Onzekerheid over lot bewakers
van schepen in Bittermeren
Israël: geen
langdurig bestand
Veldslag in Brussel
tijdens rechtszitting
Actie tegen Nixon
Moskou lanceerde voor begin oorlog 14 Kosmossen
SPIONAGE VANUIT DE RUIMTE HOUDT
VS EN RUSLAD EXACT OP DE HOOGTE
Wegslepen van in 1967 gestrande boten door beschieting Israëliërs mislukt
binnen- en
buitenland
DINSDAG 23 OKTOBER 1973
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
3
ADVERTENTIE
PABLO CASALS
OVERLEDEN
Slot van pagina 1
een dorp bij de Catalaanse hoofdstad
Barcelona, geboren cellist, dirigent en
componist stelde zijn mens zijn boven
zijn kunstenaarschap en vond dat een
kunstenaar niet afzijdig kan blijven
van de politiek wanneer het welzijn
ran de mensheid op het spel staat.
Hij weigerde na de door Franco ge
wonnen Spaanse burgeroorlog te spe
len in landen die dat regime erkenden.
Ook ging hij in vrijwillige ballingschap
in Frankrijk.
Hoewel hij zich verheugde over het
eincle van het tsarisme in Rusland,
weigerde hij uit protest tegen onmen
selijkheden van de nieuwe macht
hebbers na 1971 in dat land op te
treden. Een zelfde houding nam hij in
de jaren dertig aan ten opzichte van
Duitsland en Italië.
Van zijn vader kreeg hij piano-, viool-
en orgellessen. Door een groep rond
reizende muzikanten kwam hij in aan
raking met de cello en op zijn elfde
jaar begon hij met cellolessen bij Jose
Garci3 in Barcelona- Later zette hij
zijzi studie voort in Madrid. Hij raakte
bevriend met de koninklijke familie,
maar ging na een ruzie met een raads
heer van de regentes naar Parijs. Na
enige tijd keerde hij terug naar Barce
lona, waar hij muzieklessen en con
certen gaf, waarna hij opnieuw naar
Parijs vertrok en daar voor het eerst
(in 1899) als solist, optrad.
Na de Eerste Wereldoorlog concen
treerde hij al zijn aandacht op zijn ge
boorteland. In 1919 richtte hij in Bar
celona het Pau Casals-orkest op. Hij
dirigeerde dit tot 1936, toen de burger
oorlog uitbrak.
In 1947 staakte hij zijn optreden in
het buitenland en beperkte zich tot
het geven van muzieklessen en concer
ten in zijn huis in Prades.
Pas in 1956 stond hij weer op een
concertpodium en wel in Mexico. In
de volgende jaren maakte hij
CAIRO Terwijl het einde van de nieuwe oorlog in het Midden-
Oosten nabij is, bestaat onzekerheid over het lot van een vijftien
tal zeelieden die belast waren met de bewaking en het onderhoud
van de 14 schepen die sinds de juni-oorlog van 1967 in het Suez-
kanaal zijn geblokkeerd.
Toen op 5 juni 1967 de vorige
oorlog in het Midden-Oosten uitbrak,
bevonden zich vier Britse, twee West-
duitse, twee Franse, twee Noorse en
vier schepen respectievelijk uit de VS,
Tsjechoslowakije, Roemenië en Polen
halverwege het Suezkanaal. Zij wier
pen toen het anker uit in de Bitterme
ren. Twintig maanden later bewaakten
en onderhielden 184 schepelingen deze
vaartuigen. Als gevolg van de uitput
tingsoorlog aan het Suezkanaal wer
den zij tenslotte gedwongen de sche
pen te verlaten. Toen Egyptische des
kundigen de mogelijkheid onderzoch
ten om de schepen in noordelijke
richting te laten vertrekken, werden
zij van Israëlische zijde beschoten.
Daarop werd besloten de gestrande
schepen in enkele groepen bij elkaar
te leggen en het onderhoud en óe
bewaking toe te vertrouwen aan in
totaal een vijftiental zeelieden. Twee
maal per week kregen kregen deze
'ballingen van de Bittermeren' be
zoek van een Egyptisch patrouille
vaartuig dat post en levensmiddelen
bracht.
