PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
NW IS 'NIET
ENTHOUSIAST'
OVER SER-RAPPORT
Meerderheid in de VS
keurt gedrag Nixon af
Schade aan landbouwgrond door zout
kwelwater uit kanaal Gent-Terneuzen
Parijs pensioneert
generaal na protest
tegen kernproeven
de krant
van zeeland
Protesten 'heel gematigd' genoemd
Rijksaccountant
bij onderzoek in
zaak Eindhovense
röntgenologen
Het vierde
amendement
Die liegt ook of 't gedrukt staat..."
Pikante
mode
Pagina 13
216e jaargang - nummer 174
Donderdag 26 juli 1973
NKV en CNV: „NVV wil er niet aan meewerken":
UTRECHT (ANP) „Het NW zoekt naar een weg om uitdruk
king te geven aan zijn geringe enthousiasme over het concept van
het halfjaarlijkse SER-rapport". Dat verklaarde een woordvoer
der van het NW woensdagavond naar aanleiding van uitlatin
gen van CNV-voorzitter J. Lanser en de waarnemend voorzitter
van het NKV de heer W. Spit, over het standpunt dat het NW
zou hebben ingenomen met betrekking tot het voorjaarsrapport
van de SER. Hij onthield zich van verder commentaar.
Het NKV en het CNV gaan er kenne
lijk al van uit, dat het NW niet wil
meewerken aan de totstandkoming van
het rapport en dat het dit duidelijk zal
maken op de SER-vergadering van vol-
gende week vrijdag.
De NW-woordvoerder wilde niet
meer zeggen, dan dat opmerkingen in
die richting 'geheel voor rekening van
de heren Spit en Lanser komen'.
De heer Spit verklaarde woensdag in
de radio-actualiteitenrubriek "hier en
nu' van de NCRV. dat het concept-rap
port zo'n vrijblijvend karakter heeft,
dat het NKV er geen aanleiding in ziet
om in dit stadium een 'dergelijk ver
gaande stap' te zetten als het NW.
Het NVV tilt volgens hem te zwaar
aan de zaak. De heer Spit betreurde
het, dat de besluitvorming binnen het
PARIJS (UPI) De Franse re
gering heeft woensdag een bri
gade-generaal met gedwongen
pensioen gestuurd omdat hij ter
plaatse zijn protest had geuit
tegen het nemen van de Fran
se kemproeven hij het atol moe-
roeroa. Tevens bevestigde de re
gering haar vaste wil de reeks
controversiële kernproeven
voort te zetten en noemde zij
Regen en sneeuw
in Frankrijk
PARIJS (AFP) Frankrijk heeft
woensdag een van de koudste zomer
dagen uit zijn geschiedenis beleefd.
In grole delen van het land werden
uitzonderlijk lage temperaturen geme
ten, regende het of viel sneeuw. Veel
vakantiegangers werden door de regen
gedwongen de campings te ontvluchten
en elders een droog onderkomen te
zoeken.
Uit het departement Savoie werd he
vig noodweer gemeld. In de Franse
Alpen ligt op een hoogte van 2500 me
ter een sneeuwlaag van 25 tot 30 cen
timeter.
Alleen de vakantiegangers aan de
Noordzeestranden en aan de Cote du
Roussillon, in het zuiden bij Perpignan
langs de Middellandse Zee. waar het
28 graden in de schaduw was, hadden
woensdag niet over het weer te klagen.
vandaag in
de krant
Storing
-mobilofoonverkeer van
oe rijkspolitie in Zeeland is door
nog onbekende oorzaak ernstig
gestoord. PTT zoekt naar de oor
zaak (pag. 2)
Oosterschelde
De actiegroep Oosterschelde is
het niet eens met de uitslag van
de enquête over de afsluiting
hie had andersom moeten zijn
(Pag. 2).
Wegvervoer
MINISTER Westerterp had de
negatieve Duitse reactie' op het
hecterlandse verzoek om meer
ntmachtigingen voor het weg
transport 'niet verwacht', (pas.
