Bewoners Hagen over
bocht bij Heinkenszand
Eerste kilometer Dow-zinker
door Westerschelde getrokken
Open Oosterschelde onmisbaar
op de Europese milieubaians
Liever een eigen nest
dan een collectief hok
„FLUORGEHALIE SLOE EN BIJ SAS
VAN GENT NIET ALARMEREND"
BRILLEN
ALMANAK
MES
BELANGRIJK
BERICHT
QUIZENDEN
GULDENS
Den Uyl praat met
Belgische premier
over
Baalhoekkanaal
VIETNAMESE ZEUG VOLGT INSTINCT
EN WERPT JONGEN OP HEUVEL IN SOUBURG
Ds. If. Dezutter
Delftse grafsteen
onderdeel van
vervallen graf'
2
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
DINSDAG 11 S€PTEMBER 1979
MAANDAGMIDDAG SEIN: „ZINKER LOOPT"
TERNEUZEN „Zinker loopt!!!
riepen de verantwoordelijke uitvoer
ders van het Papendreclitse bedrijf
Visser en Smit B.V. maandagmiddag
aan de rand van de Pas van Terneu-
zcn. llun kreet werd om kwart voor
vier door de portofoons, noodzakelijk
voor intensief contact tussen de wal
en de lierponton op de Westerschelde.
gegeven. Na wat tegenslag was hier
mee dan toch eindelijk het sein op
veilig gezet voor de spectaculaire trek-
operatic met de ongeveer tweeëncen
hall' kilometer lange, dubbele zinker-
leiding tuss ende Middelplaat en Dow
Chemical.
Heel langzaam schoven de eerste me
ters zinkerpijp, waar na november
ethyleen doorheen zal gaan. de Schel
de in. In het begin moest het trelcken
wat hortend en stotend gaan, onge
veer vier meter per minuut, omdat de
stéil aflopende afstand tussen het ta
lud van de Scheldedijk naar de 37 me
ter diepe bodem moest worden over
brugd. De treklcracht van de lierpon
ton. dat aan de noordkant van de
Middelplaat verankerd ligt. was op
dat moment achttien ton per kabel.
Nadat de zinkers, op kop geleid door
een ponton en bijgestuurd door het
kabelvaartuig 'Waal', eenmaal in bre
de geul waren getrokken' kon de trek-
operatie versneld worden: gemiddeld
zeven meter pijp per minuut gleden
over de rollenbanen vanaf het Dow-
terrein, over de dijkwelving het water
in. Direct achter de kopponton voer
een peilboot, die via een laserstraal
opgesteld in een kastje op de dijk, de
juiste lijn voor de zinkerleiding aan
hield. Duikers stonden op de koppon
ton "stand by' om in geval van moei
lijkheden ogenblikkelijk te kunnen af
dalen. Tijdens het hoogtij van maan
dag rekende Visser en Smit er op on
geveer een kilometer zinkerleiding
door de Westerschelde te kunnen leg
gen. Voor het lassen van de pijpen
met betonommanteling aan de reeds
getrokken helft zal de operatie enige
uren worden stilgelegd.
DEN HAAG De ministers
volksgezondheid en milieuhygiëne en
van landbouw en visserij zien geen
aanleiding maatregelen te nemen op
grond van het rapport dat de direc
teur van de Stichting Gezondheids
dienst voor Dieren heeft uitgebracht
over de metingen die in 1972 werden
gedaan naar het fluorgehalte in
kanaalzone bij Sas van Gent en in
Sloegebied. De ministers hebben dat
geantwoord op vragen van de Tweede-
Kamerleden Voortman en Roels (bei-
deu Pw'
Mevrouw Vorrink en de heer Brou
wer stellen, dat de gegevens in het
rapport niet „alarmerend" genoemd
kunnen worden. Zij voeren aan, dat
de gegevens vrijwel overeen komen
met wat werd verwacht hij het verle
nen ran de hinderwetvergunningen,
aan de bedrijven die de fluor uitsto
ten. ,De verdere ontwikkeling ter za
ke en met name de mogelijke gevol
gen van de voorgenomen uitbreiding
van Pechiney in 1973 en 1974 zullen
uiteraard uit het oogpunt van volksge
zondheid en met het oog op de belan
gen van de in deze gebieden liggende
landbouwbedrijven met de grootste
aandacht worden gevolgd", verzekeren
de ministers.
