PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Week van druk overleg
SER-DESKUNDIGEN: COMBINATIE
VAN MAATREGELEN IS NODIG
Verhoging heffingstarieven
inzake luchtverontreiniging
Werkzaamheden Vlaketunnel verlopen
bijzonder vlot: in juli 1975 klaar
Contractloonstijging mogelijk minder dan 2 pet
PREMIER MEIR
NAAR WENEN
De weflyelaten
paragraaf
216e jaargang - nummer 232
Dinsdag 2 oktober 1973
DEN HAAG (ANP) Een dele
gatie uit liet kabinet-Den Uyl
heeft donderdagmiddag 4 oktober
het eerste gesprek over de cen
trale loon- en prijsafspraken voor
1974 met de Stichting van de
Arbeid. Daaraan voorafgaande
vinden vandaag en morgen be
sprekingen plaats tussen enkele
bewindslieden en vertegenwoordi
gers van organisaties van vrije
beroepen en categorale organisa
ties. Het is de bedoeling dat een
eventueel afrondend gesprek
plaats vindt in de periode na het
algemeen politiek debat in de
tweede kamer (volgende week
dinsdag, woensdag en donderdag)
en eind oktober.
Vanmiddag spreken minister
Boersma van sociale zaken en
minister Lubbers van economi
sche zaken met vertegenwoordi
gers van de Koninklijke Broeder
schap van Notarissen, de Kring
van Onafhankelijk Raadgevende
Actuarissen, de Nederlandse Fe
deratie van Belastingconsulenten,
het Nederlands Instituut van Re
gisteraccountants, de Nederlandse
Orde van Advocaten, de Neder
landse Orde van Belastingconsu
lenten en de Nederlandse Broe
derschap van Belastingconsulen
ten.
Daarna hebben de beide minis
ters en staatssecretaris Hendriks
van volksgezondheid een gesprek
met de vertegenwoordigers van
de Koninklijke Nederlandse
Maatschappij voor Diergenees
kunde. de Landelijke Huisartsen
vereniging, de Landelijke Specia
listenvereniging en de Nederland
se Maatschappij ter Bevordering
van de Tandheelkunde. Eveneens
vandaag tussen half zes en half
zeven, overleggen de ministers
van sociale zaken en van econo
mische zaken met vertegenwoor
digers van de Koninklijke Maat
schappij Bevordering Bouwkunst
BNA. het Nederlands Architecten
genootschap, de Orde van Neder
landse Raadgevende Ingenieurs
sn de Nederlandse Federatie van
Makelaars in Onroerend Goed.
Woensdagmorgen spreken de mi
nisters Boersma en Lubbers, en
waarschijnlijk ook staatssecreta
ris Hazekamp van economische
zaken, met vertegenwoordigers
van het Algemeen Orgaan voor
de Handel en aan de Handel
Verwante Bedrijven op het ge
bied van landbouw, visserij en
voedselvoorziening, de Contact
groep Werkgevers in de Metaalin
dustrie, de Nederlandse Centrale
van Hoger Personeel, de Neder
landse Handelsreizigers- en Han
delsagentenvereniging, de Raad
voor het Grootwinkelbedrijf, het
Verbond van de Nederlandse
Groothandel, de Vereniging van
Buitendienstfunctionarissen,
werkzaam in het verzekeringsbe
drijf, de Nederlandse Bond van
Middelbaar- en Hoger Personeel
en het Nederlands Verbond van
Tussenpersonen.
der.
DEN HAAGDe voorzitter van
de commissie economische des
kundigen van de SER, prof. dr. D.
B. J- Schouten (L) heeft gister
middag in Den Haag een perscon
ferentie gegeven over het rapport
van zijn commissie. In het midden
de heer De Ridder, secretaris van
de SER en rechts de heer Vermaal
algemeen secretaris van deze in
stelling.
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG De commissie van economische deskundigen van de Sociaal-Economische Raad
zegt in een onder voorzitterschap van prof. dr. J. Schouten opgesteld rapport, dat als er geen so
ciaal akkoord voor 1974 tot stand komt, de regering zowel in lonen als prijzen „alles dient te doen
wat mogelijk is om verdere stijging tegen te gaan".