Woningbouw
DE AVB cons ateert dat er ern
stige onzekerheid bestaat over de
uitbreiding van de woningbouw
in Nederland tussen nu en 1980.
(pag. 13).
Nieuws uit Zeeland op
pag. 2,5,7 en 9
Nieuws uit binnen- en
buitenland op pag. 1,3 en 13
Sport op pag. 14 en 15
Radio en tv op pag. 17
Financieel nieuws op pag. 19
de gerezen protesten in binnen-
en buitenland Tieel gematigd'.
De regeringswoordvoerder maakte
woensdag na de kabinetsbijeenkomst
in het Elysee bekend dat generaal De
Boladiëre, held uit de tweede wereld
oorlog, met pensioen was gestuurd
omdat hij aan boord van het 'jacht
Fri binnen het verboden proefgebied
rond het atol was gevaren. De Fri
werd door de Franse marine geënterd
en buiten de 60 mijlszone gesleept.
De maatregel heet te zijn genomen
als een disciplinaire straf tegen een
legerofficier die 'zijn verplichting een
gematigde houding aan te nemen
heeft prijsgegeven'. De Bolardiëre is
een jaar geleden op eigen verzoek van
actieve dienst ontheven omdat hij in
het openbaar beweerde Franse marte
ling had veroordeeld van Algerijnse
gevangenen tijdens de oorlog van '54
tot '62. De generaal is enigszins over
spannen en wordt momenteel in een
Parijs Militair hospitaal behandeld.
'Heel gematigd"
Volgens de woordvoerder vertelde
nister van buitenlandse zaken Jobert
het kabinet dat „de internationale
actie over het geheel genomen heel
gematigd was", na de eerste kern
proef afgelopen zaterdag. De bewinds
man betrok in zijn mening echter niet
het speciale geval van Peru dat zijn
betrekkingen met Parijs verbrak na
de kernproef.
In Parijs en andere steden van Frank
rijk zijn woensdag betogingen gehou
den om te protesteren tegen de her
vatting van de Franse kernproeven in
de Stille Oceaan. In de hoofdstad
werd de manifestatie gehouden voor
de ambtswoning van president Pompi
dou. In een boodschap werd een be
roep op de regering gedaan een einde
te maken aan de kernproeven ei
bewapeningswedloop. De demonstra
ties waren georganiseerd door opposi
tiepartijen en vakbonden.
NVV geen ruimte heeft opengelaten
voor een nadere discussie met de an
dere vakcentrales. Het NKV blijft be
reid tot verder overleg met het NW,
maar, aldus de heer Spit, 'dan niet op
basis van een fait accompli'.
'Merkwaardig'
De heer Lanser noemde het standpunt
van het NVV 'merkwaardis'. Dit vooral
omdat hij op de laatste vergadering
van de commissie ONE (Ontwikkeling
Nationale Economie) van de SER na
mens alle werknemersleden van de
commissie heeft kunnen meedelen, dat
de vakcentrales bereid waren, mede
werking te verlenen aan het uitbren
gen van het rapport en dat ze het ont
werp, voorzien van een positief advies,
zouden voorleggen aan hun achterban.
Volgens hem heeft de verbondsraad
van het NW daarna een ander stand
punt ingenomen dan het verbondsbe-
stuur.
'Geen meningsverschil'
De woordvoerder van het NW ver
klaarde desgevraagd, dat ook het ge-
suggereerde meningsverschil tussen het
NVV-bestuur en de verbondsraad
(waarin alle aangesloten bonden zijn
vertegenwoordigd) 'geheel voor reke
ning van de heer Lanser komt'.
De CNV-voorzitter merkte nog op, dat
de houding van het NW 'de groeien
de samenwerking tussen de vakcentra
les geen goed doet'.
Intensivering van
wapencontrole op
Schiphol bepleit
DEN HAAG (ANP) De eerste-ka-
merleden Van Wijk (psp) en Schwarz
(d'66) hebben onafhankelijk van
elkaar de ministers van justitie en
van verkeer gevraagd de wapencontro
le op Schiphol te versterken.
