PROVIttCIALE ZEEUWSE COURANT
OPSTAND IN GEVANGENIS
SCHEVENINGEN GESUST
Niet-gebonden
landen besloten
hun topgesprek
Duizenden kijklustigen vlootschouw
en tocht in Kanaal door Walcheren
'Grotere bazen' onderhandelden:
Vijf Palestijnen gaven zich
over - 4 gijzelaars ongedeerd
NIXON VRAAGT CONGRES: GEEN
BEPERKING VAN BEVOEGDHEDEN
216e jaargang - nummer 213
Maandag 10 september 1973
DEN HAAG Woede over de hoogte van een straf voor de wei
gering van een gevangene om een toilet in een werkzaal schoon
te maken, heeft zatèrdag geleid tot een opstandje'in de gevangenis
in Scheveningen. Zesendertig zwaar gestraften zagen tijdens de
zaterdagse schoonmaakbeurt van hun cellen kans enkele deuren
te forceren en zich op het dak van de gevangenis te verschansen.
Zij bonden daar een laken vast waar
op zij inderhaast geschilderd hadden
„Wij eisen recht". Na onderhandelin
gen die vier uur duurden, bleek de
ccvangenisdirectic bereid de discipli
naire straf te verjagen en de opstan
delingen niet te straffen.
Al enige tijd heerste er spanning in de
c-vleugel van de strafgevangenis in
Scheveningen, waar een veertigtal
mannen straffen uitzit van vier tot
vijftien jaar. Oorzaak van deze ge
spannen sfeer is ongetwijfeld het feit
dat de regering ervan heeft afgezien
om bij het zilveren regeringsjubileum
een algemene gratie af te kondigen.
Ruim een week geleden ontlaadde de
ze sfeer zich reeds in een handgemeen
tussen een gevangene en een hoofdbe
waker, die daarbij een blauw oog
opliep. Het is niet tot heviger uitbar
stingen gekomen, omdat een deel van
de gestraften weigerde aan de groei
ende hetze mee te doen en hun kame
raden tot de orde wist te roepen.
Straf
Zaterdag rond het middaguur barst
te de bom echter over een in feite
onbeduidende zaak. Een van de gevan
genen in de c-vleugel weigerde vrijdag
een toilet schoon te maken op de
werkzaal. De directeur van de gevan
genis, de heer T. J. Mouwen strafte
hem daarvoor zwaar, met vier dagen
isoleercel. De andere gestraften waren
het er wel mee eens dat de
MET COMPROMIS OVER SECRETARIAAT
(Van onze speciale verslaggever
ALGIERSMet ritmisch handgeklap, als eerbetoon aan de Alge
rijnse president Houari Boumedienne, is de vierde topconferentie
van staatshoofden en regeringsleiders van de niet-gebonden lan
den in Algiers zondagmiddag een dag later dan gepland be
ëindigd.
werd gestraft, maar vonden de opge
legde straf veel te zwaar.
Nadat overleg over de hoogte van
de straf met de directeur was mis
lukt. maakten zesendertig gevangenen
van de c-vleugel van het schoonmaken
van de cellen gebruik om zich op het
dak te verschansen. Zij nestelden zich
daar in de warme najaarszon, trokken
him bovenkleren uit en richtten zich
luidkeels tot de vele honderden Hage
naars, die him wandeling naar het
Scheveningse strand met plezier voor
de demonstratie onderbraken.
Groot alarm
Inmiddels was door de gevangenis
directie groot alarm gegeven. Tiental
len politiewagens werden rond de ge
vangenismuren samengetrokken. Een
mobiele eenheid van twaalf speciaal
getrainde bewakers uit Breda, Vught,
Zutphen en Doetinchem werd opge
roepen. De gevangenis werd totaal
belegerd.
De opstandelingen hadden te ver
staan gegeven dat zij niet langer al
leen met de directie wilden onderhan
delen. Zij eisten de komst van „grote
re bazen". Daarop arriveerde het
plaatsvervangend hoofd van de direc
tie gevangeniswezen van het ministe
rie van justitie, dr. J. van
Grient en de regionaal directeur West-
Nederland van het gevangeniswezen,
drs. A. J. Brons. Contact werd voorts
opgenomen met de secretaris-generaal
van justitie mr. A. Mulder.