VOOR GESPREK MET OOSTENRIJKSE KANSELIER
JERUZALEM, STRAATSBURG (AFP, DPA, UPI, RTR) Van of
ficiële zijde in Straatsburg is maandag meegedeeld dat premier
Golda Meir vandaag (dinsdag) naar Wenen gaat voor een ontmoe
ting met premier Bruno Kreisky van Oostenrijk, teneinde intrek
king te verkrijgen van zijn besluit het doorgangskamp voor naar
Israël emigrerende Russische Joden te sluiten.
Kanselier Kreisky hield gisteren naar p.-
aanleiding van het komende bezoek
van mevrouw Meir een informele ver
gadering van zijn kabinet, ter bespre
king van wat betrouwbare kringen
noemden 'een brede waaier van moge
lijkheden die de regering nog heeft'.
Kreisky zou aan een oplossing werken
die hem zou toestaan zijn belofte aan
de Palestijnen gestand te doen maar
ook voldoende speelruimte te laten
aan de Israëli's voor het opvangen van
Russische joden op weg naar Israël.
„Het besluit van de Oostenrijkse rege
ring is zo geconditioneerd dat we Li
staat zullen zijn aan onze verplichtin
gen als humanitaire staat ook in de
toekomst te voldoen", verklaarde de
kanselier tegenover een Weense krant.
Het Israëlische parlement nam maan
dag in buitengewone zitting een motie
aan waarin op Oostenrijk een beroep
wordt gedaan van zijn besluit terug te
komen. Alleen de pro-Wojetrussische
communistische fractie, bestaande uit
drie afgevaardigden, stemde tegen.
Het parlement stelt in zijn motie vast
dat een besluit dat onder terroristi
sche dreiging genomen is, geen enkele
waarde heeft.
De Jsraëlische vice-premier, Yigal Al-
Ion, had bij ontstentenis van me
vrouw Meir, een regeringsverklaring
voorgelezen, waarin, onder meer
stond: „voor het forum van de Knes-
seth doen wij een beroep op de
Oostenrijkse regering haar besluit te
herroepen. Wij hebben het recht van
haar te verwachten, dat zij de huma
nitaire verplichtingen die haar door
geografische ligging en geschiedenis
zijn opgelegd, ook in het vervolg
nakomt".
(Zie slot pagina 3 kolom 2)
Temaaien
MINISTER Van der Stoel heeft
tegenover de Belgische ambassa
deur in Den Haag zijn ongerust
heid kenbaar gemaakt over de
plannen voor een raffinaderij bij
Ternaaien (pag. 3).
Hongersnood
EEN Zwitserse pater meldt, dat
de hongersnood in Ethiopië zeer
veel slachtoffers onder de bevol
king maakt (pag. 9).
Nieuws uit Zeeland op
pag. 2, 4, 5, 6, 7 en 10
Binnen- en buitenland
op pag. 3, 9 en 15
Sport op pag. 10 en 11
Radio en tv op pag. 12
Beurs en economie op
pag. 15
WENEN Een m burger geklede po
litieman met een machinepistool ach
ter de rug bewaakt hier het perron van
het station in Wenen, waar gistermid
dag weer een trein met joden uit de
Sowjet-Unie aankwam.
Prof. Schouten wilde niet zeggen
dat dan een loon- en prijsstop afge
kondigd zou moeten worden. „On
danks de polarisatie moet er op alle
nauw samenhangende terreinen over
eenstemming komen. Anders valt het
hele regeringsplan tot terugdringing
van de inflatie in duigen en dan heb
je de chaos compleet. Het enige wat
de regering dan zou kunnen doen is
aftreden, maar dan heb je ook de
chaos, die dan uiteindelijk kan ontaar
den in een dictatuur. Voorwaarde
voor het slagen van alles, is dat men
elkaar begrijpt", aldus prof. Schou
ten.
Combinatie
De economische deskundigen onder
schrijven de regeringspol itiek tot het
terugdringen van de inflatie op vrij
wel alle punten. Er moet een combi
natie van maatregelen worden geno
men, liggend in het vlak van de loon-
en prijspolitiek, de inkomenspolitiek,
de arbeidsmarktpolitiek, de monetaire
politiek en de budgettaire politiek. „In
al deze strak samenhangende kaders;
moet overeenstemming worden be-1
reikt. De vakbeweging stelt op veel
punten alleen nog maar voorwaarden,
maar ik hoop, dat men ook daar wil
inzien, dat men wezenlijke problemen
pas kan oplossen door het bereiken
van overeenstemming na overleg", al
dus prof. Schouten.
