PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Commissie-Bavinck aan het werk
MINISTER BOERSMA: HOOP
OP AKKOORD BEGIN NOVEMBER
Chileense militairen
hielden v. d. Louw vast
Duitse kustvaarder na aanvaring bij
Westkapelle gekapseisd: één vermiste
Gestoorde steekt
militair dood
de krant
van zeeland
WERKGEVERS STELLEN HARDE VOORWAARDEN
AARDGAS-
LEIDING VLOOG
IN BRAND
NOORSE SUPERTANKER RAMT COASTER IN DICHTE MIST:
Stagnerend
beleid
Zeehavens
wegstrepen
216e jaargang - nummer 235
Vrijdag 5 oktober 1973
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG De industriële werkgevers en het midden- en kleinbedrijf hebben aan de totstand
koming van een centraal akkoord harde voorwaarden gesteld. De werkgeversorganisaties VNO
en NCW hebben tijdens het eerste gesprek tussen regering en Stichting van de Arbeid gezegd
dat het voor hen bijzonder moeilijk zal worden verder mee te werken, indien nogmaals eenzijdig
in de prijzen zal worden ingegrepen. „Daarmee is een zware hypotheek op het overleg gelegd".
Het midden- en kleinbedrijf heeft
de regering gezegd dat indien door
een centraal akkoord nog maar iets
van het toch al lage inkomen van de
kleine zelfstandigen wordt afgeknab
beld. medewerking aan een centraal
akkoord wordt geweigerd. „Wij zeg
gen dan: regering regeer maar"- Land
en tuinbouw heeft laten weten zich
door de opwaardering van de gulden
ernstig gediscrimineerd te voelen.
Maandag zal de eerste demonstratieve
bijeenkomst in deze sector tegen het
regelingsbeleid gehouden worden
in Goes-
Tijdens het donderdagmiddag ge
pleegde overleg met de regering is
afgesproken dat op korte termijn het
landbouwschap en de regering een
gesprek over de gerezen problemen
zullen hebben.
Goeie hoop
Dader leed aan achtervolgingswaanzin
AMSTERDAM (ANP) Een geestelijk gestoorde Amsterdammer
heeft donderdagmiddag in het Vondelpark in de hoofdstad de 22-
jarige militair Coen Labbé zonder enige aanleiding met een dolkmes
in de hartstreek gestoken. Het slachtoffer, dat in West-Duitsland
was gelegerd, werd overgebracht naar het Wilhelmina Gasthuis,
waar hij een uur later aan bloedverlies overleed.
De militair, die in Bandoeng i
geboren, had enkele dagen verlof
woonde bij een tante in Monster. Zijn
ouders wonen in Dieren. Volgens de
recherche was hij een dagje uit in'
Amsterdam. De dader, de 36-jarige K.
F. H. O. W. zat met zijn vrouw op
een bank, waar zij samen een sigaret
rookten. Op een bank schuin tegeno
ver hen zat de in burger geklede
militair te lezen.
Plotseling sprong de Amsterdanmer
zonder een woord te zeggen op, liep
naar de andere bank en stak de niets
vermoedende jongeman diep in de
borst. Volgens de politie had het wa
pen een lemmet van 18 centime-
Bloedverlies
Na zijn daad liep de man met het
mes in de hand weg, gevolgd door
zijn vrouw. Hij kon vrijwel meteen
op de Stadhouderskade bij het Leidse
Plein door de gealarmeerde politie
worden aangehouden. Het slachtoffer
stond verbijsterd op en liep hevig
bloedend in de richting van de uit
gang van het park bij de Stadhouders
kade. Na enkele tientallen meters
zakte hij in elkaar. In een snel gearri
veerde ambulance werd hij naar het
Wilhelmina Gasthuis gebracht maar in
middels had hij zoveel bloed verloren
dat hij niet meer kon worden gered.
Gestoord
De dader heeft men nog niet kunnen
verhoren. „Er is geen zinnig woord
uit hem te krijgen, ook niet door de
psychiater die bij hem is geweest,"
3ldus een rechercheur van het bureau
Pieter Aertszslraat. Hij bevestigde dat
de man geestelijk gestoord is.
Zijn vrouw' die niet meer bij hem
woont, had verklaard, dat zij al jaren
lang moeilijkheden met hem heeft.
