alge meen niet dat het staakt-het-vuren lang zal standhouden. In hoge militai re kringen wordt dan ook rekening gehouden met een hervatting van de vijandelijkheden, die de Israëlische troepen dan in Port-Saïd, in Ismailia en mogelijk zelfs in Suez zal moeten brengen de strategische en politie ke doelen die ditmaal na het keren van de militaire kansen niet meer konden worden bereikt. Niettemin spreken Israëlische mili taire woordvoerders, onder wie gene raal Gazit, een van Dayans trouwe medewerkers, van een grote overwin ning. Doch het zal nog moeten blijken in hoeverre de militaire resultaten duurzaam zullen zijn tijdens de poli tieke onderhandelingen die de resolu tie van de Veiligheidsraad eveneens aanbeveelt. Dit staakt-het-vuren is voor Israël kennelijk even onverwacht gekomen als de aanval van de Egyptenaren en de Syriërs. De dagbladen, die vrijwel dag aan dag hun berichtgeving op vertrouwelijke politieke informatie van de regering konden baseren, schreven maandagmorgen nog dat Is rael genoeg tijd zal hebben om zijn militaire victorie het cachet te geven oat past bij de inmiddels toch wel wat aangevreten reputatie van onoverwin nelijkheid die dit land zich in het ver- leden heeft verworven. Generaal Gazit kon nauwelijks de spijt uit zijn stem bannen toen liij voor een opeengestapelde menigte journalisten uitlegde dat de huidige Bestandslijnen voor Israël aantrekke lijker zijn dan die van 1967. De reden: nu ligt er geen Suezkanaal meer als moeilijk obstakel tussen de voorste Jijn van de Israëli's en de Egyptische hoofdstad Cairo, nog slechts 75 kilo meter verderop. De Egyptische troepen aan de oos telijke oever van het Suezkanaal zijn overigens niet geïsoleerd: zij hebben nog enkele omwegen voor hun verbin- raet ket achterland ter be- scnifciong. Hoeveel Egyptenaren zijn !L.no,| op de oostelijke oever? Gene raal Gazit: „Ik weet niet hoeveel er z!jn oo °ok niet hoeveel er inmid- aeis in het kanaal zijn gesprongen". Tdit macabere grapje niet voor niets: Israël heeft tot en met de laatste minuut van deze formeel laat ste oorlogsaag zijn luchtmacht, naar ■n -vfo,aal gestuurd om daar onop- oudelijk te bombarderen, in een ge- hrÜL v3n hooguit zeven kilometer 1S an met veel gelegenheid weg te lopen. ^gPte zelf hadden de Israëli's aanmiï en met vertwijfelde tegen gevallen en ze zouden vervolgens ma geforceerde acties nog vrij veel beooen kunnen winnen. Vol- °°ggelU1ien hebben de ge- nfa? d.e westzijde van het vens gekost veel materieel en le- hepft ter '-,atste da° van deze oorlog kemiiitof6 ncg een uiterst belangrij- hÏÏSï? act!f gevoerd: parachutis- g op de berg Hennon en in hoogland vier posi- adert ?Qfi7 n van die Punten was door l - ln Israë>'sche handen. Qoor de Syriers sinds Yom Kippoer bezet; de andere drie waren in risch bezit. Met deze aanva-l heeft Israël- weer vrijwel de controle verworven over het zogenaamde Fatachland, het berg gebied tussen Libanon en Syrië, dat de Palestijnen als basis heeft gediend sedert hun verdrijving uit Jordanië. Voor de nederzettingen in het noor den van Israël die binnen het bereik liggen van de Palestijnse Katioesjara- ketten betekent dit een grotere bevei liging in de toekomst. Echter, de parachutisten hebben de Syrische commando's pas na zeer zware gevechten van man tegen man kunnen verdrijven, een actie kwam na 14 dagen van vrijwel voort durende bombardementen uit lucht, die de Syrische soldaten in hun verschansing van de rotsen niet tot overgave konden dwingen. Antwerpse artsen veroordeeld (Van onze correspondent) BRUSSEL Het gebouw van de rechtbank te Antwerpen is maandagochtend het toneel ge weest van een ware veldslag. Enige honderden