PROVINCIALE ZEEUWSE COUR*
CHILEENSE JUNTA BEVESTIGT
DOOD VAN
ALLENDE
„Belgisch-Nederlands overleg over begin
gezamenlijk industrievestigingsbeleid"
Zuidafrikaanse politie schoot
op menigte Afrikanen -12 doden
Bijenkorf siuit
Galeries Modernes
IR. STAF (68)
OVERLEDEN
de krant
van zeeland
Eduard
Flipse
BEGIN 1974
BENELUX-TOP I
Griekse premier
Romeinse weg
in Aardenbarg
pagina 2
2ióe jaargang - nummer 216
Donderdag 13 september 1973
gevechten tussen arbeiders en militairen
tijdens oproer over loonsverhoging
CARLTONVILLE (AP) Tijdens een oproer op de terreinen van
de Western Deep Levels goudmijnen in het Zuidafrikaanse Carl-
tonville heeft de politie het vuur geopend en 12 mijnwerkers ge
dood en negen gewond, allen Afrikanen, aldus heeft de politie
woensdagmorgen bekendgemaakt.
moeilijkheden waren begonnen
dinsdag een groep van 40 tot' 70
mijnwerkers loonsverhoging ging ei
sen hetgeen door het bedrijf werd
geweigerd.
De directeur van de mijn, Algy von
Holdt vertelde journalisten woensdag
dat ongeveer 75 a 100 arbeiders dins
dag een poging hadden gedaan hun
collega's van liet werk te houden
radar hun eisen definitief waren a
Toen zij echter blanke werknemers
begonnen te stenigen werd de politie
gewaarschuwd.
Volgens Von Holdt werd de menigte
steeds groter en agressiever, waarop
ce 20 man politie gebruik maakte van
de wapenstok en traangas.
Volgens de politie zouden de zwarte
werknemers toen hebben ingeslagen
op anderen. De 'politie opende het
rour toen de opstandelingen 'absoluut
woest' waren geworden, zo vertelde
een functionaris.
Een sergeant van de politie werd ge
wond.
Premier John Vorster van Zuid-Afrika
heeft woensdagavond een snel onder
zoek beloofd naar de schietpartij.
Hij voegde er echter meteen aan toe
dat hij overtuigd was van het correc
te optreden van de politie.
In Pretoria is door de onderminister
van politie, James Itruger,- gezegd dat
zijn mensen klaarblijkelijk geen ande
re keus hadden gehad dan op de me-
EUROPESE waarnemers menen
dat de inflatie de oorzaak is van
het drama in Chili(Pag. 3)
Rode Jeugd
HET PROCES tegen een lid van
ae Rode Jeugd in Den Bosch is
Bisteren verdaagd omdat de getui
gen niet zijn verschenen...
(Pag. 17)
Kanaaltunnel
ENGELAND heeft in principe be
sloten tot de bouw van een tun
nel onder het Kanaal.(Pag. 17)
Nieuws uit Zeeland op de
pagina's 2, 4, 5, 7 en 9.
Binnen- en buitenlands
nieuws op de pagina's 1, 3
en 17.
Sport op de pagina's 13, 14
en 15.
Radio en televisie op pagina
19.
Financieel nieuws op pagina
21.
nigte het vuur te openen. 'Dergelijk
optreden geschiedt alleen in gevallen
van uiterste noodzaak'.
Woensdag was het rustig in Carlton-
ville. Overal hield de politie de wacht.
In een der arbeidersverblijven waren
2000 mijnwerkers aanwezig die het
gebouw niet mochten verlaten. Jour
nalisten mogen de mijn niet binnen.
De goudmijn de Carltonvilie geldt als
zeer modern en de directie heeft de
reputatie goed voor haar mensen te
zijn. In totaal omvat het personeel
120.000 Afrikanen, die in april een
fZie slot pagina 3 kolom 4)
afvloeiing 250 man
(Van onze financiële redactie)
AMSTELVEEN De NV Ko
ninklijke Bijenkorf Beheer
(KBB) gaat het filiaal van Gale
ries Modernes in Groningen
sluiten. Het filiaal in Arnhem
wordt omgezet in een Bijenkorf.
In Rijswijk wordt de Galeries
veranderd in een supermarkt
naar het model van de levens
middelenafdeling in de toekom
stige Maxis van de Bijenkorf, de
grote vrijstaande zelfbedienings
warenhuizen aan de rand van de
stad. Ook het overgebleven fi
liaal in Rotterdam wordt op die
manier omgebouwd. Galeries
Modernes in Rotterdam wordt
op die manier omgebouwd. Ga
leries Modernes in Utrecht zal
eveneens worden gesloten maar
tot er een beslissing genomen is
over de nieuw te bouwen Bijen
korf in die stad op de oude voet
worden voortgezet. Komt die
Zie slot pagina 3 kolom 1
(Van onze correspondent)
BUENOS AIRES De nieuwe militaire machthebbers in Chili
hebben na een dag vol geruchten over het lot van president Al-
lende woensdagmiddag in een radiouitzending bekendgemaakt,
dat hij zelfmoord gepleegd heeft. De verdreven president zou
reeds in aanwezigheid van enkele familieleden begraven zijn.
Over het gebeuren van dinsdag zei de junta dat Allende aangebo
den had zich onvoorwaardelijk over te geven na de gevechten
rond het presidentiële paleis. Allende zou dood aangetroffen zijn
toen een legerpatrouille, die door sluipschutters een tijd werd te
gengehouden, het paleis binnenging.
leis van Allende zouden volgens de
strijdkrachten grote hoeveelheden wa
pens van Russische makelij gevon
den zijn.
De opstand van generaal Pinochet
Ugarte (leger), admiraal Jose Toribio
Merino Castro (marine), generaal
Gustavo Leigh Guzman (luchtmacht)
en generaal Cesar Mendoza Duran
(Zie slot pagina 3 kolom 6)
In Columbia opgevangen uitzendin
gen van zendamateurs meldden dat
Allende geen zelfmoord gepleegd
heeft, maar gedood is door een schot
uit een revolver van een van zijn
lijfwachten. In Santiago doen ook
geruchten de ronde dat Allende op
zijn eigen verzoek doodgeschoten is.
De militaire strijdkrachten hebben
nog steeds met geen woord gerept
over het aantal slachtoffers dat bij de
aanval op het La Moneöa-paleis en bij
de schermutselingen tussen de Allen-
de-aanhangers en militairen gevallen
zijn. Van onofficiële zijde w-ordt in
Santiago medegedeeld dat zo'n 500
mensen om het leven gekomen
zijn.
De Chileense ambassadeur in Boe
dapest, Oscar Jiminez, die het nieuwe
regime niet erkent, gelooft dat Allen
de is vermoord. „Zijn diepe ideologi
sche overtuiging kennende, zijn moed
en zijn morele integriteit, ben ik er
van overtuigd dat als hij dood is, hij
gevallen is in de heldhaftige strijd ter
verdediging van de grondwettelijke re
gering en de revolutie van het volk".
Inmiddels heeft de militaire junta
een beroep op de Chileense arbeiders
gedaan deel te nemen aan de nationa
le wederopbouw „die korter zal duren
naarmate de bevolking zich meer zal
inspannen en offers zal brengen". In
de oproep, die door de radio van de
strijdkrachten werd uitgezonden, werd
gezegd dat de fabrieken weer kunnen
werken voor het welzijn van de g'
le bevolking daar er geen beroep;
tatoren meer zullen zijn die haat en
verdeeldheid zaaien. De junta ver
klaarde voorts dat de rechten en de
bereikte resultaten van de arbeiders'
geëerbiedigd zuilen worden. „Ons volk
is ziek van het politieke spel". De
wederopbouw van het vaderland zal
zich slechts kunnen voltrekken vol-;
gens een bepaalde lijn: dat is het
gemeenschappelijk welzijn van alle
Chilenen en de hoop op vooruitgang!
en welzijn voor allen.
In de buitenwijken van de Chileense
hoofdstad braken woensdag toch hevi
ge vuurgevechten uit tussen militairen
en fabrieksarbeiders die zich hevig
verzetten tegen de militaire machtso
vemame. Het telecommunicatiege-
bouw in Santiago werd door het leger
onder vuur genomen. Een telefoniste
gaf een ooggetuigenverslag van van
het gebeurde aan een correspondent
van het Franse persbureau AFP. Enke
le journalisten meldden uit hun afge
sloten hotel dat het presidentiële pa
leis woensdagmorgen nog steeds
brandde. De gebouwen in de omge
ving van het paleis vertoonden duizer.
den kogelgaten..
Er is nog steeds een uitgaansverbod
van kracht om de „orde te handha
ven", zegt de junta. Op d9 vele hoeker,
van de straten posten militairen, die
het vuur van sluipschutters proberen
te beantwoorden. Buiten Santiago zou
het volgens het leger rustig zijn. In
Santiago zijn de scholen en bedrijven
gesloten, terwijl het openbaar vervoer
lam ligt.
De junta heeft woensdagmorgen 43
uur uitstel gegeven voor het inleveren
van wapens. Diegenen die aan die
oproep voldoen hoeven bij inlevering
van hun wapen hun naam niet te
noemen. In het totaal verwoeste pa-i
K>St een
SANTIAGO Laura Allende. zus
ter van de omgekomen Chileense
president Salvador Allende. heelt
zich met enige tientallen andere
vooraanstaande medewerkers van
de afgezette president moeten mel
den op het ministerie van defen-
OUD-MINISTER EN OUD-PRESIDENT REIDEMIJ.
ARNHEM (ANP) In Arnhem
is op 68-jarige leeftijd overleden
ir. C. Staf, oud-minister van de
fensie en voormalig president-di
recteur van de Nederlandse
Heide Maatschappij. Ir. Staf
kreeg vooral bekendheid als
landbouwdeskundige. Op Euro
pees terrein heeft hij veel baan
brekend werk verricht voor de
totstandkoming van de EEG.
De crematie heeft woensdag in alle
stilte plaatsgevonden.
Ir. Cornelis Staf werd op 23 april
1905 geboren. Na de hbs te hebben
doorlopen studeerde hij aan de land
bouwhogeschool te Wageningen, afde
ling bosbouw, waar hij in 1928 zijn
ingenieursdiploma behaalde. Na ver
vulling van zijn militaire dienstplicht
trad ir. Staf in dienst van de Neder
landse Heide Maatschappij. Intussen
voltooide ir. Staf zijn technische op
leiding onder meer als assistent van
prof. Zunker te Breslau. Ook maakte
ir. Staf verschillende studiereizen en
werkte hij geruime tijd in Zwitser
land. In 1934 volgde zijn benoeming
tot inspecteur, vier Jaar later tot
adjunct-directeur en in april 1940 tot
directeur van de Nederlandse Heide
Maatschappij
In het najaar van 1939. toen de oor
logsdreiging boven ons land hing.
werd ir. Staf tevens directeur van het
zogenaamde bureau ontruiming- dat
belast was met de voorbereiding van
de afvoer van vee en landbouwpro-
dukten in de inundatiezebieden en
met de uitvoering van die maatrege
len in de oorlogsdagen. In dezelfde
functie werd hij ook belast met het
herstel en la'er met de afdoening van
de oorlogsschaden.
In 1946 werd de heer Staf waarne
mend directeur-generaal van de land
bouw en in 3947 volgde zijn benoe
ming tot directeur-generaal van de
arbeidsvoorziening.
Laatstgenoemde functie ruilde ir. Staf
in 1951 in voor het minis'erschap van
oorlog en marine. Nadat hij in 1952
als informateur was opgetreden,
vormde dr. W. Drees sr. zijn derde
kabinet, waarin ir. Staf opnieuw als
minister ran oorlog en marine werd
opgenomen. Na de lange kabinetscri
sis van 1956 trad hij voor de derde
maal als minister van oorlog en mari
ne toe tot het toenmalige vierde kabi-
net-Drees.
In de daarop volgende periode zou ir
Staf nog geruime tijd politiek actief
blijven, als laatste als lid van de
eerste kamer voor de CHU.
Na in 1959 en 1960 in opdracht van
de Nederlandse regering te hehben
meegewerkt aan de opbouw van de
EEG en de FAO (voedsel- en landbou
worganisatie van de Verenigde Na
ties) keerde ir. Staf in 1961 bij de
Heide Maatschappij terug als presi
dent-directeur.
Ir. Staf, die ridder was in de Orde
van de Nederlandse Leeuw, ging in
1970 met pensioen.
DEN UYL EN VAN DER STOEL NA 'DAGJE-BRUSSEL':
(Van een onzer redacteuren)
BRUSSEL Nederland en België
zullen op korte termijn ambtelijk
overleg openen over procedures en
normen, die in de toekomst in Bene-
luxverband zouden bunnen worden ge
hanteerd als het gaat om de aard van
industrievestigingen en de richting
van de ontwikkeling van bepaalde ge
bieden waar gezamenlijke belangen in
het geding zijn (de linker Sclielde-
oever, het Sloegebied, de Luikse in
dustriezone en zuid-Limburg). Deze
concrete afspraak hebben premier
Den Uyl en minister van buitenlands:
zaken Van der Stoelwoensdag in
Brussel gemaakt, toen zij dat op be
leefdheidsbezoek waren bij hun Belgi
sche collegae Leburton en Van Elslan
industriële en andere ontwikkelingen
zich laten voltrekken, zonder dat we
daarover overleg hebben. Er bestaat
nu al enkele jaren een zeehavenover
leg, maar we moeten verder", aldus
de Nederlandse ministe-president na
afloop op een persconferentie in het
Brusselse kasteel Hertoginnedal.
„Voor de Belgen is het van belang dat
zij weten wat. er in het Sloegebied en
bijvoorbeeld bij DSM in Limburg ge
beurt. Voor ons welke bant het op
gaat op de linker Scheldeoever, onder
meer met de bouw van kerncentrales,
en met de vestiging van een raffinade
rij in de streek van Luik".
De Nederlandse ministers hadden op
leze ontmoeting begrepen dat het ook
log vrij nieuwe Belgische kabinet de
Twesbie van 'de raffinaderij bij Ter-
taaien' nog helemaal opnieuw gaat
■ïkijken. Daarom zal Nederland de
nderhandelingenover de toestemming
•an België tot aanleg van het Baal-
aoekkanaal niet gebruiken als een
stok achter de deur bij de Belgische
.•affinaderijplannen zo dicht in de
buurt van het Limburgse recreatie- en
natuurgebied. „Het Mjkt mij niet no
dig een dergelijke koppeling van za
ken aan te brengen, in de trant van:
als je dit niet doet krijg je dat niet.
We hebben de Belgen voldoende dui
delijk gemaakt hoe ernstig onze be
zwaren tegen de aanvankelijke plan
nen zijn"
Baalhoek
komen heeft het mmis ters
kwartet gisteren ook nog de algemene
stand van zaken opgenomen over een
aantal lopende kwesties:
De afsluiting van de onderhandelin-
gen over de aanleg van het Baalhoek-
kanaal, de Afsnijding van de Bocht
van Bath begint in zich te komen.
Over en weer werd vastgesteld dat
het allemaal niet zo eenvoudig ligt. Er
wordt in ieder geval gestreefd naar
juridisch zo volmaakt mogelijke ver
dragen.
Op 17 september begint tussen Ne
derland en België ambtelijk overleg I
over de vervuiling van het water in
het knaal Gent-Temeuzen. „Gezien de
instelling van onze.beide regeringen
mag worden verwacht dat het tot
goede resultaten zal leiden", zei pre
mier Den Uyl.
De Belgische premier Leburton
heeft nog eens aangekondigd dat zij
op de begroting voor 1974 een bedrag
uittrekt om een begin te maken met
de bouw van radarinstallaties langs
de Schelde om de vaart naar Antwer
pen re beveiligen.
De daarvoor verantwoordelijke mi
nisters zullen ook met elkaar gaan
praten en tot een regeling zien te
komen over de kwestie van de verbe
tering van de kwaliteit van het Maas
water.
Conferentie
Zo vroeg mogelijk in de loop van
1974 moet er een Benelus-regerings
conferentie komen. Daarvoor zijn de
Belgische en Nederlandse ministers
het gisteren ook eens geworden. Het
Benelux-stimuleringscollege heeft nog
niet zo lang geleden voorstellen boven
tafel gebracht over juist die belangen,
die de beide regeringen aan het begin;
van hun onderling overleg hoog heb-1
ben genoteerd: de ruimtelijke orde
ning, de verkeersinfrastructuur en bet
leefmilieu.
„Het ambtelijk overleg over normen
en procedures bij een meer gemeen
schappelijk inaustrievestigingbeleid i
moet overigens eerst worden afge
rond, voordat we daarover op een
regeringsconferentie spijkers me: kop
pen kunnen slaan", liet de Nederland
se minister Van der Stoel nog weten.
Het beleefdheidsbezoek aan Brussel
had evenals enkele weken terug
aan de Duitse Bondsrepubliek het
karakter van een verkennend overleg.
Het verliep gisteren erg vlot. Voor de
lunch waren de ministers al door de
agenda van zes hoofdonderwerpen
heen. De Belgische premier Leburton
stelde op de persconferentie vast dat
de besprekingen waren gekenmerkt
door een sfeer van vertrouwen en
vriendschap, die typerend is voor on--
ze relaties.
fjintlijn
aan-
fken op de aanduiding
'Zeeuw', dan was dat wel
Eduard Flipse. Hij was
Zeeuw in vrijwel elk opzicht,
In uiterlijk: een korte, ge
drongen gestalte, een blozend gezicht
alsof hij hele dagen In de wind op de
dijk stond. In spraak: nog altijd hoor
de men in zijn taal en taalgebruik het
land van herkomst en onder de Zeeu
wen sprak hij onvervalst Noordbeve-
lanös. Zelfs tn zijn loopbaan was hij
één uit dit gewest: als zovelen van
zijn generatie trok hij in zijn jonge
jaren weg uit deze provincie om el
ders te studeren en er een carrière
op te bouwen. Maar ook als musicus
stamde hij uit Zeeland: de weg naar
het concertpodium begon in Wissen-
kerke op de muziektent, 'in do kiosk'
zegt men in Zeeuwsch-Vlaanderen.
Daar begon het openbare optreden van
Eduard Flipse, in de 'meziek' van zijn
vader, de ver buiten Zeeland befaamde
harmonie Apollo.
HIJ kwam graag in zijn geboortepro
vincie op bezoek en als er een be
roep op hem werd gedaan om op
zijn vakgebied voor Zeeland iets te
doen, dan weigerde hij nooit. Zo heeft
hij eens op zijn eentje een groot aan
tal Zeeuwse muziekkorpsen gejureerd
omdat er een selectie moest worden
gemaakt toen de eerste culturele uit
wisseling met het Belgische Oost-
Vlaanderen tot stand kwam. Van zijn
bezoeken aan die muziekverenigingen
kon hij prachtige verhalen vertellen,
zoals "nij trouwens
op allerlei momen
ten met Zeeuwse
geschiedenissen voor
de dag kwam. Toen
hij in het begin
van de jaren vijftig in de Middelburg
se Concertzaal werd gehuldigd ter ge
legenheid van zijn zilveren dirigenten
jubileum. werd hij toegesproken door
de toenmalige burgemeester van zijn
geboortedorp. Deze ambtsdrager begon
officieel: „Hooggeachte meneer Flip
se". Waarop de jubilaris zei: „Och Ko.
weetje nog da'men saemen ruutjes
ebbe ingegooid in de griffermeerde
kerke
Onder deze gezellige verhalen, onder
dit beeld van de amusante causeur
ging echter een heel andere Flipse
schuil: een man met een onverzette
lijke wilskracht. Hij ging voor niemand
uit de weg als het er om ging zijn idea
len en denkbeelden te verwerkelijken.
Eén van die idealen had gestalte ge
kregen in het Rotterdams Philharmo-
nisch Orkest, voor die instelling sjouw
de en ploeterde hij het groots-e deel
van zijn loopbaan. Dat gebeurde vaak
onder moeilijke omstandigheden: in de
crisisjaren toen he: geen eenvoudige
zaak was een orkest overeind te hou
den. in de oorlog me: de gevolgen van
de brand van Rotterdam, waarbij re
petitie- en concertruimte verloren gin
gen. Maar Flipse hield vol ook op die
momenten waarop anderen zouden
versagen. Als hij voor uitdagingen stond
leek hij een stuk basalt, voor menig
een een ongemakkelijk stuk basalt.
Met zijn orkest durfde hij nieuwe we
gen in te slaan in een periode die in
Nederland vrijwel geheel werd be
heerst door Mengelberg. De jonge com
ponistengeneratie van die tijd kon haar
pleitbezorger niet in Amsterdam vin
den. maar wel in Rotterdam, in
Eduard Flipse.
Toch kwam ook deze dirigent van
oorsprong uit dezelfde invloeds
sfeer die het werk van Mengel
berg kenmerkte. Flipse ontving name
lijk zijn eerste pianolessen van Otto
Lies. een begaafd componist en pia
nist die afkomstig uit Duitsland'
zich in Goes had gevestigd. En de eer
ste contacten van ae jonge Flipse met
het 'grote' concertleven waren de uit
voeringen onder Cleuver in Middel
burg, evenals Mengelberg opgeleid aan
het toen alleenzaligmakend conserva
torium van Keulen. Flipse echter trok
naar Parijs en studeerde bii Aubert en
Roussel: het verbreedde zijn muzika
le horizon en bepaalde mede zijn voor
keuren voor de Franse muziek.
Tien jaar geleden kreeg hij de Zeeuw
se Prijs, een onderscheiding die
hem bijzonder dierbaar was. Hij
zag daarin een erkenning door en uit
de provincie waar hij was geboren en
waar hij zich nog altijd thuisvoelde:
de Zeeuw eens weggetrokken uit
zijn gewest had "het vaderland in
de verte' nooit vergeten en stelde met
vreugde vast dat dit land hem even
min uit het oog had verloren. Zo was
de kring weer gesloten: de Zeeuwse
Pr:is had Flipse in zijn Zeeuw-zijn be
vestigd. Nu hij is overleden moet hij
on deze plaats vooral als Zeeuw wor
den herdacht: als Eduard Fliose van
Wissenkerke. een Noordbevelander
'die in de meziek gieng'. Na afloop van
een concert in Goes zei een generatie
genoot tegen hem: ..Eduard jongen,
wat e:-.iie mee ie mensen mooi ge
speeld. Bedankt". Er is alle reden om
thans, hij het laatste afscheid, deze
zin-re«ht-uït-bct-hart te herhalen: „Be
dankt, Eduard. jie ei je leven lank
mooi gespeeld".
ATHENE (UPI) President George
Papadupüelüs san Griekenland lieert
de historicus en politicus Spyros Mar-
kezinis uitgekozen als premier van de
eerste Griekse burgerregering sinds
de miliaire machtsoverneming in april
1967, aldus berichtte woensdag het
dagblad Eleftheros Kosmos.
De voornaamste opdracht van het
nieuwe kabinet zal het voorbereiden
en uitvoeren van nieuwe algemene
verkiezingen zijn, aldus Eleftheros
Kosmos.