Aan een delegatie van vijf man van
de dakzitters werd toestemming gege
ven om naar beneden te komen oi
onderhandelen, met de verzekering,
dat zij ongedeerd terug konden keren
naar het zonnige dak. wanneer het
gesprek op niets zou uitlopen.
Straf verminderd
Tijdens die onderhandelingen heb
ben de gestraften herhaaldelijk de
verzekering gegeven dat zij het ermee
eens zijn dat er een straf wordt
opgelegd bij het weigeren een opge
dragen taak te vervullen. Maar vier
dagen isoleercel konden zij onmoge
lijk accepteren voor het niet schoon
maken van een toilet. Mede namens
de directie werd door de „grote ba
zen" voorgesteld de straf te verande
ren in een dag isoleercel en drie
dagen voorwaardelijk.
De protesterende gevangenen gingen
daarmee akkoord en nadat zij de
verzekering hadden gekregen dat zij
voor hun demonstratie geen extra
straf zouden krijgen, keerden allen
naar hun cellen terug en verklaarden
zich bereid de door hen aangebrachte
schade aan de deuren naar het dak te
herstellen.
Van de zijde van de directie van de
gevangenis werd ontkend dat men
simpelweg voor de actie van de ge
straften had gecapituleerd. Daar het.
hier om een grote groep „zware jon
gens" ging was men ervoor beducht
dat er grote ongelukken zouden kun
nen gebeuren, wanneer de opstand
met. geweld had moeten worden neer
geslagen. Daarom heeft men voor de
middenweg gekozen en een compro
mis met de gevangenen aanvaard.
Omstreeks rijf uur was het weer
rustig rond de gevangenis.
Eerder op de dag had deze beruchte
strafgevangenis al in het middelpunt
van de belangstelling gestaan tijdens
de jaarlijkse herdenking van de do
den, die in cel 601 hun harde lot in de
oorlogsjaren hebben moeten afwach
ten. Driehonderd mensen waren naar
de gevangenis gekomen, onder wie de
minister-president Den Uyl. Bij cel 601
waren veel bloemen gelegd en lagen
de drie dodenboeken met de namen
van de omgekomen gevangenen open-
Stuurman kwam
om bij inspectie
van ladingtank
AMSTERDAM (ANP) Op het in rle
Amsterdamse haven liggende Noorse
tankschip 'Seljc' is zondag de eerste
stuurman Gunnar B. Kjar (31) uit Har-
stad om het leven gekomc-n. Het lijk
van de man werd aangetroffen op de
bodem van een lege tank. waarin me
lasse was vervoerd.
Aangenomen wordt dat de stuurman
bij een inspectie onwel is geworden
Volgens de rijkspolitie kwam er een
ondragelijke stank uit de tank.
Man verdronken
AMSTERDAM (ANP) Bij het Am
sterdamse Centraal Station is zondag
ochtend het stoffelijk overschot aan
getroffen van de 55-jarige kleermaker
W. Bertelsman uit de hoofdstad. De
man bleek te zijn verdronken.
UITPUTTINGSTACTIEK KOEWEIT SUCCESVOL
(Van onze correspondent)
KOEWEIT Na ruim tachtig uur angstige spanning kwam zaterdagavond een einde aan de meest
spectaculaire actie die de palestijnse verzetsstrijders de laatste maanden hebben uitgevoerd. Vijf
guerrilleros, die sinds vorige week donderdag met vier gijzelaars in verschillende vliegtuigen boven
het Midden-Oosten op en neer hadden gevlogen, gaven zich zaterdag over aan het leger van Koeweit.
