PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
REVALUATIE ONDERDEEL
PAKKET MAATREGELEN
Geen contact junta
met politieke partijen
Zweedse koning
overleden
„Oosterschelde toetssteen of beleid
milieu regering werkelijk ernst is"
Nek-aan-nek race
in Zweden
KEETENDAM
ENIG JUIST
ALTERNATIEF
GENOEMD
216e jaargang - nummer 219
Maandag 17 september 1973
GULDEN VIJF PROCENT MEER WAARD - AANPAK
WERKLOOSHEID IN BOUW VERWACHT
DEN HAAG: Recente archieffoto
van minister van financiën prof.
dr. W. F. Duijsenberg en de presi
dent van de Nederlandse Bank
prof. dr. J. Zijlstra.
ZEER KRAPPE MEERDERHEID
VOOR PALME VOORSPELD
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De Nederlandse gulden is met ingang van vandaag, 17 september, met 5 procent
in waarde gestegen ten opzichte van buitenlandse valuta. Deze opwaardering (revaluatie) werd za
terdag op een persconferentie door minister Duisenberg bekendgemaakt, na overleg met zijn Bel
gische en Luxemburgse collega's, die tegelijkertijd aankondigden dat hun valuta het voorbeeld van
Nederland niet zullen volgen.
gen deze met 6 procent en voor 1974
werd rekening gehouden met 5 pro
cent. Op ae kosten van levensonder
houd zal de revaluatie ten gevolge
hebben dat er een prijsdalend effect
van 1 a 1,5 procent zal optreden.
Om te bereiken, dat deze prijsverla
ging ook door de consumenten erva
ren zal worden, heeft het kabinet een
wijziging in de prijsmeldingsbeschik-
king doorgevoerd. Prijzen van eerste
levensbehoeften, zoals bijvoorbeeld
brood en eieren zullen daardoor ver
laagd kunnen worden.
In de miljoenennota wordt rekening
gehouden met een prijsstijging van 6
procent op jaarbasis en minister Dui
senberg meent, dat dank zij de revalu
atie die beperking van de prijsstijging
in vergelijking met 1973 tussen de
7 a 8 procent in ieder geval bereikt
zal kunnen worden en zo mogelijk
nog iets verder kan worden terugge
bracht.
De wens tot revaluatie leefde
lang bij fyet kabinet, maar kreeg in
juli vastere vorm na een gesprek met
zijn Belgische collega. De nieuwe zgn.
spilkoersen van de Nederlandse gul
den ten opzichte van enkele Europese
valuta zullen met ingang van van
daag als volgt worden: Ffrs. 100:
63,4 wordt 60,4: Bfrs. 100:7.2 wordt
6,9; DM 100: 109.4 wordt 104.2; Dkr.
100: 47,5 wordt 44.3; Kkr 100: 48.8
wordt 46,5; Zwkr. 100: 64,0 wordt 60,9.
60,9.
De eerste commentaren op de reva
luatie lopen nogal uiteen. De werkge
vers (NCW en VNO) menen, dat de
revaluatie de concurrentiepositie van
Nederland en de werkgelegenheid op
de proef zal gaan stellen. Het VNO is
zelfs van mening, dat de revaluatie
alleen aanvaardbaar is als er een
samenhangend beleid zal worden ge
voerd om de kosteninflatie te bestrij
den.
De fractieleider van de PvdA. drs.
Ed van Thijn, juichte de maatregel
(Zie slot pagina 3 kolom 7
STOCKHOLM (UPI) Om half
twee afgelopen nacht zag het er
naar uit dat het socialistische
blok in Zweden in een nek-aan-
nek race met een zeer krappe
meerderheid uit de verkiezingen
te voorschijn zou komen.
Nadat 171 van de 357 gemeenten de
uitslagen bekend hadden gemaakt was
de aanvankelijke achterstand van de
regeringspartijen verkeerd in 'n heel
kleine voorsprong. De Zweedse omroep
voorspelde op grond van die uitslag
een meerderheid van één zetel voor de
coalitie van premier Palme.
WD STREEFT
KVP VOORBIJ
HILVERSUM (ANP) Als op dit
moment verkiezingen zouden worden
selioudeu, zou 31,3 procent van de
kiesgerechtigde Nederlanders zijn
slem uitbrengen op de Partij van de
Arbeid. Bij de kamerverkiezingen vo
rig jaar kreeg de PvdA 27.4 procent,
terwijl een in juni van dit jaar gehou
den peiling voor de PvdA een percen
tage van 30,5 werd geregistreerd.
