PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
SKYLAB IN MOEILIJKHEDEN-
BEMANNING NIET IN GEVAAR
Vietcong waarschuwt Saigon
Tolheffing op Zeelandbrug lijkt
minstens tot 1990 onvermijdelijk
de krant
van zeeland
De Gaay Fortman: „geen grote
tegenstellingen in kabinet"
Weistandsgrens
naar 23.200 gulden
Rosetta Pampanini
overleden
De dnod van
een stalinist
216e jaargang - nummer 181
Vrijdag 3 augustus 1973
LEK IN LEIDING STUURRAKETTEN MAAKT WELLICHT REDDINGSACTIE NOODZAKELIJK
(Van onze ruimtevaartmedewerker)
LEIDEN Er bestaat een kans dat de drie astronauten die zaterdag in het Amerikaanse ruimte
vaartstation Skylab zijn gaan wonen voor een periode van twee maanden, vandaag of zaterdag terug
keren naar de aarde. Een andere mogelijkheid is dat een reddingscapsule wordt gezonden om hen
op te halen, die achter pas omstreeks 5 september de astronauten kan verlossen. Er zijn namelijk lek
ken geconstateerd in de brandstofsystemen van de Apollocapsule, waarmee de ruimtevaarders naar
Skylab zijn gereisd en waarmee zij ook naar de aarde moeten terugkeren.
HOUSTON op deze tekening
wordt weergegeven hoe een even
tuele reddingsoperatie zal plaats-
vinden om de bemanning van
Skylab uil de ruimte te halen.
Links de lancering van de red
dingscabine. rechts de terugkeer
in de oceaan.
De astronauten zijn niet in direct
vensgevaar omdat hun ruimteiabo-
ïrtorium Skylab perfect functioneert
A voldoende voedsel, zuurstof en wa
ter aan boord heeft voor een verblijf
van nog vijf maanden. De moeilijk
heid is uitsluitend gelegen in de be
trouwbaarheid van de Apollocapsule
waarmee ze naar de aarde moeten
terugkeren. j
Al eerder had een iek in een brand-
stofleiding voor de stuurraketjes van
de Apollocapsule enige zorgen ge
baard Deze groep stuurraketjes werd
toen uitgeschakeld, hetgeen zonder
eni» bezwaar kon. Maar nu is een lek
opgetreden in een tweede van deze
vier stuurraketsystemen. Ook dit zou
od zichzelf nog niet funest zijn, maar
men vertrouwt thans in het vluchtlei-
dingscentrum in Houston het gehele
brandstofsysteem van de Apollo niet
meer. De functionering van dat sys
teem is door de astronauten niet te
herstellen ofzelfs te controleren.
Men zit thans voor de keuze de
astronauten zo snel mogelijk naar de
aarde te laten terugkeren met een
niet perfect werkende, maar nog wel
operationele Apollo die zij bij de
hand hebben, of een reddingsoperatie
uitvoeren met een andere Apoilocap-
sule.
In het eerste geval moeten de astro
nauten zo snel mogelijk terug, omdat
ieder uitstel de gevolgen van lekken
de brandstofsystemen erger maakt, in
dat geval zouden de drie astronauten
vrijdag of zaterdag bij Hawaii kunnen
landen. Er ligt daar geen bergings-
vloot gereed, maar de capsule kan
worden opgepikt door helikopters. De
voorbereidingen voor een dergelijke
operatie zijn al in volle gang. De
NASA-leiding acht deze oplossing ech
ter een uiterst riskante zaak omdat
de besturing van de Apollo op het
kritieke moment van liet binnendrin
gen in de atmosfeer dan wel bijzon
der moeilijk wordt
In het tweede geval kan de Apollo
capsule, die voor de vlucht van de
derde Skylabbemanning was voorbe
stemd omgebouwd worden als red
dingssloep. Dat wil zeggen dat deze
moet worden ingesteld op het bestu
ren door twee in plaats van drie man
en dat alle voor deze operatie niet
noodzakelijke materialen uit de capsu
le worden verwijderd. Daardoor komt
ruimte vrij voor de drie mannen die
op de terugtocht van Skylab naar de
aarde moeten worden meegeno
men.
