PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT JUNTA GRIJPT DE MACHT IN CHILI Oosterscheldenota van minister zou in de kamer moeten worden behandeld Geruchten over zelfmoord president Allende Minder werklozen Kamer aanvaardt vijf moties in regiodebat Jubileumfeest was hartverwarmend" de krant van zeeland Onveilig beslaan BEZWAREN IN TWEEDE KAMER TEGEN KOMST COMPANIA SHELL VRIJDAG AKKOORD IN LAOS Belgen: I korter dienen Pagina 9 216e jaargang - nummer 215 Woensdag 12 september 1973 Vragen over kwijtschelden belasting (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG Het plan van het kabinet Den Uyl om de Campa nia Shell de Venezuela Ltd. zich in Nederland te laten vesti gen en deze maatschappij bo vendien een kapitaalsrecht van VOOR SEIZOEN CORRECTIE (Van onze redactie economie) DEN HAAG Het aantal werk loze mannen is in augustus nog al sterk gedaald, met 3.660 naar 73.810. Het aantal werkloze vrouwen steeg echter met 1610 tot 22.330. Het aantal mannen en vrouwen, tewerkgesteld op aan vullende werken nam met 80 toe tot 2520 en het aantal perso nen op sociale werkvoorzie ningsobjecten daalde met 40 tot 4900. De geregistreerde ar beidsreserve voor mannen en vrouwen was eind augustus 103.560, een daling met 2010 ver geleken met juli. Het voor het seizoen gecorrigeerde cijfer van de geregistreerde arbeidsre serve (mannen en vrouwen samen) nam t.o.v. juli toe met 1000 tot 124.700. De geregistreerde openstaande vraag, eveneens voor het seizoen ge corrigeerd, vertoonde een geringe stij ging van 69.700 in juli tot 70.300 in augustus. Een op zichzelf verheugende daling (Zie slot pagina 3 kolom 1 Huysen uit CHU HET oud-kamerlid Jac. Huysen heeft bedankt voor het CHU-lid- maalschap. De vroegere leider van de CH-jongeren is teleurgesteld in de Unie. haar koers en haar lei ders. (pag. 9). Nieuws uit Zeeland op de pagina's 2,4, 5, 6 en 7. Binnen- en buitenlands nieuws op de pagina's 1,3 en 9. Sport op pagina 11. Radio en televisie op pagina 13. Financieel nieuws op pagina 15. zo'n 20 miljoen gulden kwijt te schelden, is op verzet gestuit in de tweede kamer. Uitgerekend woordvoerders van de drie progressieve regeringspartijen hebben het wetsontwerp fel aangevallen. PPR- woordvoerder Van Gorkum liet zelfs dinsdag al weten dat zijn fractie te gen het wetsontwerp zal stemmen. Bij de PvdA bestaan grote twijfels, ter wijl ook D'66 geneigd is om tegen het wetsontwerp van minister van justitie Van Agt en staatssecretaris van finan ciën Van der Stee te stemmen. De zeer grote multinationale on derneming moet uit Canada weg om dat daar nieuwe maatregelen van kracht worden die bestuurlijke reor ganisaties van de vennootschap nood zakelijk zouden maken. De oliemaat schappij, met uiterst gecompliceerde samengestelde belangen, heeft nu Ne derland uitgekozen om zich te vesti gen. Volgens EEG-richtlijnen moet de vennootschap die zach binnen de EEG grenzen vestigt kapitaalsrecht betalen. Zo'n heffing bedraagt 2 procent van de waarde van de bezittingen van het bedrijf. De regering becijfert de 2 procent op 20 miljoen gulden. De woordvoerders van de drie linkse re geringspartijen twijfelden aan dé hoogte van dit bedrag. Men vermoed de dat het hoger zou zijn. Men vilde wel eens precies weten om welk be drag het nu ging. Juridisch betoog Na een toezegging van de vorige minister van financiën Nelissen zou de Campania Shell geen kapitaals recht hoeven te betalen. PvdA-woord- voerder De Vries bestreed in een juridisch betoog dit afwijken van de EEG richtlijn door staatssecretaris van financiën Van der Stee, een recht dat overigens wel aan bewindslieden van financiën is toegestaan. Bovendien rezen er tal van princi piële bezwaren tegen het plan van de regering om deze grote maatschappij naar ons land te lialen. Van Gorkum achtte een dergelijke „vluchtmogelijk- heid voor een economische groot macht" een principieel bedenkelijke zaak. De bewindslieden van financiën en justitie moeten nog antwoorden op de beschouwingen van de Kamerle den. SANTIAGO In Chili hebben de strijdkrachten dinsdag op geweld dadige wijze een eind gemaakt aan het bewind van president dr. Salvador Allende. Nadat in de mid dag het Modena-paleis van de pre sident was gebombardeerd en in brand geschoten en de paleiswacht zich had overgegeven, gaf Allende zich over aan de strijdkralhten. Hier een archiefopname van het paleis in Santiago. VIENTIANE (RTR. AFP) De Laoti- aanse regering en de po-communisti- sche Pathet Lao zullen vrijdag een vredesakkoord tekenen. Dit is dinsdag in Vientiane bekendgemaakt. De minister van openbare werken, Ngon Sananikone, die de regeringsde legatie op de vredesbesprekingen met de Pathet Lao leidt, deelde na kabinetszitüing aan journalis- mede dat beide partijen woensdag een slotbijeenkomst zullen houden om de laatste bijzonderheden van de ont- werp-overeenkomst uit te werken. (Van onze correspondent) SANTIAGO DE CHILE Een militaire junta heeft dinsdagavond na een dag van bloedige gevech ten de regering-AUende gewipt en het bewind in Chili overgenomen. Over het lot van de president deden gisteravond laat verschillende geruchten de ronde. Volgens journalisten en enkele militairen zouden de president en zijn persadviseur Augusto Olivares zich van het leven hebben beroofd. An dere bronnen meldden de arrestatie van de president, nadat zijn paleis door het leger was ingeno men. Dit zou gisteravond om half acht zijn gebeurd. De president weigerde gisteren ge hoor te geven aan een ultimatum om binnen 24 uur af te treden. Rond het middaguur zetten het leger en de] luchtmacht de aanval in op het paleis! terwijl de luchtmacht de woning van Allende in een buitenwijk van Santia go bombardeerde. De staatsgreep kwam op een mo ment, dat Allende bezig v.-as aan de eerste van twee radiotoespraken. Tij dens de uitzending vlogen militaire vliegtuigen laag over Santiago. Niet lang daarna ging het station uit de lucht en ging op deze zender, die het eigendom is van de rechtse oppositie, militaire muziek de ether in, afgewis seld door de mededeling: „U luistert naar de radiozender van de strijd krachten". Allende kreeg toch nog de kans zich voor een tweede keer tot het volk te richten. Hij verklaarde dat de staatsgreep door „onverantwoorde lijke elementen" werd uitgevoerd. „Ik zal mij verzetten, zelfs als dit mij het leven kost. Het zal een les zijn, waar bij in de geschiedenis het stempel der schande zal worden gedrukt op hen, die kracht boven rede hebben ge steld", aldus de Chileense presi dent. Alle verbindingen met Chili werden daarna verbroken en de gTenzen ge sloten. Nieuws over de situatie kwam voornamelijk van radiostations in Santiago die bezet waren door de rebellerende legereenheden. De be richtgeving was zeer verward: eerst werd gemeld dat Allende zich had overgegeven, direct daarna dat hij zelfmoord had gepleegd en tenslotte dat hij gevlucht was naar de Argen tijnse ambassade, waar hij poütiek asiel zou hebben aangevraagd Tijdens het bombardement op het presidentië le paleis zouden minstens vier doden zijn gevallen. Aanvankelijk werd ge meld dat de machtsovername geen slachtoffers had geëist. Voorzover op dit moment bekend proberen aanhangers van Allende zich' tegen de staatsgreep te verzetten. In| Peru werd een radiouitzending van een zendamateur opgevangen, die meldde dat 80.000 Chileense arbeiders naar het regeringscentrum in Santia-' go trokken. Het radiostation van de Chileense strijdkrachten, waarvan de uitzendingen in Argentinië worden ontvangen, maakte echter geen mel ding van massale tegenstand. De mili taire junta had om half vijf al de staat van beleg afgekondigd. De junta j riep via de radio de bevolking op de straat op te trekken en „de bevrij-| ding" te vieren. Er werd een avond klok ingesteld die dinsdagavond om elf uur inging. Militairen hebben naar' hun zeggen „de situatie op het gehele nationale grondgebied onder contro le". Slechts rond het La Moneda-paleis zouden nog sluipschutters zijn gepos-1 teerd. Er komen echter ook meldingen binnen van hevige gevechten tussen aanhangers van Allende en het leger. Het staatsradiostation, in handen van de militairen, heeft niet bekendge maakt of er slachtoffers bij eventuele gevechten zouden zijn gevallen De opstandige militairen riepen wel een twintigtal belangrijke aanhangers van Allende op zich over te geven. Tot hen behoren Allendes zuster Laura, Luis Corvalan, de secretaris van de communistische partij, Carlos Altami- ro, de secretaris van de socialistische partij en de voorzitter van ae groot ste vakbond in Chili, Luis Figueroa. „Als zij aan deze oproep geen gevolg geven, betekent dit dat zij zich niet houden aan de bevelen van de militai re opperbevelhebbers en zijn de con sequenties daarvan gemakkelijk te voorspellen", aldus een toelichting die bij de oproep gegeven is. Reacties De gebeurtenissen in Chili heb ben uiteenlopende reacties teweegge bracht. In Frankrijk hebben linkse jxjlitieke groeperingen aangekondigd vandaag in Parijs demonstraties te (Zie slot pag. 3 kol. 1 Niet alleen spreiding vanuit Den Haag (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG Er zijn slechts vijf van de dertien ingediende moties door de tweede kamer aangenomen aan het slot van de over weken uitgesmeerde en uit voerige debatten over de stimu leringsnota's voor het noorden van het land en Zuid-Limburg en de nota spreiding rijksdien sten. Belangrijkste motie was clie van het KVP-Kamerlid Peijnenburg. Alleen CPN, BP. RKPN en SGP waren het er niet mee eens dat bij de spreiding van rijksdiensten uit de Randstad van 16.000 arbeidsplaatsen ook andere de len van de Randstad dan de Haagse worden betrok Een motie van DS'70 (S. Keuning) waarin om verplaatsing van meer plaatsen naar meer regio's, vooral het Oosten, dan alleen Noorden en Lim burg werd gevraagd, werd met geen! enkele medestem van andere fracties1 van tafel geveegd. Aangenomen werden bij de stem mingen dinsdag ook nog moties die het volgende inhielden: Streven naar evenwicht tussen werkgelegenheid en prettig wonen in de Haagse agglomeratie (Keuning. DS'70). Er komt een -.normatief regionaal model" voor Limburg dat in het ko mende zittingsjaar bekend moet wor den gemaakt (Bremen, KVP>. Besprekingen met Duitsland en België over frictieverschijnselen ten aanzien van het industrialisatiebeleid in de Limburgse grensregio's worden geïntensiveerd 'Bremen. KVP). De Waddenzee mag niet worden geschonden (S. Keuning, DS'70). Verworpen De tweede kamer verwierp: De motie Keuning (ös'70) met het verzoek een deel van de aardgasop brengst te bestemmen voor regionale politiek. De motie-Portheine (wd) met het verzoek aan de regering om haar beleid te richten op het verkleinen of niet groter worden van de verschillen, die het investeringsklimaat in Neder land ongunstig beïnvloeden in vergelij king met bet buitenland. De motie-Dragstra (cpn). waarin aandrang op de regering werd uitge oefend om financiën beschikbaar te stellen voor hei behoud van de werk gelegenheid in Zuid-Limburg. De motie-Dragstra (cpn) om te bewerkstelligen, dat werknemers volle salaris houden bij bedrijfssluitingen De motie-Meis (cpn) met het ver zoek aan de regering om de rijksgel- den voor de sanering van de strokar tonindustrie te gebruiken voor in standhouding en uitbreiding van de bestaande werkgelegenheid. De motie-Tolman (chu). waarin ge vraagd werd onverkort vast te hou den aan het uitvoeringspro gramma voor het beleid inzake ruilverkaveling en landinrichting. KONINGIN IN DANKWOORD: DEN HAAG (ANP) Ko ningin Juliana heeft dinsdag avond in een dankwoord via radio en tv het feest ter ere van haar zilveren regerings jubileum 'hartverwarmend' genoemd. Zij dankte allen die aan het feest hebben bij gedragen en reageerde ook op brieven, telegrammen en groeten van bekenden en onbekenden: „U maakte mij stil met wat u schreef". De koningin zei: „Toen men mij maakte op 't feit, dat mij over enige tijd mijn zilveren jubileum te wachten stond, heb ik diep gezucht. Ik zag er tegenop het middelpunt te zijn van zo'n per soonlijke huldiging, van een nati onaal feest. Maar wat een feest is het geworden. Ook voor mij. Hartverwarmend heel persoon lijk en het laat een diepe dankbaarheid bij mij achter- Mijn man en onze kinderen delen deze overweldigende indruk. Deze dankbaarheid geldt ook de ontelbare brieven, telegrammen en andere groeten die ik te lezen kreeg, van bekenden en onbeken den, ook de attenties en verras singen van allerlei soort. Vele daarvan hebben me diep ont roerd. Al de afzenders werkelijk te danken, en wel zo persoonlijk als deze boodschappen zelf be doeld waren is eenvoudig onmo gelijk vandaar dit hoorbare. zichbare weder-woord, dat er in zo ver geen is, want: u maakte me stil met wat u schreef. Ik denk ook in dankbaarheid aan woorden, handdrukken, blikken van zo velen, die dezer dagen tot me kwamen. En voorts denk ik met bijzonde re erkentelijkheid aan al het werk, de toewijding, de vele fan tasie, die de voorbereiders van en uitvoerders bij de feestelijkheden daaraan hebben gegeven. Wat al mooie herinneringen laten deze dagen achter en ik aar.k u allen, die zo mijn hart hebben verwarmd". VOORZITTER OOSTERSCHELDECOMMISSIE MR. KLAASESZ: DAARBIJ TEMPORISERING AAN ORDE STELLEN (Van onze Haagse redacteur) DEN IIA'AG Dc voorzitter van de Oosterscheldecommissie, mr. Klaa- sesz, vinjit dat de Oosterscheldenota van miniFter Westerterp van verkeer en waterstaat in de tweede kamer zou moeten worden behandeld. Daar bij zou, zo meent mr. Klaasesz, de vraag aan de orde moeten komen of de Oosterscheldewerken moeten wor-] den getemporiseerd of stopgezet in de tijd, die de Oosterscheldecommissie nodig heeft om aan de regering ad-! vies uit te brengen over het openhou den of afsluiten van de zeearm. De] Oosterscheldecommissie heeft minis- ter Westerterp van verkeer en water staat gevraagd of hij plannen heeft] zijn Oosterscheldenota in de Kamer I ter discussie te stellen en wanneer dat eventueel gebeurt. Mr. Klaasesz: ,Dat de nota in de Kamer aan de orde zou komen, is min of meer door minister-president Den Uyl toegezegd. Bij de behandeling van de regeringsverklaring, waarin werd aangekondigd, dat de minister van verkeer en waterstaat met een Oosterscheldenota zou komen, heeft de heer Van Mierlo van D'66 vragen' gesteld over temporisering of stopzet ting van de werken. De heer Den Uyl heeft toen gezegd dat na drie weken de nota van de heer Westerterp klaar zou zijn. In die drie weken zouden de werken, verklaarde de minister-presi dent, niet worden vertraagd of stopge zet. Als de nota van de heer Wester terp op tafel zou liggen zou de Kamer dan zijn zegje kunnen doen. Het ver wondert mij, dat de politieke partijen, die achter een open Oosterschelde staan, niet aan de hel getrokken heb-l ben toen de nota er eind juni was. Als ik bij de openhouders zou zijn ge weest zou ik gevraagd hebben, waar om dat ding niet behandeld wordt". Tweemaal Bij de installatie van de Ooster scheldecommissie verklaarde voorzit ter Klaasesz, dat hij het op zijn minst vreemd vond, dat de werken in de monding van de Oosterschelde door gaan. Hij herhaalt dat nu. „Uit alge meen politiek oogpunt is het niet verstandig door te gaan. Het is niet juist daarom tegen rij kswaterstaat aan te trappen. Die dienst gaat ge woon door met het uitvoeren van een opdracht en dat is ze niet kwalijk te nemen. Maar de opdracht zou moeten zijn, dat er getemporiseerd moet wor den", aldus mr. Klaasesz. „We hebben de minister daarover ook na de instal latie nog eens benaderd". De Oosterscheldecommissie is in- middels tweemaal bijeen geweest en men is van plan voortaan elke twee weken een vergadering te houden. De! taken in de commissie zijn verdeeld en de heer Klaasesz verwacht, dat een aantal onderdelen van de studie door twee of meer man gezamenlijk zulle" worden aangepakt als het gaat om vraagstukken, waar deskundigen van verschillende disciplines bij betrokken! moeten worden. De voorzitter van de, commissie: „We zullen de zes maan den waarbinnen het advies moet ge reedkomen wel heel erg nodig hebben. De vragen beginnen er nu uit te I rollen. We zijn afhankelijk van het verkrijgen van allerlei gegevens". „Rijkswaterstaat en de Deltadienst! ■.■•erken zeker mee; het is begrijpelijk,, dat die diensten ook duidelijkheid wil len. Wat ze aan gegevens hebben krij gen we snel. Maar er zijn vragen.i zoals over de kwaliteit van het Rijn-' water in 1978, waar je geen snel antwoord op kunt krijgen. Of we over een half jaar voldoende gegevens heb ben om een definitief oordeel te ge ven is nog de vraag. Als de zes maanden om zijn zullen we zien wat. we gekregen hebben. Als we de zaak dan niet hebben afgerond is het moge lijk dat er een brief naar de regering gaat in de vorm van een interimrap port. waarin staat hoe ver we geko men zijn". Hoorzittingen is van plan na eer. maand of drie studeren een aanta! hoorzittingen te houden. Men wil dan een aantal bestuurlijke en andere or ganisaties spreken over de Ooster- scheldekwestie. „Ik heb de indruk, dat de behoefte zal bestaan de puntjes Zie slot pagina 2 kolom 4) fiant/ijn werden enkele n gepubliceerd pt-v.y^i van een onderzoek, dat r' f^vl <-le Nedcrianvstichting voor ptggTJ statistiek had ingesteld naar i 'I het gevoel van veiligheid bij de Nederlandse burger. Daar bij kwam vast te staan dat méér dan de helft van de Nederlandse bevolking de situatie in ons land onveilig vindt, de hoge-leeftijdsgroeperi spreken zelfs over 'zeer onveilig'. B:j de jongeren dit gevoel wat minder nadrukkelijk aanwezig, maar toch is de verwachting vrij algemeen vijfentachtig procent van het aantal ondervraagden dat in ons land de onveiligheid nog verder zal toenemen. Er wordt gedacht aan roofovervallen, gijzeling, bedreiging, straatmishandeling enz. Menige Ne derlander leeft kennelijk iri onzeker heid. heeft vrees voor geweld, Het gaat hier om de gevoelens van grote groepen in di: land. Daarbij Ls het eigenlijk niet zo belangrijk of er in deze tijd inderdaad .sprake ls van een toeneming van geweld, vele Nederlanders denken namelijk dat het zo ls en daar heeft men in eerste in stantie mee te maken. Toch rijst de vraag: hoe ontstaat dit beeld van toe nemende onveiligheid We geloven dal in deze tijd de burger er directer mee wordt geconfronteerd. Zo geeft het tv-joumaal herhaaldelijk beelden van overvallen, van geweldplegingen, vaak met opvallen de close-ups. die de kijker een onveilig gevoel suggereren. Daar komt nog bij dat het andere nieuws vaak ook gewelddadige trek ken heeft: men denke aan oorlogs beelden uit Vietnam tot voor kort, aan bombardementen op Cambodja, ver keersongevallen, om slechts een paar onderwerpen te noemen. Beelden daarvan onderstrepen het effect van reportages over geweld in eigen land: de kijker heeft neiging te denken dat het overal een troep is. In dit proces spelen de kranten even eens een rol: men neemt van aller lei gewelddaden gezien in korte, goed overkomende flitsen in het jour naal nog weer opnieuw kennis in gedrukte vorm en daarmee wordt het effect verhevigd. Bij dit alles speelt ongetwijfeld een rol dat de geweld plegers vaak een al te zelfbewuste in druk maken: ze willen niet alleen het eigen leven riskeren, maar ook dat van anderen. Daarmee worden politiein- stanties sterk in hun werk bemoeilijkt. Met als gevolg daar weer van dat de toeschouwer de indruk krijgt dat een misdadiger kan doen of laten wat hij wil. De op da: ogenblik bestaande machteloosheid van het officiële appa raat gaat over op de burger: hij raakt bevreesd dat hij in een dergelijke si tuatie overgeleverd is aan de willekeur van een misdadiger. Bij .dit alles speelt zeker mee dat de rapportage over een bepaald soort politieke misdrijven de laatste tijd vrij uitvoerig is: vliegtuigkapingen. Toen dit kwaad begon was dat voor namelijk in de Verenigde Staten: Cu baanse vluchtelingen die een piloot dwongen naar Havanna te vliegen. De besmetting heeft echter om zich heen- gegrepen, ook in Europa worden vlieg tuigen gekaapt, worden kantoren van luchtvaartmaatschappijen in de letter lijke zin van het woord onder vuur ge nomen. Dit soort misdrijven houdt niet op voor de Nederlandse grens, zoals onlangs is gebleken. In ander opzicht zijn grenzen al evenmin een garantie: buitenlandse misdadigers hebben dit land in hun operatieterrein betrokken. Een hele reeks verschijnselen, alles bijeen meer dan voldoende om de Ne derlander de indruk te geven dat het in zijn land niet meer veilig is. Opvallend bij de hierbedoelde en quête is dat éénentachtig procent van ae ondervraagden van mening is, dat harde tegenmaatregelen nodig zijn. Er is kennelijk in ons land een punt bereikt, waarop de tolerantie af neemt in het zicht van een toenemend geweld. De Leeuwarder Courant heeft in dit verband herinnerd aan een stu die van het criminologisch instituut in Groningen. Er is een steeds groter wor dend aandeel van jongeren in deze vorm van wangedrag en dat ontstaat grotendeels door onvoldoende opne ming in de maatschappij. Deze jonge lui nemen nauwelijks deel aan het ver enigingsleven, hebben over net alge meen een losse band met gezin en be drijf en weten met "nun vrije tijd geen raad. Het lijkt ons overigens maar één deel van het probleem: in werkelijk heid is het ontzaglijk omvangrijk. Al lerlei factoren grijpen in elkaar: de beeldvorming bij de mens over geweid in de maatschappij en de rol daarbij van de publiciteitsmedia, ae invloed van die beeldvorming op de publieke opinie en de weerslag daarvan op het beleid, de verhouding maatschappij en jeugd en de rol van het onderwijs. Tussen al deze factoren is de verhou ding nogal chaotisch en mede daar door krijgt de Nederlander de indruk dat hij een onveilig bestaan leidt. Een weinig opgewekt beeld. EERSTE KATHOLIEKE CHEF POLITIE ULSTER BELFAST (RTR-AFP) Voor het verst is er in Noord-Ierland een rooms- katholiek benoemd tot hoofd van de politie. Het is de 59-jarige J. B. Flana gan. die de leiding zal hebben over de 4000 man tellende Royal Ulster Constabulary. Hij zal sir Graham Shilling:or. opvol gen die op 1 november me: pensioen gaat.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1973 | | pagina 1