De VVD blijkt nog steeds in populari
teit toe te nemen. Thans zou 19,5
procent van de bevolking bereid zijn,
om deze partij te stemmen. Bij de
kamerverkiezingen was dat 14,4 pro
cent en in juni 17,9 procent. De WD
zou daarmee thans na de PvdA de
grootste partij zijn, want de KVP
heeft thans nog ma..r de voorkeur
van 17,2 procent (bij de verkiezingen
17,7 procent).
De ARP zou thans. 8 procent scoren,
de PPR 5.3, D '66 4 procent, de CHü
3,1 procent en DS '70 nog maar 2
procent (Tegen 4,1 procent bij de
tweede-kamerverkiezingen
Een en ander blijkt uit een onderzoek
van het bureau Lagendijk, waarvan de
resultaten zondag in h^t AVRO-radiop-
programma 'Delta' bekend zijn ge
maakt.
Blijkens dit onderzoek zou bij verkie
zingen op dit moment 10,5 procent
niet gaan stemmen of nog niet weten
op welke partij zij stem uit te
brengen.
Nieuws uit Zeeland op
pag. 2, 4 en 5
Binnen- en buitenlands
nieuws op pag. 1 en 3
Radio en tv op pag. 7
Sport op pag. 9, 10, 11,
13 en 14
De eerste uitslagen zondagavond wa
ren niet gunstig voor Palme. Om een
uur of elf werd zelfs een verlies van
zes procent voor de socialisten geno
teerd. Naarmate meer uitslagen bekend
werden ging het er beter voor Palme
uitzien. Er werd zelfs al gesproken van
een overwinning van de drie burgelijke
oppositiepartijen, die na 41 jaar wee:
een kans leken te hebben een regerini
te kunnen stichten. Tegen middernacht
voorspelde de computer echter een
patstelling van 175 zetels voor elk
twee blokken. Anderhalf uur later
kreeg Palme een lichte voorsprong.
Eind aan Franse
kernproeven
PARIJS (APP) In de Franse staats
courant is vrijdagochtend het einde
van de jongste reeks Franse kernproe
ven in het gebied van de Stille Oceaan
aangekondigd. In een desbetreffende
beschikking lieet het, dal de „onder
breking van de scheepvaart in de vei
ligheidszone in Frans Polynesië met
ingang \-an 15 september 1973 niet lan
ger van kracht is".
Het kabinet heeft de 1
•evaluatie genomen in
met een nog in de Troonrede
aan te kondigen werkgelegenheidspro
gramma ter bestrijding van de be
staande werkloosheid en ter opvan
ging van de eventuele nadelige gevol
gen van de revaluatie op de werkgele
genheid in ons land.
Vast staat wel dat er geen overleg
heeft plaatsgehad met de sociale part
ners over het pakket maatregelen dat
het kabinet in samenhang met de
revaluatie heeft genomen. In welinge
lichte kringen houdt men er rekening
mee dat de regering het vooral zal
zoeken in opvoering van de werkgele
genheid in de bouwnijverheid waar
enige tienduizenden werkloos zijn.
Het probleem daarbij is dat zij ko
men uit de nieuwbouw en omge
schoold zouden moeten worden voor
de vernieuwbouw, het opknappen van
oude nog goede woningen.
Voor 1974 staan 27.000 opknapwo-
ningen op het bouwprogramma, maar
dit aantal zou volgens deskundigen
aanzienlijk vefhoogd kunnen worden
mits er met overheidssteun gezorgd
wordt voor snelle en goede omscho
ling. Of de regering ook maatregelen
zal treffen in de loon- en prijssfeer is
met bekend. Opvallend is wel dat
minister Duisenberg voor de televisie
verklaarde dat hij op overeensterfl-
ming hoopte mei de sociale partners
maar uitdrukkelijk de eigen verant
woordelijkheid van de regering open
hield.
In kringen van de vakbeweging kan
men op dit punt een zekere terughou
dendheid beluisteren, een vrees die
erop wijst dat men er rekening mee
houdt dat het kabinet-Den Uyl kenne
lijk niet zal aarzelen tot sterke ingre
pen over te gaan. Zo'n ingreep zou
kunnen zijn de loonsverhoging maxi-
maliseren tot de stijging van de ar- j
beidsproduktiviteit en prijscompensa-i
tie voor de gestegen kosten van levens-
onderhoud, met mogelijk een voor
iedereen gelijk opstapje in welvaarts
verbetering. Daarbij zou er dan van
kunnen worden uitgegaan dat voor de
lageren iets meer en voor de hogeren
iets minder gedaan zal worden.