betogers heb ben er op zeer hardhandige wij ze hun sympathie betuigd met twee uiterst linkse Antwerpse geneesheren, die terechtston den, en tot razernij van de be togers door de rechtbank wer den veroordeeld. De doktors Leyers en Merckx uit Hoboken waren door de orde van geneesheren voor een week geschorst omdat zij zich kritiek op de medische stand, meer in het bijzonder op de uitoefening van de sociale geneeskun de ten behoeve van de arbeiders, hadden veroorloofd. Zij hadden hun opvattingen in pamfletten kenbaar ge maakt en in strijd met de regels hun patiënten geen hoger honorarium ge rekend dan overeenkomt met het be drag dat door het ziekenfonds wordt terugbetaald. Leyers en Merckx hadden zich van de schorsing echter niets aangetrok ken en moesten daarom terechtstaan. Aangezien demonstraties venvacht werden, had de rijkswacht maatrege len genomen, maar die bleken onvol doende. De zittingszaal was bij het begin van het proces geheel gevuld met demonstranten, onder wie studen ten. die blijkens spandoeken voor de „sociale revolutie" opkwamen. Het pu bliek hield zich tijdens de behandeling van de zaak rustig, maar niet zodra waren de twee dokters veroordeeld tot de maximumstraf, een boete van f53 en terugbetaling aan het zieken fonds van de bedragen die het ver goed had voor raadplegingen van de twee dokters, of de demonstranten stortten zich op het dozijn rijkswach ters. Met banken werd op hen inge ramd en de slagen met de gummie- stok werden met de vuisten beant woord. Intenationale Andere manifestanten zongen de In ternationale. In de zittingszaal sneu velden enige ruiten. Toen de rijks wachters er eindelijk in waren ge slaagd de zittingszaal te ontruimen, zette de strijd zich in de grote hal voort, waar rechters en advocaten met hun cliënten snel een veilig heen komen moesten zoeken. Toen het ge rechtsgebouw geheel ontruimd was, werd de vechtpartij op straat voortge zet. Daar bleek het nodig de waterka nonnen te gebruiken. Er zijn enkele lichtgewonden cn daarnaast werden enige arrestaties verricht. Gearresteerd is onder ande en dr. Merckx die in de zittingszaal duidelijk de indruk gewekt had de veldslag te leiden. andaag moederdag. Is dat ruet een prima reden om iets aardigs mee naar huis te nemen! Doe es wat terug Schenk haar Bols Crème de Cacao. Likeuren ff Advies van BOLS C»g Slot van pagina 1 ting an diens kantoor, ADVIES: VOLGEND JAAR STOFWISSELINGS- 0NDERZ0EK ALLE BABY'S UTRECHT (ANP) De commissie j verstrekkingen van de Ziekenfonds-! raad heeft de raad voorgesteld, de minister van volksgezondheid <onge-j monstranten" vraagd) te adviseren, vanaf 1 januari 1974 alle pasgeboren kinderen te laten onderzoeken op stofwisselingsstoornis sen die tot zwakzinnigheid leiden. DEN HAAG Bewoners tan het woonwagenkamp aan de Ixtyweg \n Den Haag hebben maandag de toegangswegen naar het kamp ge blokkeerd met in brand gesloken autowrakken. Zij wilden hiermee de aandacht vestigen op de vol gens hen levensgevaarlijke toe stand in het kamp. waar te weinig ruimte is voor de 73 woonwagens. De aanleiding tot de actie was het feit, dat maandagmorgen vroeg in het kamp een woonwagen uit brandde en dat het daar wonende gezin, man, vrouw en twee kinde ren. slechts op het nippertje kon den worden gered. Volgens de heer B. Brummen. voorzitter van de i-jimpraad, heerst in het kamp, waar 300 men sen wonen, een noodsituatie De woonwagens staan zo dicht op elkaar dat tal van wagens bij brand vrijwel onbereikbaar zou den zijn voor de brandweer. De gemeente Den Haag heeft maandagmiddag aan de heer Brummer enkele toezeggingen ge daan. Centrumraad en gemeente gaan bekijken hoe het aantal standplaatsen kan