De beide bewindslieden maken in
hun antwoord verder duidelijk dat de
problematiek van de milieuverontrei
niging naar. hun oordeel niet. of al
thans niet bevredigend, wordt opge
lost door een goed schadeloosstel-
lingsbeleid. „De wet inzake de lucht
verontreiniging voorziet in de moge
lijkheid, indien daartoe aanleiding be
staat, op te treden door de voorschrif
ten verbonden aan de vergunning te
wijzigen, aan te vullen of in te trek
ken of de vergunning zelf geheel of
gedeeltelijk in te trekken. Indien on
danks de opgelegde voorschriften toch
incidenteel schade optreedt, het-
TopcoElectie actuele
BIJ
OPTICIEN
Leeuwse
Een ambtenaar uit Terneuzen ont
ving dank zij een heldere geest
bij tante Pos recentelijk tóch een
brief, die door regeringskringen
m Den Haag was verstuurd naar
'Terneuzen, (Belgie)'.
„Wat misnoegd", schrijft de Ter-
neuzense man ons, „wordt nogal
eens verteld dat het Haagse amb-
tenarencentrum weieens brieven
naar inwoners in Zeeuwsch-Vlaan
deren zendt, waarbij naast de
adressering van dorp of woonge-
meente België wordt genoemd. Ik
heb dat altijd als een fabeltje be
schouwd, omdat ik niet wenste te
geloven, dat mijn Haagse collega's,
die toch ook op Zeeuwse stranden
komen, zo onwetend zouden zijn".
Hij is op zijn mening teruggeko
men, nu hij het zelf heeft meege
maakt.
En hij besluit zijn schrijven:
„Waarschijnlijk is dit het motief
om ze naar de buitengewesten te
verplaatsen".
geen niet altijd kan worden uitgeslo
ten, is een goede regeling van de
schadeloosstelling echter van groot
belang voor de direct betrokkenen"
aldus de beide ministers.
PPR: WERKEN
OOSTERSCHELDE
TIJDELIJK
STOPPEN
(Van onze Haagse redacteur)
DEN HAAG Het landelijk be
stuur van de Politieke Partij Radika-
len heeft de regering gevraagd de
Oosterseheldewerken te temporiseren
of tijdeb'jk stop te zetten in afwach
ting van het advies van de nieuwe
Oosterscheldecommïssie. In een ver-
klaring, die naar de regering is ge
stuurd, stelt bet PPR-bestuur „dat
door het onverminderd doorgaan van
de afsluitingswerkzaamheden van de
Oosterschelde aan de geloofwaardig
heid van de opdracht aan de commis-
sie-Klaassesz ernstig afbreuk wordt
gedaan". Het initiatief tot het opstel-
len van de verklaring is genomen
door het Middelburgse lid van het
landelijk PPR-bestuur, de heer A. Ka
mermans.
koopcentrum van Zeeland
Lees de advertentiepagina's aan-
I dachtig, het brengt u heel veel
I voordeel.
Publikatie G.M.C.
PPR-Zeeland houdt
provinciaal congres
HEINKENSZAND Zaterdag 22 sep
tember houdt de PPR-Zeeland een
provinciaal congres in de grote zaal
van sporthal "De Stenge' te Heinkens-
zamd. Het programma voor deze open
bare ledenvergadering vermeldt onder
meer verschillends verkiezingen da
gelijks bestuur PPR-Zeeland, kemgroe-
pafgevaardiigden vanuit Zeeland) .ver
antwoording beleid van de PPR-staten-
fractie over de afgelopen periode, ver
kiezing van een lijsttrekker voor de
komendes tatenverldezingen (1974) en
een discussie met onder anderen PPR-
tweede kamerlid Leo Jansen over het
onderwerp: 'Consequenties van een ra
dicale politiek van bezuiniging en cön-
sumptiebeperking'.
f ADVERTENTIE)
In Goes heeft de Goese Midden
standscentrale (G.M.C.) ook dtt
jaar een grootscheepse Braderie
georganiseerd met
aan prijzen en veel attracties.