De heer Van Wijk dringt aan op het
verplicht stellen van controle bij elke
liinvlucht en op het strafbaar stellen
van niet-nakoming van die plicht. Zijn'
collega Schwarz vraagt een serieuze in
tensivering van de wapencontrole, niet
alleen op Schiphol, maar ook op Zes
tienhoven.
DEN BOSCH (ANP) De officier
van justitie bij de rechtbank in Den
Bosch, mr. J. H. M. Peynenburg, heeft
een rijksaccountant ingeschakeld bij
het onderzoek in de zaak van de fou
tieve declaraties van de twee Eindho
vense röntgenologen uit het St. Joseph
ziekenhuis aldaar. De rijksacountant
zal maandag met zijn onderzoek be
ginnen
De beide röntgenologen zouden vol
gens een onderzoek van de accoun
tantsdienst van de Ziekenfondsraad
bij vier Eindhovense ziekenfondsen in
1972 onjuiste en te hoge rekeningen
hebben ingediend voor honoraria en
kostenvergoedingen voor een totaal be
drag van 675.000,-. Nadat de zaak
in de publiciteit was gekomen gelast
te mr. Peynenburg ambtshalve een
justitioneel onderzoek. Hij is van plan
daarin ook de voorgaande jaren te be
trekken.
BENGHAZI Door de gebrek
kige verbindingen met Libië zijn
pas gisteren de eerste joto's be
schikbaar gekomen, die het einde
van het kapingsdrama met de Ja
panse Jumbojet illustreren. Op de
bovenste foto het moment, waar
op de eerste door de kapers ge
plaatste explosieve ladingen in de
cockpit van het toestel tot ont
ploffing komen. Op de foto daar
onder zijn ook de overige ladin
gen geëxplodeerdhet toestel is
totaal verloren. (Zie ook pagina 3j
B"
fimtlijn
OPINIEPEILINGEN TONEN AAN:
WASHINGTON (RTR, UPI)
Met een meerderheid van 51 te
gen 37 procent zijn de Ameri
kaanse kiezers van mening dat
president Nixon er verkeerd
aan heeft gedaan te weigeren
persoonlijk voor de senaatscom
missie van Sam Ervin te komen
getuigen. Dit hlijkt uit een opi
niepeiling die woensdag in de
Washington Post werd gepubli
ceerd. De peiling was gebaseerd
op een onderzoek bij 1485 ge
zinnen dat tussen 18 en 22 juli
werd gedaan nog voordat
Nixon dus formeel aankondigde
dat hij weigert de omstreden
geluidsbandjes en andere pre
sidentiële documenten die met
de Watergate-zaak verhand hou
den vrij te geven.
Uit het onderzoek blijkt dat slechts 17
procent van de Amerikanen meent dat
Nixon de Watergate-affaire goed aan
pakt maar daar staat 70 procent tegen
over die zijn optreden slechts redelijk
of armzalig vindt. Met een meerder
heid van 59 tegen 24 procent gelooft
het Amerikaanse volk dat de president
betrokken is bij het verdoezelen van
Watergate, terwijl 42 procent ervan
overtuigd is dat hij ook afwist van de
inbraak in het democratisoh hoofd
kwartier.
Volgens een enquête van het Louis
Harris-instituut voor de Chicago Tri
bune, gelooft 50 tegen 30 procent der
Amerikanen met 20 procent zonder
mening wat John Dean ten nadele
van president Nixon heeft gezegd, 51
tegen 37 procent vindt dat Nixon er
verkeerd aan heeft gedaan niet voor
de Watergatecommissie van de senaat
te willen verschijnen en 60 tegen 30
procent meent dat de president veel
eer onjuist dan juist handelde toen hij
weigerde in het Witte Huis berustende
documenten ter beschikking te stellen.
