Vliegramp bij Parijs
NOODLANDING
BOEING MISLUKT
ZEKER 122 DODEN
Ei oor de avondopleidingen leraar tech-
Inisch onderwijs en kunstzinnige vor-
Iming 250.
E
ISlr
PROVINCIALE ZEEUV
RANT
Van der Stoel gelast
onderzoek naar
moorden Mozambique
Bevolking binnenstad Terneuzen kan
in september 'praatplan' bespreken
de krant
van zeeland
r Cursussen aan avond- en dag-
avondscholen worden duurder
Fregat Nw-Zeefand
in Frans proefgebied
»el
vis
mm
n i"
Helicopter over
boord gevallen
Ondanks verbod
ïandaatj in
mitchell
landbouw
(TE) KRACHTIG
Pagina 13
216e jaargang - nummer 162
Donderdag 12 juli 1973
banger
ResihaviriyS"
werk
Bet gingsploegen bij het wrak van de Boeing 707. Redders dragen eender slachtojfers
it te zijn*—
schaal 3i MET INGANG NIEUWE SCHOOLJAAR
en na
na het j
i aan heit
houden /DEN HAAG (ANP) De cursusgelden voor de avondscholen, dag
avondscholen en cursussen, die door het rijk worden bekostigd, wor-
*v jen met ingang van het nieuwe schooljaar verhoogd. De avondscho
ol'ijji" voor mavo, havo en vwo zullen respectievelijk 25,-, 50,- en
),- duurder worden en daarmee komen op cursusgelden van ach-
envolgens 100,-, 150,- en 200,- per jaar.
nen en nuttig handwerken voor meis
jes 200.
Voor het Montessoridiploma a ƒ200
en voor b 100.
Voor de aantekening voor lichamelij
ke oefening 150 evenals voor de
cursus muzikale vorming voor het
lager onderwijs en de hoofdakte voor
kleuterleidsters.
Lascursussen gaan maximaal 200
kosten, bij een lesgeld van een gulden
per keer.
Algemeen en op het beroep gericht
onderwijs aan scholen voor beroeps
onderwijs gaat de leerlingen, die 18
jaar en ouder, ten hoogste 100 kos
ten bij een lesgeld van 0,50.'
Aan scholen voor huishoud- en nijver-
respectievelijk twee,
kwartjes.
dienst be nieuwe taneven voor cursusgelden
bedragen voorts: voor de mo-a-akten
Nederlands, Frans, Duits, Engels,
Pries, boekhouden en wiskunde: ƒ300,
W3t het ook was voor de andere' mo-
i-opleidingen en welk bedrag niet ver-
toogd wordt.
■Voor opleiding leraar zeevaartonder-
Iwijs eerste graad 350.
■Voor de lo-akten Frans, Duits, Engels,
■Spaans, Fries, Esperanto, handelsken-
wiskunde, lichamelijke oefening,
uwehjfc handwerken en huishoud-
ide 250.
jVoor de lo-akten handenarbeid, teke-
■■■MAN WURGT
ZOONTJE EN
STICHT BRAND
j BOTTERDAM (ANP) De 35-jarige
IS. ran der A. uit Hoek van Holland
«eit woensdagmorgen in alle vroegte
nin 8-jarige zoontje gewurgd en een
Poring gedaan zijn vrouw (35) en
(dochtertje (3) uit de weg te ruimen,
«a de wurging stak hij met behulp
ran spiritus zijn huis aan de Prins
Hendrikstraat in brand. De man heeft
ach aangegeven bij de politie in Mon
heidsonderwijs kennen de cursussen
voor: werkende meisjes, bejaarden
helpster, winkelpersoneel, leraressen
en hoofden huishoudelijke dienst,
maxima van 100, 150 en 200
voor opleidingen op respectievelijk la
ger, middelbaar en hoger niveau. Deze
maxima gelden ook voor andere cur
sussen aan deze scholen als de leerlin
gen nog geen 18 jaar is. Is zij het
wel. dan is het maximum voor de
opleidingen van alle niveaus 200.