Zaterdagmiddag was een van dc
gijzelaars erin geslaagd uit het vlieg-'
tuig te springen en was het toestel,
een Boeing 707 van de Koeweitse
luchtvaartmaatschappij, door militai
ren omsingeld. De autoriteiten in Koe
weit volgden tegenover de Palestijnen
de harde lijn: liet toestel kreeg geen
electricilcit meer, zodat, bij gebrek!
aan air-conditioning, de temperatuur
steeg tot boven de 40 graden celcius.i
voedsel en dranken werden ook ge
weigerd.
moeide guerrilleros de strijd opgever., voor een Boeing 707 van de Koewe:'-
zonder dat aan hun eis, vrijlating vani se luchtvaartmaatschappij. Met dat
de in Jordanië gevangen zittende Pa
lestïjn Aboe Daoed. was toegege
ven.
De guerrillero's waren donderdag
middag met een door het Syrische
staatshoofd, generaal Hafez el Assad,
beschikbaar gestelde Ca ra veile uit Pa
rijs vertrokken, waar zij sinds woens
dagmorgen de Saoedi-Arabische am
bassade bezet hielden. Via Cairo, waar
brandstof werd ingenomen kwam het
vliegtuig ging het naar Riad. de hoofd
stad van Saoedi-Arabie. waar zij ech
ter niet mochten landen.
Gijzelaar
Deze takriek had uiteindelijk succes,! toestel in Koeweit aan. waar de guer-
zaterdagavond moesten de doodver-i rillastrijaers hun Caravelle inruilden
Over het belangrijkste probleem
van de conferentie hoe de nogal
„losse" beweging van de niet-gebonden
landen meer samenhang te geven
door hijvoorbeeld de schepping van
een permanent secretariaat zijn de
afgevaardigden uit de bijna 80 landen
en de 14 bevrijdingsbewegingen het
niet eens geworden.
Compromis
Na .nachtenlang vergaderen werd
overeenstemming bereikt over een
compromis, dat vooral de meer mili
tante landen uit de derde wereld,
zoals Algerije en sommige Latijnsa-
merikaanse leden van de groep, maar
met moeite wisten te slikken: de
coördinatie tussen de niet-gebonden
landen en de bevordering van de on
derlinge samenwerking zal tot de vol
gende „top" in 1976 in Sri Lanka
(Ceylon) behartigd worden door Bou-
mededienne, als president van de Alge
rijnse bijeenkomst, en de 14 vice-pre-
siaenten van de conferentie in de Alge
rijnse hoofdstad.
De instelling van een permanent
secretariaat waardoor niet-gebon-
denheid minder onverplichtend zou
worden voor veel leden-landen die in
Algiers vertegenwoordigd waren
stuitte vooral op verzet van de Aziati-
'sche landen die, zoals de Indonesische
minister van buitenlandse zaken
Adam Malik ons zei, „dit vraagstuk
als prematuur" beschouwen.
Resu/faten
Ook al zullen de Algerijnen de geest
van Algiers, waarover hun kranten
niet uitgeschreven raakten, weer gro
tendeels in de fles terug moeten stop
pen, betekent dit niet dat de top van
de niet-gebondenen geheel zonder re
sultaat is gebleven. Behalve veroorde
lingen van Israël, dat zich onmiddel
lijk en onvoorwaardelijk uit de bezet
te gebieden moet terugtrekken, van de
Verenigde Staten (schending van de
Parijse akkoorden), van Rhodesië en
Zuid-Afrika, hebben de niet-gebonden
landen besloten tot:
Vorming van een vereniging van
grondstoffenproducenten naar het
voorbeeld van de OPEC (organisatie
van olie producerende staten):
oprichting van een ontwikkelings-
en solidariteitsfonds voor de niet-ge
bonden landen;
het aanvragen van speciaal overleg
(Zie slot pagina 3 kolom 4)
ANTI-INFLATIEVOORSTELLEN INGEDIEND
(Van onze correspondent)
WASHINGTON Inhakend op opiniepeilingen die aantonen dat
het Amerikaanse volk nu meer belangstelling zou hebben voor
de nationale economie dan voor Watergate, hield president Nixon
zondagmiddag een radiopraatje, waarin hij een schets gaf van de
voorstellen die hij het congres heeft voorgelegd om de ernstige
inflatie te bestrijden. Hij zei dat het congres „kostbare tijd verlo
ren had met niets doen" en suggereerde de mogelijkheid van een
extra zitting om die tijd in te halen.