Haar man, die aan achtervolgings-
waanzin zou lijden, was een jaar of
zes onder behandeling van een psychi
ater geweest, maar ging de laatste
twee jaar niet meer naar hem toe. De
man zocht zijn vrouw ook woensdag-
~",dag weer op kantoor op. Zij be-
't een dag vrij te nemen om met
te praten en hem te bewegen
weer onder psychiatrische behan
deling te stellen. Donderdag waren zij
naar het Vondelpark gewandeld en
daar op een bank gaan zitten.
Voordat zij het onderwerp kon aan
snijden was hij opgesprongen en naar
het slachtoffer gelopen. Het mes
blijkt hij maandag met twee andere
messen te hebben gekocht. Volgens de
recherche was zij hiervan op de hoog
te, maar had zij er geen flauw ver
moeden van, dat hij een mes had
ningsverschillen die tot uiting kwa
men, goede hoop had dal regering en
sociale partners omstreeks 10 novem
ber hel centraal akkoord voor 1974
zouden kunnen afsluiten. De regerings
delegatie, bestaande uit de ministers
Boersma, Lubbers, Duiseuberg en
Brouwer en de staatssecretarissen
Mertens en Hazenkamp, hebben op
werkgevers en vakbeweging sterke
aandrang uitgeoefend elkaar te vinden
in hel maken van centrale afspraken
om daadwerkelijk de inflatie terug te
dringen. „Het regeringsbeleid is erop
gebaseerd dat de inflatie in 1974 in
derdaad opgelost zal worden", aldus
de voorzitter van het gesprek, minis
ter Boersma.
Commissie
De partijen in de Stichting 'van de
Arbeid hebben de bereidheid uitge
sproken na te gaan hoe men elkaar
zou kunnen vinden. Hiervoor is uit de
Stichting van de Arbeid een commis
sie ingesteld die inmiddels met de
werkzaamheden is begonnen. Deze
commissie zou het voorbereidend
werk moeten doen voordat de Stich
ting van de Arbeid voor het laatst
rond 10 november bijeen zal komen.
Kort daarvoor zullen zowel de vakbe
weging als de werkgeversorganisaties
hun definitieve standpunten bepalen
aan de hand van de uitkomsten van
de studie van de zogenaamde commis-
sie-Bavinck.
De regering heeft de sociale part
ners duidelijk gemaakt dat de marges
waarbinnen men zou kunnen opereren
bijzonder klein zijn. Ten aanzien van
onderdelen van het regeringsbeleid
hebben de ministers laten weten be-
(Zie slot pagina 3 kolom 6)
VEENDAM De ravage na de
aardgasontploffing bij Veendam,
waar een grote steekvlam uren
lang heeft staan te loeien. Op de
achtergrond een van de twee ver
nielde hoogspanningsmasten.
vandaag in
Lde krant
Labour
LABOURLEIDER Harold Wilson
heeft massale steun gekregen
voor zijn EEG-beleid op het jaar
lijkse congres van zijn partij,
(pag. 3).
Kabinet
KVP-fractievoorzibter Andriessen
geeft het kabinet-Den Uyl voor
een jaar 'groen licht' (pag. 17).
Nieuws uit Zeeland op pagi
na 2, 5, 6, 7, 8, 9, 11, 13.
Binnen- en buitenland op pa
gina 3, 17, 23.
Sport op pagina 18, 19.
Radio en tv op pagina 21.
Beurs en economie op pagi
na 23.
BIJ BEZOEK AAN GRAF ALLENDE
(Van onze correspondent)
SANTIAGO DE CHILE De PvdA-voorzitter André van der
Louw en enkele andere leden van de Socialistische Internatio
nale die op het ogenblik Chili bezoeken, zijn donderdag door
militairen voor korte tijd in hechtenis genomen. De moeilijk
heden ontstonden toen zij op het graf van wijlen president Sal
vador Allende een bloemenkrans wilden leggen. Zij werden op
het kerkhof door soldaten met geweren tegengehouden en be
dreigd. Toen de leden van de SI geen gehoor gaven aan het be
vel bij het graf weg te blijven grepen de militairen in.
VAN DER LOUW
Het bezoek aan Allende's graf vond
plaats om ongeveer elf uur 's och
tends. De delegatie van de Socialis
tische Internationale, waarvan de
heer Van der Louw voorzitter is.
kon aanvankelijk de begraafplaats
niet vinden- Een klein jongetje
wees hun uiteindelijk de weg. Van
der Louw: „Toen we op ongeveer
vijf meter van het graf waren,
staken ineens overal geweerlopen
uit bosjes en vanachter grafstenen.
De soldaten verklaarden dat wij
niet verder mochten, maar ik ben
gewoon doorgelopen tot ongeveer
anderhalve meter van het graf".
„Twee man met geweren kwamen
toen op ons af en duwden ons weg.
zodat wij de bloemen die wij bij
tns hadden, niet op de grafsteen
konden leggen. Na een discussie
met de soldaten werden we korte
tijd later in hechtenis genomen. Net
als de begeleidende journalisten en
fotografen moesten wij onze came
ra's inleveren, maar die kregen wij
naderhand weer terug".
Van der Louw zei dat de delegatie
niet over een officiële vergunning
beschikte om het graf te bezoeken.
„Die hebben we niet aangevraagd
omdat de junta ons had verzekerd
dat iedereen in Chili vrij is te gaan
en staan waar hij wil.. Wij hebben
nu gemerkt dat het tegendeel waar
is", aldus de voorzitter van de
PvdA.
De leden van de delegatie willen in
de komende dagen nog met diverse
gevangenen spreken. Men heeft een
lijst met 20 namen opgesteld die
moet worden afgewerkt. Het is
niet bekend of zij daarbij ander
maal moeilijkheden zullen krijgen
met de junta. In Chili is de onrust
onder de bevolking vergroot nadat
op donderdag de avondklok weer
om acht uur 's avonds ingaat- Het
aantal razzia's blijft toenemen.
VEENDAM De brand was tot
ver in de omtrek te zien en het
geloei van de honderden meters
hoge vlammen was kilometers ver
te horen.
VEENDAM (ANP) Een
brand in een grote aardgaslei
ding tussen Groningen en een
voedingsstation in Tjuchem
heeft donderdagmorgen voor
enkele tonnen schade aange
richt. De brand ontstond ver
moedelijk door vonkoverslag
van een hoogspanningsleiding
op een lekkende afsluiter.
Het gaat om een van de zes hoofdlei
dingen die van het Groningse gasveld
zuidwaarts lopen. De diameter van de
leiding is 22 cm. De vonkoverslag ver
oorzaakte rond zeven uur een ontplof
fing, waarbij de afsluiter gewicht
23 ton werd weggeslagen, de op en
kele meters afstand gelegen parallel-
leiding vernielend. De leidingen liggen
in een open veld, ver van huizen of
andere gebouwen. Persoonlijke onge
lukken deden zich niet voor.
Door het dichtdraaien van afsluiters
ten noorden en ten zuiden van de
brand werd de gastoevoer afgesneden,
waardoor het vuur tegen elf uur van
zelf doofde. Schakelingen met de an
dere transportleidingen maaktal het
mogelijk gasvoorziening volledig gaan
de te houden, aldus de gasunie.
Twee miljoen kubieke meter gas ging
verloren, de hoeveelheid die de Gas
unie moes; afblazen om de twee lei
dingen drukloos te maken. De schade
is nog niet precies bekend, maar be
loopt voor de Gasunie enkele tonnen.
De elektriciteitsmaatschappij Gronin
gen en Drenthe (EGD schat de schade
voor haar op anderhalve ton.
EXECUTIE IN CHILI
VALDIVIA (AFP-RTR) De militan
te Chileense boerenleider Jose Grego-
rio Liendo. beter bekend als "comman
dant Pepe' is donderdag door een
vuurpeloton terechtgesteld in Valdivia,
900 km ten zuiden van Santiago de
Chile. Het doodvonnis, dat door de
Plaatselijke militaire rechtbank was
uitgesproken, is bekrachtigd door de
junta.
LOODS REDDE
LEVEN VAN
TURKS MATROOS
WESTKAPELLE De Duitse
kustvaarder Jormy Jonas is don
derdagmorgen omstreeks half ze
ven na een aanvaring in dichte
mist met de Noorse supertanker
Sneholt voor de kust van West
kapelle gekapseisd. Zes beman
ningsleden, een Duitse stuurman
en vijf Turkse matrozen, en de
Belgische loods konden worden
gered. De kapitein van de kust
vaarder, de 49-jarige A. Nordho-
fen uit Rensburg, wordt vermist.
Men neemt aan dat hij is verdron
ken.
De drenkelingen werden aan boord
genomen van de Noorse tanker en
later overgezet op de tender Capella
van het Nederlandse loodswezen. Die
bracht hen naar Vlissingen, waar ze
in een hotel werden ondergebracht-
De 449 brutoregister ton metende
coaster van de rederij Baner Hans-
schildt uit Hamburg was geladen met
potas onderweg van Antwerpen naar
de Britse plaats Immingham. De Sne
holt (22.228 brt) van rederij Avarans
uit Burgen moest voor reparatie naar
de werf Scheldepoort in Vlissingen-
Oost.