De gelden voor de cursussen middel
baar- en hoger sociaal pedagogisch
onderwijs zijn opgetrokken tot res
pectievelijk 150 en 200 per jaar.
Niet verder verhoogd worden per 1
augustus de cursusgelden voor de op
leidingen voor een mo-a-akten (ƒ300)
voor de mo-b-akte (ƒ350) en de'onge
splitste mo/akten, inclusief de akte
lichamelijke oefening mo 350).
Het cursusgeld voor alle leérjaren
van de handelsavondscholen ook de
aflopende leerjaren handelsavondon-
derijw aan mavo-avondscholen, wordt
het komende studiejaar 50.
(Van onze correspondent)
PARIJS Minstens 122 inzittenden van een Braziliaanse Boeing-
707 zijn woensdagmiddag bij de internationale Parijse lucht
haven Orly om het leven gekomen bij een der zwaarste catastro
fes die de internationale luchtvaart de laatste jaren heeft getroffen.
De slachtoffers zijn verbrand. 12 overlevenden werden onmiddel
lijk naar het ziekenhuis van Créteil overgebracht. Woensdagavond
werd echter voor het leven van nog enkele gewonden gevreesd. Tot
de geredden behoren onder meer de gezagvoerder, de tweede piloot
en een stewardess.
Een woordvoerder van de politie deelde woensdagavond mee. dat de reddings
ploegen uit het wrak van de Boeing in totaal 124 stoffelijke overschotten heb
ben geborgen. Met inbegrip van de twaalf overlevenden die in ziekenhuizen lig
gen. zouden er derhalve in het toestel 136 mensen hebben gezeten. Eerder had
de Braziliaanse maatschappij Varig 134 opgegeven, 117 passagiers en 17 beman
ningsleden.
Toen even voor half vier in de
middag het Braziliaanse lijnvliegtuig
zich bij de verkeersleiders van Orly
aanmeldde, bleek al gauw dat er iets
aan het toesel haperde. De piloot gaf
speciale rode lichtsignalen om te ver
zoeken onmiddellijk de landingsbaan
voor hem vrij te maken. Niettemin
was -t toen al te laat. zodat de
Boeing een noodlanding moest maken
op een akker onder de gemeente Lon-
geumeau, die maar een paar kilome
ters is verwijderd van het Franse
atoomcentrum Saclay.
De noodlanding leek zich, volgens
getuigen, aanvankelijk vrij gunstig te
voltrekken, ofschoon de wielen van
het toestel hun normale landingsposi
tie niet meer in hadden kunnen ne
men. Een der vleugels raakte echter
een boom en bovendien veroorzaakte
kortsluiting brand in de staar:. Op
dat zelfde moment is vermoedelijk de
vlam in de benzinereservoirs geslagen,
waardoor in enkele minuten het hele
toestel in een huizenhoge vuurzee ver
anderde.
Slechts acht passagiers wisten zich
te redden. Na de interventie van de
brandweer konden verder nog vier
zwaargewonde en halfverbrande reizi
gers tussen de doden worden
ontdekt. Onder hen bevond zich de
Braziliaanse politicus Muller, die de
chef was van de regeringspartij in
zijn land.
D.nog vier inzittenden de ramp
".ebben overleefd, was vooral te dan
ken aan liet feit dat en
brandweer vanuit Orly het onheil
praktisch onder hun ogen zagci -•
beuren en daardoor betrekkelijk snel
in actie konden komen. De Franse
minister van transport was al snel ter
plaatse.
De oorzaak van de ramp is ke-we
lijk van mechanische aard geweest.
Deskundigen nemen aan dat een of
meer motoren door nog onbekende
redenen 'bij de aankomst niet meer
functioneerden, waardoor de piloot de
macht over het toestel verloor.
