PROVINCIALE ZEEUWSE COU
PZC
R
PVDA-CONGRES VEEGT
FEDERATIE VAN TAFEL
Aanhoudende droogte geeft problemen
bij aardappel- en suikerbietenoogst
Scherpe kritiek
PvdA-congres op
eigen ministers
AANHANGERS ALLENDE
ZIJN UITGESCHAKELD
PIJNLIJKE NEDERLAAG VOOR PARTIJBESTUUR
OMBUDSMANNEN: „SCHAF
HUURHARMONISATIE AF"
|mdasg-iFi'
fe-, krant-- j
NAZOMER
BLIJFT
ARBEIDERS BLIJVEN VERZET BIEDEN
IN ZEELAND ACHTERSTAND BIJ ROOIEN IN HARDE GROND
Suikerfabrieken
starten maandag
bietencampagne
Schieten in de
Haagse lent
Eint/ijn
fcameïeon
pagina 2
216e jaargang - nummer 218
Zaterdag 15 september 1973
(Van onze parlementaire redactie)
AMSTERDAM „Een angstige pas op de plaats van de PvdA. Met
verontrusting zien wij dat de PvdA geen nieuwe ontwikkelingen
wil in de samenwerking met PPR en D'66". Zo reageerde D'66-
voorzitter drs. Jan ten Brink teleurgesteld op het verwerpen door
het PvdA-congres van de partijbestuursresolutie, die de weg naar
een federatie van de linkse drie moest openen.
Het congres bezorgde vrijdagavond voorzitter André van dei-
Louw een pijnlijke nederlaag door een resolutie van de afdeling
Groningen te accepteren, waarin „het huidige samenwerkinjs- I
verband de meest wenselijke vorm" wordt genoemd.
Louw Wel ging het congres akkoord
met het zoeken naar verdere samen
werking met de PSP.
Aan de schriftelijke stemming over
deze resolutie (5.470 tegen 4.658 stem
men) ging een heftige stroom van
anti-samenwerkingsuitlatingen van het
PrdA-voorzitter A. van der Louw aan het woord
(Van onze parlementsredactie)
AMSTERDAM Het veertiende congres van de Partij van de
Arbeid heeft op de eerste congresdag in de Amsterdamse RAI
reeds duidelijk gemaakt (nog) niet gouvernementeel ingesteld te
zijn. Op enkele punten stelde het congres zich in overgrote meer
derheid op tegen het partijbestuur, eerste- of tweede-kamerfrac
tie en zelfs tegen eigen bewindslieden uit het kabinet-Den Uyl. Te
weten staatssecretaris Van Dam, die samen met minister Gruy-
ters van D'66 veel kritiek kreeg te horen op hun huurnota.
Ambulance
Centrale posten in Goes en Ter-
neuzen gaan het ambulancever
voer in-Zeel and beheren (Pag. 2)
Begrotingen
Verbreding van de werkgelegen
heid in Zeeland is zeer gewenst,
aldus de b en w's van Vlissingen
en Middelburg in hun begelei
dingsbrieven bij de begrotingen.
(Pag. 9 en 11)
Nieuws uit Zeeland op de
pagina's 2, 4, 5, 6, 7, 9 en 11.
Binnen- en buitenlands
nieuws op de pagina's 1, 3
en 13.
Sport op de pagina's 24 en
25.
Radio en televisie op pagina
27.
Financieel nieuws op pagina
En in de
Veertig vaten cyaankali
liggen te rotten in het
Belgische Stavelot;
m. 19 Vij/tig jaar AVRO;
Van en voor de draaïta-
fel:
Stemmen uit de Kerken,
vag. 21 Letterkundige kroniek
van Hans Warren;
Poppraet.
Mg. 23 Schaken, dammen, bridge,
puzzel en culinair avon
tuur.
Na de openingsrede van voorzitter
André van der Louw, bij acclamatie
herkozen als voorzitter, waarin deze
het kabinet-Den Uyl tot inzet van de
verkiezingen van 1974 voor de staten
en gemeenteraden maakte, vormde de
ze opstelling van het congres een
duidelijke verrassing. De huurnota,
waarin huurharmonisatde en liberalisa
tie aan de orde waren, konden met
name van de gezamenlijke huurom-
budsmannen van de PvdA geen gena
de vinden. Zij eisten in hun resolutie
het afschaffen van huurharmonisatie
en liberalisatie in plaats van zoals ze
nu zou zijn gebeurd, afzwakking.