Zeer belangrijk nieuws hierover
kimt u lezen in de P.Z.C. van
morgen.
Dit extra nummer vraagt veel
aandacht van de lezer maar het
is dan ook de moeite waard.
Het zal voor iedereen duidelijk
zijn dat eeri bezoek aan Goes, als
koopcentrum van Zeeland tijdens
de braderie een 'uitstapje' zal zijn
waaraan VEEL plezier te beleven
valt.
DAAROM HET advies
Lees het extra nummer van mor
gen en breng vooral een be
zoek aan GOES.
(Van onze Haagse redacteur)
DEN HAAG Minister-president
Den Uyl en de minister van buiten
landse zaken brengen woensdag een
bezoek aan hun Belgische ambtgeno
ten Leburton en Van Elslande. Tij
dens het kennismakingsbezoek zal ge
sproken worden over een aantal Bel
gisch-Nederlandse kwesties. Waar
schijnlijk zal daarbij ook de proble
matiek rond het Baaihoekkanaal aan
de orde komen.
Tijdens het gesprek dat de beide
premiers en de twee ministers van
buitenlandse zaken zullen voeren, zul
len zaken als de Baalhoeklcwestie ech
ter niet diepgaand besproken worden.
In nadere contacten tussen Belgische
en Nederlandse vakministers zal het
overleg worden voortgezet, zo deelde
een woordvoerder van het ministerie
van buitenlandse zaken mee.
IN HOK NA
'ONTVOEREN'
BIGGETJES
SOUBURG De heer H. Jacobs
was enigszins verbaasd, toen hij
één van zijn Vietnamese zeugen
boven op de bunkerheuvel op
zijn terrein aan de driesprong
Groeneweg-Bergweg in een nest
vond met tien jongen, waarvan
er acht in leven beleken te zijn.
Het dier had zijn instinct gevolgd
en verkoos een nest duidelijk bo
ven d,e kraamkamer, die de zeu
gen in voorkomende gevallen ple
gen te gebruiken. Bovendien was
de zeug, ook nadat ze haar jon
gen ter wereld had gebracht, on
der geen voorwaarde bereid, van
haar hoogte af te dalen. Omdat
de biggetjes er zonder enige be
schutting lagen, heeft de heer
Jacobs eerst een afdakje op de
heuvöl gebouwd, wat verder van
de rand af dan het nest. Toen
ook dit onvoldoende bleek te
zijn, gingen hij en zijn familie tot
meer drastische maatregelen
over: zondag ontvoerden ze de
biggetjes- op een drafje richting
hok. Ma volgde toen, zij het wat
over haar toeren, vanzelf. De
heer Jacobs kocht het stukje
land ongeveer drie jaar geleden
na zijn pensionering bij de mari
ne, en zette er een paar dieren
op. Twee jaar geleden kocht hij
zes Vietnamese varkens, die er
wat zwijnach'tdger uitzien dan de
bekende Nederlandse exemplaren.
Ze zijn enkele maten kleiner en
donker van kleur. Nu heeft hij er
ongeveer dertig, en dat aantal zal
in de loop van deze week nog
oplopen: er moet nog één zeug
jongen. Voor de veiligheid heeft
de heer Jacobs haar maar vast in
Kinderboerderij
Behalve Vietnamese varkens
houdt de heer Jacobs er nog
andere dieren op na: er lopen
geiten, bokken, schapen. Kaapse
eenden, een gewoon varken, ko
nijnen, kippen, kalkoenen, een
dwerggeitje en een wilde gans
rond die alle bijzonder mak ziijn.
De grote wens van de heer Ja
cobs is nog eens een kinderboer
derij te kunnen beginnen met de
steun van de gemeente Vlissin-
gen. „In het weekeinde staat het
hier al vol met kinderen", vertel
de hij, „maar de gemeente is
jammer genoeg niet erg happig.