DEN" HAAG (ANP) In de haven
van Diego Suarez op Malazasi is
woensdagochtend de boordhclikopter
van hr. ms. Van Galen bij het afvliegen
te water geraakt en op 50 meter
afstand van het schip gezonken.
De beide inzittenden, lt ter zee Hels
terkamp en lt ter zee Pasman, manke-
ren in het geheel niets
fiantljn
PARIJS (RTR) Dé FrAnse
waarschuwing aan het interna
tionale scheepvaart- en vliegver
keer weg te blijven uit het Fran-
SOOBNa»,
(ffigaeaen, waar
c zijn de sociale omsxan-
j. waarin het gezin vericecde,
dr.jfveer van Van der A. geweest.
Offisireeks half zeven ('s morgens
l5rÜfnt °e- man z'jn zoontje Peter
oom wurging om het leven. Daarna
[«sprenkelde hij de verdieping, waar
®)n echtgenote en dochtertje sliepen,
pet spiritus en stak de zaak in brand,
ivoigens de politie hebben de vrouw
en het meisje zich ternauwernood uit
BS vlammenzee weten te redden. De
Mvenvercüeping brandde totaal uit.
w Rotterdamse recherche heeft het
onderzoek in handen.
ten dei
3 ze va:
itenwfc
doet'c
ienl®
idres;e.
DE senaatscommissie voor Wa-
krgate heeft ex-minister John
Mitchell gisteren het vuur aan de
«henen gelegd. (Pag. 3).
BUIT
ROVERS maakten gisteren een
"Menlijke som geld buit bij een
owrval op de Rabo-bank in de
Bossche veemarkt. (Pag. 3).
EUROPESE commissie wil de
poer van sommige landbouw-
Produkten naar derde landen be-
18:11611 (Pag. 13).
Nieuws uit binnen- en bui
tenland: pagina 1, 3 en 13.
Nieuws uit Zeeland: pagina
5, 7 en 9.
agina 14 en 15.
Radio-tvpagina 17.
financieel nieuwspagina 19.
OPDRACHT AAN AMBASSADEUR IN LISSABON
DEN HAAG De Nederlandse regering heeft besloten een onder
zoek in te stellen naar de beweerde massamoorden door Portu
gese legereenheden in Mozambique. De minister van buitenlandse
zaken, mr. M. van der Stoel, heeft de ambassadeur in Lissabon,
de heer A. de Waal, opgedragen om Tiinnen de grenzen van het
mogelijke' inlichtingen te verzamelen die de regering in staat stel
len zich een oordeel te vormen over de gebeurtenissen.
ADRIAN HASTINGS
Het Britse blad „The Times" nam
dinsdag, zoals gemeld, een brief op
waarin de Portugezen ervan werden
beschuldigd op grote schaal bloedba
den te hebben aangericht in de kolonie
Mozambique.
Op basis van inlichtingen die am
bassadeur De Waal de regering ter
hand zal stellen, zal het kabinet-Den
Uyl bepalen of het de zaak al dan niet
bij de Verenigde Naties aan de orde
zal stellen.
PPR-fractievoorzitter De Gaay Fort
man wil van de regering weten of zij
van plan is bijzondere stappen te
ondernemen in de verhouding met
Portugal. In schriftelijke vragen aan
de minister van buitenlandse zaken
wijst mr. De Gaay Fortman op de
duidelijke bevestiging van het /ermoe-
den dat de Portugezen in hun Afri
kaanse
de brief van father Adrian Hastings
aan „The Times" van 10 juli jJ. Mr.
De Gaay Fortman denkt aan het te
rugtrekken van diplomatieke staven in
de Portugese gebiedsdelen in Afri
ka.