De deskundigen wijzen erop. dat de
gehele planning voor 1974
seerd op het terugdringen
Lonen en prijzen
Met de regering zijn de deskundigen
het eens. dat door verdergaande te
rugdringing van de prijzen en de
lonen het in 1974 mogelijk moet zijn.
dat de prijzen niet verder dan hooguit
5 procent zullen stijgen en de loon
somstijging beneden de 10 procent zal
blijven. Niet alleen de reeds genomen
prijsmaatregelen werken hieraan mee,
doch ook de opwaardering -an de
gulden. „De nadelige gevolg in de
ze revaluatie worden door arland
later weer terugverdiend", -<dus de
commissie.
Niet geheel eens met. regerings
beleid is de commissie ri op het
punt van de werkloosheidsbestrijding.
De deskundigen hebben de aard van
de werkloosheid nader onderzocht en
geba- kwamen tot de slotsom, dat:
De verschillende soorten van vraag
lonen. IJit het overleg, dat donderdag en aanbod op de arbeidsmarkt niet op
4 oktober begint, zal een contractloon- elkaar zijn afgestemd. „Dat kan ge-
stijging van minder dan 2 procent; beuren door verkeerde inkomensver-j
moeten komen. Gebeurt dat niet, dan! houdingen. Het is bijvoorbeeld te gek,
valt de hele planning in duigen. De dat een pas afgestudeerde econoom
commissie hoopt dan ook. dat een bruto f 2000 per maand -verdient, ter
wijl hij nog niets kan. Gelukkig lopen
deze bruto-bedragen al terug tot
1 2600", aldus prof. Schouten.
Een dee! van de werkloosheid is
een gevolg van te lage investeringen.;
De deskundigen zijn het eens met het
weer invoeren van de investeringsai-
trek op bedrijfsgebouwen, maar
menen ook. dat er een aftrek moet
komen op investeringen in bedrijfsou-,
Zie slot pag. 3 kol. 1
Vallende muur
doodde vrouw
HELMOND (ANP) In Wanroij is
maandag de 47-jarige mevrouw Loef-
fen om het leven gekomen toen zij
bedolven onder een instortende
muur. Haai /7-jarige zoon werd ook
bedolven - J
op. Het ougeK W geVeu-.ür
bij het graven van een put voor
niestafvoer door de jongen. De munr
verzakte en bedolf de toekijkende
vrouw-
fiantlijn
MINISTER DUISENBERG KONDIGT MAATREGELEN AAN
DEN HAAG (ANP) De hef
fingstarieven inzake de lucht
verontreiniging moeten sterk
verhoogd worden, aldus minis
ter Duisenberg van financiën in
zijn toelichting hij het voorstel
aan de tweede kamer tot rege
ling van de inkomsten voor de
schatkist in 1974.
De vermoedelijke opbrengst van de
heffingen ingevolge de wet op de
luchtverontreiniging zal voor 1972
10.7 miljoen zijn. Voor 1973 is een
opbrengst van 35 miljoen geraamd.
Dank zij de voorgenomen verhoging
wordt de opbrengstraming voor vol
gend jaar./ 55 .miljoen.
In de toelichting deelde minister Dui
senberg mee, dat het achterblijven
van de opbrengst van de heffingen bij
de ramingen in belangrijke mate ver
oorzaakt wordt door het nog niet
invoeren van de heffing op industriële
luchtverontreinging anders dan door
brands tof gebruik.
Deze omstandigheid, maar vooral een.
te verwachten belangrijke toeneming
van de uitgaven ingevolge de wet
maakt de sterke verhoging noodzake
lijk, aldus de bewindsman. De heffing
voor het brengen van afvalstoffen in
rijkswateren, welke heffing opgelegd
wordt op basis van de wet verontreini
ging oppervlaktewateren zal volgend
jaar 70 miljoen opbrengen (tegen
een vermoedelijke opbrengst van 50
miljoen in 1973). De ontvangsten van
de heffing keert het rijk uit aan
degenen, die verplicht worden zuiver
ingsinstallaties aan te brengen.