In kringen van werkgeversorganisa
ties houdt men rekening met verdere
bemoeienis van het kabinet met het,
prijzenfront, maar hoopt men ook op
steun aan zwakke bedrijfstakken om
massale ontslagen te voorkomen en
gerichte steun bij het overwinnen van
tijdelijke moeilijkheden als gevolg
van de revaluatie. Zo'n bedrijfstak
zou bijvoorbeeld de scheepvaart kun
nen zijn die toch al met problemen
zit.
Over de inhoud van de maatregelen
wilde de bewindsman zaterdag nog
mets zeggen, wel maakte hij duidelijk,
dat de regering voor de financiering
van het werkgelegenheidsprogramma
een bedrag van ruim f 1100 miljoen
achter de hand heeft, te weten f900
miljoen uit de voorinschrijfrekening,
die nog niet gebruikt zijn bij de dek
king van de overheidsuitgaven, circa
f 90 miljoen valuta-voordeel uit de
EEG-pot als gevolg van de revaluatie,
en vermoedelijk een meevaller van
f125 miljoen op gereserveerde bedra
gen voor de EEG-pot.
De minister deelde mee, dat de
betalingsbalans van Nederland op
jaarbasis een groot overschot te zien
geeft van circa f5 miljard, waarvan
alleen al in het eerste kwartaal 1973
een van f3,8 miljard, terwijl de Ma
cro-Economische Verkenning 1974 op
basis van nu verouderde gegevens
voor geheel 1974 rekende op een over
schot van f3 miljard. Een belangrijk
voordeel van de revaluatie, zo bere
kende de minister, zal het prijseffect
op de invoerprijzen zijn. In 1973 ste-
HELSINBORG: Koning Karei Gus-
laaf verlaat met koningin-moeder
Ingrid van Denemarken flinkst en
prinses Christina het ziekenhuis in
Helsingborg na het overlijden van
koning Gustaaf Adolf. De 27-jarige
Karei Gustaaf is automatisch zon
der proclamatie koning van Zwe
den geworden. Koningin-moeder
Ingrid is een dochter van wijlen
koning Gustaaf Adolf.
Vergissing
overwegwachter:
zes doden
ESSEN Door een vergissing van
een overwegwachter zijn zaterdagoch
tend in Essen zes mensen door een
trein gegrepen en gedood.
De slachtoffers, twee vrouwen en vier
kinderen, zaten in een auto, die de
spoorwegovergang passeerde nadat de
overwegwachter de bomen had geo
pend. Hij vergat dat achter een juist
gepasseerde goederentrein een passa-
gierstrein volgde. De politie moest de
man tegen een menigte van enkele
honderden woedende voorbijgangers
in bescherming nemen.
DOCHTER ALLENDE: VADER PLEEGDE ZELFMOORD
SANTIAGO, CHILI (AFP, RTR.UPI) De militaire leiders in Chili zullen geen contact met poli
tieke partijen opnemen terwijl zij trachten het land weer een constitutioneel bewind te geven.
Dit hebben militaire kringen zondag in Santiago meegedeeld. Zij zijn van plan het 'alleen te doen'.
Eduardo Frei, oud-president en nu voorzitter van de senaat zou volgens Chileense kringen in Lon
den worden gevraagd de nieuwe regering te leiden. Inmiddels heeft de Junta sedert zondagoch
tend communiqués uitgegeven waarin de Chilenen worden opgeroepen vandaag op normale wijze
het werk te hervatten.
KAREL GUSTAAF VOLGT
GUSTAAF ADOLF OP
HELSINGBORG (AFP, ANP, UPI) Koning Gustaf Adolf van
Zweden is zaterdag in Helsingborg in het zuiden van Zweden op
90-jarige leeftijd overleden. De begrafenis is bepaald op dinsdag
25 september. Het stoffelijk oversahot zal morgen per auto van
Helsingborg naar Stockholm worden overgebracht. Na de rouw-
plechtigheid in de Lutherse kathedraal in de Zweedse hoofdstad
zal de vorst in het Haga-paleis aan de rand van Stockholm worden
bijgezet.
Vier weken hebben de dokters om het Sofiero naar het ziekenhuis van Hei
leven van de koning gestreden, nadat singborg was gebracht,
hij wegens een maag- en darmbloeding Verscheidene operaties, die de kening
op 18 augustus van zijn zomerverblijf door zijn sterke hart betrekkelijk goed
doorstond, konden zijn leven echter
niet meer redden.