Missionarissen
Drie Spaanse missionarissen hebben
woensdag in Madrid verklaard dat
twee collega's van hen gesproken heb
ben met overlevenden van de massa
moord op 400 mannen, vrouwen en
(Zie slot pagina 3 kolom 3)
se kernproefgebied in het zui
den van de Stille Oceaan, is
woensdag van kracht geworden
Toch voer het Nieuwzeelandse!
fregat Otago het verboden ge
bied binnen.
De Otago had geen last van Franse
marineschepen, maar wel werd he:
fregat in de gaten gehouden door
Franse verkenningsvliegtuigen. In de
gevarenzone bevindt zich ook het in
ternationale protestschip 'Fri'.
Het Franse ministerie van defensie
bevestigde in Parijs dat. het verbod nu
van krrcht was, maar het waagde
zich niet aan speculaties wat voor
stappen genomen zouden worden te
gen de Otago en andere schepen in j
het verboden gebied van 72 mijl.
De Franse regering zou zich intussen
zorgen maken over de toenemende1
politieke en diplomatieke controverse
rond de kernproeven. Haar werd
woensdag een hart onder de riem
gestoken door het dagblad Le Monde
dat in het verleden veel kritiek op het
regeringsbeleid heeft gehad.
De Labourregering van Nieuw-Zeelancl I
heeft intussen niet de hele natie ach
ter zich in haar verzet tegen de
voorgenomen Franse proeven. John I
Marshall, de leider van de oppositie,
vond dat de regering tot 'uitersten'
ging en da: die uitersten zich wc-!
eens tegen Nieuw-Zeeland zelf en min
der tegen Frankrijk zouden kunner.
keren. Marschall herinnerde aan de
nieuwe onderhandelingen over het
verdrag met de EEG die in 1975
moeten worden gehouden, en zei eist
de Nieuwzeelandse protesten tegen de
Franse kernproeven wel eens op de
onderhandelingen van invloed zouden
kunnen zijn.
Aan boord van de Otago bevindt ach
de Nieuwzeelandse minister Fraser
Colman. die door premier Norman
Kirk naar het proefgebied is g-:-"uurc
als 'stille getuige'.
AFDELING STEDEBOUW ZET IDEEËN OP PAPIER
GEMEENTE
KIEST VOOR
FASERING
TERNEUZEN De gemeente
Terneuzen wil in september be
ginnen met een serie inspraak
avonden waarop bewoners van
de binnenstad hun visie kunnen
geven op de toekomst van het
stadscentrum. Dat gebeurt aan
de hand van een nieuw 'praat
plan', op papier gezet door de af
deling stedehouw van de dienst
openbare werken. Het stuk is
momenteel in behandeling bij b.
en w. Zodra zij er hun goedkeu
ring aan hebben gehecht gaat
het naar de bevolking.
Daarmee start Terneuzen de eer
ste fase van een uitgebreide in
spraakprocedure, die moet re
sulteren in een structuurplan
voor het stadscentrum. De raad
zal een dergelijk plan op zijn
vroegst volgend jaar vaststellen.
„We Mezen voor een gefaseerde aan
pak. Op basis van het structuurplan
willen we komen tot het vaststellen
van bestemmingsplannen voor gedeel
ten van de binnenstad. Het is dus niet
zo, dat het hele centrum op een be
paald moment in de steigers staat",
zegt gemeentelijk voorlichtingsambte
naar J. Robesin. Hij beMjkt samen
met de wijkraad voor de binnenstad
hoe de inspraak het best tot zijn
recht kan komen. Met dit 'eigen' plan
van de afdeling stedebouw ziet Ter
neuzen af van de assistentie van het
jonge architectentrio Gruisen, Kerst-
jens en Van Wapeningen, dat de ge
meente vorig jaar op vrijblijvende
basis een „Plan van kansen en voor
waarden" voor het centrum aanbood.
De architecten voerden dit project uit
ter afronding van him studie.