Paspoorten
Ook de rijkspaspoortleges moeten
met 15 procent omhoog- Dit heeft
minister Duisenberg van financiën i
meegedeeld in zijn toelichting bij het:
voorstel aan de tweede kamer tot
regeling van alle inkomsten van het
rijk in het volgend jaar.
Rekening houdend met de tariefsver
hoging zullen in 1974 de paspoorten
ƒ26,7 miljoen opbrengen en de identi
tietskaarten 1 miljoen.
Het desbetreffende voorstel kondigt
nog een aantal verhogingen van tarie
ven, heffingen en dergelijke aan:
een hoger bedrag voor de transac
ties in handen van de politie (de
direct betaalde boeten).
verhoging van dë griffierechten bij
de rechterlijke macht, nodig in verband
met aanpassing aan gestegen lonen en
prijzen
invoering van nieuwe heffingen opj
de door de Nederlandse vertegen
woordigingen in het buitenland te ver-I
strekken handelsinlichtingen.
een sterke tariefstij ging voor de'
vergoeding voor het verlenen van I
diensten met betrekking tot het ver-1
voer etcetera van gevaarlijke stoffen.
aanpassing van de octrooiaanvra
gen. te berekenen door de octrooi-
raad. aan de gestegen kosten
herziening van het tarief van de
plantenziektenkundige dienst voor het
onderzoek van bestrijdingsmiddelen.
verhoging van de tarieven voor de
keuringen van vlees en vleeswaren
tariefsverhoging voor het. verstrek
ken van adviezen in verband met be
roepskeuzevoorlichting
verhoging van het tarief voor het
vervaardigen van fotocopieën bij de
rijksarchieven
verhoging van examengelden bijj
examens op het gebied van de volks
gezondheid.
tariefstijging voor onderzoeken, bi
ologische ijkingen en dergelijke van
het rijksinstituut voor de volksgezond
heid.
TOT NU TOE DRIEHONDERD SCHADECLAIMS INGEDIEND
'KRAP WERKSCHEMA'
BLIJKT EEN
HAALBARE KAART
SCHORE De werkzaamheden
aan de Vlaketunnel bij Schore
verlopen bijzonder vlot. Als er
geen onverwachte problemen
om de hoek komen kijken, kan
de tunnel onder het Kanaal door
Zuid-Beveland rond juli 1975
klaar zijn. Dat is dan precies
volgens het werkschema. Om
een indruk te geven hoever het
werk gevorderd is: bij de aan
vang (juli 1972) werd geraamd,
dat er voor het project 53.000
kubieke meter gewapend beton
nodig is. Daarvan is nu al zo'n
36.000 kubieke meter gebruikt.
Projectleider C. G. Purmer van
de dienst sluizen en stuwen van
rijkswaterstaat noemt het sche
ma 'vrij krap voor een tunnel'.
„Maar men is daarvan uit ge
gaan om zo snel mogelijk in de
behoefte van een tunnel te
voorzien. En het blijkt, dat het
ook haalbaar is".
Het gedeelte van de Vlaketunnel. dat
straks onder water komt te liggen,
bestaat uit twee enorme zinkelemen-
ten. Elk element bestaat weer uit zes
zogenaamde 'stortmotoren'. De zinkele-
menten zijn ongeveer honderdvijfen-
twintig meter lang en dertig metei
breed. Zij wegen per stuk dertigdui
zend ton. Het eerste zinkelement is zo
goed als klaar. In het gigantische
bouwdok, dat een diepte heeft van 9,5
meter-NAP, wordt op dit ogenblik
hard gewerkt aan bei tweede element.
Naar verwachting is dat over ruim
twee maanden gereed. Begin volgend
jaar kan waarschijnlijk worden be
gonnen met het baggerwerk. Een paar
maanden later zal het dan zelfs al
mogelijk zijn, om een wandelingetje
door de tunnel te maken.
