PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
NIXON WEIGERT BANDEN VRIJ
TE GEVEN: 3 DAGVAARDINGEN
Stavenisse krijgt een flink
recreatieproject: 112 bungalows
ïeneraal
Jerghuijs
eemt
ntslag
Watergate-commissie en aanklager Cox boos
oeing stortte in
e Oceaan-78 doden
GEKAAPTE JUMBO IN DAMASCUS
de krant
van zeeland
MEER CONTROLE
OP SCHIPHOL
Met uitvoering
wordt binnen
enkele weken
begonnen
De zonden van
een generaal
Hokken worden
longer
pagina 3
|]6e jaargang - nummer 172
insdag 24 juli 1973
PZC
p m MET HET
fMUMCMEUER
Van onze parlementaire redactie)
3? HAAG Eén van de felste
ganders van luitenant-ge-
J Meijnderts, de comman-
Eerste Legerkorps, heeft
lsl2g gevraagd uit militaire
1st. Het is de 57-jarige luite-
Dt-generaal N. Berghuijs, op-
mfficier personeel van de Ko-
iklijke Landmacht.
topgeneraal die een voorstander
i de „Haagse" gene-
in leven met Meijn-
jts, de caef van de parate troepen.
S oerseptember al de dienst uit.
buis vras al over de „pensioen-
..jó" heen, die onlangs voor gene-
ils op 55 jaar werd gesteld.
lal Berghuijs vindt het onaan-
jr dat op grond van de in het
rt van de commissie-Langemeij-
g beschreven gebeurtenissen die hij
een ernstige aantasting van de
ht beschouwt, geen maatrege-
3i getroffen,
k is generaal Berghuijs het per-
i oneens met de conclusie van
issie-Langemeijer dat onder
ie kabinetswisseling gewijzig-
ïdigheden een herstel van de
ie verhoudingen binnen de leiding
i de koninklijke landmacht niet
mogelijk zou zijn. Op grond van
n en ander meent generaal Berg-
lYjhuijs niet langer mede verantwoorde-
Apkheid voor de gang van zaken bij
N|de koninklijke landmacht te kttnnen
y aanvaarden
MAM PHILLIPS
HU KAPITEIN
BOSS (RTR) De verloofde van
irinses Anne, de 24-jarige
l»s, is maandag bevorderd
li tot kapitein in het Brit-
illlps staat op de nomina
tie om instructeur te worden op de
'•mie in Sandhurst en
ing voor die functie is
huwelijk tussen Anne en Mark is
tld op 14 november.
(Van onze correspondent)
WASHINGTON De Watergate-commissie van de Senaat heeft twee dagvaardingen
uitgevaardigd, gericht aan president Nixon, ter opvordering van de geluidsbanden en documenten in het
Witte Huis, die betrekking hebben op het schandaal. De unanieme commissie-beslissing werd genomen,
onmiddellijk na ontvangst van een brief van de president, waarin hij meedeelt de banden en documen
ten niet ter beschikking van de commissie te zullen stellen.
De speciale aanklager, Archibald Cox, die een soortgelijke weigering van de president ontving, kondigde aan de kwestie
bij de rechtbank aanhangig te maken. Met deze handeling is de confrontatie tussen het Witte Huis enerzijds en het Con
gres en het ministerie van justitie anderzijds, tot de climax gebracht die vooral de senatoren hoopten te vermijden.
Onder de gevolgde procedure kan. in het gesprek dat Ervin met Nixon
het twee tot drie maanden duren had aangevraagd en waarin de presi-
voordat een rechtbank zich zal uit
spreken over de wettigheid van
Nixons weigering. Daarna zou de zaak
eventueel nog in beroep kunnen gaan
bij het Hooggerechtshof, zodat een
uiteindelijke beslissing niet eerder dan
volgend jaar te verwachten zou
zijn.
President Nixon liet senator Sam
Ervin, de voorzitter van de Watergate-
commissie, verder in een aparte brief
weten dat hij geen praktisch nut zag
ARCHIBALD COX
LIEGRAMP BIJ TAHITI
STE (APP) Bij het
?rstórten van een Boeing-707
in de Pan American Airways
|fc hetj eiland Tahiti in de Stil-
I Oceaan zijn vermoedelijk 78
pöe 79 inzittenden om het le
ibomen.