Robesi: „We hebebn hun ideëen gron-
dig bestudeerd, voelen er sympathie
voor, maar besloten uiteindelijk toch
een plan te laten maken door onze
eigen dienst. De visies van de archi
tecten leven ook daar." Hoewel hij
niet vooruit wil lopen op de inhoud
van het 'praatplan', vertelt hij wel dat
de afdeling stedebouw er een radicale
visie op de verkeerssituatie in ont
vouwt. Er zijn doorbraken van stra
ten en 'ombuigingen' van de verkeers
stroom aangegeven. In het verleden
hebben b en w ten aanzien van de
binnenstad steeds als uitgangspunt ge
hanteerd dat er gerenoveerd en zo
min mogelijk gesaneerd moet worden,
een visie die nog steeds overeind
De dienst openbare werken zag op het
laatste moment af van plannen om in
de binnenstad 16 juli te starten met
een kwaliteitsonderzoek van wonin
gen. Het was de bedoeling dat de
bewoners zich via een huis-aan-huis-
enquête konden uitspreken over de
kwaliteit van him huizen en de wijze
waarop ze hun omgeving en ae
woonsfeer ervaren. „We vonden het,
achteraf weinig verstandig om nu al:
met zo'n onderzoek te beginnen." al
dus de heer Robesin. „In de eerste
plaats zijn er psychologische bezwa
ren, omdat je de mensen ermee alar
meert, en verder verouderen de gege
vens snel. Als we bijvoorbeeld
over 2 jaar iets aan de binnenstad
zouden willen doen hadden we niets
meer aan het materiaal gehad." Wan
neer het kwaliteitsonderzoek wordt
uitgevoerd is niet bekend.
Wijkraad
De gemeente heeft de wijkraad voor
de binnenstad dinsdag als eerste uit
gebreid voorgelicht over de inspraak
procedure. De raad wordt nauw be
trokken bij het ontwikkelen ervan.
Terneuzen's voorlichtingsambtenaar
denkt zelf aan een aantal informatiea
vonden in het stadhuis, waar bewo-
(Zie slot pagina 7 kolom 4)
.erwachte aandacht
de westelijke wereld
voor de Portugese kolonie
Mozambique toont nog weer
- - ecns aan hoe onvoorspel
baar het vaak met de we
reldopinie toegaat. De gru
welijke feiten die op dit ogenblik het
Porugese regime worden verweten
trekken ditmaal een ongewoon brede
aandacht, een attentie die in het verle
den nimmer op deze manier werd be
reikt terwijl toch soortgelijke daden
al menigmaal werden gerapporteerd.
Vermoedelijk gaat het hier om een sa
menloop van omstandigheden. In de
eerste plaats komt de publikatie vlak
vóór een bezoek van de Portugese pre
mier Cactano aan Engeland, ze is
voorts afkomstig van een r-k priester,
die zijn informatie uit Spaanse bron
heeft, tenslotte wordt ze naar bulten
gebracht door de toonaangevende Lon-
den.se- Times. En dit blad onderstreep
te nadrukkelijk het belang van de pu
blikatie door haar op de voorpagina
mee te nemen. Dat alles bleek voldoen
de voor de Portugezen om woedend te
reageren met als gevolg reeksen nieu
we publikaties. En daarbij wordt
steeds dringender om een onafhanke
lijk onderzoek gevraagd.
Er speelt bij dit alles nog een belang
rijke overweging een rol: de ver
anderende instelling van de publieke
opinie in met name de westelijke we
reld jegens een koloniaal bewind. Der
tig jaar geleden werd zelden in brede
kring over een dergelijk beleid in mo
rele termen gediscussieerd: het was
een gegeven zeker in Nederland
dat min of meer als normaal werd ge
accepteerd. Na de tweede wereldoor
log kwam de grote dekolonialisatie-
golf. een beweging die in de vroegere
koloniale mogendheden schoorvoetend
werd geaccepteerd,
De uitlopers daar
van hebben zich in
Nederland nog niet
zo heel lang gele
den gemanifesteerd,
men denke slechts aan de Nieuw-Gui-
neadebatten. Het lijkt oo dit ogenblik
haast onvoorstelbaar, maar toch wam
in dit land Nieuw-Guinea nog betrek
kelijk korte tijd geleden een omstre
den binnenlands politiek probleem,
waarover felle debatten aan de orde
van de dag waren In Frankrijk deden
soortgelijke verschijnselen zich voor
rond de strijd in Indo-China en vooral
Algerije. De Britten hebben alles wat
flegmatischer gedaan, maar dat neemt
niet weg dat de dekolonialisatie ook
daar diepe voren heeft getro .zen.