Enkele dagen voor zijn dood werd hij
voor de derde maal in het ziekenhuis
door een longontsteking getroffen.
Daarna werd zijn hart steeds zwakker.
Met. de dood van Gustaf Adoii is zijn
kleinzoon, de 27-jarige Karei Gustaf.
automatisch en zonder aparte procla
matie koning geworden. Over enkele
dagen zal hij de gelofte op de Zweed
se grondwet afleggen en de door hem
gekozen naam en zijn devies bekend
maken. Hij krijgt dezelfde rechten en
plichten als zijn grootvader, tot 1 ja
nuari 1975, waarop een nieuwe grond
wet van kracht, wordt waarin de mees
te rechten en plichten van de koning
vervallen.
Volgens een deze week gehouden opi
nie-onderzoek wel 75 procent van de
Zweden de monarchie behouden en
Karei Gustaaf als opvolger hebben.
Zie ook pagina 3.
Deze oproepen zijn nog niet gericht
tot de grote genationaliseerde indus
trieën die bastions van links waren ge
worden en waar in sommige gevallen
een gewapend verzet ontstond op de
dag van de militaire coup dat 24 uur
voortduurde. Het uitgaansverbod
voor enkele uren opgeheven.
Generaal Augusto Pinochet, voorzitter
van de junta, heeft op zijn bureau ver
scheidene leiders van beroepsorgani
saties, zoals op het gebied van het weg
transport. bouwnijverheid en land
bouw, ontvangen. In Santiago is vrij
dagnacht de eerste lading graan aange
komen.
De Chileense militaire junta zal zo lang
aan de macht blijven als nodig is om
de orde te herstellen. Pas dan zullen
verkiezingen worden uitgeschreven, zoj
heeft de opperbevelhebber van de,
luchtmacht, generaal Gustavo Leigh,
zaterdag voor de televisie verklaard.
De voormalige Chileense legerbevel
hebber generaal Carlos Prats is zater
dag in Argentinië aangekomen, zo is
door het Argentijnse persbureau Me-
lam bekendgemaakt.
(Zie slot pagina 3 kolom 6
BIJEENKOMST COMITÉ SOS IN GOES:
VROUW DOODGESCHOTEN
DEN' HAAG (ANP) Kort na mid
dernacht is in een Turks café in de
Haagse Jan Blankenstraat de 31-jarige
mevrouw E. van Beelen-Toetenel uit
Den Haag. moeder van twee kinderen,
doodgeschoten.
De dader, de 30-jarige in Amstersam
wonende Turk Savas A. is enkele uren
na de schietpartij in Amsterdam aan
gehouden. Hij heeft inmiddels een
volledige bekentenis afgelegd. In de
nacht ran zaterdag op zondag, kort
na middernacht, waren in het Turkse
café de eigenaar aanwezig, ce 2.
jarige dienster, mejuffrouw M. V., de
31-jarige dienster mevrouw E. van
Beelen-Toetenel en enige Turken. Op
een gegeven moment kwam Savas A.
die ais losarbeider in Amsterdam
werkt, het café binnen. Zijn bedoeling
was een gesprek met mejuffrouw V..
die een verhouding met de broer van
Savas had gehad. Hij wilde pogingen
doen deze verhouding te hersteller.
maar het meisje wilde hiervan niets
weten. Er ontstond een twistgesprek.
Om de ruzie te sussen, mengde me
vrouw Van Beelen-Toetenel zich in her
gesprek. Savas A. trok uit zijn broek
band een F.N 7.65 pistool en schoot
van twee meter afstand op mevrouw
Van Beeler.. De vrouw werd in het
hoofd geraakt en was op slag dood.
GOES Men kan de Ooster
schelde thans gebruiken als
toetssteen om te kijken of het
de regering Den Uyl werkelijk
ernst is met het milieubeleid.
Dit stelde zaterdagmiddag
hoofdredacteur W. L. Brugsma
van de Haagse Post in de Grote
Kerk te Goes, waar hij optrad
als voorzitter van de openbare
bijeenkomst 'De Oosterschelde
blijft open!' belegd door het co
mité Samenwerking Ooster
schelde (SOS). Laat men de af
sluiting toch doorgaan dan zal
er, gezien de gemaakte afspra
ken, kiezersbedrog gepleegd
worden, zo betoogde de heer
Brugsma, die direct na het ope
nen van deze bijeenkomst ver
klaarde niet onpartijdig te zijn,
maar duidelijk tégen de afslui
ting, 'na afweging van alle argu
menten".