De Tweede-Kamerfractie kreeg kri
tiek omdat het bij de verkiezingen de
gewekte verwachtingen nog niet had
waargemaakt. Het betoog van het
partijbestuur, bij monde van me-
CZie slot pagina 3 kolom 4)
congres vooraf Zo'n 30
keiden de afwijzende houding
PPR en de opmerking van D'66 dait de
federatie „niet de eerste wens" is.
PPRrVoorzitter Van Dam overigens
vond de uitslag van de stemming wel
vervelend voor Van der Louw, maar
hij wees erop dat de PvdA-top zelf
met de federatiegedachte
„We kunnen de huidige samenwerking
desnog optimaliseren", sprak Van i
Dam troostend.
Van der Louw bestreed heftig de
kritiek van het congres op de progres
sieve samenwerkingspartners. „Gooi
de deuren wijd open en tracht de
boot niet te missen bij alle andere
progressieve krachten. Isoleer u niet.
Over de federatie mogen we dan van
mening verschillen maar een ding
kunt u niet maken: op al de afspra
ken terugkomen", riep hij uit. Van
der Louw wees erop dat het alterna
tief van samenwerking in links ver
band het aangaan van compromissen
met centrumpartijen is.
De speech van Van der Louw
mocht niet baten. Wel werden er
allerlei zeer afwijzende resoluties te
gen de progressieve samenwerking
verworpen, maar ae resolutie van
Groningen werd tot grote teleurstel
ling van de PvdA-vo orzitter toch aan
genomen. Daarna kwam de partij be-
stuursresoluitSe niet eens meer in
stemming.
Voorzitter Van der Louw stelde zich
scherp op tegen enkele afgevaardig
den die bij het punt samenwerking
niet alleen de weg naar PSP wilden
openen maar ook de CPN niet op
landelijk niveau buiten de deur wilden
houden. Zij meenden dat het starre
karakter van de CPN zou zijn veroor
zaakt door het isolement. Van der
Louw ging daar principieel en scherp
tegenin. Hij verwierp de aantijging
dat het partijbestuur nog zou lijden
aan koude oorlogsmentaliteit.
„Niet wij zijn verantwoordelijk
voor het starre standpunt van de
communisten, maar hun democratisch
centralisme dat wat de basis van de
partijleden van CPN tot uitvoerders
en agitators maakt". Het is toch een
raadsel hoe mensen die hier aldoor
pleiten voor discussie en besluitvor
ming aan de basis zo blind zijn dit
niet te zien. Wij willen de maatschap
pij in niet-kapitalistische richting om
vormen met allen die dat ook willen,
maar wij bestrijden het kapitalisme
ornaat het anti-vrijheid, anti-menselijk
is en wij strijden daarom ook tegen
stelsels en partijen die de menselijke
vrijheid tot eigen overtuiging
weg staan. Zo'n partij is de CPN en
daarom past deze niet in onze samen
werkingsverbanden, aldus Van der
BUENOS AIRES Een archief
foto van mevrouw Hortensia Al-
lende-Bus si, weduwe van president
Salvador Allende van Chili, die
donderdagavond verklaarde dat
ze er niet aan denkt haar land te
verlaten.
Het ziet er naar uit dat dit
weekeinde nazomers blijrt door
dat zich boven onze omgeving
een hogedrukgebied weet te hand
haven. Het wordt van verschillen
de zijden met barometerdalingen
•wel iets aangetast maar staal
voorlopig nog geen doorbraak
van een oceaan- of onweerssto
ring toe. Tijdens zonnige perio
den wordt IK tot 20 graden geme
ten.
In Zuid-Frankrijk werd gister
middag nog de .dertig graden be
evenals in Spanje waarbij tiaar
een toenemende onweerkans.
Koud voor september is het in
Rusland en Noord-Skandinavie.
In Finland werden vrijdagmiddag
nog enkele hagel- en natte
sneeuwbuien gemeld. Her is in-
middag nog de 30 graden bereikt
met een grondwaterstand die na
1959 in deze tijd van de herfst
niet meer zo laag is geweest.
VAN DER STOEL
NAAR VS
(Van onze correspondent)
SANTIAGO DE CHILE Ondanks de berichten die de hele dag door de Chileense staatsradio schal
len heeft de militaire junta die dinsdag president Allende afzette, de macht zeker nog niet vast in
handen. In de straten van Santiago woeden nog steeds gevechten tussen sluipschutters en leden van
de militaire politie. Ook elders in het land wordt nog gevochten. Verschillende fabrieken zijn bezet
door arbeiders, die hardnekkig weerstand bieden tegen de troepen van de junta. Het aantal doden
dat bij deze gevechten is gevallen wordt door insiders geschat op 5000 tot misschien wel 10.000. Ook
rond de Nederlands-Chileense textielfabriek Burger is gevochten. Ooggetuigen meldden dat daarbij
minstens 150 mensen om het leven zijn gekomen.