John Ehrlichman, voormalig adviseur
voor binnenlandse aangelegenhe
van president Nixon, heeft woensdag
Zie slot pagina 3 kolom 5)
WASHINGTON DP AEen niet uitgeschakelde microfoon onthulde
woensdag hoe senator Daniel Inouye van Hawaii, lid van de senaatscom
missie voor Watergate, denkt over John Ehrlichman. de ex-adviseur van
president Nixon die momenteel zijn verhaal vertelt.
'Die liegt ook of 't gedrukt staat', fluisterde Inouye nadat hij aan Ehrlich
man zijn vragen had gesteld en in de mening verkeerde dat hij zijn mi
crofoon had uitgeschakeld.
De senator redde zich er later uit door te zeggen: 'ik neem aan dat ik
m mezelf praatte'.
VERZILTING BEGINT ERNSTIGE VORMEN AAN TE NEMEN
DELTADIENST
IN DEN HAAG
BEZIG MET
ONDERZOEK
WESTDORPE „Met deze
grond is niets meer te doen. Ze
is waardeloos geworden. Ik heb
er duizenden guldens schade
door". Mistroostig wijst land
bouwer P. D. M. van Waes in de
Autrichepolder bij Westdorpe
(gemeente Sas van Gent) naar
een 2,5 hectare grote gerstakker
die er geteisterd uitziet. De
grond ligt langs de oostkant van
het kanaal Gent-Terneuzen. Vol
gens de heer Van Waes is het ka-'
naai de boosdoener.
„Het zoute kwelwater maakt de grond
hier kapot. Vijf jaar geleden, na de
verbreding en verdieping van het ka
naal, is het begonnen. Geen gewas
doet het goed, behalve misschien gras.
Maar ik ben nu eenmaal akkerboer.
De gerst die er nu op staat heeft geen
opbrengst. Ik zal er misschien net de
kosten van het oogsten mee kunnen
betalen".
De gerstakker van Van Waes ziet er
inderdaad slecht uit. Aan de randen
waar de grond het hoogst ligt is het
gewas redelijk, maar meer naar bin
nen toe staan petieterige halmen in
uitgestrekte onkruidvelden. Het ver
schijnsel dat zich ook heeft voorge
daan bij het veel sterkere gewas lu
cerne, is niet van gisteren. Al in 1969
deponeerden enkele landbouwers (be
halve P. D. M. van Waes nog: A.
Verhaegen en gebr. Goethals te West
dorpe en D. Scheele te Temeuz-en)
klachten over slechte grondopbreng-
sten bij het Landbouwschap in. De
vermoedelijke oorzaak: de kwel uit
het kanaal Gent-Terneuzen.
Onderzoek
Boer Van Waes had bijvoorbeeld een
stukje land van een paar are wat wat
te lijden had van het kanaalwater. Er
is toen nooit een onderzoek ingesteld
omdat het niet de moeite was. Dat
stukje land van een paar are dat wat
lijkingsmateriaal had kunnen opleve
ren, is met de kanaalwerken verloren
gegaan. Omdat de schade na de ver
breding en verdieping nogal grote vor
men ging aannemen, hebben de gedu
peerde landbouwers het Landbouw
schap ingeschakeld. Hierop is de Com
missie Waterbeheersing en Ontzilting
van de Provinciale Raad voor de
Bedrijfsongtwikkeling in Zeeland be
gonnen met een onderzoek.
Het onderzoek van de commissie
richtte zich op twee plaatsen: in de
Autrichepolder bij Westdorpe en in de
noordelijker gelegen Sluispolder. De
conclusies die uit het onderzoek wer
den getrokken wezen uit dat de af
stroming van water uit het kanaal
verantwoordelijk is voor de ook nog
in de zomer voorkomende hoge
grondwaterstanden- Met. name was dit
het geval in de Sluispolder, waar het
water bovendien een zo hoog zoutge
halte bevatte dat de bovengrond op
de plaats van het onderzoek geheel
verzilt was. Toen in 1969 met de
metingen werd begonnen, constateer
de men tevens een scherpe overgang
van een goede naar een slechte gewas
stand. In 1969 werden nl. de kanaal-
werken afgesloten. In de Autrichepol
der werd een minder sterke kwel ge
meten. De oorzaak van dit verschil
moet volgens de commissie worden
toegeschreven aan de plaatselijke ver
schillende gesteldheid van de kanaal
bodem.