Mg®1'dat va» Auckland in
■ww«.anct op weg was naar Los
r^rchyee" kort nadat het van
moderne luchthaven Jaaa bij de
Woplaais van Frans Polynesië Par
a was opgestegen in de zee die
nsaag in
ikrarrt
in Hulst
ioscopen in Hulst draaien
•v. men verwacht een
-«juridische strijd (pag. 2).
lavage
®&len hebben een enorme ra-
in een Vlissingse
«Herschool (pag. 2).
naddafi
ihische leider kolonel Gaddi-
9) Zljn ontslag ingetrokken
S^jfterraad heeft in
uws nieuws op de
4>5,6 en 7
■en buitenlands
ws op pag. 1,3 en 9
°P pag. 10 en U
entv°Ppag. 12
nancieel nieuws op pag. 13
daar ongeveer duizend meter diep is.
Dit gebeurde maandagochtend vroeg.
Volgens een ooggetuige maakte de
machine bij het opstijgen plotseling
een scherpe bocht naar links. De pi
loot zou hebben willen terugkeren
voor een noodlanding nadat de voor
ruit van zijn cabine was gesprongen.
Reddingsboten pikten kort na het
geluk een Canadese passagier op die
met verwondingen in een ziekenhuis
werd opgenomen. Enige uren later
werd ook een stewardess gevonden
die echter kort nadat zij aan land
was gebracht overleed. Temidden van
wrakstukken, reddingsvlotten en per
soonlijke bezittingen van de inzitten
den van de Boeing werden tot dusv
vijftien lijken aangetroffen. De autori
teiten vrezen dat ook de 62 vermisten
allen om het leven zijn gekomen.
Volgens het kantoor van Panam in
New York waren in Auckland 24 pas
sagiers ingestapt. Het waren 10 Nieuw-
zeelanders, zes Britten, vier Nederlan
ders en vier Amerikanen. Hun namen
werden niet bekendgemaakt.
dent vöór zijn ziekte had toegestemd.
Er/in zei dat hij, gezien Nixons me
ning over het gesprek, van een ont
moeting afzag.
Nixons weigering om de geluidsban
den over te leggen werd tegen het
middaguur door de commissie ontvan
gen. die daarop onmiddellijk eenl
spoedzitting belegde. Toen senator Er
vin daarna de zaalbetrad waar de
getuigen worden gehoord, brak een
spontaan applaus los onder het pu
bliek, dat al gehoord had dat de
commissie de banden en documenten
van het Witte Huis zou vorderen.
Brief
De president; stelde in zijn brief
onder meer dat hij een aantal van de
geluidsbanden had afgeluisterd, nog
voordat zijn voormalige medewerker
Alexander Butterfield vorige week
openbaar maakte dat alle persoonlijke
en telefoongesprekkken in Nixons
kantoren werden opgenomen. De pre
sident schreef dat hij tot de conclusie
was gekomen dat de banden in grote
lijnen bevestigden wat hij altijd al
had gezegd, namelijk dat hij niets van
het Watergate-schandaal of van de
doofpot-campagne had afgeweten. Het
vrijgeven van deze banden, schreef
Nixon, zou het centrale vraagstuk van
Watergate niet kunnen oplossen.
.Zoals met alle opgenomen informe
le gesprekken", schreef de president,
„bevatten deze commentaar dat door
personen met verschillend perspectief;
en motivering onvermijdelijk op ande-!
re manieren kan worden uitge
legd".
Senator Ervin citeerde deze laatste
passage en zei: „Het is een opmerke
lijke brief, want blijkbaar zijn erj
twee verschillende interpretaties van
de banden mogelijk. Een, die gunstig
is voor president Nixon, en een die
dat niet is". Ervin verwees toen naar
een bepaling die voorschrijft dat de
(Zie slot pagina 3 kolom 1
TWEE JAPANSE PASSAGIERS VRIJGELATEN
DAMASCUS, BEIROET, DUBAI (AFP, RTR, UPI) Na een vlucht van drie uur en drie kwartier
is de gekaapte Boeing Jumbojet dinsdagmorgen om 01.45 uur onze tijd uit Dubai op de luchthaven
van de Syrische hoofdstad Damascus geland. Het was vannacht niet bekend of het toestel door
zou vliegen naar Caïro, dat maandagavond als einddoel van de vlucht werd genoemd.