worden uitge breid. Op de foto: de uitgebrande woon wagen. De toenmalige minister van Justitie. Elliott Richardson, bracht de presi-' dent blijkbaar op andere gedachten, waarbij tot het compromis besloten werd om de geluidsbanden door sena tor John Stenms te laten afluisteren en uittreksels ervan te verifiëren. Vol gens de Post gaat het Nixon minder om de geluidsbanden, dan om ge-1 spreksmemoranda en andere docu menten die Cox wilde hebben, en die blijkbaar zeer belastend zijn voor de president Cox' werk is nu formeel overgedra gen aan Henry Petersen. d:e aar. het hoofd staat van de afdeling strafzaken van het ministerie van justitie. Peter sen werd eerst zeer ernstig bekriti seerd over de manier waarop hij het' onderzoek in de Watergate zaak leid-l de, waarbij getuigen zoals Jcb Mag ruder, die toen onder-directeur1 van Nixons herverkiezlngscommissic meineed pleegden hoewel Petersen daar hoogstwaarschijnlijk van op dej hoogte was. Later kreeg Petersen op dracht van het Witte Huls om de zaak tegen vice-president Agnew te leiden. Zijn opdracht om Cox" werk i voort te zetten, wordt dan ook alge meen als een farce gezien. Inmiddels is bekend geworden dat vermoedelijk nog meer functionaöfc- sen van bet ministerie van justitie hun ontslag zullen nemen, of zullen krij gen. Voor het Witte Huis verzamelden zich maandag een paar honderd de- borden ophielden •erkeer op Pennsylvania Avenue, waarop stond ..Toeter voor impeachment'" (afzetting). Het ge- claxonneer van bijna iedere auto was oorverdovend. In een buitengewone spoedzitting nam de grote en machtige AFDCIO- vakbond van George Meany, die in de afgelopen verkiezingen Nixon steunde.; unaniem een resolutie aan waarin het congres werd gevraagd de president- 1UUK j af te zetten. Senator Daniel Inouye treden, van Hawaï, één van de leden van de Watergate-commissie, zei ln een rede voor de vakbondsleden dat Nixon in het belang van het land vrijwillig diende af te treden. Uit de reacties van het Witte Huls blijkt dat Nixon niet gerekend heelt op de golf van verontwaardiging die Amerika heeft overspoeld. De presi dent speculeerde er blijkbaar op dat de oorlog in het Midden-Oosten, dr. Kissingers vertrek naar Moskou en de bijeenkomst van de Veiligheidsraad zijn ontslag van Cox zouden over stemmen. Waar Nixon volgens berich ten niet op had gerekend, was dat minister Elliot Richardson zou altre den en vervolgens ook ondermmlater Wüliam Ruckclshaus Verdedigers van de president, en dat zijn er ateed* minder, voeren «an dat de preside: i'. alleen maw eeo employé heefi ontslagen die weiger de oen opdracht uit te voeren en dat er geer; sprake van ia dat Nixon de rechtbanken en de wet aan z.jn la&ra lapt. Deze supporter» van Ite*. Imm* uur zeggen dat de advocsim van Nixon deze week weer naar de rech ter zullen gaan 'maar dan naar «mn lagere en sympathieke rechtbank) om te vragen het compromlBvoorste# over de geluidsbanden te aanvaarden. Tenslotte nog enkele commentaren. James Reston, de »•<-.- gerespecteerde columnist on vice-president van de New York Times, schreef de Nixon- regering ..monumentale domheid en morele smerigheid" toe. Een andere columnist van de Times. Anthony Le wi--, ze 1: „Gedurende het afgelopen weekeinde had Wasiiington de geur van een staatsgreep maar een d;o faalde. Het belangrijkste is dat waar het land nu moe wordt geconfron teerd zo glashelder is gemaakt dat niemand die ogen hoeft er iaraier onderuit kan. Dat Is de legitimiteit van deze president". De New Orleans State-Item: „We hebben geen president meer, w heb- ben oen "dictator". De Des Moines Tribune: „Nixon schijnt dwangma tig voortgedreven te worden om bet congres te