Sinds het uitbreken van de jongste
vijandelijkheden op 6 oktober is het
lot van de zeelui onbekend. Als zij
niet door de granaten en raketten van
de twee oorlogvoerende partijen zijn
geraakt, zijn zij de enige buitenlandse
getuigen geweest van de overtocht
van de Israëliërs naar de westelijke
kanaaloever.
geen moeite zal hebben geld voor dit
doel te lenen. De Wereldbank en de
Bank van Koeweit hadden al belang
stelling getoond.
Het gezagsorgaan heeft circa
12.000 mensen in dienst. In afwach
ting van de heropening van het Suez
kanaal heelt de maatschappij zich
toegelegd op de aanleg van havens in'
Egypte, Syrië en Libië en de bouw i
van schepen. Tot dusver heeft zij
ongeveer 15 schepen tot 6.500 ton
afgeleverd. Voorts heeft de maat
schappij voor zichzelf sleepboten, bag
germolens en bruggen gebouwd.
Op 1G oktober maakte president Sa-
dat in zijn rede tot het Egyptische
volk bekend dat men spoedig met hel
oprulmingswerk in liet kanaal zou1
beginnen. Masjoer zei zondag te ver
wachten dat het werk binnenkort een
aanvang kan nemen.
Vrijmaken
Casals woonde sinds 1957 op Porto
Rico, het geboorte-eiland van zijn
moeder, waar hij in augustus van dat
jaar in het huwelijk trad met de zestig
jaar jongere celliste Maria Montanez.
Zijn twee eerdere huwelijken waren
in 1906 en 1914 door echt-schei-,
ding ontbonden. Casals had geen kin-'
deren.
Intussen worden in Egypte voorbe
reidingen getroffen voor het vrijma
ken van het Suezkanaal van obstakels.
Volgens de president-directeur van het
gezagsorgaan voor het kanaal, Mas-
joer Achmed Masjoer, zou de water-,
•ele weg binnen zes maanden weer bruik
baar zijn voor schepen tot 70.000 ton.
Van de talrijke ondernemingen die
een offerte hebben gedaan om het
kanaal te zuiveren van wrakken en
andere obstakels, is het werk gegund
aan de Westduitse maatschappij
Hardt en een Zuidslavische firma. De
kosten worden geraamd op 300 min
Egyptische ponden (ongeveer f 1850
min gulden). Masjoer zei dat Egypte
Slot van pagina 1
Allon, de ministers Eban, Dayan en
met opperbevelhebber Elazar. Zijn be
zoek heeft op de Israëlische bevol
king, die eveneens duidelijk blijk geeft
van gevoelens van spijt over een naar
haar smaak te gehaast bestand, grote
indruk gemaakt.
In Israël verwacht men in het alge
meen niet dat het staakt-het-vuren
lang zal standhouden. In hoge militai
re kringen wordt dan ook rekening
gehouden met een hervatting van de
vijandelijkheden, die de Israëlische
troepen dan in Port-Saïd, in Ismailia
en mogelijk zelfs in Suez zal moeten
brengen de strategische en politie
ke doelen die ditmaal na het keren
van de militaire kansen niet meer
konden worden bereikt.
Niettemin spreken Israëlische mili
taire woordvoerders, onder wie gene
raal Gazit, een van Dayans trouwe
medewerkers, van een grote overwin
ning. Doch het zal nog moeten blijken
in hoeverre de militaire resultaten
duurzaam zullen zijn tijdens de poli
tieke onderhandelingen die de resolu
tie van de Veiligheidsraad eveneens
aanbeveelt.
Dit staakt-het-vuren is voor Israël
kennelijk even onverwacht gekomen
als de aanval van de Egyptenaren en
de Syriërs. De dagbladen, die vrijwel
dag aan dag hun berichtgeving op
vertrouwelijke politieke informatie
van de regering konden baseren,
schreven maandagmorgen nog dat Is
rael genoeg tijd zal hebben om zijn
militaire victorie het cachet te geven
oat past bij de inmiddels toch wel wat
aangevreten reputatie van onoverwin
nelijkheid die dit land zich in het ver-
leden heeft verworven.