ITALIAANSE POLITIE
SCHIET MAN DOOD DIE
BEWAKERS GIJZELDE
TURIJN (AFP, DPA) Dc Italiaanse
politie heeft maandag een 34-jarige ge
vangene, Horst Fanlazzini, doodge
schoten nadat liij tlrie gevangenisbewa
kers met pistoolschoten ernstig bad
gewond cn twee andere bewakers had
gegijzeld. De man had zich met zijn
gijzelaars in het kantoor van de gevan
genis van Fossano, Noord-Italië, ver
schanst. Hij dreigde de twee bewakers
dood te schieten als hij geen auto kreeg
om mee te vluchten.
De man had maandagochtend om een
onderhoud met de gevangenisdirecteur
gevraagd. Toen hij over het binnen
plein naar het kantoor van de direc
teur werd gebracht, trok hij plotseling
een revolver en rende naar de uitgang.
Toen de bewakers de poort niet wil
den openen schoot hij op hen. Twee
van hen raakten ernstig gewond. De
derde kreeg slechts een schampschot.
Daarop vluchtte Fanlazzini in het ge
vangeniskantoor. waar hij twee bewa
kers gijzelde. Een grote politiemacht
omsingelde daarop de gevangenis.
Horst Fantazzini is in Duitsland gebo
ren, maar woonde in Boiogna. Hij zat
een straf van 30 jaar uit, onder meer
voor roofovervallen.
Op het vliegveld waren hoge Syrische
regeringsfunctionarissen en vertegen
woordigers van Japan Airlines en
Japanse ambassade aanwezig. Nie
mand mocht bij het toestel komen. Be
luchthavendirectie weigerde inlichtin
gen over de gekaapte Boeing te ge-
De Jumbo van Jal zou aanvankelijk
een landing in Bagdad maken nadat,
de gezagvoerder had gemeld een sto
ring in de airconditioning te hebben.
De Ira.ak.se autoriteiten gaven echter
geen toestemming voor een landing. De
Boeing vloog daarop door naar Damas-
De Libanese autoriteiten sloten uit
voorzorg tegen een mogelijke landing
van de Boeing de internationale lucht
haven van Beiroet.
De Jumbo, die sinds zaterdagmorgen
op het vliegveld van Dubai aan de Per
zische Golf had gestaan, vertrok gister
avond om even over negenen Neder
landse tijd uit het sjeïkdom. Kort voor
het vertrek lieten de kapers twee pas
sagiers een bejaard Japans echtpaar
uitstappen.
In de loop van maandagmiddag had
den de kapers geëist dat de brandstof
tanks geheel zouden worden gevuld.
Er werd daarop voldoende brandstof
getankt voor circa 10 uur vliegen. Ook
werden kaarten aan boord gebracht
van Saoedi-Arabic, het Midden-Oosten
in liet algemeen en de gebieden van
Cairo. Tripoli en Aden in het bijzon
der. Een andere eis van de kapers was
dat het gebalsemde overschot van hun
metgezellin aan boord zou worden ge
bracht, die kort nadat de Boeing van
Schiphol was opgestegen voor een
vlucht naar Tokio om het leven was
gekomen door het voortijdig ontplof
fen van een handgranaat. De vrouw
was in het bezit van een Ecuadoriaans
paspoort op naam van mevrouw Pe-
ralta. Ook deze eis van de kapers werd
ingewilligd.
Het is nog steeds niet duidelijk wat de
bedoeling van de kapers is. Zij zeggen
te behoren tot een pro-Palestijnse ver-
etsgroep genaamd 'Zonen van bezet
gebied'. Geen van de bekende Pales
tijnse organisaties zegt echter iets met
de kaping te maken te hebben. Op een
aanbod van Japanse zijde om aan elke
SCHIPHOL (ANP) Hooeebooms
particuliere bewakingsdienst, die onder
verantwoording van de dienst lucht-
oefent op vertrekkende passagiers,
werkt de laatste tijd dagelijks met acht
ploegen van vijf mannen en vrouwen.