Over de oorzaak van de aanvaring
bestaat geen duidelijkheid. De Noorse!
tanker heeft de Jonny Jonas met de-
boeg geramd. In de voorsteven ont
stond daardoor een klein gat. Na de
aanvaring maakte de kustvaarder zeer
snel slagzij. Er waren op dat moment
twee bemanningsleden, de kapitein en
een Turkse matroos, aan dek. Onmid
dellijk na het ongeval stond de uit de
slaap gewekte bemanning op het bui-
tendek. De opvarenden sprongen in
het water en enkele seconden later
kapseisde de Duitse kuster volledig,
maar bleef met de kiel boven water
drijven. De stuurman verklaarde dat
hij al wegzwemmend van het schip de
kapitein nog aan boord heeft gezien.
LOODS
In het water bemerkte de loods R. P.
Lauwereins uit Oostende dat een van
de Turken niet kon zwemmen. Hij
hielp de man en door op de vingers
te fluiten wist hij de aandacht van de
bemanning van de Sneholt te trekken.
De loods riep om reddingsboeien, die I
daarna naar hen toe werden gegooid.
Even later werden de drenkelingen
aan boord genomen van de supertan
ker. Daar kregen zij kleding-
De geredden zijn: Karl J. Palm (34)
uit Osten an der Oste en de Turken
Calik Resit (33), Hassan Yüce (33),
Mehmet Yükcel (26), Zeijnel Abi-
dinöztürk (23) en Ibrahim Sonnetce
(25).
Zij werden overgezet op de tender
Capella van het Nederlands loodswe
zen. Die bracht hen naar Vlissingen,
waar ze werden ondergebracht in ho
tel Piccard aan de Badhuisstraat. De
stuurman vertelde bij het aan land
stappen dat het zeer snel was gegaan.
Eenmaal in het hotel zat hij ontred
derd met de handen voor het gelaat
en wilde hij geen commentaar geven
op de gebeurtenissen. .Mijn kapitein
wordt vermist, wat moet ik vertel
len?" aldus stuurman Palm.
fianttijn
MISVERSTANDEN
Met kleine bootjes en óe reddingsboot
Javazee werd gezocht naar de vermis-
te kapitein, die woensdagmorgen zijn
vaak met hem meevarende vrouw ir.
Antwerpen op de trein naar huis hadl
gezet. Aanvankelijk waren er wat mis
verstanden bij het zoeken naar de
gezagvoerder. Zo werd verteld dat hij
vlak voor het kapseizen de machine-1
kamer binnengegaan was. verklarin
gen van de bemanning wezen het
tegendeel uit. Voor alle zekerheid gaf
men klopsignalen op de scheepswand,!
die echter onbeantwoord bleven.
Schipper W. van den Broecke van de'
reddingsboot Javazee uit Breskens
vertelde gezocht te hebben naar wrak
hout omdat in die richting het li
chaam van de kapitein gedreven zou
Zie slot pagina 7 kolom 1
§Tn de begeleidingsbrief bi)
l de provinciale begroting
1974 wordt zonder omwe
gen meegedc-eld dat het
streekplanwerk In deze pro
vincie de laatste Jaren ern
stig is gestagneerd. Het lijkt
ons de kernzin uit de brief. Immers,
deze .va/natie betreft een belangrijk
onderdeel van het provinciaal beleid,
de ruimtelijke ordening. Bovendien is
het een zin, die héél typerend is voor
de vierjarige statenperiode, die vol
gend jaar zal worden afgesloten, een
periode vol aarzelingen en besluiteloos
heid Juist op dit stuk van zaken. Er
is gestudeerd, er zijn plannen voorbe
reid, er werden voorstellen gedaan,
maar ze werden weer teruggenomen.
Niemand weet eigenlijk precies waar
heen men wil, er ts geen duidelijkheid
over de ruimtelijke vormgeving van
deze provincie in de toekomst. Men
kijkt naar elkaar en men wacht op de
regering. Zo gaat het nu al Jaren.
De bewuste 'stagnatie'-zin uit de be-
grotingsbrief heeft een zwart-wit-
relatie (of een wit-zwart) met wat er
voordien gebeurde: de jaren zestig.