DEN HAAG Minister Van der Stoel
(buitenlandse zaken) zal volgende
week woensdag 19 september een be
zoek brengen aan de Verenigde Staten.
Hij zal dan worden ontvangen door de j
waarnemend minister van buitenland-
rrv,cxui/uiiiiuisuii wttucii «uiuwiu
se zaken van de V.S., Kenneth Ru-h. door zeventien schoten af te vuren",
Ook zal er een ontmoeting plaatsvin-1 -- -
den met dr. Henry Kissinger.
De Nederlandse gemeenschap en de
staf van de Nederlandse ambassade in
Chili maken het goed. Dit bericht
ontving het ministerie van buitenland
se zaken in Den Haag vrijdagmorgen
via de Deense ambassade in Santiago
de Chili.
Intussen is de communicatie met de
buitenwereld nog steeds vrijwel on
mogelijk. Ook binnen Chili is de cen
suur totaal. Alle massamedia zijn in
handen van de junta, die de hele dag
door propaganda laat uitzenden onder
het motto: „Wij werken aan de bevrij
ding van Chili en het uitroeien van de
marxistische kanker".
Het staat vast dat vrijwel alle voor
aanstaande medestanders van presi
dent Salvador Allende zijn uitgeroeid.
De meeste leden van de socialistische
partijtop zijn dood, evenals die van
de communistische partij. Binnen de
christen-democratische partij van
Eduardo Frey heerst grote venvar-
ring: de vooruitstrevende vleugel wei
gert te collaboreren met de junta van
Ugarte.
Het openbare leven in Chili biedt
intussen het beeld van elke beginnen
de militaire dictatuur: er geldt een
uitgaansverbod, mensen worden zon
der vorm van proces op straat gefu
silleerd, de propagandamachine draai:
op volle toeren. Een linkse guerillabe-
weging begint op gang te komen. Zo
zijn twee televisiereporters die propa
ganda voor de junta verspreidden
donderdagmorgen gedood: daders on
bekend.
Hoe de dood van Allende zich heeft
afgespeeld is nog steeds niet volko
men duidelijk.
Het lijk van Allende, die volgens de
nieuwe machtshebbers zelfmoord zou
hebben gepleegd, vertoont zeventien
kogelwonden. Dit heeft de voorzitter
van de commissie voor buitenlandse
zaken van de Venezolaanse senaat,
Jesus Soto Amesty, in Caracas ver
klaard. In een interview met het blad
"Ultimas Noticias' zei de senator dat
hij deze inlichting uit New York had
ontvangen, „Hoe kan iemand met een
automatisch wapen zelfmoord plegen
kringen niemand gelooft dat Allende
zelfmoord heeft gepleegd.
Minister van economische zaken gene
raal Rolando Gonzales heeft inmiddels
de eerste verordeningen voor de nor
malisering van het dagelijkse leven
uitgevaardigd. Hij heeft bepaald dat
de handel in levensmiddelen en ge
bruiksgoederen weer uitsluitend via
de 150.000 detaillisten zal lopen. Het
(Zie slot pagina 3 kolom 1
GENERAAL CARLOS PRATS
VLISSINGEN Als gevolg van de
aanhoudende droogte zijn problemen
ontstaan bij de oogstwerkzaamlieden
in de Zeeuwse landbouw. Die proble
men doen zich vooral voor bi.i het
binnenhalen van de aardappeloogst.'
Het merendeel van de consumptie
aardappelen in Zeeland werd dit
jaar een areaal van 14.517 ha gepoot
moet nog gerooid worden. Nor
maal is, dat men medio september
niet de rooiwerkzaamheden halveme-
ge is gevorderd. Door de harde, uitge
droogde grond doen zich plaatselijk
ook problemen voor bij het rooien
van suikerbleten, waarmee deze week
een begin is gemaakt. De suikerfabrie
ken in Sas van Gent verwachten ech
ter dat deze problemen niet onoverko
melijk zullen zijn. Aanstaande maan-i
dag gaan de fabrieken draaien en
start de negentig dagen durende bie
tencampagne. Verwacht wordt, dat
maandag voldoende bieten zullen wor-j
den aangevoerd om de campagne in
te luiden- I
Er werd dit jaar een omvangrijke
bietencampagne verwacht. Hoewel het
in Zeeland ingezaaide areaal groot is
(22.416 ha) zullen de fabrieken echter
minder tonnen te verwerken krijgen,
dan aanvankelijk werd verwacht. De
grote droogte is er tevens oorzaak
van dat de laatste weken de groei van
de suikerbieten sterk is afgeremd. De
opbrengst zal daarom beduidend lager
zijn dan ongeveer een maand geleden
nog werd getaxeerd.