Ze hebben een boerderij, maar
geen land en geen dieren. Mis
schien is dat de reden, dat ze er
niet aan willen." (Foto PZC)
SINDS 1937 AL 19 AUTO'S VAN DE WEG
„GEMEENTE MOET NOG
MEER MAATREGELEN
GAAN NEMEN"
HEINKENSZAND De familie
Mallekoote uit Heinkenszand
heeft een brief geschreven aan
b. en w. van Borsele. Dat is niet
de eerste keer, maar de familie
GRONINGSE PLANOLOOG PROF. DRS. VAN DEN BERG:
BEPLEIT NADERE STUDIE OVER AFSLUITING
99
GRONINGEN „De vraag van
vandaag is, of we, nu de uitvoe
ring van het deltaplan met de
voorgenomen afdamming van de
Oosterschelde haar laatste fase
zal ingaan, verantwoord hande
len, als we niet verder kijken en
ons niet afvragen, hoe we in die
fase de voorwaarden kunnen
scheppen voor nieuwe ontwikke
lingsmogelijkheden elders in ons
land en voor kwaliteitsverbete
ring van het kustmilieu tussen
Calais en Kaap Skagen. In een
tijdgewricht, waarvan wij ons er
steeds meer van bewust worden,
dat ons land niet meer. maar ook
niet minder, dan een Europese
provincie vormt, is deze vraag
moeilijk te ontwijken". Dit
schrijft prof. drs. G. J. van den
Berg, hoogleraar in de planologie
en demografie aan de rijksuniver
siteit van Groningen in een arti
kel 'Waarvoor gebruiken wij de
Oosterschelde' in het laatste num
mer vanEconomisch-Statistische
Berichten.
De Groningse hoogleraar noemt
zijn artikel 'een planologische
overpeinzing', waarin hij nadruk
kelijk stelt, geen partij voor of
tegen afsluiting van de Ooster
schelde te kiezen, maar deze pro
blematiek wel te willen benade
ren vanuilt het gezichtspunt van
de planoloog, hetgeen tot een
aantal nieuwe gezichtspunten
over de afsluiting moet leiden.
Hij gaat daarbij uit van het be
ginsel van de zogenaamde 'condi-
tieplanning', wat neerkomt op het
scheppen van voorwaarden en/of
waarborgen die nieuwe, vaak in
het geheel nog niet te voorziene
en te overziene, ontwikkelingen
in het samenleven mogelijk ma
ken of houden.
Ook hij de afsluiting, van de Oos
terschelde moet men volgens
prof. Van den Berg rekening hou
den met ontwikkelingen in de
toekomst, die wellicht thans nog
niet geheel zijn te overzien. Als
voorbeeld voor deze wijze van
planning haalt hij Lely's droog
making aan voor de Zuiderzee
aan, die fasegewijs werd vastge
steld naar de kennis en de ver
mogens van elke fase. ..Wij moe
ten ons afvragen, hoeveel wij
over hebben voor het starten van
een kustmilieuplan, tegelijk met
het op iets andere wijze dan
werd gedacht voltooien van
het deltaplan welks oogmerken
dichterbij liggen", aldus prof,
Van den Berg in zijn artikel in
ESB.
vermij delijke energiecrisis (we
gens het afval- en koelwaterpro
bleem van kerncentrales) waar
door de Oosterschelde als een
bassin voor gebijdecentrales niet
buiten beschouwing zou mogen
worden gelaten.
Westerschelde
Energiecentrale
Het deltaplan berust op inzichten
van 20 jaar geleden, die niet
allemaal verouderd zijn, maar in
deze tijd hebben zich volgens
prof. Van den Berg voldoende
ontwikkelingen voorgedaan om
de zaak nog eens te bezien:
,-Daar is de laatste jaren bijgeko
men dat de open Oosterschelde
als leefmilieu voor andere wezens
dan mensen hoogwaardig is en
eigenlijk niet gemist kan worden
in de Europese milieubalans", zo
stelt hij.