Er waren op deze door ongeveer
driehonderd mensen bezochte bijeen
komst vijf inleidingen te beluisteren.
Als belangrijkste stellingen kwamen
daaruit naar voren:
Aanleg van de Keetendam en ver
sterking van de bestaande dijken is
het enig mogelijk alternatief. Men j
zo u de sluiting onmiddellijk moe
ten temporiseren en het materiaal
moeten transporteren naar het
Keeten om tiaar direct aan de slag
te gaan.
De kans, dat de Oosterschelde
open blijft kon men tien jaar gele
den nog stellen op één procent.!
Thans is men de 55 procent gepas
seerd.
De twintig jaar oude Deltawet is
door nieuwe inzichten verouderd
en zal aangepast moeten worden.
Een dergelijke wijziging zal geba
seerd zijn op de gewijzigde inzich
ten en de intussen gevorderde
stand van de wetenschap.
De overgrote meerderheid van de
Zeeuwen is de lauw gebleven waar
het er om ging actie te voeren
voor een open Oosternchelde. Veel
kamerleden hebben vergeefs
ve wacht op een geluid van de
Zeeuwen.
thans kwam van ae laatste inleider. I
publicist Wouter van Dieren uit I
Edam, die ook naar voren bracht, dat
de actiegroepen hun best hebben ge-!
daan. maar dat de meerderheid van!
de Zeeuwen onvoldoende kracht heeft!
opgebracht om iets tegen de afsluiting I
te ondernemen. Een enquête, aldus de
heer Van Dieren, zou hebben uitgewe
zen dat in de kamer een meerderheid
te vinden zou zijn geweest voor open-
houden.
Riskante zaak
Tegen die achtergrond vroeg hij zich
af waarom er vanuit volksvertegen
woordiging en de nieuwe regering zo
weinig gebeurt. „De beloften uit Keer
punt 1972 ziin niet waar gemaakt",
aldus deze inleider, „zijn er dan aller
lei belangen en groepen aan het werk,
die wij niet kennen? Wat hebben
politieke afspraken dan nog voor
zin?" De heer Van Dieren moest ook
signaleren dat terwijl D'66 en PPR bij
de laatste verkiezingen de sleutelgroe-
pen zijn geweest, „die het onderste uit
de milieukan haalden", men nu al ziet
dat vanuit deze kring water in de
wijn wordt gedaan'. Hij noemde het
voor de partijen „een riskante zaak
nu te gaan bijsturen".
De eerste inleiding kwam van me
vrouw mr. C. Kannegieter uit Utrecht,
oud-voorzitster van de Vereniging
voor Milieuhygiëne Zeeland. Zij stelde
haar gehoor eerst een vraag: „Voelt u
zich veiliger achter een Oosterschelde-
öam?" De veiligheid, zo vervolgde mr.
Kannegieter. is bij alie discussies van
belang geweest, een ramp als die van
'53 mag nooit weer voorkomen. Wa
terstaat heeft zich altijd op het stand
punt gesteld dat absolute veiligheid
het punt is om de afsluiting door te
zetten. Met, de deltawerken is echter
geen absolute veiligheid nagestreefd'
:naar een bepaalde mate van veilig-,
leid. Bij de afweging zijn bepaalde'
actoren niet aan de orde geweest.
Die factoren zijn na twintig jaar.
door de vordering van de stand van
de wetenschap, naar voren gekomen.
(Zie slot pagina 4 kolom 1
RUIMTE-SPIN
ANITA EXX)D
K.AAP KENNEDY Anita, een
van de twee "beroemde' ruimte-
spinnen aan boord van Skylab, is
dood. Zij werd zondagochtend le
venloos aangetroffen door astro
naut dr. Owen Garrïott. Vermoe
delijke doodsoorzaak: zij prefe
reerde vliegen boven filet mig
non.
Anita was een van de twee wijf
jes kruisspinnen die met succes
optraden in de televisie-uitzendin
gen uit Skylab. Anita's collega.
Arabella, was de eerste spin die
in staat van gewichtloosheid een
web spon. Later volgde ook Ani
ta. Voor hun terugkeer op aarde
na de missie van 59 dagen op 25
september stond een "helden-ont
vangst" op het programma, maar
nu komt Arabella alleen.