Generaal Gazit kon nauwelijks de
spijt uit zijn stem bannen toen liij
voor een opeengestapelde menigte
journalisten uitlegde dat de huidige
Bestandslijnen voor Israël aantrekke
lijker zijn dan die van 1967. De reden:
nu ligt er geen Suezkanaal meer als
moeilijk obstakel tussen de voorste
Jijn van de Israëli's en de Egyptische
hoofdstad Cairo, nog slechts 75 kilo
meter verderop.
De Egyptische troepen aan de oos
telijke oever van het Suezkanaal zijn
overigens niet geïsoleerd: zij hebben
nog enkele omwegen voor hun verbin-
raet ket achterland ter be-
scnifciong. Hoeveel Egyptenaren zijn
!L.no,| op de oostelijke oever? Gene
raal Gazit: „Ik weet niet hoeveel er
z!jn oo °ok niet hoeveel er inmid-
aeis in het kanaal zijn gesprongen".
Tdit macabere grapje niet
voor niets: Israël heeft tot en met de
laatste minuut van deze formeel laat
ste oorlogsaag zijn luchtmacht, naar
■n -vfo,aal gestuurd om daar onop-
oudelijk te bombarderen, in een ge-
hrÜL v3n hooguit zeven kilometer
1S an met veel gelegenheid
weg te lopen.
^gPte zelf hadden de Israëli's
aanmiï en met vertwijfelde tegen
gevallen en ze zouden vervolgens
ma geforceerde acties nog vrij veel
beooen kunnen winnen. Vol-
°°ggelU1ien hebben de ge-
nfa? d.e westzijde van het
vens gekost veel materieel en le-
hepft ter '-,atste da° van deze oorlog
kemiiitof6 ncg een uiterst belangrij-
hÏÏSï? act!f gevoerd: parachutis-
g op de berg Hennon en in
hoogland vier posi-
adert ?Qfi7 n van die Punten was
door l - ln Israë>'sche handen.
Qoor de Syriers sinds Yom Kippoer
bezet; de andere drie waren in
risch bezit.
Met deze aanva-l heeft Israël- weer
vrijwel de controle verworven over
het zogenaamde Fatachland, het berg
gebied tussen Libanon en Syrië, dat
de Palestijnen als basis heeft gediend
sedert hun verdrijving uit Jordanië.
Voor de nederzettingen in het noor
den van Israël die binnen het bereik
liggen van de Palestijnse Katioesjara-
ketten betekent dit een grotere bevei
liging in de toekomst.
Echter, de parachutisten hebben de
Syrische commando's pas na zeer
zware gevechten van man tegen man
kunnen verdrijven, een actie
kwam na 14 dagen van vrijwel voort
durende bombardementen uit
lucht, die de Syrische soldaten in hun
verschansing van de rotsen niet tot
overgave konden dwingen.
Antwerpse artsen veroordeeld
(Van onze correspondent)
BRUSSEL Het gebouw van
de rechtbank te Antwerpen is
maandagochtend het toneel ge
weest van een ware veldslag.
Enige honderden betogers heb
ben er op zeer hardhandige wij
ze hun sympathie betuigd met
twee uiterst linkse Antwerpse
geneesheren, die terechtston
den, en tot razernij van de be
togers door de rechtbank wer
den veroordeeld.
De doktors Leyers en Merckx uit
Hoboken waren door de orde van
geneesheren voor een week geschorst
omdat zij zich kritiek op de medische
stand, meer in het bijzonder op de
uitoefening van de sociale geneeskun
de ten behoeve van de arbeiders,
hadden veroorloofd. Zij hadden hun
opvattingen in pamfletten kenbaar ge
maakt en in strijd met de regels hun
patiënten geen hoger honorarium ge
rekend dan overeenkomt met het be
drag dat door het ziekenfonds wordt
terugbetaald.
Leyers en Merckx hadden zich van
de schorsing echter niets aangetrok
ken en moesten daarom terechtstaan.