Schade
Volgens het Landbouwschap (gewes
telijke raad voor Zeeland) heeft het
rapport van de commissie duidelijk
aangetoond dat de verbreding van het
kanaal de zoute kwel heeft doen toe
nemen. met de nadelige gevolgen voor
de betrokken grondgebruikers van
dien.
Het steeds verder opdringende kwel
water heeft, zo heeft het Landbouw
schap geschreven in een brief aan
Rijkswaterstaat, in verhouding tot de
periode voor de kanaalverbreding aan
een veel grotera oppervlakte land
bouwgrond schade toegebracht. Zo
had de heer D. Scheele voor de ver
breding geen schade en erna schade
op 1 ha., de gebr. Goethals eerst op 1
ha. en later op 2,5 ha., en de heer P.
D. N. van Waes eerst op 0.15 ha. en
later op 2.5 ha. De schade werd
toegebracht aan de gewassen lucerne,
tarwe, gerst, aardappelen en suikerbie
ten.
Het Landbouwschap is van mening
dat de belanghebbenden al het moge
lijke hebben gedaan om de schade te
voorkomen. Er zijn nieuwe sloten ge
graven en er is extra-drainage gelegd.
Hiermee waren fikse bedragen ge
moeid, maar resultaten bleven uit. Een
normale vruchtwisseling bleek niet
mogelijk. In bepaalde gevallen is zelfs
bouwland als weiland aangelegd, zoals
bij de heer A. Verhaegen in de Autri
chepolder. De weilanden liggen er nu
redelijk bij. Volgens het Landbouw
schap hebben de belanghebbenden
kosten noch moeite gespaard om re
delijke opbrengsten te krijgen. De uit
komsten zijn totnutoe steeds negatief
gebleven. Landbouwer Van Waes: „Die
2,5 ha. zijn waardeloos voor de land-
(Zie slot pagina 9 kolom 2)
iij de Watergate-verhoren
in de Verenigde Staten
speelt deze week een voor
de individuele burger be
langrijk punt. namelijk de
-.Taag in hoeverre een be-
roep kan worden gedaan
op de nationale veiligheid ter verdedi
ging van onwettige praktijken. De zaak
waarom het hier gaat is de inbraak
onder goedkeuring van het Witte Huls
gepleegd bij de medicus, die Daniel
Ellsberg onder behandeling had. Ells-
berg was de ambtenaar die destijds de
striktgeheime Pentagonpapers liet uit
lekken. zeer tot ongenoegen van de
president. In het Witte Huis werd daar
op besloten dat bij Ellsbergs psychia
ter zou worden ingebroken om na te
gaan of het dossier van deze arts nog
gegevens bevatte, die tegen Ellsberg
konden worden gebruikj. Nu heeft gis
teren de advocaat van Nixons oud
assistent Ehrlichman betoogd, dat de
uitvoerende macht de president
het reent heeft om zo nodig onwettige
praktijken te bedrijven als het er om
gaat de nationale veiligheid te verze
keren. De grondwet zou zich daar niet
tegen verzetten, aldus deze jurist. En
hij stelde dat de inbraak bij de bewus
te medicus onder deze veiligheidscate-
gorie viel. Deze opvatting werd echter
fel bestreden door de voorzitter van de
senaatscommissie, senator Sam J.
Ervin, waardoor een boeiend debat
ontstond over het vierde amendement
van de Amerikaanse grondwet, een pij
ler van de burgerrechten in de Ver
enigde Staten.