HARDE GROND
Vrijwel overal waar men met het
rooien van de bieten is begonnen,
stuit men op harde grond. De ernst
van de moeilijkheden loopt van pol
der tot polder uiteen door verschillen
in droogtegevoeligheid van de land
bouwgronden. Het Zeeuwse bietenare
aal is door de gehele provincie, gere
lateerd aan de omvang van streken en
eilanden, vrij gelijkelijk verdeeld:
Schouwen-Duiveland 2.638 ha, Sint-Phi-
lipsland 293 ha, Tholen 1.492 ha,
Noord-Beveland 1.454 ha, Zuid-Beve
land 5.068 ha, Walcheren 2.514
Oost.-Zeeuwsch-Vlaanderen 5.020 ha en
West-Zeeuwsch-Vlaanderen 3.936 ha.
Droogtegevoeligheid van de grond
speelt ook bij het rooien van de
consumptie-aardappelen een grote rol.
In sommige polders is de grond ech
ter door ae sterke uitdroging zo hard
geworden, dat de landbouwers het
rooien hébben moeten uitstellen. Dei
grote opgave is hier de consumptie-1
aardappelen onbeschadigd uit de|
grond te halen. Groot gevaar is, datj
door butsen het gevreesde "blauw' ont
staat, waardoor de aardappel onver-;
koopbaar wordt. Onder normale om
standigheden wordt de aardappel bij-
het rooien beschermd door een laagje
aangeklonterde grond. De droge grond
valt snel af en dan is de kans groot,
dat de vrucht rechtstreeks in aanra
king komt met de harde delen van de
rooimachine. Er is ook veel sprake!
van 'doorval' van kleine, door de
droogte niet voldoende uitgegroeide
aardappelen.
SCHEMA VERSTOORD
Bijkomend probleem is, dat het op
schorten van de oogstwerkzaamheden
het verdere schema van de bedrijfs
voering verstoort. In veel gevallen
moet de grond vrijkomen om bewerkt
te kunnen worden voor de inzaai van
wintertarwe.
Verdord en vaal grasland is voor de
landbouw een ander gevolg van dei
droogte. Het grasland zal.zich na een;
bui wel herstellen, maar het is al te
ver in het jaar om na het invallen
van de herfstregens nog op enige
groei van het gras te kunnen rekenen.!
Gras voor het grazende vee is er op
dit moment vrijwel niet voorhanden.
Gunstiger geluiden hoort men in de
agrarische sector over de korrelmais,
die bij het weertype van de laatste
weken uitstekend rijpt en over dei
uienoogst, die buitengewoon goed.j
hoewel mén ook hier moet waken
voor beschadigingen, ornaat door de
droogte meer kans op ontvellingen is
ontstaan.
NEERSLAG
Afgezien van een enkele locale buf Is
er sinds 8 augustus j.l. in Zeeland
geen regen van betekenis meer geval
len. Station Vlissingen van het KNMI
mat toen 8 mm regen en tegelijk
begon een droogteperiode die nu bij
na al zes weken aanhoudt, wat vooral
voor de maanden augustus en septem
ber uitzonderlijk is.
In óe achterliggende warme, droge er.
zonnige zomer bracht alleen juli twee
koude weken met veel regen. Meteoj
Vlissingen mat op 16 juli 27 mm
neerslag, op 17 juli 12 mm en op 21
juli eveneens 12 mm. De volgende, en
tot nu toe laatste piek was 8 augustus
met 8 ifim regen. Bij de Vlissingse
waamemingspost registreerde me:,
een bijzonder droge augustusmaand
(18,8 mm neerslag tegen 67 mm nor-
(Zie slot pagina 7 kolom 2) SSTSdSn!
eerste maanden worden geweten op
de lange crisis en de moeilijke begln-
omstandixhedennog later werd
betoogd dat eerst de begroting in elk
aar moest worden gezet en dat der
halve afwachten geboden was. Aan die
alibi's nu komt dinsdag een einde: het
kabinet presenteert troonrede en be
groting en daaruit zal moeten blijken
wat nu het nieuwe beleid ln Neder
land zal zijn.