Om een antwoord op de huidige
planologische uitdaging te kunnen
vinden moet men zich volgens de
Groningse hoogleraar dan wel af
vragen waarvoor wij de Ooster
schelde in de toekomst kunnen
gaan gebruiken of wellicht zelfs
bitter nodig kunnen hebben. Zo
lijkt hem een goed voorbeeld
daartoe, het mogelijke gebruik
van de Oosterschelde voor het
ontwikkelen van een energiecen
trale uit de van nature gegeven
getijstromingen in die zeearm.
Dit zal niet direct morgen al
kunnen gebeuren, omdat de tech
niek nog niet zo ver is gevorderd,
maar niettemin moet men uit
planologisch oogpunt rekening
met die mogelijkheid houden, al
dus de planoloog, die wijst op de
volgens hem in de toekomst on-
Ook over de Westerschelde
maakt de Groningse planoloog
enkele opmerkingen. Hij gaat er
van uit dat zich in de toekomst
ontwikkelingen zullen voordoen,
die de waterstanden op de Wester
schelde reguleerbaar kunnen ma
ken. Als voorbeeld voor deze mo
gelijkheid geeft hij de stormstuw
in de Hollandse IJssel. „Een der
gelijke aanpak is ook in de Wes
terschelde denkbaar, zij het. aan
gepast aa,n de eisen", aldus Van
den Berg. Overigens meent hij,
dat de Westerschelde zich niet
zonder meer leent voor het ne
men van een of andere proef op
goed geluk. De Oosterschelde zou
kunnen worden gebruikt voor
zo'n proefneming, meent de Gro
ningse planoloog, dke aan zo'n
proefneming ook verdere beteke
nis voor bijvoorbeeld de Wadden
zee toekent. Het aanleggen van
de dam door de Oosterschelde
zal echter het verdwijnen van dit
"laboratorium' ten gevolge heb
ben.
Zolang gestudeerd wordt op de
mogelijkheden voor het definitie
ve sluitstuk van het deltaplan, zou
volgens de heer Van den Berg
ook nog gewerkt kunnen worden
lan een program van eisen voor
een kustmilieuplan. Dit zou moe
ten gebeuren door een staatscom
missie, die redelijk snel kan wer
ken. In het slot van zijn beschou
wing wijst de planoloog er nog
op, zelf geen partij te kiezen,
maar wel de plicht te hebben te
wijzen op alternatieve mogelijk
heden, die wellicht anders over
het hoofd zouden worden gezien.
vindt dat het college geen bevre
digende reacties gaf op vorige
brieven, die b. en w. wezen op
de gevaarlijke bocht in de weg
Heinkenszand - 's-Heerenhoek,
Sinds 1937 zijn daar negentien
auto's uit de bocht gevlogen. Ze
brachten, op een uitzondering
na, stuk voor stuk schade toe
aan de woning van de familie
Mallekoote in Heinkenszand.
„Wij vragen uw aandacht voor de
gevaarlijke verkeerssituatie in de
bocht van de weg Dorpstraat-Hein-
kenszandse weg in Heinkenszand.
Met name de panden 197 en 199
moeten het regelmatig ontgelden",
valt te lezen in de brief die de familie
Mallekoote aan b. en w. hebben ge
schreven. De brief is mede onderte
kend door een aantal omwonenden.
De bewoners zien de bocht, ondanks
een aantal beveiligingen, die de ge
meente heeft aangebracht, als een be
dreiging voor hun woning.
Ze durven, zo wordt in de brief
gemeld, geen gebruik meer te maken
van hun slaapkamer aan de voorzijde
van de woning. „Kleinkinderen laten
spelen op het terreintje tussen 197 en
199 is niet meer mogelijk, terwijl ook
geen verantwoord gebruik meer kan
worden gemaakt van de woonkamer
aan de voorzijde", zo stellen de brief-
■sohirijvers
Mevrouw Mallekoote, een schoondoch
ter van de heer en mevrouw Malle
koofce die in de bocht wonen, vertelt:
„Sinds 1937 is hier al een heleboel
gebeurd. Er hebben er al een paar
enorme vernielingen aangebracht in
de schuur. Ook de voorkamergevel en
het hek hebben het moeten ontgelden.