De Vlaketunnel wordt de op- en
afritten meegerekendbijna acht
honderd meter lang. Het dak van de
tunnel (waarvan de wanden een me
ter dik zijn) reikt tot 8Vb meter
onder de waterspiegel. De tunnel telt
twee 'kokers'. In iedere "koker' komt
een ruim elf meter brede rijstrook. Die
elf meter worden weer onderverdeeld
in twee rijbanen, met een vlucht
strook. Ook sal er een 'kruipstrook'
komen voor vrachtauto's, die wat
moeite kunnen hebben bij het klim
men' als ze de tunnel uitrijden. Als
dat in de toekomst nodig is. dan kan
er van de vluchtstroken een derde
volwaardige rijbaan gemaakt worden.
Bij de bouw van de Vlaketunnel
die onder de directie van rijkswater
staat dienst sluizen en stuwen wordt
uitgevoerd door de aannemerscombi
natie "Vlake' zijn momenteel hon
derdnegentig mensen betrokken. Het
project kost ruim twintig miljoen gul
den.
Schade
Er zijn tot nu toe meer dan driehon
derd schadeclaims binnen gekomen
als gevolg van de waterontrekking
door dc bronbemaling, die voor de
aanleg van de "Vlaketunnel noodzake
lijk is. Daarvan zijn er honderdder
tien, die betrekking hebben op
scheurtjes en scheuren in woningen in
de omgeving van de toekomstige tun
nel. De laatste tijd zijn er opmerke
lijk veel claims ingediend door land
bouwers. Het zijn er ongeveer twee
honderd. De agrariërs menen, dat de
wateronttrekking een ongusntige in
vloed heeft gehad op de kwaliteit en
de kwanititeit van hun gewassen.
Projectleider Purmer vindt hei aan
tal schadegevallen niet overdreven
hoog. Van begin af aan. is er rekening
mee gehouden, dat er heel wat scha-
demeldingen binnen zouden kunnen
komen. De afwikkeling van de claims
vergt nogal wat tijd. Er is door de
minister een commissie ('Commissie
wateronttrekking Vlaketunnel') in het
leven geroepen, die de klachten na
gaat. De commissie bestaat uit verte
genwoordigers van de provinciale wa
terstaat. centrale cultuurtechnische
dienst en het rijksinstituut voor de
drinkwatervoorziening. Functionaris
sen van de dienst sluizen en stuwen
en van het arrondisement Goes zijn
adviseurs. Als de commissie tot de
conclusie is gekomen, dat een aan
vraag voor schadevergoeding gerecht
vaardigd is, wordt de zaak doorge
speeld naar een taxatiecommissie. De
beoordeling van ae claims die de
Zie slot pagina 4 kolom 2
mene beschouwingen dc».- maand Sn
de tweede kamer. Niemand hoeft ove
rigens de illusie te koesteren dat bij
dit debat de opvattingen van de ver
ontrusten en die van de voorstanders
van dit weglaten elkaar zullen naderen.
Dat is vooral daarom onmogelijk om
dat belde groepen gelovigen van vol
strekt velschillende uitgangspunten
vertrekken en daarbij wegen volgen
die elkaar niet kruisen. Datzelfde geldt
uiteraard voor diegenen, die me*, ge
loven: zij gaan niet van theologische
overwegingen uit. Het laat zich dan
ook aanzien dat op dit stuk van zaken
in de kamer geen vruchtbaar debat
zal worden gevoerd. Het is overigens
geen nieuw debat: het werd vie:
eeuwen geleden - zij het in geheel
andere vorm ook al gehouden.
In de beginjaren van de opstand t»-
gen Spanje werd namelijk heftig g'
discussieerd over het motief: sommi
gen zeiden dat de opstand was onder
nomen tcrwille van de vrijheid, maar
anderen betoogden dat het terwille van
de godsdienst was: men moest Gooi
meer gehoorzamen dan de mensen. De
magistraat van Leiden koos tijdens
het beleg voor het vrijheidxmotlef en
liet een dienovereenkomstige spreuk
op het noodgeld
drukken. Maar de
kerk was het daar
mee niet eens: tij
dens een kerkdienst
voer een predikant
hevig uit aan het adres van het ge
meentebestuur. En dat weer ergerde
'seker amptenaer der stadt' stad
secretaris Jan van Hout zodanig
dat hij 'sittende nevens den burge
meester Van dc-r Werf een geladen
pistool uit den sak trok. seggende tot
sijn bijsitter, wil ik er hem aflichten?
meenende van de predikstoel; 't geen
de burgemeester wijselik afried en
stuitte'. Een tafereel dat naar het zich
laat aanzien in de tweede kamer nic
zal worden herhaald.