Aangezien demonstraties venvacht
werden, had de rijkswacht maatrege
len genomen, maar die bleken onvol
doende. De zittingszaal was bij het
begin van het proces geheel gevuld
met demonstranten, onder wie studen
ten. die blijkens spandoeken voor de
„sociale revolutie" opkwamen. Het pu
bliek hield zich tijdens de behandeling
van de zaak rustig, maar niet zodra
waren de twee dokters veroordeeld
tot de maximumstraf, een boete van
f53 en terugbetaling aan het zieken
fonds van de bedragen die het ver
goed had voor raadplegingen van de
twee dokters, of de demonstranten
stortten zich op het dozijn rijkswach
ters. Met banken werd op hen inge
ramd en de slagen met de gummie-
stok werden met de vuisten beant
woord.
Intenationale
Andere manifestanten zongen de In
ternationale. In de zittingszaal sneu
velden enige ruiten. Toen de rijks
wachters er eindelijk in waren ge
slaagd de zittingszaal te ontruimen,
zette de strijd zich in de grote hal
voort, waar rechters en advocaten
met hun cliënten snel een veilig heen
komen moesten zoeken. Toen het ge
rechtsgebouw geheel ontruimd was,
werd de vechtpartij op straat voortge
zet. Daar bleek het nodig de waterka
nonnen te gebruiken.
Er zijn enkele lichtgewonden cn
daarnaast werden enige arrestaties
verricht. Gearresteerd is onder ande
en dr. Merckx die in de zittingszaal
duidelijk de indruk gewekt had de
veldslag te leiden.
andaag
moederdag. Is dat
ruet een prima reden
om iets aardigs mee
naar huis te nemen!
Doe es wat terug
Schenk haar
Bols Crème de Cacao.
Likeuren ff Advies van
BOLS
C»g
Slot van pagina 1
ting
an diens kantoor,
ADVIES: VOLGEND JAAR
STOFWISSELINGS-
0NDERZ0EK ALLE BABY'S
UTRECHT (ANP) De commissie j
verstrekkingen van de Ziekenfonds-!
raad heeft de raad voorgesteld, de
minister van volksgezondheid <onge-j monstranten"
vraagd) te adviseren, vanaf 1 januari
1974 alle pasgeboren kinderen te laten
onderzoeken op stofwisselingsstoornis
sen die tot zwakzinnigheid leiden.
DEN HAAG Bewoners tan het
woonwagenkamp aan de Ixtyweg
\n Den Haag hebben maandag de
toegangswegen naar het kamp ge
blokkeerd met in brand gesloken
autowrakken. Zij wilden hiermee
de aandacht vestigen op de vol
gens hen levensgevaarlijke toe
stand in het kamp. waar te weinig
ruimte is voor de 73 woonwagens.
De aanleiding tot de actie was het
feit, dat maandagmorgen vroeg in
het kamp een woonwagen uit
brandde en dat het daar wonende
gezin, man, vrouw en twee kinde
ren. slechts op het nippertje kon
den worden gered.
Volgens de heer B. Brummen.
voorzitter van de i-jimpraad,
heerst in het kamp, waar 300 men
sen wonen, een noodsituatie De
woonwagens staan zo dicht op
elkaar dat tal van wagens bij
brand vrijwel onbereikbaar zou
den zijn voor de brandweer.
De gemeente Den Haag heeft
maandagmiddag aan de heer
Brummer enkele toezeggingen ge
daan. Centrumraad en gemeente
gaan bekijken hoe het aantal
standplaatsen kan worden uitge
breid.
Op de foto: de uitgebrande woon
wagen.
De toenmalige minister van Justitie.
Elliott Richardson, bracht de presi-'
dent blijkbaar op andere gedachten,
waarbij tot het compromis besloten
werd om de geluidsbanden door sena
tor John Stenms te laten afluisteren
en uittreksels ervan te verifiëren. Vol
gens de Post gaat het Nixon minder
om de geluidsbanden, dan om ge-1
spreksmemoranda en andere docu
menten die Cox wilde hebben, en die
blijkbaar zeer belastend zijn voor de
president
Cox' werk is nu formeel overgedra
gen aan Henry Petersen. d:e aar. het
hoofd staat van de afdeling strafzaken
van het ministerie van justitie. Peter
sen werd eerst zeer ernstig bekriti
seerd over de manier waarop hij het'
onderzoek in de Watergate zaak leid-l
de, waarbij getuigen zoals Jcb
Mag ruder, die toen onder-directeur1
van Nixons herverkiezlngscommissic
meineed pleegden hoewel Petersen
daar hoogstwaarschijnlijk van op dej
hoogte was. Later kreeg Petersen op
dracht van het Witte Huls om de
zaak tegen vice-president Agnew te
leiden. Zijn opdracht om Cox" werk i
voort te zetten, wordt dan ook alge
meen als een farce gezien.