Nog niet zo heel lang geleden waren
dagelijks slechts vijf ploegen in touw.
maar geleidelijk aan vroegen steeds
meer luchtvaartmaatschappijen om be
waking, zodat het aantal controleploe
gen moest worden verhoogd.
Na de kaping van de Boeing <47 van
Japan Air Lines op vrijdag jl. is men er
toe overgegaan alle intercontinentale
vluchten te controleren, dus ook van
maatschappijen die daar niet om had
den gevraagd. Het resultaat is, dat er
in deze categorie vluchten wat meer
vertraging optreedt dan voorheen.
eventuele financiële eis te voldoen wil
den de kapers niet ingaan. Zij waren
alleen bereid te praten met vertegen
woordigers van de Verenigde Arabi
sche Emiraten waartoe Dubai behoort.
De minister van defensie van deze fe
deratie. Sjeik Mohamed Bin Ras.iid,
die al verscheidene malen voor vrijla
ting van de circa 120 passagiers
Hoofdzakelijk van Japanse nationali
teit had gepleit, wist tenslotte de
kapers te bewegen het oude echtpaar
te laten gaan. Bij aankomst in Dubai
hadden de kapers de hoofdpurser van
het toestel, de 37-jarige Japanner Jos-
jihisa Mijasjita, vrijgelaten die lichte
verwondingen had opgelopen bij het
exploderen van de handgranaat.
Het raadsel van een geheimzinnig te
legram dat aanvankelijk voor een co-
deboodschap voor de kapers werd aan
gezien, schijnt intussen opgelost te j
zijn. Een Westduitser die onbekend
wilde blijven, deelde het Westduitse [1
persbureau DPA in een telefoonge
sprek mee dat hij het telegram naar
Dubai had verzonden, dat ondertekent' j
was met de woorden '13.569 burgers
van West-Duitsland'. De Westduitser
zei dat het een particulier initiatief
van hem zelf was. Hij betreurde he;
zeer dat de tekst die hij telefonisch
aan het telegraafkantoor had opgege
ren. verkeerd was overgekomen.
Volgens de in Dubai bekendgemaakte
tekst werd er bij de kapers op aangt
i rongen de inzittenden van de Boeing
direct te doden als dat de bedoeling
was. en anders de gijzelaars vrij te
laten. De afzender van het telegram
had de kapers naar zijn zeggen op het
hart willen drukken niet overijld te
werk te gaan.
DUBAI Yoshishisa Myashita. de
37-jarige steward uit de gekaapte
Boeing, vertelde zijn relaas in het
ziekenhuis van Dubai.
VAGE PLANNEN VOOR WATERSPORTCENTRUM
STAVENISSE Binnen enkele
weken zullen Blockinvest bv en
Blockprojects bv uit Rotterdam
aan de rand van Stavenisse
starten met de uitvoering van
een vrij fors recreatieproject.
Even buiten het dorp worden
aan de Buurtweg honderdtwaalf
bungalows gebouwd. Het wach
ten is alleen nog op de officiële
bouwvergunning. Verwacht
wordt, dat die vergunning nog
deze week wordt verleend. Dit
park vormt de eerste aanzet van j
nog grotere plannen, die Block-'
invest en Blockprojects koeste l
ren. Het ligt in de bedoeling, dat
er over enkele jaren nog eens
een paar honderd bungalows bij
Stavenisse worden neergezet.
Dat is echter nog lang niet rond.
Verder bestaan er thans nog va
ge plannen, om in de toekomst
bij de Zeedijk een watersport-
centrum aan te leggen.
Hefc bungalowpark aan de Buurtweg
wordt ongeveer vijf hectare groot. Er
komen speelterreinen, er wordt een
behoorlijk zwembad compleet met
kinderbad aangelegd, er zal geten
nist kunnen worden en er zijn in het
plan speelterreinen opgenomen. De
nodige groenvoorzieningen zullen niet
ontbreken. Op het stuk grond waar de
bungalows zullen verrijzen, staat een I
boerderij. Deze zal niet worden afge
broken. Wat er precies mee gaat ge
beuren. is nog niet bekend. De gedach
ten gaan uit naar een kinderboerderij,
een kampwinkel of een restaurant
Voor de bewoners en de bezoekers
van het toekomstige recreatiepark zal
voldoende parkeergelegenheid zijn. De
bungalows, die vrij ruim zijn, worden
in blokjes van vier gebouwd. Er
wordt naar gestreefd, om het recrea
tiepark over een jaar klaar te hebben.