Voor een dergelijke operatie is een
vrij langdurige voorbereidingsperiode
nodig, terwijl voorts een gunstige ge
legenheid moet worden afgewacht om
Skylab en de van Kaap Kennedy te
lanceren reddingsboot voldoende dicht
bij elkaar in de buurt te brengen. Een
en ander betekent dat dit niet eerder
dan begin september kan. Tot dan
hebben de astronauten in dit geval
echter niet meer de kans met hun
eigen ApoLo terug te keren, wanneer
ONDERZOEK
DOOD VROUW
IN UTRECHT
UTRECHT (ANP) In haar woning
in de Utrechtse Voorstraat hebben
buurtbewoners donderdagmorgen het
lijk gevonden van de 44-jarige mc-
rronw J. D. A. J. Oostendorp uit
Utrecht.
De politie deelde mee dat de vrouw
doos verstikking om het leven geko
men is. Of de vrouw gewurgd is zal
bet onderzoek nog moeten uitwijzen,
Smüs de politie.
ki verband met de zaak heeft de
utrechtse recherche later op de dag
30-jarige J. uit Utrecht, een ex-
rarieeper, verhoord.
De recherche kan vooralsnog geen
nadere mededelingen doen over de
verdere toedracht van de zaak. J. leef.
de tot voor kort met de vrouw in con-
cumnaat.
DEN HAAG ERKENT
REPUBLIEK AFGHANISTAN
DEN HAAG De Nederlandse rege-
rmg heeft donderdag besloten de nieu
we regering in Afghanistan te erken
nen. Na een geslaagde staatsgreep
nep generaal Daoed op 18 juli jl. in
Afghanistan de republiek uit.
vandeaa m
tis kiaat
fBM
Zeeuws nieuws op cle
pagina's 2,5,6 en 7;
Binnen- en buitenlands
nieuws op de pagina's 1,3
en 9;
Sport op de pagina's 10 en
11;
Radio en tv op pagina 13;
Financieel nieuws op pagina
er in Skylab iets zodanig mis zou
gaan dat zij het ruimtelaboratorium
snel moeten verlaten.
De directeur van het Apollo-Skylab-
programma, Lunney. verklaarde in
Houston dat er verdere onderzoekin
gen nodig zouden zijn om uit te
maken wat er nu in de Apollo eigen
lijk aan de hand is. maar dat de tijd
daarvoor ontbreekt. Wordt er tevee*
tijd aan gespendeerd, dan is waar
schijnlijk de kans op terugkeer met
deze Apollo verkeken. We moeten der
halve wat slagen om de arm houden,
aldus zijn commentaar voordat er een
TWINTIG DODEN
DOOR HOTEL
BRAND OP MANN
DOUGLAS (AP) Minstens 20 perso
nen zijn omgekomen in de brand in
een groot hotel in Douglas op het ei
land Mail, donderdagavond. Volgens
de politie zijn bovendien 80 perso
nen gewond. Velen van lien hebben
ernstige brandwonden opgelopen.
Het gebouw omvatte, behalve het ho
tel, tevens een vermaakcentrum met
danszalen, bars en nachtclubs.
Het gebouw dat zeven verdiepingen
telt en dat plaats kan bieden aan 5000
mensen, was vol vakantiegangers toen
de brand uitbrak. Vermoedelijke oor
zaak: een met lucifers spelend kind.
ROVIGO, PADUA De Italiaanse zan
geres Rosetta Pampanini, die een van
de beroemdste vertolksters was van
Puccini en Mascagni is donderdag op
73-jarige leeftijd in Corbona, bij" Rovi-
ga, overleden.
beslissing genomen zou worden in de
komende nacht.
Een van de oorzaken van een lang
durige voorbereidingstijd van een red
dingsoperatie is dat de Satumusraket
waarmee een reddingssloep moet wor
den gelanceerd, nog op de startplaats
moet worden gebracht, getest, van
brandstof voorzien en andermaal ge-
neei moet worden gecontroleerd op
goed functioneren. Men kan niet zon
der een dergelijke langdurige zorgvul
dige voorbereiding zo'n operatie star
ten omdat in dit geval niet drie, maar
minstens vijf mensenlevens op het
spel worden gezet.
In NASA-krmgen is men onder de
huidige omstandigheden wel enigszins
verbitterd over het feit dat sterke
besnoeiingen in het budget het .niet
mogelijk hebben gemaakt een "red
dingsoperatie volledig operationeel te
hebben op het moment dat een Sky
labbemanning wordt ge.anceerd. Dat
zou vele miljoen gekost hebben die
voor niets waren uitgegeven als alles
naar wens was verlopen. Maar men
vraagt zich wel af of mensenlevens
die miljoenen niet waard zouden
zijn.
PHNOM PENH STEEDS MEER IN DE TANG
PARIJS, SAIGON (UPI, RTR, AP) Het Nationale Bevrijdingsfront van Zuid-Vietnam heeft donder
dag de regering in Saigon gewaarschuwd geen troepen te sturen naar Cambodja, waar het bewind
van president Lon Nol wordt bedreigd door de oprukkende Pathet Lao. „Als president Nguyen Van
Thieu troepen stuurt naar Cambodja zal dat een slag zijn voor het Vietnamese vredesakkoord en zul
len we daar alle noodzakelijke consequenties uit trekken, aldus de Vietcongminister Nguyen Van
Hieu, voor het begin van de 19e zitting van de onderhandelingen tussen Vietcong en Saigon over de
politieke toekomst van Zuid-Vietnam.
fianthjn
BEZWAREN VAN AGT TEGEN GRATIE VVDM-ERS
Bij deze besprekingen, die worden
gehouden ter uitwerking van het vre
desakkoord van januari, is nog geen
enkele vooruitgang geboekt. De Zuid-
vietnamese vertegenwoordiger Nguyen
Luu Vien stelde Noord-Vietnam ver
antwoordelijk voor de verslechtering
van de situatie in Zuid-Vietnam om
dat Hanoi nieuwe troepen zou sturen
door de gedemilitariseerde zone. De
onderhandelaar van Saigon zei dat de
infiltratie van wapens en oorlogsmate
riaal uit Noord-Vietnam is verdrievou
digd, sinds de ondertekening van het
vredesakkoord. Volgens hem heeft
DEN HAAG Minister Van Agt
heeft in de ministerraad duide
lijk laten merken, dat hij het
vraagstuk van de gratieverle
ning aan de veroordeelde
VVDM-ers erg moeilijk vond.
Dat verklaarde waarnemend mi
nister-president prof. De Gaay
Fortman sr. donderdagmiddag
na afloop van het wekelijkse ka
binetsberaad in reactie op eer
dere berichten dat de minister
van justitie met zijn portefeuille
gezwaaid zou hebben als de
WDM-ers gratie zouden krij
gen.
Prof. De Gaay Fortman sr. wilde
niet ingaan op het verloop van de
discussies in de ministerraad, maar
wel verklaarde hij, dat de beslissing,
die nu genomen is door de hele
ministerraad onderschreven wordt.
Die beslissing wilde hij nog niet be
kendmaken, maar verwacht wordt
dat de organisatoren van de antl-
groetdag en de deelnemers aan de sit-
down-actie in Wezep hun straffen, van
riërend tot twee maanden, slechts
voor de helft hoeven uit te zitten en
desgewenst zou dat in de weekends
kunnen gebeuren.
„De indruk dat er binnen het kabi
net grote tegenstellingen bestaan is
volstrekt onjuist", zei minister De
Gaay Fortman donderdag.
Minister Van Agt schijnt zich in de
kabinetsvergadering van vorige week
scherp gekant te hebben tegen met
name defensie-minister Vredeling die
(Zie slot pagina 3 kolom 7)
(Van onze parlementaire redactie).
DEN HAAG Het kabinet-Den Uyl stelt zich voor de welstands-
grens op te trekken tot ongeveer 23.200 gulden per 1 januari 1974.
Dat houdt in dat iedereen die minder verdient dan dit bedrag,
verplicht is lid van een ziekenfonds te worden.
Het kabinet-Biesheuvel had de weistandsgrens eerder al gebracht van 18.800
tot 20.900 gulden per 1 januari van dit jaar. Per 1 januari 1970 was de wei
standsgrens nog gesteld op 14-850 gulden. Staatssecretaris Van der Stee van
financiën heeft deze plannen in een schriftelijk stuk aan de tweede kamer
bekendgemaakt.
Hanoi 66.000 man versterkingen i
het zuiden gestuurd, die zich daar
onder de Vietcong-troepen mengen.
Voorts waren 400 tanks, 200 stuks
zwaar artilleriegeschut, rond 300 stuk!
afweergeschut overgebracht naar!
Zuid-Vietnam. Donderdag zijn uit de|
Combodj aanse hoofdstad Phnom Penhi
gevechten gemeld op slechts zes kilo-!
meter afstand van de stad. Een woord-1
voerder van het Cambodjaanse op-|
perbevel zei dat communistische troe-|
pen de belangrijke verbindingsweg no,
1 hebben afgesneden op 24 km van de-
stad. Deze verbindingsweg is al vier
maanden afgesneden, maar de nieuwe,
operatie betekent dat het deel van de
weg dat nog in handen is van rege
ringstroepen, opnieuw is bekort. Er!
zijn donderdag ook gevechten uitge-j
broken bij de plaats Dey Eth, zes kmj
ten zuidoosten van de hoofdstad en
op drie km ten zuidoosten van hoofd
weg nr 1. De communistische troepen
hebben met deze operaties een boog
om Phnom Penh getrokken van het
noorden tot de rivier de Mekong ten
zuidoosten van de hoofdstad. De Me
kong vormt een natuurlijke verdedi
gingslijn voor het oosten van de stad.
Het Witte Huis heeft donderdag ge
zegd dat de Verenigde Staten zal
„voortgaan met het geven van alle
mogelijke economische, diplomatieke
en militaire steun" aan de Cambod
jaanse regering. Het congres heeft
intussen bepaald dat de Amerikaanse
luchtaanvallen op communistische
stellingen in Cambodja met ingang
van 15 augustus moeten worden stop
gezet.
Man verdronken
ROTTERDAM (ANP) Bij schilders-
werkzaamheden aan een brugkraan in
het Beerkanaal in Europoort is don
derdag de 25-jarige schilder G. Velt
huis uit Rotterdam van 22 meter
hoogte in het water gevallen en ver
moedelijk verdronken. De politie zoekt
naar het lichaam van de man.
STATEN BESLISSEN EIND AUGUSTUS OVER VERHOGING VAN
TOLGELDEN VOOR PERSONENAUTO'S EN LICHTE VRACHTAUTO'S
JAARLIJKSE BIJDRAGE
PROVINCIE MET
ƒ250.000 OMHOOG
MIDDELBURG Op de Zee
landbrug zal nog tot 1990 tol
moeten worden geheven om de
zeer zware financiële lasten van
deze brug voor de provincie
enigszins draaglijk te maken. Dit
hebben gs provinciale staten
meegedeeld in een voorstel over
de tariefsverhoging van de tol
gelden op deze brug, die zal in
gaan zodra de Haringvlietbrug
vrij van tol wordt. Naar ver
wacht zal dit omstreeks oktober
1973 zijn, maar in ieder geval
vóór 1 januari 1974. Zouden de
huidige toltarieven worden ge
handhaafd en de huidige jaar
lijkse bijdrage die de provincie
jaarlijks verstrekt dezelfde blij
ven, dan zal Zeeland volgens gs
voor zulke financiële moeilijk
heden komen, dat elke andere
activiteit onmogelijk zal worden
gemaakt.
De raad van commissarissen van de
Provinciale Zeeuwse Brugmaatschap-
pij wil de tarieven voor personen
auto's van 3 tot 3,50 verhogen voor
een rit en voor een lichte vrachtauto
een tarief van 5 in plaats van 4,50
in rekening gaan brengen. De tarieven
van de tienrittenkaarten blijven dezelf
de. Verder wil de provincie de bijdra
ge aan de brug met 250.000 per jaar
verhogen. Indien de staten zowel tegen
de tariefsverhoging als tegen de ver
hoging van de jaarlijkse bijdrage geen
bezwaar zouden hebben, zullen toch
nog tot 1990 tolheffingen worden gehe
ven voor al het verkeer dat van de
brug gebruik wil maken
Veerdienst
Gs laten de staten weten, dat de finan
ciële positie van de provincie het toe
laat de overigens toch al vrij hoge
jaarlijkse bijdrage van 1.750.000
te verhogen tot 2 miljoen. Ze stellen
de staten voor, de vertegenwoordigers
van de provincie in de algemene aan
deelhoudersvergadering van de PZBM
bindend mandaat te verlenen om de
door de raad van commissarissen
voorgestelde tariefsverhoging steun te
verlenen en met de verhoging van de
jaarlijkse bijdrage akkoord te gaan.
In hun voorstel aan de staten zet het
college uitgebreid uiteen, dat de Zee
landbrug de provincie al jaren voor
zeer zware financiële problemen stelt.
Het. merkt daarbij overigens op dat.
indien de brug indertijd niet zou zijn
gebouwd, de veerdienst die de provin
cie dan had moeten laten uitvoeren
zeker even duur zou zijn geweest, als
deze dienst aan redelijke normen had
willen voldoen.
Door de voorgestelde maatregelen zal
de financiële positie van de brug met
ongeveer jaarlijks een half miljoen
gulden verbeteren. De extra opbrengst
van de tolgelden zal namelijk ook on
geveer ƒ250.000 bedragen en dus even
groot zijn als de verhoogde provinciële
bijdrage. Het is volgens gs uitgesloten,
dat het aanvankelijk gestelde doel, de
Zeelandbrug in 1978 geheel te hebben
afgeschreven, kan worden bereikt. De
afsluiting van de Oos ter schelde en het
gereed komen van de weg over de Oos-
terscheldedam in 1978 waren destijds
voorwaarden van de regering voor het
bouwen van de brug.
Gs wijzen in hun voorstel aan de sta
ten op de verschillen die er bestaan
tussen Zeelandbrug en Haringvliet
brug. Een vergelijking tussen beide
bruggen valt bepaald in het nadeel van
de eerste uit. Zo wordt de Haringvliet
wel en de Zeelandbrug niet in het Del
taplan opgenomen en werd de Zee
landbrug als regionale verbinding be
schouwd, hetgeen er op neerkomt dat
het rijk bij ernstige tekorten op de be
groting niet bijspringt.
Haringvlietbrug
Verder is ook het vervoersaanbod op
de Haringvlietbrug aanmerkelijk gun
stiger, hetgeen niet in de laatste plaats
door de aanwezigheid van de Zeeland
brug komt, omdat berekeningen heb
ben uitgewezen dat minstens de helft
van het verkeer over de Haringvliet
brug doorgaand verkeer is en dus van
de Zeelandbrug gebruik moet maken.
(Zie slot pagina 6 kolom 7)
In de wereldpolitiek betekent
\l1 de dood van Walter Ulbrich
vrijwel niets. Zijn rol was
ri^hc a! een tijd uitgespeeld en zijn
J naam was alleen nog een
E~.L A echo. Overigens een echo met
een hier kan eigenlijk al
leen een Duits woord worden gebruikt
'unheimische' klank. De naam UI-
bricht riep weinig sympathie op: een
felle oude communist, regerend vol
gens ae starre principes van het stali
nisme, een man die alle middelen ac
cepteerde om zijn doel te bereiken. In
1933 was hij over Praag en Parijs naar
Moskou geëmigreerd, als vijand van
Hi tier. Maar toen in 1939 nazi-Duits-
land en Sowjet-Rusland een pact met
elkaar sloten, volgde Ulbricht onmid
dellijk de nieuwe lijn: hij schreef be
wogen artikelen in Moskou waar hi)
dit monsterverbond tussen nazi's en
marxisten prees als een wijze beslis
sing. waarmee iedereen het eens be
hoorde te zijn. Het woord van Ulbricht
stelde weinig voor, hij was bereid alles
te zeggen als daarmee het heilige doel
naderbij werd gebracht.
Een opvallend voorbeeld daarvan
was een verklaring op 16 Juni
1961, twee maanden vóórdat de
Berlijnse muur werd opgericht. Een
spannende periode, voor Oost-Duits-
land vooral een moeilijke periode. Het
aantal vluchtelingen naar het westen
nam met de dag toe: per maand waren
het er tienduizenden en onder hen be
vonden zich velen die voor de econo
mie van de DDR niet gemist konden
worden. De verhoudingen tussen Oost
en West-Duitsland waren slecht, al
sinds de blokkade van 1948. Drie jaar
daama waren de grenzen tussen Oost
en West-Berlijn nog weer scherper ge
markeerd, in 1953
was het tot een op
stand gekomen in
Oost-Duitslana en
Berlijn was een cri
sisgebied van de
eerste orde gebleven. In 1961 nu kwam
de Amerikaanse senator Mike Mam-
field met een plan om van Berlijn als
geheel een 'vrije stad' te maken. Tii-
dens een persconferentie op 16 juni in
Oost-Berlijn vroeg men Ulbricht naar
zijn mening daarover. Hij zag er niets
in. Waarop een Westduits journalist
wilde weten of dat inhield dat de
staatsgrens tussen Oost- en WestDui is
land bij ae Brandenburgse poort zou
'komen te liggen met alle consequen
ties vandien. Een vraag, die kennelijk
was ingegeven door allerlei geruchten
over te verwachten Oostduitse maat
regelen. Ulbricht gaf toen een merk
waardig antwoord.
Hij begon met de vraag te interpre
teren: „Ik begrijp uw vraag zo dat
er in West-Duitsland mensen zijn,
die willen dat wij de bouwvakarbeiders
van de DDR mobiliseren om een muur
te bouwen". Waarop Ulbricht verze
kerde: „Van een dergelijk plan is mij
niets bekend. Onze bouwvakarbeiders
bouwen in hoofdzaak woningen. Nie
mand heeft het plan een muur op te
richten". Een historische uitspraak
voor het eerst werd hier het woord
'muur' gebruikt in relatie tot Berlijn
en dat gebeurde door niemand minder
dan Ulbricht zelf, maar in ontkennende
zin. Nog geen twee maanden later ech
ter gelastte dezelfde Ulbricht de bouw
van een muur, in Oost-Berlijn aange
kondigd als een 'maatregel, die een be
trouwbare bewaking en een werkzame
controle mogelijk maken". Bij deze
aankondiging werd nog meegedeeld dat
er voor de bevolking 'zekere ongemak
ken' zouden optreden.
Zekere ongemakken. We herinneren
ons die periode bijzonder goed
die v/eek van de dertiende augus
tus 1961 waren we als verslaggever in
Berlijn, een stad waarvan de bevolking
in bange afwachting leefde, er was een
stemming alsof er elke dag een oorlog
kon uitbreken. We hebben enkele noti
ties uit die periode nog eens opgezocht
Er was een programmablad bijgevoegd
van de Oostduitse radio, waarop een
adres plus enkele mededelingen waren
geschreven. Dat blad werd ons in de
week-van-ae-muur in Oost-Berlijn toe
gestopt door een Oostduitse me
vrouw, op zoek naar iemand uit het
westen. Haastig deed ze haar verhaal:
ze was op de twaalfde augustus uit
Dresden naar Oost-Berlijn gereisd, ze
zou een paar dagen naar West-Berlijn
gaan om daar familie uit Dusseiüorf
te ontmoeten. Maar de muur had de
ontmoeting onmogelijk gemaakt. Of
we haar zuster wilden opbellen. Ze
schreef een telefoonnummer op het
programmablad, schrok en vroeg: „Ik
kan u toch wel vertrouwen We toon
den haar een Nederlands paspoort,
maar ze haalde haar schouders op:
.Rapieren zeggen niks". Waarop ze
zich het korte gesprek voor zichzelf
nog eens naging: „Nu ja, ik heb toch
niets verkeerds gezegd".
Dat was in 1961 de sfeer in Oost-
Berlijn en in de DDR van Walter
Ulbricht: elk woord wikken en we
gen. Wie het niet de«.d kreeg te maken
met 'ongemakken', wie probeerde nog
verder te komen, bijvoorbeeld over ae
muur, kon er op rekenen te worden
neergeschoten. Willy Brandt toen
burgemeester van West-Berlijn
vroeg op een grote demonstratieve bij
eenkomst voor het stadhuis in Schóne-
berg over de hoofden van de Westber-
lijners heen aan Ulbricht en de zijnen:
„Schiet in 's hemeis naam niet op uw
eigen landgenoten, toont menselijk
heid". Menselijkheid was echter geen
woord, dat in Ul'orichts vocabulaire
was te vinden: hij was de orthodoxe
communist, die de revolutie met ijze
ren hand en wapengeweld wenste te
vestigen. En dat paste in die dagen bij
de Russische kant van de koude oor
log: voor Moskou was hij, tot en met
(Voor vervolg zie pagina 3
kolom 1