Inmiddels is bekend geworden dat
vermoedelijk nog meer functionaöfc-
sen van bet ministerie van justitie hun
ontslag zullen nemen, of zullen krij
gen.
Voor het Witte Huis verzamelden
zich maandag een paar honderd de-
borden ophielden
•erkeer op Pennsylvania
Avenue, waarop stond ..Toeter voor
impeachment'" (afzetting). Het ge-
claxonneer van bijna iedere auto was
oorverdovend.
In een buitengewone spoedzitting
nam de grote en machtige AFDCIO-
vakbond van George Meany, die in de
afgelopen verkiezingen Nixon steunde.;
unaniem een resolutie aan waarin het
congres werd gevraagd de president- 1UUK j
af te zetten. Senator Daniel Inouye treden,
van Hawaï, één van de leden van de
Watergate-commissie, zei ln een rede
voor de vakbondsleden dat Nixon in
het belang van het land vrijwillig
diende af te treden.
Uit de reacties van het Witte Huls
blijkt dat Nixon niet gerekend heelt
op de golf van verontwaardiging die
Amerika heeft overspoeld. De presi
dent speculeerde er blijkbaar op dat
de oorlog in het Midden-Oosten, dr.
Kissingers vertrek naar Moskou en de
bijeenkomst van de Veiligheidsraad
zijn ontslag van Cox zouden over
stemmen. Waar Nixon volgens berich
ten niet op had gerekend, was dat
minister Elliot Richardson zou altre
den en vervolgens ook ondermmlater
Wüliam Ruckclshaus
Verdedigers van de president, en
dat zijn er ateed* minder, voeren «an
dat de preside: i'. alleen maw eeo
employé heefi ontslagen die weiger
de oen opdracht uit te voeren en dat
er geer; sprake van ia dat Nixon de
rechtbanken en de wet aan z.jn la&ra
lapt. Deze supporter» van Ite*. Imm*
uur zeggen dat de advocsim van
Nixon deze week weer naar de rech
ter zullen gaan 'maar dan naar «mn
lagere en sympathieke rechtbank) om
te vragen het compromlBvoorste# over
de geluidsbanden te aanvaarden.
Tenslotte nog enkele commentaren.
James Reston, de »•<-.- gerespecteerde
columnist on vice-president van de
New York Times, schreef de Nixon-
regering ..monumentale domheid en
morele smerigheid" toe. Een andere
columnist van de Times. Anthony Le
wi--, ze 1: „Gedurende het afgelopen
weekeinde had Wasiiington de geur
van een staatsgreep maar een d;o
faalde. Het belangrijkste is dat waar
het land nu moe wordt geconfron
teerd zo glashelder is gemaakt dat
niemand die ogen hoeft er iaraier
onderuit kan. Dat Is de legitimiteit
van deze president".
De New Orleans State-Item: „We
hebben geen president meer, w heb-
ben oen "dictator". De Des Moines
Tribune: „Nixon schijnt dwangma
tig voortgedreven te worden om bet
congres te dwingen hem af te zet
ten".
Daar staat dan tegenover de mening
van de ultra-reactionaie Manchester
Union Leader, die zich voor Nixons
politieke sabotage Sn de verkiezings
campagne liet lenen met de publikatie
van door het Witte Huis opgestelde
„ingezonden brieven" tegen senator
Muskit: ..Het ontslag van Cox en het
aftreden van Richardson is het beste
nieuws dat wij in lange tijd hebben
gehad. Het idee om een onpartijdige,
speciale aanklager aan te stellen was
goed, maar ongelukkigerwijs was Cox
niet onpartijdig".
Een nationaal onderzoek naar de
publieke opinie toont aan dat 54 pro
cent van de ondervraagden van me
ning is dat de president af moe'.
Vierenveertig procent vindt
dat hij afgezet moet worden (tegen
43 procent die daar tegen is), terwijl
75 procent verontwaardigd was over
het ontslag van Cox.
Op het congres werd binnen enke
le uren na de bekendmaking van het
ontslag een record van 50-000 tele
grammen van Amerikanen aan hun
oongresleden ontvangen. De meeste
daarvan vroegen het congres Nixon
uit zijn ambt te ontheffen.
BESTRAFFING
DISCRIMINATIE
DEN HAAG (ANP) Staatsecretaris
Hendriks (volksgezondheid) wil een
voorziening dat in gevallen van dis
criminatie wegens ras een vergunning
ingevolge de drank- en horecawet kan
worden geweigerd of ingetrokken.
Een dergelijke voorziening noemt hij
gewenst uit een oogpunt van de be
strijding van de achterstelling bij de
toelating tot inrichtingen in de horeca-
sector.
Er zijn, naar de mening van de staats
secretaris, redenen om aan de moge
lijkheden tot het tegengaan van achter
stelling wegens ras bijzondere aan
dacht te schenken. Een en ander blijkt
uit het antwoord van de staatssecre-
taris op schriftelijke vragen van de'
"tweede-kamerleden Van Lier en Van:
Thijn (beiden pvda).
PHILIPS
(Van onze ruimevaartmedewerker)
LEIDEN Vanaf het begin van het
ruimtevaarttijdperk in 1957, was het
duidelijk dat het daarbij niet alleen om
vredelievend ruimteonderzoek zou gaan.
Weliswaar is daarop in de publiciteit de
meeste nadruk gelegd en zijn resultaten
en baten van bemande en onbemande
ruimtevaart onvoorstelbaar groot ge
weest, maar op de achtergrond is men
koortsachtig bezig geweest deze nieuwe
technologie ook in te bouwen in het mi
litaire apparaat.
Het is niet met zekerheid bekend in hoeverre
de grote ruimte-mogenaheden Amerika en Rus
land al de beschikking hebben over defensieve
of offensieve ruimtewapens hoewel dit bij
internationale verdragen verboden is maar
op één ander terrein van militaire ruimteactivi
teit zijn zeker grote vorderingen gemaakt: de
verkenning, of zo men wM: spionage.
Rusland en Amerika houden elkaar en andere
potentiële vijanden zoals China voortdurend
vanuit de ruimte nauwlettend in de gaten en ze
hebben daarbij inmiddels haast ongelooflijk
nauwkeurige technieken ontwikkeld. Zonder
enige twijfel zijn zij dank zij deze ruimtetech
nieken thans ook precies op de hoogte van wat
zich in het Midden-Oosten afspeelt en zelfs is
het waarschijnlijk dat hun waarnemingen van
directe invloed zijn op het verloop van de
strijd.
Vrijwel zeker is zelfs dat Egypte dank zij
inlichtingen uit Rusland, gelanceerd op satelliet,
waarnemingen, nauwkeurig op de hoogte was
van de sterke en zwakke plekken in de Israëli
sche verdedigingslinies toen het zijn aanval
lanceerde. Even waarschijnlijk was Israël kort
tevoren volkomen zeker van de komende aan
val, doordat het gewaarschuwd was door Ame
rika: ook al weer op grond van satéllietwaar-
nemingen.
Er zijn in principe twee methoden voor het
verkrijgen van waarnemingen vanuit de
ruimte- Men kan via een zender bijvoorbeeld
televisiebeelden naar de aarde seinen en men
kan in de ruimte foto's maken die met de
satelliet of met een capsule uit die satelliet
naar de aarde worden gestuurd.
Beide methoden hebben hun specifieke voor-
en nadelen. Het voordeel van radiografisch
overbrengen van waamemingsgegevens is, dat
zij sneller ter beschikking komen. De spionage-
satellieten betinden zich vrijwel alle in banen
waarin één omwenteling om de aarde nog geer.
anderhalf uur duurt. De banen zijn zó gekozen,
dat een zeker aantal kunstmanen vrijwel de
gehele wereld bestrijkt en tevens zó, dat zLj in-
iedere omloop binnen het bereik van een
grondstation komen dat hun ingeblikte signalen
kan opvangen. Het nadeel van dit systeem is
echter dat de transmissiemogelijkheden naar
de grondstations de detailrijkdom van de ob
servaties ernstig aantasten. Alleen meer omvang
rijke zaken zijn op deze manier vast te leggen
leggen.
WERELDGEBEUREN
De andere methode, het sturen van fotografi
sche opnamen in een capsule naar de aarde, is
veel verfijnder. Maar het is ook een veel
gecompliceerder en kostbaarder procedure. Zo
verbeterd zijn de fotografische technieken, dat
op foto's van spionagesatellieten die vanuit de
ruimte naar de aarde worden teruggebracht
voorwerpen van ongeveer een meter kunnen
worden geïdentificeerd. Haast ongelooflijk wan
neer men bedenkt dat deze foto's gewoonlijk
van zo'n 200 tot 300 kilometer hoogte worden
genomen. Bovendien zijn deze technieken zó
verbeterd dat ook 's nachts en door wolken
dekken heen, bijvoorbeeld in het infrarode
spectrum, zeer duidelijke en gedetailleerde
waarnemingen mogelijk zijn.
Een evident nadeel van ae methode is, dat
over het algemeen dergelijk fotomateriaal pas
na enige tijd ter beschikking komt en niet
binnen anderhalf uur, zoals bij de radiografi
sche overbrenging. Zowel de Russen als de
Amerikanen werken daarom met beide syste
men: gebaseerd op grove directe waamemin-
gedetailleerde spionageprogramma's door mid-
gen door het radiografische systeem, worden
del van het terugkeer-systeem uitgevoerd ten
aanzien van de meest interessante gebieden,
zoals ditmaal het Midden-Oosten en in de
afgelopen jaren ook in hoge mate het Indochï-
nese strijdtoneel Vietnam.
Russische en Amerikaanse spionagesysteem.
Rusland pleegt jaarlijks ongeveer 40 kunstma
nen voor dit doel in de ruimte te lanceren; alle
onder de naam Kosmos, die ook de lading dekt
voor andere, zuiver wetenschappelijke satellie
ten. De Amerikanen brengen per jaar niet meer
dan tien stuks in de ruimte en gedurende
enkele jaren zelfs aanzienlijk minder.
Het terugbrengen van de fotografische opna
men naar de aarde geschiedt meestal door een
cassette met de opnamen uit ae satelliet weg
te schieten tegen de bewegingsrichting van de
kunstmaan in, zodat de cassette onvoldoende
snelheid heeft om in een baan om de aarde te
blijven. Bij daling in de dampkring ontvouwt
zich dan een parachute waaraan het laatste
deel van de afdaling plaatsvindt.
Rusland laat die kostbare mini-capsules lan
den in Karaganda, het gebied waar ook vrijwel
altijd de kosmonauten weer op aarde terugko
men. Amerika, dat minder uitgebreid zeer dun
bevolkt grondgebied ter beschikking heeft waar
het geen zoeken naar een speld in een hooiberg
is, past een andere techniek van terugkeer toe.
De Amerikaanse fotocapsules worden tijdens
hun parachutedaling, meestal boven de Stille
Oceaan, door speciaal hiervoor ingerichte C-
130-transportvliegtuigen opgevangen in de
lucht. De toestellen zijn gestationeerd op Ha
waii.
Amerika lanceert veel minder spionagesatel
lieten dan Rusland, maar de Amerikaanse zijn
aanzienlijk groter en bevatten veel meer re
tour-capsules dan de Russische. Rusland laat
ook vaak een spionage-Kosmos slechts één of
twee oanën om de aarde maken alvorens hem
in zijn geheel naar de aarde te laten terugke
ren. Zo'n Kosmos heeft dus blijkbaar een zeer
beperkte taak. De laatste van de Amerikaanse
spionagesatellieten van het type Samos werd
op 27 september gelanceerd. Nog deze maand
volgt een nieuw type dat veel zwaarder is en
met veel meer retour-capsules aan boord: de
Big Bird. Deze spionagesatellieten lanceert
Amerika vanaf de militaire basis Vandenberg
in Califomië.