Nixon vroeg het congres in het bijzonder de bevoegdheden van de president
niet te beperken „waardoor de handelingsbekw aamheid van de president in ge
vaar zou worden gebracht", nu en in de toekomst. Hij waarschuwde verder te
gen ecu besnoeiing van de defeisiebegroting.
De voorstellen van de president,
zoals gebruikelijk omkleed met eigen
lof voor zijn succes in het beëindigen
van de „langste oorlog in de Ameri
kaanse geschiedenis" (Vietnam) ko
men erop neer dat aan de huidige
ernstige inflatie het hoofd geboden
Nieuws uit Zeeland op pagi
na 2,4, 5.
Binnen- en buitenland op
pagina 3.
Radio en t.v. op pagina 7.
Sport op pagina 9,10,11,12,
13,14.
zou worden door het uitbreiden van
de produktie (vooral om de prijzen
van de landbouwprodukten te druk
ken), een krap geldbeleid en prijsbe-
heersingsmaatregelen.
Vee! nadruk legde Nixon op de
dreigende energiecrisis, die in de win
ter. zei hij, kon leiden tot een tekort
aan brandstof.
Nixons toespraakje was minder kri
tisch over het Congres dan zijn uit
spraken op zijn laatste persconferen
tie verleden week, die senatoren en
Congresleden onmiddellijk tegen hem
in het harnas hadden gejaagd. Sinds
dien nodigde hij echter de leider van
óe Democraten, senator Mike Mans-
field, uit voor een ontbijt op het
Witte Huis, waaruit blijkbaar een
voorlopige vrede resulteerde, want
Mansfield zei daarna dat de president
toch best begrip had voor het werk
van het Congres.
Reston
Het heen en weer pendelen tussen
agressieve kritiek en dan weer ogen
schijnlijke mildheid dat Nixon altijd
heeft gekenmerkt, begint niet alleen
de senatoren op te breken. James
Reston. de top-columnist van de „New
York Times", wijdde er aan artikel
aan dat hij beëindigde met een citaat
dat er op neerkwam dat geen mensen
verachtelijker waren dan zij die iets
anders zeiden dan wat zij bedoelden.
Dat betrok Reston ook op Nixons
taktiek om niet zichzelf en zijn staf
van het Witte Huis de schuld te geven I
van de \VatergateAragedie, maar alles
en iedereen die hem daarover lastig
vielen.
Hetzelfde thema, dal duidelijk de
kern is geworden van het tegenoffen
sief van de regering, hanteerde vice-
president Spiro Agnew dit weekeinde
in een toespraak in Illinois. Het was
de schuld van hen die een „morbide
belangstelling" hadden voor de Water
gate-affaire. dat de regering aan niets
anders meer toekwam. Senator Sam
Errin, de voorzitter van de Watergate-
commissie, was niets anders dan een
„regenmaker", die hoopte met zijn i
Watergate-regen de democraten in del
kaart te spelen, aldus Agnew.
Volgens hem was Watergate een
Zie slot pagina 3 kolom 1
.Terug In Koeweit begon een einde-
lozif reeks onderliandelihgcn met dc
autoriteiten van dat land. Zaterdag
namen de guerrillero s zelfs All Jasin.
leider van de Koeweitse afdeling van
de Palestijnse Verzetsorganisatie JU
Fatah" gevangen, ook hij werd enkele
uren .als gijzelaar vastgehouden. De
guerrilleros zelf waren lid van een
kleine groep verzetsstrijders, die ope
reert onder dc naam „EI Eqab" (de
straf) en die zich vooral ook richt
tegen Arabische landen die geacht
bic.
De spanningen binnen de Palestijnse
verzetsbeweging kwamen niet alleen
tot uiting door de gijzeling van All
Jasin. maar ook door de scherpe
veroordeling van de actie van „El
Eqab" door de leider van .Al Fatah",
Jasser Arafat. Tijdens de topconferen
tie van ongebonden landen :r. Algiers
had Arafat aangekondigd dat zijn or
ganisatie de bezetters van de Saoeci-
Arabische ambassade in Parijs zou
straffen.
Zondagmorgen vertrokken de vier
gegijzelde diplomaten uit Koeweit
naar hun vaderland, Saoedi-Arabie. De
vijf guerrilleros worden door de Koe
weitse autoriteiten vastgehouden. Ab-
del Rahim Hoessein (24), Wahid Jala!
<22). Nabil Achmed Chalil <24). Sami
Chalea <22) en Moenir Achmed <291.
de leider van de aktie. zouden waar
schijnlijk in Koeweit worden be-
IN KADER VAN VLISSINGSE FEESTELIJKHEDEN
SCHEEPVAART
PRESENTEERDE
Z!CH GROOT
VLISSINGEN Het was zaterdag
'dc dag van de scheepvaart' in de
serie festiviteiten, waarmee Vlissingen
luister bijzet aan het honderdjarig
bestaan van de haven-, kanaal- en
spnorwegwerken: op de zonnige rede
van Vlissingen trok een vlootschouw
van tientallen meestal gepavoiseerde
schepen voorbij aan de 'Koningin Juli
ana', waarop commissaris der konin
gin mr. J. van Aartsen en met hem
een paar honderd genodigden een
vlootschouw afnam. En in de avondu
ren voer een geïllumineerde stoet van
schepen het Kanaal door Walcheren
af, van Vlissingen via Middelburg
naar Veere.
Zowel 's middags als 's avonds was
de belangstelling voor het gebeuren
op het water aan de wal zeer groot:
in de middaguren volgden op de Vlift-
singse boulevard duizenden toeschou
wers de vlootschouw- 's avonds beke
ken met name in Vlissingen, Souburg,
Middelburg eh Veere dichte rijen be
langstellenden de verlichte 'armada'
op het kanaal. Met name in Middel
burg en Veere trok de avondlijke
stoet enorm veel bekijks. De vloot
schouw illustreerde de band, die Vlis
singen, via het kanaal, de haven en de
Westerschelde heeft met het water;
tal van diensten, instellingen en be
drijven werkten er aan mee. Een met
deskundigen op het gebied van de
scheepvaart bemande werkgroep uit
het feestcomité had de veertig sche
pen tellende vloot aan het eind van de
morgen in de richting van Dishoek-
Zoutelande gedirigeerd, via radiover
bindingen stonden de deelnemende
schepen in contact met een 'centrale
post' en van daaruit regisseerde men
de stoet schepen in volgorde voor de
vlootschouw.
Tussen drie uur en vier uur voeren do
deelnemende schepen langs de 'Konin
gin Juliana'- een feestelijk gezicht niet
alleen voor de genodigden aan boord,
maar ook voor de toeschouwers op
de boulevard. Voorop de koninklijke
marine, me de torpedobootjager Hr.
Ms. 'Groningen', vervolgens drie in
Vlissingen gestationeerde mijnenvegers
en daarna een bonte rij van ongeveer
veertig boten. Van slepers tot kotters
en jachtjes en politieboten. Het Ne
derlandse en Belgische Loodswezen
deden mee, Rijkswaterstaat had enke
le vain haar vaartuigen in de schouw
opgenomen, de Vlissingse sleep- en
bergingsbedrijven gaven acte de pre
sence met veelal bluswater spuitende
slepers, de rijkspolitie te water had
twee patrouilleboten ingezet, de Ko
ninklijke Ziridhollandse Readingsmaat-
schappij- "De Schelde' en de water
sport was present. En natuurlijk: een
aanzienlijk deel van de vissersvloot
uit Vlissingen en Amemuiden 17
stuks voer in de vlootschouw even
eens mee.
Sfunfjes
Met name de kotters zorgden voor
een aantal door de regelkamer van
rijkswaterstaat niet altijd met genoe
gen begroete stuntjes. Toen de
kottervloot langs de 'Koningin Julia
na' voer ontdekte men op het dek i
met genodigden behalve commissaris
Van Aartsen, de burgemeesters van
Vlissingen, Middelburg en Veere ook
voorzitter M. Siereveld van de vissers
vereniging en dat gaf aanleiding tot
een ererondje: een aantal kotters be
gon vrolijk in ccn lering rond de
'Koningin Juliana' te varen, in de
sfeer van een kindervisite, die het
feestvarken in het midden van de
kring neemt. Een vrolijk, zonnig
show-spel. dat muzikaal luister werd
bijgezet door 'St. Caecilia' uit Vlissin
gen.