Toen wisten de overheden bijzonder
goed volgens welk patroon de ruimte
lijke ordening van Zeeland op papier
moest worden gezet. Sloe I en II, Os-
senisse, Reimerswaalplan, Mosselbank,
het waren namen en begrippen die
voortdurend in de discussie werden
genoemd als het om zeehavenontwik
kelingen ging. In het Overlegorgaan
zeehavenontwikkeling Zuidwest-Neder
land werden complete veldslagen gele
verd en de slagvel
den tussen Rotter
dam en Zeeland la
gen bezaaid met ge
kleurde boeken,
rood, groen, geel,
Dat allemaal is historie geworden, het
werd geschiedenis npg vóórdat al die
denkbeelden waren uitgekristalliseerd
en vorm hadden gekregen in streek
plannen of ontwerp-streekplannen. Al
leen Oost-Zeeuwsch-Vlaanderen kreeg
een plan in concept, maar op dat mo
ment was de besluiteloosheid al inge
treden en het ontwerp verhuisde naar
een archiefkast. En zo bekent nu het
provinciaal bestuur: ernstige stagnatie
in het streekplanwerk.
Het zou niet juist zijn om aan deze
constatering bittere verwijten te
verbinden. De oorzaken voor de stag
natie zijn vrij nauwkeurig aan te ge
ven en hebben te maken met een be
zinning in de samenleving zelf. Bezin
ning op de economische groei, op
overwegingen zoals door de club van
Rome naar voren zijn gebracht, bezin
ning op nieuwe gegevens en progno
ses. In dit opzicht spelen met name
nieuwe cijfers over de bevolkingsgroei
een belangrijke rol. Daaraan zijn weer
vanzelfsprekend prognoses gekoppeld
inzake nodig geachte werkgelegenheid.
Over dit alles wordt ook in Den Haag
heel anders gedacht op dit ogenblik
dan een jaar of vijf geleden. Gevolg: in
nationaal opzicht ontbreekt het al
evenzeer aan scherpomlijnde denk
beelden. Terwijl ze juist zo hard nodig
zijn: er is een onvermijdelijke wissel
werking tussen de nationale taakstel
ling op het gebied van de ruimtelijke
ordening en het streekplanwerk van
de provincies. Alles heeft met alles te
maken: nationale beslissingen inzake
havenaanleg, tweede luchthaven om
maar twee belangrijke punten te noe
men hebben dwingende gevolgen
voor het provinciale beleid op het ge
bied van de ruimtelijke ordening. De
begrotingsbrief van gedeputeerde sta
ten maakt dat eveneens duidelijk: het
wachten is vooral op 'de nodige kern
beslissingen van het rijk'.
De vraag is: hoe staat het met die
nationale 'kernbeslissingen'? In de
memorie van toelichting bij de be
groting van volkshuisvesting en ruim
telijke ordening zijn daarover enkele
mededelingen gedaan. Nog dit jaar
komt er een oriënteringsnota, aldus
ministers Gruijters, een nota die moet
worden gezien als 'de publikatie van
een beleidsvoornemen'. De regering
gaat over dit voornemen met een aan
tal instanties onder wie de provin
ciale besturen overleg plegen. Het
stuk zal aldus minister Gruijters
'een indruk geven van de overwegingen
waarop het kabinet zich meent te moe
ten baseren bij de opstelling van de
derde nota ruimtelijke ordening'. Met
andere woorden: het kabinet maakt
een aantal hoofdpunten bekend, een
soort raamwerk waarin een provin
ciaal bestuur zijn eigen streekplan
werk zal kunnen inbrengen. Op die no
ta zal dus moeten worden gewacht.
Toch begint zich nu al een vaag
patroon af te tekenen het blijkt uit
de begrotingsbrief van gedeputeerden
van wat ruimtelijk in Zeeland nodig
wordt geacht.
In de brief wordt namelijk meege
deeld dat het rijk twee studies wil
uitvoeren, één om na te gaan welke
functie de Axelse vlakte voor de in
dustriële ontwikkeling kan hebben,
voorts een studie om na te gaan in
welke mate het Westerscheldebekken
een rol kan spelen bij de ontwikkeling
van de zeehavenindustrie en welke lo-
katies daarvoor de voorkeur verdie
nen. Met deze zin in gedachten kan er
worden afgestreept: Axelse vlakte is
niet geschikt voor zeehavenindustrie,
Ossenisse aanvankelijk uitgekozen
komt thans nauwelijks meer in aan
merking, de staten hebben daar 'neen'
tegen gezegd en bovendien is vermoe
delijk de rentabiliteit gezien de om-
C Voor vervolg zie pagina 3
kolom 1