Rusland ontplooide een opmerkelijke activi
teit voor het begin van de oorlog in het
Midden-Oosten. Op 3 oktober werden acht
Kosmos-kunstmanen in een baan om de aarde
gebracht met behulp van één raket, waarna
nog tot dusver de Kosmossen 596 tot en met
601 naar de ruimte werden gestuurd: veertien
spionagesatellieten binnen drie weken.
De retour-procedure van de filmcassettes
maakt het voor Rusland en Amerika vrijwel
onmogelijk eikaars gegevens te verkrijgen. Dit
ligt iets anders met de andere transmissiemo-
gelijkheid, de radiografische vanuit de ruimte.
Deze zijn weliswaar in code en kunstmatig
gestoord, maar het is denkbaar da; codes
worden oncijferd door de tegenpartij en dat de
storing volgens een bepaald patroon kan wor
den geëlimineerd. Dit komt ongeveer overeen
met wat vroeger werd gedaan met het decode
ren van radiografische, of geschreven geheime
stukken. Dit is allemaal zeer moeilijk werk
voor de geheime diensten, waarover nimmer
iets uitlekt.
Overigens hebben de nieuwe technieken van
de ruimtespionage de verkenningsvluchten met
vliegtuigen niet geheel overbodig gemaakt. Aan
vankelijk dacht men dat de provocerende
vluchten zoals die van de Amerikaanse U-2
met Powers als piloot, die boven Rusland op
20 kilometer hoogte werd neergeschoten, het
geen een ernstige crisis tussen Amerika en
Rusland veroorzaakte voortaan overbodig
zouden zijn. Om bepaalde technische redenen
zijn dergelijke vluchten echter hervat.
Amerika beschikt hiervoor over de SUR-71.
een verkenningsvliegtuig dat opereert vanaf
een hoogte van niet minder dan 30 kilometer
en dat driemaal de snelheid van het geluid
bereikt. Het toestel, dat al boven het Midden-
Oosten is gebruikt, is onbereikbaar voor de
gevreesde Russische Sam-raketten. Rusland ge
bruikt voor dergelijke verkenningen de Mig-25- -
toestellen, die echter een plafond hebben van
slechts 21 kilometer.
Directie: F. von a'e Velde, K.
Scherphuis en W. F. de Pogfer.
Hoofdredacteur: G, A. de Kok.
Adjunct-hoofdredoeteuren:
M. P. Dieleman en C. von der
Maas.
BUREAUS:
Vlissingen:
Wolstraat 56-60, tel. (01184)
5144.
Middelburg:
Morkl 51, tel. (01180) 7651.
Goes:
Grote Mark» 2, tel. (01100) 6140.
Terneuzen:
Nieuwstraot 22, te:. (01150) 4457.
Hulst:
Steensfraaf 6, tel. (1140) 4058.
In de avonduren is de centrale
redactie bezet von zondGg t/m
vrijdcg vcnof 20.00 uur: (01134;
5144.
Telefoonnummers buiten kon
tooruren
Redactie: (01184) 4799.
Advertentie-afdeling; (01186)
584. 's Zaterdags (01184) 5144
van 9.00-11.30 uur.
Voor klachten bezorging op za
terdag: de plaatselijke kontoren
von 94)0-11.30 uur.
Expeditie: (01184) 2751.
Overl. adv. ook zondogavond
van 20.00 tof 22.00 uur. Moan-
dog- t/m vrijdagavond van 20.30
tot 22-00 uur. (01184) 5144.
Abonnementsprijzen
per kwartaal 27,35; franco per
post 2975; per maend ƒ9,25;
losse nummers 0,40 (inclusief
4% btw).
Advertentietarieven:
52 cent per mm; minimumprijs
per advertentie ƒ7,80; ingezon-
den mededelingen 2Vj x "tarief.
Brieven bureau van dit blad
1,50 meer.
Volledige torieven met contract
prijzen op oonvraag.
Alle cdverfenf;epr:jzen exclusief
4Ve btw.
Giro: 3593 00, Provincicte
Zeeuwse Courant, Middelburg.