De afgelopen maanden hebben ge
fungeerd als een soort 'gewen
ningsperiode': de kamer, de me
dia. óe burgers, ze moesten nog wen
nen aan de nieuwe ploeg. Er waren
wat moeilijkheden over en weer, in
het begin klonken er hier en daar wat
krasse en gedurfde ministeriële uit
spraken, die verwarring .stichtten om
dat niet helemaal duidelijk was of
het nu om een persoonlijke mening
van een minister of staatssecretaris
ging dan wel om de verwoording van
een kabinetsbeleid. In negen van de
tien gevallen echte - of beter: vier van
de vijf. dat is min
der overdreven
bleek het niet om
het kabinetsbeleid
te gaan en dan was
de storm al weer
bezworen. Tengevolge van de lange
kabinetscrisis was immers vrijwel ie
dereen in Nederland een beetje apa-
tisch voor politiek geworden: een uit
spraak meer of minder van fors kali
ber kwam er niet zo op aan. Aan dat
alles komt nu een eind: dinsdag ligt de
begroting van het kabinc - Den Uyl
op tafel en het normale Haagse leven
kan weer beginnen.
Dat geldt echter niet alleen voor het
kabinet: de hele politieke molen
begint weer te draaien en dat be
tekent ook dat vaagheden binnen de
kamer moeten verdwijnen. In dit op
zicht zijn er noga! wat vraagtekens.
Bijvoorbeeld in de confessionele hoek:
hoe gaat het met het chris ten-demo
cratisch appèl in de tweede kamer?
Zullen KVP, AR en CHU me: elkaar
één welwillende lijn trekken :en aan
zien van het kabinetsbeleid Ais dat
gebeurt zit in de eerste plaats het
kabinet op rozen en loopt in de twee
de plaats de christen-democratische
samenwerking in de komende tijd
geen enkel gevaar. Maar wat gebeurt
er als de CHU-fractie zij heeft geen
ministers of staatssecretarissen gele
verd zacht dislantieert van tic beide
andere 'i
Een dergelijke houding is niet denk
beeldig: tot nu toe heef: Kruisinga
de nieuwe fractievoorzitter van
de CH zich vrij gereserveerd opge
steld jegens het kabinet. Bovendien
heef: de CHU tijdens een vergadering
in juni in Apeldoorn waar zij tot
medewerking aan het christendemo
cratisch appèl besloot een motie
aanvaard die in feite een verzwakking
betekende van één der doelstellingen
van het appèl, namelijk integratie van
de drie kamerfracties. De CHU heeft
die samenwerking via de bedoelde
motie nadrukkelijk verbonden aan de
uitvoering van het gemeenschappelijke
verkiezingsprogramma, met andere
woorden: bij de toetsing van het rege
ringsbeleid kan de CHU de beide part
ners voortdurend herinneren aan dat
program indien het beleid daaraan
niet of onvoldoende zou voldoen. In
ae komende maanden me: name
bij de algemene beschouwingen zal
wel blijken hoe het in de praktijk
staat met de eenheid in het christen
democratische huis. Misschien zit die
wel goed. maar het tegendeel is even
min onmogelijk.
De progressieve fracties zullen bet af
en toe ook moeilijk krijgen. Span
ningen tussen verkiezingsstand-
punten en het werkelijke beleid zijn
allerminst uitgesloten: de oppositie
zal daar graag gebruik van maken. Er
zijn nogal wat hete hangijzersnog
geen vermindering van de defensie-
kracht, het drugbeleid, de verhouding
milieuzorg-werkgelegenheid, om er
maar een paar te noemen. In derge
lijke situaties komt het ook aan op de
parlementaire slagvaardigheid van het
kabinet: hoe gaat een minister met
het parlement om. heeft hij een bena
dering die hem acceptabel maakt voor
de kamer, ook al zou zijn beleid op
tegenstand stuiten? Tot nu toe heeft
noch het kabinet noch de kamer zich
veel over dit alles behoeven te hekom
meren. Nu echter zijn de wittebroods
weken voorbij: alibi's zijn ongeldig
geworden en de politieke schutters
hebben hun windbuksen weer geolied.
Dinsdag gaat de Haagse schiettent
open.
PRIJSSTOP
IN SPANJE
MADRID - De Spaanse regering heeft
vrijdag bepaald dat de prijzen van
een groot aantal goederen en diensten
tot het einde van hef jaar niet mogen
worden verhoogd.
Hiermee wil zij een verdere toene
ming van de inflatie voorkomen He:
:s niet de bedoeling de economische
expansie af te remmen (dit jaar naar
schatting ruim ach: procen: maar
••vei de stijging van de kosten van he:
levensonderhoud, die in de eer-'a ach:
maanden van het jaar 9,2 procen:
