PROVINCIALE IEEUWSE GOURP f
NIXON WEIGERT RECHTER
BANDJES AF TE STAAN
„Dialoog enige oplossing voor
toestand Portugese gebieden"
Commissie -15 man - licht financiële
en bestuurlijke situatie RPCZ door
Angst in Weesp
voor blauwzuurgas
Egyptisch-Libisch akkoord
over verenigd leiderschap
BOMMEN BIJ
BIRMINGHAM
Zeeland
wal nu?
PZC
ie
GEDEPUTEERDE MR. J. P. B0ERSMA WORDT VOORZITTER
V'
216e jaargang
- nummer 204
a 30 augustus 1973
WITTE HUIS KRIJGT VIJF DAGEN TIJD VOOR HOGER BEROEP
SAN CLEMENTE (AFP, RTR, ÜPI) President Nixol zal wei
geren het bevel van de federale rechter op te volgen om de band
opnamen van de gesprekken in het Witte Huis te overhandigen,
zodat de rechter ze persoonlijk zou kunnen inspecteren, zo heeft
het westelijke Witte Huis woensdag bekend gemaakt.
Rechter John Sirica gaf woensdag president Nixon bevel hem de
geluidsbanden ter hand te stellen, waarom de speciale aanklager
in de Watergate-zaak, Archibald Cox, heeft gevraagd. Het Witte
Huis heeft vijf dagen tijd om tegen dit bevel beroep aan te teke
nen.
|tó ONTDEKKING OPSLAGTANK
flIESP - Pas nu is bekend ge
sorden dat twee weken geleden
joor de Arbeidsinspectie bij een
bedrijf in Weesp, Rubatex BV,
een tank is aangetroffen met
UMO liter van de zeer gevaarlij-
ie stof acrylonitril. Rubatex, fa-
frtant van mengsels op basis
na latex, heeft de voor vervoer
ran acrylonitril geldende wet
telijke meldingsplicht gene-
wrd en ook andere wettelijke
bepalingen met voeten getreden.
Bij brand vormt deze stof het
'.gevaarlijke blauwzuurgas,
'rij militairen als dodelijk
bekend is.
3 a V van Weesp hebben het
btdrï){ inmiddels een verbod tot aan
roer tan acrylonitril opgelegd en in
geneecïraad zijn door twee leden
ïïs?ai gesteld, waarin om maatrege-
h tegen Rubato
icrylocltril is chemisch ingedeeld in
4 (SKKÈlasse 4A en mag niet
mier voorkennis van het gemeente-
hse trorden opgeslagen. Bij tran-
h hoeveelheden groter dan 300
|g ïiöa stringente veiligheidseisen,
ktfxiiril is een grondstof voor syn-
ffiisdB vezels en wordt verder ge-
bij de produktie van kuststof-
wta is gevestigd in een oud fa-
raaje aan de smalle en bochtige 's-
tercjndseweg, die ter plaatse langs
«Vecht loopt. Het bedrijf heeft zich
verleden niet op het Weesper
willen vestigen.
op de huid
*nd zou ontstaan, kan
wolk blauwzuurgas by ongunstige
windrichting (zuidoost) ben calamiteit
veroorzaken voor het op ongeveer een
kilometer afstand gelegen Weesper
uitbreidingsplan De Klomp, en moge
lijk ook de rest van het 17.000 inwo
ners tellende vestingstadje.
Transport en opslag van acrylonitril
is niet te legaliseren binnen het kader
van de hinderwet. Het bedrijf heeft
zich op haar hinderwetvergunning
roepen, maar de directie weigert
der elk commentaar. Legale opslag
zal onder stringente veiligheidsman
gelen alleen mogelijk zijn met
vergunning Ingevolge de wet op de
luchtverontreiniging. De ontdekking
van acrylonitril bij Rubatex kon ge
beuren doordat de inspecteur van
Arbeidsinspectie tijdens een routineon-
derzoek argwaan kreeg doordat het
personeel kon beschikken over midde
len ter bescherming van huid en
ademhalingswegen. Na zijn ontdek
king is de zaak enige tijd in beperkte
ambtelijke kring stilgehouden. Het ge
beurde werd ten slotte openbaar
maakt door de voorzitter van
Weesper milieucommissie, de archi
tect A. Stork.
Brandweerdeskundigen hebben de
Weesper milieucommissie verzekerd,
dat bij brand In dc fabriek het be
schikbare bestrijdingsmaterieel „in de
verre omgeving ontoereikend" zal zijn
zolang er acrylonitril aanwezig Is.
Sirica wil de banden eerst zelf beluis
teren om vast te stellen of zij van be
lang zijn voor het onderzoek en zo
ja, of zij zonder bezwaar geheel of
gedeeltelijk ter kennis van de 'grand
jury' kunnen worden gebracht.
De advocaten van Nixon gaven woens
dag te kennen, dat de Watergate-com-
missie van de senaat „een crimineel
onderzoek instelt en een proces voert',
waarmee ze haar bevoegdheid over
schrijdt. Ook de rechter mist de be
voegdheid om de president te dwingen
da handjes ter beschikking te stellen,
menen zij. Senator Sam Ervrn, voor
zitter van de Watergate-commissie van
de senaat, zei woensdag dat Nixon
van het Amerika van George Washing
ton het Rome van Caesar maakt door
zijn weigering de handen uit handen
SOLIHULL (AP)
avond zijn twee l
Engelse stad Solihull, nabij Birming
ham, zo heeft de brandweer bekend
De eerste ontploffing deed zich voor bij
een bijkantoor van een bank, waarbij
een deur werd ingeblazen, zo zei een
woordvoerder van de brandweer.
De tweede bom beschadigde het kan
toor van een hypotheekbank De ruiten
van gebouwen in de buurt werden ver
meld. Drie personal werden naar een
ziekenhuis vervoerd omdat zij aan
'shock' leden.
CAIRO: Ontmoeting tussen presi
dent Anicar Sadat flinkeen het
Libische staatshoofd kolonel
Moammer el Gadaffv voor voort
gezette besprekingen over de
Zgyptisch-Libische eenheidsstaat.
Woensdag hebben beide leiders
een compromis gesloten, dat
voorziet in een 'verenigd politiek
leiderschap'.
Jimtlijn
De onderhandelingen tussen Noord
en Zuid-Korea tot verbetering van de
betrekkingen tussen de twee landen
zijn woensdag afgebroken, zo heeft de
leider van de Zuidkoreaanse onderhan
delaars, Lee Hu-Rak
COMPROMIS CONCESSIE VAN GADAFFI
CAÏRO (DPA) President Anwar Sadat van Egypte en de libische leider, Moeammar Gaddafi,
zijn na maandenlang touwtrekken overeengekomen een verenigd politiek leiderschap te vormen die;
de verantwoordelijkheid voor de samensmelting van beide staten zal overnemen. Op 1 september
zal een grondwetgevende vergadering van 50 Egyptenaren en 50 Libiërs in het leven worden geroe-
pen die een constitutie zal opstellen welke later aan een volksstemming in beide landen zal worden
onderworpen. Bij dit referendum zal ook wordenbeslist wie de president zal zijn van de Egyptisch-
Libische republiek.
de Zweedse meisjes die
gevangen werden gehou-
- o een bankkluis in Stock-
3 «en gevraagd niet te hard
Loonsubsidie
heeft een nieuwe
S^fndgemaakt die het
- ^arnemen van oudere werk-
- al moeten bevorderen...
(Pagina 11)
Stockholm
iwbJïSfl' Tan VandaaS' dc pzc'
oi)lage; een katern van
S[ MWia's, waarvan tien
'"formatie over het
"e voetbal. Aan het woord
trainers, spelers en club-
van het zaterdag
riZ w agToetbal beide
5,1» de le kies
Nieuws uit Zeeland op de
««MA 6,7 e:
Ufuws op de pagina's 13
«011;
ie pagina's 12 en
op pagina
op pagina
KAMERLID SCHAKEL TERUG VAN REIS DOOR ANGOLA EN MOZAMBIQUE
SCHIPHOL De bevrijdings
bewegingen in Mozambique
en ook in Angola zullen de
slag tegen Portugal nooit door
wapengeweld kunnen winnen.
De oplossing zal toch moeten
komen door onderhandelingen,
door de dialoog. Het is een con
clusie van het antirevolutionai
re tweede-kamerlid M. W. Scha
kel, na een bezoek aan de Por
tugese kolonie Mozambique. Hij
kwam woensdagavond terug.
Hij gelooft overigens dat een op
lossing er stellig zal komen:
„Portugal zal nooit kunnen vol
houden dat het niet wil praten
over onafhankelijkheid voor
zijn koloniën in Afrika. Het is
onmogelijk dat een Europees
land regeert in een verwijderd
Afrikaans gebied. Aan deze si
tuatie moet een einde komen".
weet ondertussen niets I
over slachtpartijen in Mozambique,
zoals de beweerde uitroeiing van het
dorp Wiriyamu in de provincie van
Tete. „Een onderzoek naar zulk soort
gebeurtenissen kan ik alleen ook
nooit uitvoeren. Al ben ik er van
overtuigd dat ze zijn en worden ge
pleegd. Waar gehakt wordt, vallen1
spaanders".
En gehakt wordt er, aldus de heer
Schakel. Minder in Angola dacht hij,
waar de oorlog „moe" aan het wor
den is, als wel in het noordwesten
van Mozambique waar bevrijdingsbe
wegingen in de afgelopen tijd zo'n
vier- vijfhonderd kilometer zijn opge
drongen. „In Tete voel je je aan het
Schakel meent dat Nederland voor-|
zichtig moet zijn met zijn steun aan:
de bevrijdingsbewegingen. „We moe-j
ten trouwens eerst nog eens gaan i
praten in Nederland over het begrip
„bevrijd gebied". Vergelijken we de
situatie met de toestand in Nederland
in 1944, dan kunnen we onder „be
vrijd gebied" bepaald niet de situatie
verstaan zoals die toentertijd in het
Nederland beneden de grote rivieren
was. Dan zouden we eerder moeten
vergelijken met het noordelijke Ne-
(Zie slot pagina 3 kolom 4)
In een gezamenlijke bekendmaking
werd gezegd dat de 'geboorte van ee,:
nieuwe staat' noodzakelijk is om te le
ven en in leven te hliiven in een tijd
perk dat kleine entiteiten ten onder
gaan in een confrontatie met de grote
landen-blokken.
,De unie is een stap naar de bevrij-
ding van Arabisch gebied, het herwin-
nen van Palestina en de economische
ontwikkeling en opbouw van een mo
derne Arabische staat. Het is ook eer.
uiterst belangrijke stap cp de weg
naar economische integratie tussen de
delen van Arabischs natie."
Het compromis werd bereikt slechts
enkele dagen voor de eerste septem
ber. de datum die aanvankelijk was;
vastgesteld voor het houden van een
referendum over de samensmelting.
De formule die nu is gevonden, wordt
beschouwd als een aanzienlijke con-
cessie van de kant van de Libische
leider die er steeds op stond dat er j
onmiddellijk een volledige samensmel-
ting zou zijn. De Egyptische president
had zich daartegen verzet en had aan- i
gedrongen op een samengaan van bei
de landen in fasen.
Beide leiders kwamen overeen een
plan-raad te vormen waarin de pre
miers van beide landen zitting heb
ben. Voor de nieuwe staat zal een
(Zie slot pagina 3 kolom 7
GEMEENTEN WILLEN
MEDEZEGGENSCHAP
IN HET BELEID
(Van onze onderwijsmeaewerkster)
MIDDELBURG Op korte termijn
zal onder voorzitterschap van gedepu
teerde mr. J. P. Boersma een commis
sie worden ingesteld, die tot taak
krijgt een gezonde financiële basis te
geven aan het Regionaal Pedagogiscii
Centrum Zeeland en die tevens advie
zen zal moeten uitbrengen om tot
structuurwijziging van de huidige be
stuursvorm van het centrum te
men.
Dit besluit is genomen tijdens een
woensdagochtend gehouden (besloten)
bijeenkomst van vertegenwoordigers
van de Zeeuwse gemeenten met het
bestuur van het RPCZ de rijksinspec
tie voor kleuter- en basisonderwijs in
Zeeland en een vertegenwoordiger
het ministerie van onderwijs. De bij
eenkomst was uitgeschreven door ge
deputeerde staten van Zeeland en
stond onder leiding van gedeputeerde
Boersma.
Het Regionaal Pedagogisch Centrum
Zeeland neemt sinds begin 1970 het
schoolbegeleidingswerk en thans ook
het schooladvieswerk in Zeeland voor
zijn rekening. Het centrum, dat aan
vankelijk met één pedagogisch-didac-
tisch medewerker is begonnen, is
thans uitgegroeid tot een schoolbege
leidingsinstituut met ongeveer twintig
medewerkers.
Aanleiding tot de bijeenkomst van
woensdag was het feit, dat het RPCZ,
dat vorig boekjaar reeds met een
nadelig saldo van ƒ40.000 moest af
sluiten, dit jaar een tekort dreigt te
krijgen van ƒ240.000. Een en ander is
een gevolg van het uitblijven van
voldoende subsidie van de Zeeuwse
gemeenten (hetgeen een tekort ople
vert van ƒ60.000) en de maatregel
van het ministerie van onderwijs
op het tekort een evenredige korting I
toe te passen. Het rijk subsidieert dit.
jaar 75 procent, de gemeenten 25
procent. Nu de Zeeuwse gemeenten
hun aandeel van 25 procent niet ten
volle zullen opbrengen, betekent dit,
dat het rijk een korting van 180.000
zal toepassen. Dit bedrag is gebaseerd
op het tekort van de gemeenten van
60.000 en de subsidie-verhouding drie
tegen één. De positie van het RPCZ is
daardoor zeer wankel geworden.
Directeur drs. C. J. P. M. van Etten
van het RPCZ gaf in de bijeenkomst
van woensdag gehouden in het
gebouw van het centrum in St-Lau-
rens een toelichting op de activitei
ten van het centrum. Hij deelde om.
mede, dat het aantal deelnemende
scholen in het afgelopen jaar een
verdubbeling heeft ondergaan. Volgens
de heer Van Etten mag daaruit de
conclusie worden getrokken, dat het
schoolbegeleidings- en advieswerk in
deze provincie niet meer is weg te
denken. Bij afwezigheid van RPCZ-
voorzitter M. A. L. Hubregtse gaf
penningmeester C. Joziasse een uiteen-;
zetting over de financiële situatie.
Over het algemeen waren de vertegen
woordigers van de Zeeuwse gemeente
besturen van oordeel, dat het voortbe
staan van het centrum dient te wor
den gewaarborgd. Zij bleken er even
wel weinig voor te voelen bij voortdu
ring geld te stoppen in het centrum,
zonder dat zij in enigerlei vorm mede
zeggenschap hebben in het beleid. Dit
laatste is voor een aantal bestuursle
den van het RPCZ een vrij moeilijke
zaak, omdat zij over het algemeen
tegen een te grote overheidsbemoeiing
zijn.
Toch heeft het RPCZ-bestuur zich be
reid verklaard over een eventuele
structuurwijziging te willen praten.
Concreet resultaat van de vergadering
van gisteren: er zal een ongeveer
vijftien man sterke commissie regi
onaal gespreid in het leven worden
geroepen. Voor deze commissie wordt
met name een Inbreng van de vier;
grootste gemeenten V lissin gen, i
Middelburg, Temeuzen en Goes
verwacht. Het voorzitterschap komt
in handen van gedeputeerde Boersma.
Desgevraagd verklaarde de heer
Boersma dat hij goede verwachtingen
heeft van het werk van de commissie
De heer Boersma heeft de afgelopen,
maanden de gemeenten benaderd over
de financiële problemen van het cen-j
trum. Hij zei blij te zijn met het
standpunt van het centrum, namelijk!
dat het bereid is om over een struc-|
tuurwijziging van de bestuursvorm te
praten. ,Dat maakt de zaken voor de
gemeenten er wat gemakkelijker op".
De heer Boersma zei verder de indruk
te hebben, dat het ministerie het cen
trum de tijd zal geven de financiële
zaken tot een oplossing te brengen,
nu daarvoor een speciale commissie
in het leven is geroepen.
Het betekent dat het rijk niet meteen j
per 31 december as. de kortingsgel-'
den zal toepassen, maar het RPCZ
ook de eerste maanden van 1974 nog
"I
oiige week heeft minister
V Gray tere aan de tweede
kamer de bevolkings
prognoses overgelegd, die het
Centraal bureau voor de sta
tistiek heeft berekend voos
de Nederlandse provincie».
Interessante cijfers. Ze zijn gebaseerd
op de twee nationale ramingen die het
CBS in mei jongstleden bekendmaak
te en die uitkwamen op een natuur
lijke aanwas afgezien van de bui
tenlandse migratie tot IC dan wei
15,4 miljoen inwoners voor het jaar
2000. Voor Zeeland is nu berekend
dat er in dat jaar hier 400- tot 417-
duizend mensen zullen wonen, waarbij
dan nog de buitenlandse migratie
moet worden geteld. Die wordt voor
dit gewest nic-t hoog geschat tussen
de drie- en vierduizend zodat de
totale bevolking in het Jaar 2000 kan
variëren tussen de 403- en de 421-dul-
zend Inwoners, althans bij een onge
wijzigd beleid.
Minister Gruyters heeft er namelijk
nadrukkelijk op gewezen dat
deze prognoses niet meer dan
'vooruitberekeningen' zijn van be
staande tendenties. Allerlei consequen
ties van eventueel nieuwe beleidsmaat
regelen zijn er niet in verwerkt en
evenmin bevatten de prognoses taak
stellende elementen. De werkelijkheid
zal er dus zonder twijfel anders uit
zien dan hier is be
rekend: ze hangt
mede af van de ont
wikkeling in Zee
land zelf, waarbij
het er met name
om zal gaan of de binnenlandse mi
gratie zal toenemen. Is dit gewest een
overloop-gebied voor de randstad,
moet het mede dienen om congesties
daar te voorkomen of zal dat niet ge
beuren Afgezien van deze vragen is
het ook onzeker of de nationale prog
noses van het CBS wel zullen uitko
men. het bureau zelf zegt dat op dit
ogenblik stellige uitspraken over de
bevolkingspolitiek onmogelijk zijn: er
zijn te veel onzekere factoren in het
geding.
Toch is het boeiend de nieuwe cij
fers naast die van het provinciaal
bestuur te leggen. In de Ontwik-
kelingsschets 1971 van gedeputeerde
staten werden drie modellen uitge
werkt, zowel mét als zonder buiten
landse arbeidskrachten. Model I kwam
met 470-duizend inwoners, met de bui
tenlanders mee op 480-duizend; model
II was heger, namelijk 520-duizena
zonder en 540-duizend met buitenland
se arbeiders; model III tenslotte
kwam op 570-duïzend zonder buiten
landers en op 620-duizend met deze
categorie. De nieuwe CBS-cijfers ko
men het dichtst bij de laagste progno
se van Zeeland, maar ze blijven er
altijd nog een zestigduizend onder.
In de Ontwikkelingsschets zijn deze
bevoikingsmodellen uitgewerkt in
voorstellen voor een economische ont
wikkelingspolitiek- aanwijzing van
zeehavenindustxieterreinen. In dit op
zicht werd in de schets een opvallende
opmerking gemaakt, namelijk dat
'model I verdere plannen voor zeeha-
venindustrieterrainen althans tot
1985 overbodig zou maken, de
acquisitie zou nauwelijks meer speel
ruimte hebben voor het aantrekken
van nieuwe bedrijven'. Als nu de CBS-
cijfers aanzienlijk lager dan model
I in Zeeland zelf als ideaal zouden
worden beschouwd, dan zou dat be
tekenen dat het economische ontwik
kelingsbeleid onmiddellijk toe nul
moet worden gereduceerd.
In feite stellen de nieuwe CBS-cijfers
derhalve aan Zeeland de vraag: wat
wil men Indien men alleen de na
tuurlijke bevolkingsgroei wenst, dan
weet men nu op hoeveel mensen in
het jaar 2000 ongeveer kan worden
gerekend, namelijk een honderddui
zend meer dan er nu wonen. Wil men
dat gegeven echter niet accepteren,
dan zal op de een of andere wijze de
ontwikkelingspolitiek van de jaren
zestig moeten worden voortgezet. Die
vraag gaat overigens niet alléén Zee
land aan: ze dient vooral ódk in na
tionaal verband te worden beant
woord. De regering immers moet uit
maken of aan deze provincie enige
taakstelling behoort te worden opge
dragen met het oog op bevolkings
spreiding en eventueel gewenste eco
nomische groei. Dit nationale ant
woord zal naar men mag hopen
te vinden zijn in de nieuwe (derde)
nota ruimtelijke ordening, die al enige
malen is aangekondigd.
Voor de regering zal het niet eenvou
dig zijn die taakstelling helder en
duidelijk te formuleren. Zij moet
komen met wat tegenwoordig heet
'een geïntegreerd ruimtelijk beleid'.
Dat wil zeggen: een beleid dat er op
is gericht een zo hoog mogelijk wel-
zijnsniveau te bereiken door het af
wegen van allerlei verschillende en
vaak tegenstrijdige belangen. Geen
makkrkjke zaak. Een eerste poging
bleek het bekende 'paarse boek' 'De
ontwikkeling van Zuidwest-Ne n c- r-
lanö), maar meer dan een poging was
dat nie:. Onlangs heeft de Sociaal-
economische raad er terecht op gewe
zen, dat een 'geïntegreerd mode!'
waarin de relaties tussen economi
sche. sociaal-culturele en milieufacto
ren zijn aangegeven en afgewogen
nog steeds niet beschikbaar is. Toch
is dat voor het toekomstig beleid aria-
gend nodig, voor Zeeland met name
om te weten welke nationale taak in
de ruimtelijke ordening hier behoort
te worden vervuld, opdat ook binnen
de provincie allerlei factoren tegen
over elkaar kunnen worden afgewo-
'oor het Zeeuwse beleid is derhalve
kennis van de nationale taakstel
ling een eerste vereiste. Maar dat
(Voor vervolg zie pagina 3
kolom 1