dwingen hem af te zet ten". Daar staat dan tegenover de mening van de ultra-reactionaie Manchester Union Leader, die zich voor Nixons politieke sabotage Sn de verkiezings campagne liet lenen met de publikatie van door het Witte Huis opgestelde „ingezonden brieven" tegen senator Muskit: ..Het ontslag van Cox en het aftreden van Richardson is het beste nieuws dat wij in lange tijd hebben gehad. Het idee om een onpartijdige, speciale aanklager aan te stellen was goed, maar ongelukkigerwijs was Cox niet onpartijdig". Een nationaal onderzoek naar de publieke opinie toont aan dat 54 pro cent van de ondervraagden van me ning is dat de president af moe'. Vierenveertig procent vindt dat hij afgezet moet worden (tegen 43 procent die daar tegen is), terwijl 75 procent verontwaardigd was over het ontslag van Cox. Op het congres werd binnen enke le uren na de bekendmaking van het ontslag een record van 50-000 tele grammen van Amerikanen aan hun oongresleden ontvangen. De meeste daarvan vroegen het congres Nixon uit zijn ambt te ontheffen. BESTRAFFING DISCRIMINATIE DEN HAAG (ANP) Staatsecretaris Hendriks (volksgezondheid) wil een voorziening dat in gevallen van dis criminatie wegens ras een vergunning ingevolge de drank- en horecawet kan worden geweigerd of ingetrokken. Een dergelijke voorziening noemt hij gewenst uit een oogpunt van de be strijding van de achterstelling bij de toelating tot inrichtingen in de horeca- sector. Er zijn, naar de mening van de staats secretaris, redenen om aan de moge lijkheden tot het tegengaan van achter stelling wegens ras bijzondere aan dacht te schenken. Een en ander blijkt uit het antwoord van de staatssecre- taris op schriftelijke vragen van de' "tweede-kamerleden Van Lier en Van: Thijn (beiden pvda). PHILIPS (Van onze ruimevaartmedewerker) LEIDEN Vanaf het begin van het ruimtevaarttijdperk in 1957, was het duidelijk dat het daarbij niet alleen om vredelievend ruimteonderzoek zou gaan. Weliswaar is daarop in de publiciteit de meeste nadruk gelegd en zijn resultaten en baten van bemande en onbemande ruimtevaart onvoorstelbaar groot ge weest, maar op de achtergrond is men koortsachtig bezig geweest deze nieuwe technologie ook in te bouwen in het mi litaire apparaat. Het is niet met zekerheid bekend in hoeverre de grote ruimte-mogenaheden Amerika en Rus land al de beschikking hebben over defensieve of offensieve ruimtewapens hoewel dit bij internationale verdragen verboden is maar op één ander terrein van militaire ruimteactivi teit zijn zeker grote vorderingen gemaakt: de verkenning, of zo men wM: spionage. Rusland en Amerika houden elkaar en andere potentiële vijanden zoals China voortdurend vanuit de ruimte nauwlettend in de gaten en ze hebben daarbij inmiddels haast ongelooflijk nauwkeurige technieken ontwikkeld. Zonder enige twijfel zijn zij dank zij deze ruimtetech nieken thans ook precies op de hoogte van wat zich in het Midden-Oosten afspeelt en zelfs is het waarschijnlijk dat hun waarnemingen van directe invloed zijn op het verloop van de strijd. Vrijwel zeker is zelfs dat Egypte dank zij inlichtingen uit Rusland, gelanceerd op satelliet, waarnemingen, nauwkeurig op de hoogte was van de sterke en zwakke plekken in de Israëli sche verdedigingslinies toen het zijn aanval lanceerde. Even waarschijnlijk was Israël kort tevoren volkomen zeker van de komende aan val, doordat het gewaarschuwd was door Ame rika: ook al weer op grond van satéllietwaar- nemingen. Er zijn in principe twee methoden voor het verkrijgen van waarnemingen vanuit de ruimte- Men kan via een zender bijvoorbeeld televisiebeelden naar de aarde seinen en men kan in de ruimte foto's maken die met de satelliet of met een capsule uit die satelliet naar de aarde worden gestuurd. Beide methoden hebben hun specifieke voor- en nadelen. Het voordeel van radiografisch overbrengen van waamemingsgegevens is, dat zij sneller ter beschikking komen. De spionage- satellieten betinden zich vrijwel alle in banen waarin één omwenteling om de aarde nog geer. anderhalf uur duurt. De banen zijn zó gekozen, dat een zeker aantal kunstmanen vrijwel de gehele wereld bestrijkt en tevens zó, dat zLj in- iedere omloop binnen het bereik van een grondstation komen dat hun ingeblikte signalen kan opvangen. Het nadeel van dit systeem is echter dat de transmissiemogelijkheden naar de grondstations de detailrijkdom van de ob servaties ernstig aantasten. Alleen meer omvang rijke zaken zijn op deze manier vast te leggen leggen. WERELDGEBEUREN De andere methode, het sturen van fotografi sche opnamen in een capsule naar de aarde, is veel verfijnder. Maar het is ook een veel gecompliceerder en kostbaarder procedure. Zo verbeterd zijn de fotografische technieken, dat op foto's van spionagesatellieten die vanuit de ruimte naar de aarde worden teruggebracht voorwerpen van ongeveer een meter kunnen worden geïdentificeerd. Haast ongelooflijk wan neer men bedenkt dat deze foto's gewoonlijk van zo'n 200 tot 300 kilometer hoogte worden genomen. Bovendien zijn deze technieken zó verbeterd dat ook 's nachts en door wolken dekken heen, bijvoorbeeld in het infrarode spectrum, zeer duidelijke en gedetailleerde waarnemingen mogelijk zijn. Een evident nadeel van ae methode is, dat over het algemeen dergelijk fotomateriaal pas na enige tijd ter beschikking komt en niet binnen anderhalf uur, zoals bij de radiografi sche overbrenging. Zowel de Russen als de Amerikanen werken daarom met beide syste men: gebaseerd op grove directe waamemin- gedetailleerde spionageprogramma's door mid- gen door het radiografische systeem, worden del van het terugkeer-systeem uitgevoerd ten aanzien van de meest interessante gebieden, zoals ditmaal het Midden-Oosten en in de afgelopen jaren ook in hoge mate het Indochï- nese strijdtoneel Vietnam. Russische en Amerikaanse spionagesysteem. Rusland pleegt jaarlijks ongeveer 40 kunstma nen voor dit doel in de ruimte te lanceren; alle onder de naam Kosmos, die ook de lading dekt voor andere, zuiver wetenschappelijke satellie ten. De Amerikanen brengen per jaar niet meer dan tien stuks in de ruimte en gedurende enkele jaren zelfs aanzienlijk minder. Het terugbrengen van de fotografische opna men naar de aarde geschiedt meestal door een cassette met de opnamen uit ae satelliet weg te schieten tegen de bewegingsrichting van de kunstmaan in, zodat de cassette onvoldoende snelheid heeft om in een baan om de aarde te blijven. Bij daling in de dampkring ontvouwt zich dan een parachute waaraan het laatste deel van de afdaling plaatsvindt. Rusland laat die kostbare mini-capsules lan den in Karaganda, het gebied waar ook vrijwel altijd de kosmonauten weer op aarde terugko men. Amerika, dat minder uitgebreid zeer dun bevolkt grondgebied ter beschikking heeft waar het geen zoeken naar een speld in een hooiberg is, past een andere techniek van terugkeer toe. De Amerikaanse fotocapsules worden tijdens hun parachutedaling, meestal boven de Stille Oceaan, door speciaal hiervoor ingerichte C- 130-transportvliegtuigen opgevangen in de lucht. De toestellen zijn gestationeerd op Ha waii. Amerika lanceert veel minder spionagesatel lieten dan Rusland, maar de Amerikaanse zijn aanzienlijk groter en bevatten veel meer re tour-capsules dan de Russische. Rusland laat ook vaak een spionage-Kosmos slechts één of twee oanën