De kosten van dit project schomme
len rond de vier miljoen gulden. Het
bungalowpark wordt een van de
grootste op het hele eiland Tholen.
Directeur M. Blokland vertelt, dat ge-1
mikt wordt op die categorie toeristen 1
die op Tholen 'de rust. de natuur en
de wandelingen zoekt'. De ervaringen 1
met het park zullen moeten uitmaker.
of Blockinvest en Blockprojects nog
meer geld in recreatieprojecten bij
Stavenisse willen stoppen. „Is het
voor ons niet rendabel, dan gaat dat I
aldus de heer
Directeur Blokland kan nog bijzonder
weinig vertellen over de andere moge
lijke plannen. ,X>aar staat nog niets
van vast. Er zal eerst met diverse
mensen en instanties overleg gepleegd
moeten worden Ook over de aanleg
van een watersportcentrum bij de
Zeedijk :s nog weinig concreets te
zeggen. Maar ais er bij Stavenisse een
watersportcentrum zou komen, dan
gebeurt dat toch zeker niet voor 1978.
Voor directeur Blokland is het name
lijk een eerste vereiste, dat de afslui
ting van de Oosterschelde doorgaat.
„Als de Oosterschelde open blijft, dan
peinzen we er eenvoudig niet over.
om daar iets te gaan doen. Dat vin
den wij niet verantwoord- De stro
ming is er ontzettend sterk en dat is
veel te gevaarlijk". Indien er over
enkele jaren bij Stavenisse aan een
watersportcentrum zou worden ge
werkt dan wordt dat in eik geval wel
groots opgezet- „We denken dan aan
een jachthaven met minimaal een
paar honderd ligplaatsen", aldus direc- j
teur Blokland.
Jjant/ifi
In Nederland zijn moeili. k-
I heden met generaals zeld
zame verschijnselen. Er zijn
uit deze eeuw twee be-
roemd-geworden gevallen
bekend; de zaak-Snijders en
de zaak-Reynders. Dc eerste
speelde in 1918. toen het kablnet-Cort
van der Linden aan de toenmalige op
perbevelhebber generaal Snijders ont-
vlag wilde geven omdat deze de minis
ter van oorlog onverbloemd te kennen
had gegeven dat hij de verdediging van
het land in de toenmalige situatie 'doel-
oos' vond. Het kabinet als geheel was
net met uitzondering van de minis
ter-president met het ontslag eens,
maar toch ging het niet door. Konin
gin Wilhelmina weigerde er namelijk
aan mee te werken, een houding die de
-taatsrechtsdeskundigt dr. E. van
Raalte eens heeft aangeduid ais 'op de
rand van het inconstitutionele'. En hij
voegde er aan toe: „Zacht uitgedrukt".
Het tweede geval speelde kort voor
de Duitse inval in 1940 en betrof
een meningsverschil tussen hel kabi
net-De Geer en de opperbevelhebber
generaal Reynders over de te volgen
strategie bij een eventuele inval. Ge
volg; de generaal werd in februari 1940
ontslagen en opge
volgd door generaal
Winkelman. In bei
de gevallen ging het
om een conflict tus
sen een poiitiek ver
antwoordelijk kabinet en een militaire
leiding, waarbij de generaals het is
van belang daarop te wijzen in
'krijgstuchtelijk opzicht niets kon wor-
,den verweten. De afgelopen maanden
evenwel heeft Nederland met. een ge-
neraalsconflïct te maken gekregen
waarbij wel krijgsluchtelijke zaken in
het geding waren, namelijk de affaires
Meijnderts. Juist deze kant van de
zaak vraagt thans de aandacht.