Tenminste twee vertrekpunten. Die
genen, die verontrust of zelfs ge
schrokken zijn over het weglaten, gaan
er van uit dat God naar het woord
van Calvijn "Koning der koningen
is, die men boven allen gehoorzamen
moet. Daarna degenen, die over ons
zijn gesteld". Daarom fulmineerde een
Leidse predikant in 1574 tegen een
overheid die dat naar zijn mening over
het hoofd zag. In deze kring onder
streept men nadrukkelijk de afhanke
lijkheid van overheid en burger van
God, een afhankelijkheid die tot nu
toe mede tot uitdrukking kwam in de
bede aan het slot van de troonrede.
Wanneer men deze passage opzettelijk
verwijdert zo wordt nu betoogd
dan wordt daarmee tevens die afhan
kelijkheid ontkend: het accent valt op
de mens. De verontrusten wijzen di'
geheel af en betogen dat het weglaten
van deze bede zou ingaan tegen op
vatting en traditie van een groot deel
van het Nederlandse volk.
De voorstanders ontkennen niet dat
er sprake is van accentverschui
ving, maar zij zien daarin allerminst,
een menselijke arrogantie. Hun opvat
ting sluit aan bij een theologische ont
wikkeling, die met name is begonnen
met Dietrich Bonhoeffer, de Duitse
verzet spredikant. die in een aantal ge-
vangenisbrieven schetsmatig een nieu
we theologie aangaf. Kern daarvan
was het 'mondig worden' van de mens.
De mondige mens schept zich een nieu
we verhouding tot God: hij mag God
niet gebruiken om het eigen falen naar
Hem toe te schrijven, maar dient daar
van zelf de consequenties te beseffen
Over het algemeen wordt over deze
'mondigheid' geoordeeld als ware het
een op de troon zetten van de mens.
En dat nu is juist nie*. wat Bonhoeffer
bedoelde: 'mondigheid' is afgeleid van
een woord 'mont' dat 'macht, voogdij'
betekent. In de Bonhoefferiaanse theo
logie komt het er op neer dat de mens
zich bewust behoort te zijn van zijn
rentmeesterschap, van zijn zelf voogd
zijn in en over deze wereld: hij kan
maar niet doen en laten wat hij wil.
Zo gezien is veel van de moderne mi
lieuzorg een bewustwording van de
menselijke mondigheid, dwz verant
woordelijkheid.
Bonhoeffer heeft deze opvattingen
in zijn gevangenisbrieven ver
woord en velen zijn hem sindsdien
gevolgd en verder gegaan met het
denken daarover. Terugblikkend in de
tijd in bredere kring deze richting is
het denken in deze wereld tegelijker
tijd in brede kring deze richting is
opgegaan. De befaamde Amerikaanse
theoloog-socioloog Peter Berger heeft
er in dit opzicht op gewezen dat na
de eerste wereldoorlog voortdurend
de vraag werd gesteld: „Hoe kon God
dat toelaten?". Na de tweede wereld
oorlog echter lag veel sterker het ac
cent op vragen als: ..Hoe is het moge
lijk dat mensen tot dergelijke wreed
heden in staat waren?". De menselijke
verantwoordelijkheid werd naar vorer.
gehaald: de mens-zelf was de oorzaak
van afschuwelijke rampen, een ver
antwoordelijkheid die niet langer meer
kon worden afgeschoven met een be
roep op Gods wil.
Zien we het goed dan is het met
name deze ontwikkeling hei
accentueren van de menselijke ver
antwoordelijkheid die bij menig
christen in deze tijd een terughoudend
heid huiver is misschien nog eer.
beter woord veroorzaakt om de
naam van God te gebruiken als het
om menselijk handelen gaat. In deze
relatie moet het kabinetsbesluit wor-
Voor vervolg zie pagina 3
kolom 1