Langzamerhand begint dat tijdperk
wat te vervagen.
Dank zij dat vervagingsproces wordt
hel mogelijk zich kritischer op te
stellen jegens een land, waar het kolo
niale bewind nog volledig intact is.
Die kritischer houding is namelijk mo
gelijk doordat afstand is genomen van
het eigen koloniale verleden, het is nu
mogelijk geworden er vrij onbevangen
over :e spreken. In een dergelijke si
tuatie wordt Portugal herkend als een
wreed anachronisme. De herkenning
van dat anachronisme wordt bevor
derd door ontwikkelingen bijvoorbeeld
op theologisch terrein. In de R-K Kerk
was "net veertig jaar geleden vanzelf
sprekend dat staat en kerk in r-k lan
den nauw samenwerkten, vandaar dat
het normaal was dat in een land als
Portugal een burgerlijke onderschei
ding de 'Orde van Christus' werd ge
noemd. He: hedendaagse theologische
denken heeft zich echter van dergelij
ke opvattingen verwijderd, er is een
kritische verhouding ontstaan (ook in
sommige r-k landen) tussen kerk en
staat. En dat houdt in dat heel wat
christenen in deze tijd een onderschei
ding als deze Portugese Orde van
Christus als een godslastering ervaren.
Tenslotte speelt in dit geheel een her
bezinning mee op de gewijzigde inter
nationale politieke situatie gemaks
halve aangeduid als het 'einde van de
koude oorlog' waarbij vooral de
vraag naar voren komt of politieke
ethiek ondergeschikt mag zijn aan
machtsverhoudingen: als het gaat om
wat heet 'de verdediging van het vrije
westen' kan dan Portugal daarin wor
den geduld?
rigens de aandacht niet van de
feiten zelf wegtrekken. Er wordt
thans algemeen geroepen om een in
ternationaal onderzoek, een standpunt
dat wordt gedeeld door de Nederland
se regering. Men moet verwachten dat
Portugal zich daar fel tegen zal ver
zetten, men zal dat in eigen hand wil
len houden. Nu echter de internationa
le opinie duidelijker dan ooit in bewe
ging is gekomen zal het nodig zijn dat
met name via de Verenigde Naties
wordt gepoogd tol een dergelijk onder
zoek te komen. Reeds in 1961 is daar
om gevraagd, maar de toenmalige Ne
derlandse regering gaf toen opdracht
aan haar afgevaardigde zich van stem
ming te onthouden. Toen de KVP-pater
De Beaufort minister Luns daarover
in de eerste kamer kapittelde betoogde
deze dat 'de banden die ons met Por
tugal als NAVO-bondgenoot binden,
dienden te prevaleren'. En voorts wees
hij er op. dat Portugal in zijn over-
-eese gebiedsdelen in de loop der eeu
wen "belangrijk beschavingswerk heeft
verricht'. Het gaat nu om werk van
zeer recente aard. werk dat in geen en
kel opzicht in één adem mag worden
genoemd met het woord 'beschaving'.
Minister Scheel
naar de V.S.
BONN De W'estduitse minister
van buitenlandse zaken Scheel, ls on
verwachts naar de Verenigde Staten
vertrokken waar hij besprekingen zal
voeren met president Nixon, de minis
ter van buitenlandse zaken William
Rogers en Henry Kissinger.