Om deze zaak in de juiste niet ge
ringe verhoudingen te zien moet
worden teruggegaan tot 1787, het jaar
waarin de Amerikaanse constitutie
werd ontworpen. Aanvankelijk werd
daarin vrij weinig aandacht geschon
ken aan de rechten van de individuele
burger. De samenstellers gingen er na
melijk van uit, dat het federale gou
vernement een be
perkte macht zou
hebben en dat ten
aanzien van de bur
gerlijke vrijheden
de regeringen van
de individuele staten veel belangrijker
zouden zijn. De grote Tnomas Jeffer
son voor zijn land zich in Parijs be
vindend was door deze gang van
zaken bitter teleurgesteld. Hij schreef
- er over naar zijn vriend Madison, die
mede de grondwet had samengesteld,
en betoogde dat er een "Bill of rights'
nodig was, een verklaring van de rech
ten van de burger: ,De vrijheid van
het individu moet zijn gewaarborgd
zowel tegen mogelijke tirannie van de
wetgevende macht als tegen die van de
uitvoerende macht'"*. Een profetisch
woord wanneer men thans de Water
gate-affaire in beschouwing neemt. Me
de dank zij het ingrijpen van Jefferson
kwamen in 1789 tien amendementen
op de grondwet tot stand, waarin de
burgerrechten nadrukkelijk werden
vastgelegd. Zij werden in 1791 van
kracht en spelen op dit ogqnblik on
verkort hun rol in de Amerikaanse ge
beurtenissen.
Het vierde van de tien amendemen
ten beschermt de burger tegen
'unreasonable searches and seizures',
onredelijke huiszoekingen en beslag
leggingen. Een formulering met een
belangrijke beperking: niet alle onder
zoekingen en inbeslagnemingen zijn
ongrondwettig, alleen die welke als
'onredelijk' zijn aan te merken. Giste
ren kwam het betoog van Ehrlichmans
advocaat er op neer, dat Ellsberg
wiens medisch dossier was ontvreemd
onder de nationale veiligheid viel:
men verdacht hem er namelijk van de
Pentagonpapers te hebben doorge
speeld aan de Russische ambassade.
Derhalve zou hier geen sprake zijn ge
weest van 'onredelijkheid', integendeel.
Maar senator Ervin wees de advocaat
er op, dat de inbraak zich niet bij de
onder verdenking staande Ellsberg had
afgespeeld, maar bij een arts. En deze
man had slechts een patiënt onder be
handeling en verder geen enkele rela
tie met vreemde mogendheden, natio
nale veiligheid of soortgelijke zaken.
Met andere woorden: de staf van het
Witte Huis had wel degelijk opdracht
gegeven tot onredelijke dat wil in
dit geval zeggen: ongrondwettelijke
huiszoekingenHandelingen die dwars
ingaan tegen het vierde amendement
van de grondwet.
Ellsberg-zaak nog
belangrijker dan de Watergate-
affaire. De Watergate-inbraak was for
meel een zaak van het comité tot her
verkiezing van president Nixon, zij het
dat er allerlei mensen van de presiden
tiële staf bij waren betrokken. De Ells-
berg-inbraak echter werd verricht in
rechtstreekse opdracht van het Witte
Huis, dat wil zeegen onder directe ver
antwoordelijkheid van de president.
En dat is nogal wat wanneer men in
aanmerking neemt dat deze 'oij de
aanvaarding van zijn ambt heeft ge
zworen de 'constitutie van de Verenig
de Staten te zullen handhaven, be
schermen en verdedigen'. Een consti
tutie, waarin voorts nog staat dat de
president moet zorgdragen voor 'de
getrouwe uitvoering der wetten'. De
afgelopen dagen is komen vast te staan
dat in het Witte Huis tegen de grond
wet is gezondigd, de directe medewer
kers van de president zagen er geen
been in om ce grondwet te negeren
en te overtreden. Aldus werden de
grondrechten van de Amerikaanse bur
ger geschonden in naam van wat men
'nationale veiligheid' noemde. Langza
merhand begint zich af te tekenen hoe
immens groot thans de huidige con
stitutionele crisis is -n dit als 'vader
land der vrijheid' aangeduide Amerika.
Men kan slechts hopen dat de gewel
dige uitdaging die daar het gevolg van
is er het juiste antwoord zal krijgen.
pigeniijk i
l-j belangr