om de aarde maken alvorens hem in zijn geheel naar de aarde te laten terugke ren. Zo'n Kosmos heeft dus blijkbaar een zeer beperkte taak. De laatste van de Amerikaanse spionagesatellieten van het type Samos werd op 27 september gelanceerd. Nog deze maand volgt een nieuw type dat veel zwaarder is en met veel meer retour-capsules aan boord: de Big Bird. Deze spionagesatellieten lanceert Amerika vanaf de militaire basis Vandenberg in Califomië. Rusland ontplooide een opmerkelijke activi teit voor het begin van de oorlog in het Midden-Oosten. Op 3 oktober werden acht Kosmos-kunstmanen in een baan om de aarde gebracht met behulp van één raket, waarna nog tot dusver de Kosmossen 596 tot en met 601 naar de ruimte werden gestuurd: veertien spionagesatellieten binnen drie weken. De retour-procedure van de filmcassettes maakt het voor Rusland en Amerika vrijwel onmogelijk eikaars gegevens te verkrijgen. Dit ligt iets anders met de andere transmissiemo- gelijkheid, de radiografische vanuit de ruimte. Deze zijn weliswaar in code en kunstmatig gestoord, maar het is denkbaar da; codes worden oncijferd door de tegenpartij en dat de storing volgens een bepaald patroon kan wor den geëlimineerd. Dit komt ongeveer overeen met wat vroeger werd gedaan met het decode ren van radiografische, of geschreven geheime stukken. Dit is allemaal zeer moeilijk werk voor de geheime diensten, waarover nimmer iets uitlekt. Overigens hebben de nieuwe technieken van de ruimtespionage de verkenningsvluchten met vliegtuigen niet geheel overbodig gemaakt. Aan vankelijk dacht men dat de provocerende vluchten zoals die van de Amerikaanse U-2 met Powers als piloot, die boven Rusland op 20 kilometer hoogte werd neergeschoten, het geen een ernstige crisis tussen Amerika en Rusland veroorzaakte voortaan overbodig zouden zijn. Om bepaalde technische redenen zijn dergelijke vluchten echter hervat. Amerika beschikt hiervoor over de SUR-71. een verkenningsvliegtuig dat opereert vanaf een hoogte van niet minder dan 30 kilometer en dat driemaal de snelheid van het geluid bereikt. Het toestel, dat al boven het Midden- Oosten is gebruikt, is onbereikbaar voor de gevreesde Russische Sam-raketten. Rusland ge bruikt voor dergelijke verkenningen de Mig-25- - toestellen, die echter een plafond hebben van slechts 21 kilometer. Directie: F. von a'e Velde, K. Scherphuis en W. F. de Pogfer. Hoofdredacteur: G, A. de Kok. Adjunct-hoofdredoeteuren: M. P. Dieleman en C. von der Maas. BUREAUS: Vlissingen: Wolstraat 56-60, tel. (01184) 5144. Middelburg: Morkl 51, tel. (01180) 7651. Goes: Grote Mark» 2, tel. (01100) 6140. Terneuzen: Nieuwstraot 22, te:. (01150) 4457. Hulst: Steensfraaf 6, tel. (1140) 4058. In de avonduren is de centrale redactie bezet von zondGg t/m vrijdcg vcnof 20.00 uur: (01134; 5144. Telefoonnummers buiten kon tooruren Redactie: (01184) 4799. Advertentie-afdeling; (01186) 584. 's Zaterdags (01184) 5144 van 9.00-11.30 uur. Voor klachten bezorging op za terdag: de plaatselijke kontoren von 94)0-11.30 uur. Expeditie: (01184) 2751. Overl. adv. ook zondogavond van 20.00 tof 22.00 uur. Moan- dog- t/m vrijdagavond van 20.30 tot 22-00 uur. (01184) 5144. Abonnementsprijzen per kwartaal 27,35; franco per post 2975; per maend ƒ9,25; losse nummers 0,40 (inclusief 4% btw). Advertentietarieven: 52 cent per mm; minimumprijs per advertentie ƒ7,80; ingezon- den mededelingen 2Vj x "tarief. Brieven bureau van dit blad 1,50 meer. Volledige torieven met contract prijzen op oonvraag. Alle cdverfenf;epr:jzen exclusief 4Ve btw. Giro: 3593 00, Provincicte Zeeuwse Courant, Middelburg.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1973 | | pagina 3