Centrale figuur in de recente kwestie
is de legerkorpscommandant luite
nant-generaal Meijnderts, een opper-
officier die grote moeilijkheden had
over de defensielijn niet alleen met een
aantal collega's, maar ook met de toen
malige minister van defensie. Dat leid
de er toe dat vier generaals van de
Haagse staf in april van dit jaar de
minister vroegen Meijnderts heen te
zenden. Zou dat niet gebeuren dan zou
den zij zelf heengaan. De demissionai
re minister-president steide vervolgens
een commissie in de commissie-
Langemeijer om deze netelige zaak
te onderzoeken, welke commissie vori
ge week rapport heeft uitgebracht. Zij
heeft de minister geadviseerd de gene
raal niet; te ontslaan, een advies dat
inmiddels is opgevolgd. Op zichzelf
I lijkt dat allemaal normaal, maar bij
nadere bestudering van het rapport
blijkt toch dat hier een uiterst vreem
de schaats is gereden.
Het rappor: is namelijk zéér on
vriendelijk we zeggen nu ook
maar: zacht uitgedrukt over de ge
neraal Meijnderts. Indien over een mi
litair van lagere rang zó zou worden
gerapporteerd als hier is gebeurd, dan
zou deze man maar beter een ander
baantje kunnen zoeken. De commissie
zegt namelijk, dat verschillende ge
dragingen van de generaal "bedenkelijk'
waren: hij heeft met opzet zijn ge
heimhoudingsplicht verbroken en doel
bewuste indiscreties gepleegd, tussen
hem en de minister ontbrak iedere
grond van vertrouwen en op zichzelf
zou een ontslagverlening juist zijn, zo
meldt het rapport Toch wordt daartoe
niet geadviseerd. Waarom niet? Omdat
er inmiddels een nieuwe minister is
gekomen, waardoor herstel van de ver
trouwensbasis niet is uitgesloten, zegt
de commissie. De generaal heeft boven
dien erkend, dat de bezwaren tegen
zijn optreden gegrond waren en hij
heeft de verzekering gegeven da* hij
herhaling zal voorkomen. Alles bijeen
komt dat er op neer. dat de generaal
weliswaar allerlei krijgstuchtelijke zon
den op zijn lever heeft, maar dat hij
toch mag blijven omdat hij én beter
schap heeft beloofd én er een nieuw
kabinet is. En dat nu is een vreemde
affaire.
Hier wordt namelijk een uiterst on
Nederlandse situatie gecreëerd:
politieke opportuniteit wordt gecom
bineerd met net loslaten ran krijgs
tuchtelijke maatregelen. Er zou nog
niets aan de hand zijn wanneer de be
wuste generaal zich oorrect zou heb
ben gedragen, wanneer zijn enige fout
zou zijn geweest dat hij het met het
beleid van 'de vorige minister niet eens
was. In dat geval zou de recente wij
ziging van het beleid een rechtvaardi
ging zijn voor aanblijven: als in 1940
de generaal Reynders een kabinet had
zien komen dat het met hem eens
was. dan zou zijn vertrek niet nodig
geweest zijn. Het kwalijke in dit ge
val evenwel is, dat op het moment
waarop de politieke lijn voor de gene
raal Meijnderts niet gunstig was. hij
het politieke primaat niet accepteerde
maar door ontoelaatbare handelingen
zijn zin probeerde door te zetten. Hij
deed uiterst laakbare dingen, ze wer
den door de commissie Langemeijer
gesignaleerd, maar ze worden nu
vriendelijk weggepoetst omdat er een
nieuwe politieke lijn is gekomen. Op
die manier wordt de legertop verpoli
tiekt. En da; is een tot dusver m
Nederland onbekend beleid.
Eén generaal heef: inmiddels op deze
gang van zaken gereageerd met
het aanbieden van ontslag. Zelfs ais
zou hij militair-technisch verre de
mindere zijn van de thans gespaarde
generaal Meijnderts dan nog heeft hij
militair-ambtelijk gezien het grootste
gelijk van de wereld. De minister van
defensie heeft immers op advies van
een respectabele commissie de niet ge
ringe zonden van een generaal zon
den die bij ieder ander zouden hebben
geleid tot onmiddellijk ontslag ge
nadiglijk vergeven De generaal heeft
beterschap beloofd: presenteert het