Vóór een deel van de genodigden zich
rond zes uur op de 'Noordzee' in
scheepte voor de vaartocht door het
Kanaal door Walcheren, ontvingen b.
en w. van Vlissingen de bemanningen
van de aan de viootschouw deelne
mende schepen. En daama voer een
deel van de vloot achter de 'Stuve-
sant' van rijkswaterstaat en de rond
vaartboot 'Noordzee' met genodigden
het kanaal op- om de tocht mee te
maken, die ook Koning Willem III
honderd jaar geleden maakte bij de
opening van het kanaal.
En ook nu weer: een feestelijk gepa
voiseerde vloot van schepen, later op
ae avond voor een groot deel geïllu
mineerd, nu ook terzijde gestaan door
enkele tientallen jachtjes uit Vlissin
gen, Veere en Middelburg. In de stoet
ook "Vlijt en Volharding' uit Souburg,
dat voor vrolijke klanken op het ka
naal zorgde. Was .de belangstelling
langs de wal bij hei vertrek aan de
Keersluis al groot, het aantal toe-1
schouwers nam toe naarmate de ka- j
naai vaart vorderde: aan weerszijden
van het kanaal bij Souburg zaten en
stonden vele honderden inwoners in
het gras, maar bij Middelburg over-
trof de belangstelling alle verwachtin
gen.
Toen de vloot de feestelijk verlichte
Middelburgse bruggen was gepas
seerd. stonden aan weerskanten van
het kanaal duizenden mensen de sche
pen op te wachten. Zeeverkenners
loodsten de boten verder het kanaal
op, de signaalafdeling van >ITV zorg
de op de Kanaalwee voor de muzikale
begroeting en aan de Loskade zat een
met fakkels bijgelicht 'Onda' om de
muzikale begroeting over te nemen.
De Middelburgse jeugdbrandweer gaf
er een spuitdemonstratie met verlich
ting en zorgde zo in feite voor
(Zie slot pagina 2 kolom 2) maakt
DREES SR.:
BUITENLANDSE
WERKNEMERS
NAAR HUIS
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG Dr Willem Drees sr.
heeft zondagavond in het televisiepro
gramma „Markant" gezegd dat ox de
hoge werkloosheid in ons land terug
te dringen het volgens hem noodzake
lijk is dat na afloop van hun arbeids
contracten de buitenlandse werkne
mers weer naar hun land van her
komst dienen terug te keren met
behoud van de sociale rechten. Neder
landse werklozen zouden bewogen
moeten worden om het werk dat nu
door deze buitenlanders wordt ge
daan, over te xjemen.
Dr. Drees. de ontwerper van vele
sociale wetten toen hij minister van
sociale zaken was. liet doorschemeren
dat onze sociale wetgeving dusdanig
is dat duizenden -werkloos zijn en dat
veel werk hier wordt gedaan door
duizenden buitenlanders. Eind augus
tus waren er in ons land 100.000
werklozen. Daarnaast zijn hier 100.000
buitenlanders aan het werk. Daarbij
komen dan nog ongeveer 25.000 bui
tenlanders die hier illegaal wer
ken-
Dr. Drees bevindt zich hier in goed
gezelschap van prof. Tinbergen die
deze week in het blad „Commentaar"
van de Vereniging van Hogere Ambte
naren als zijn mening geeft dat het
geheel van ons sociale stelsel inclusief
de sociale verzekeringen aan een
grondige revisie toe is. Prof. Tinber
gen is van mening dat een groeiend
misbruik van de sociale wetten te
constateren valt. Hij pleit dan ook
voor de invoering van een eigen risi
co.
De toestand van de 90-jarige koning
Gustaaf Adolf van Zweden is zeer ern
stig, zo heeft zijn lijfarts prof. Gunnar
Bioerck. zaterdagavond beken dge-