De gemeente "weet het nu wél, maar
ze nemen gewoon te weinig maatrege
len". Ook de schadevergoedingen lo
pen, volgens mevrouw Mallekoote,
niet erg soepel. „Ze moeten er nogal
eens wait geld bijleggen", vertelt zij.
Een gemeentefunctionaris. „We begrij
pen de moeilijkheden wel, maar er
zijn echt al zoveel mogelijk voor
zorgsmaatregelen getroffen. Er staan
waarschuwingsborden, natriumlan-
taams, reflecterende paaltjes en bo
vendien is de stoeprand opgehoogd en
zijn er zwartwit markeringen aange
bracht. Men mag ook niet vergeten dat
het maar tijdelijke maatregelen zijn.
die nu getroffen zijn, omdat het de
bedoeling* is dat het verkeer dat nu
over die weg gaat straks over de
rondweg van Heinkenszand zal rij
den".
Op de foto: De gewraakte bocht in de
weg Heinkenszand-'s-Heerenhoek. (Fo
to PZC).
MlHwS
AARDENBURG Van het veertiende
eeuwse graf uit de Sint-Baafskerk te
Aardenburg, waarvan vorige week hel
hoofdeinde te koop werd aangeboden
op de Delftse antiekbeurs, zijn
andere wanden meer in omloop,
heeft die drie andere fragmenten
twintig jaar geleden niet gelicht
dat ze „volledig vervallen" waren
Volgens conservator drs. W. Dezutter
van het museum voor volkskunde in
Brugge valt daaruit af te leiden
ook het stuk dat via de collectie
de inmiddels overleden restaurateur
F. Smoorenburg op de antiekbeurs
terecht kwam, „niet veel meer waari
was". „Hij moet er ontzettend veel
werk aan gehad hebben om het nog
zo op te lappen" gelooft de heer
Dezutter.
De uit Aardenburg afkomstige histori
cus (kunstgeschiedenis) had aan ds
hand van tekeningen en foto's al eer
der geconcludeerd dat de Delfta
grafsteen' geen onderdeel is van hei
graf dat twintig jaar terug complee
verdween uit de St. Baafskerk. Dit
graf dat in een veel betere stael,
was is nog steeds spoorloos. Zowel
van het gave als van het vervallen
graf heeft men nu nauwkeurig de
plaats kunnen bepalen. Overigens her
roept drs. Dezutter zijn aanvankelijk
bewering dat restaurateur Smooren-
burg pas in 1956 op het Aardenburpe
toneel verscheen: de heer Smooren
burg is al vanaf 1952 nauw betrokken
gweest bij de restauratie.
KOUDE NACHT
Flinke zonnige perioden en op d«
meegte plaatsen droog weer. Overwe
gend matige noordelijke wind en
maximumtemperaturen omstreeks 1'
graden.
Vooruitzichten voor woensdag en don-
Droog. vrii zonnig en tamelijk koel.
Weersvooruitzichten in cijfers gemid
deld over Nederland. Voor woensdag-
aantal uren zon: 4 tot 12; min.temp'.
0 tot 4 graden onder normaal; mas.-
temp.: omstreeks normaal: kans opeen
droge periode van minstens 12 uur:
95 procent; kans op een geheel droog
etmaal: 90 prooent.
Voor donderdag: aantal uren zon: I
tot 12: min .temp.: 0 tot 4 graden onder
normaal: max.temp,: omstreeks non
maal; kans op een droge periode van
minstens 12 uur: 95 procent; kans op
een geheel droog etmaal: 90 procent
Normalen voor 13-17 september:
min.temp. max,temp.
Den Helder 13 18
Vlissingen 13 18
Eelde - 10 19
Viiegv. Zuid-Limburg 11 19
De Bilt 10 19
Gem. over Nederland 11 19
ZON EN MAAN
12 september
zon zon maan
op onder op
06.09 19.03 18.29
