PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
EUROPESE KREDIETEN AAN VS
VOOR STEUN AAN DE DOLLAR
I
Tienduizenden jonge visjes gedood in
ondiepe kreek bij PZEM-centrales
las
Interventie op de wisselmarkten
Franse kernproef
waarschijnlijk
donderdag of vrijdag
Tweede vormingsdag
in augustus 1974
BONN: GEEN
UITLEVERING
DADERS AANVAL
MÜNCHEN
Wie van
de drie?
WILLEM DUYS STOPT 'VOOR DE VUIST WEG'
Ill lp
Buiten
de prijzen
Pagina 2
216e jaargang - nummer 160
Dinsdag 10 juli 1973
UWE!
EN
-U ïmi
(RIT
ifietsw.
E-
•N
IVu ook luchtverkeer verboden
PARIJS/SIDNEY (DPA)
Frankrijk wil kennelijk deze
week nog met zijn nieuwe reeks
kernproeven in het zuidelijk
deel van de Stille Oceaan begin
nen.
De Franse regering heeft vanaf
woensdag het scheepvaartver
keer verboden binnen een straal
van 60 mijl rond het atol Moe-
roeroa waar de proeven geno
men zullen worden en het lucht
verkeer binnen een straal van
200 mijl.
De ervaringen in voorgaande jaren
nebben geleerd dat Frankrijk het lucht
verkeer binnen een bepaalde zone '18
uur voor het begin van een reeks kern
proeven verbiedt. Zeer waarschijnlijk
zuilen de proeven dus donderdag of
vrijdag beginnen.
Nieuw-Zeeland heeft intussen laten
weten dat het zich niets zal aantrek-
sen van de instructies uit Parijs. Pre
mier Noirnan Kirk zei in Wellington
dat het Nieuvvzeelandse fregat 'Otago'
dat zich met een lid van de regering
aan boord binnen het verboden gebied
bevindt, zich 'onder geen enkele om
standigheid' uit dit gebied zal laten
wegjagen. Het fregat zal opstomen tot
12 mijl van het. atol Moeroeroa. Het
scheepvaartverbod geeft de Franse ma
rine het recht elk buitenlands schip op
te brengen en met geweld uit de ge
varenzone te verwijderen.
Franse deskundigen zijn van mening
dat de grote omvang van de gevaren
zone voor het luchtverkeer erop duidt
dat Frankrijk een proef met een water
stofbom zal nemen die een ontplof
fingskracht van wel 1 megaton heeft.
BONN (DPA) De Westduitse rege
ring heeft ervan afgezien Libië uitleve
ring te vragen van de drie uit Duitse
gevangenschap bevrijde Arabische
guerrillastrijders die betrokken waren
bij de aanslag op de Israëlische olym
pische ploeg in München. Dit heeft
maandag bet ministerie van justitie in
Bonn bevestigd. Het besluit is geno
men „met instemming van alle be
trokken Duitse instanties" en „na zeer
zorgvuldig onderzoek".
Drie van de acht Arabieren die op 5
september van het vorig jaar het
verblijf van de Israëlische olympische
ploeg in München overvielen hadden
op het vliegveld Fürstenfeld Bruck de
bloedige schietpartij overleefd waar
bij elf Israëli's, een Westduitse politie
man en vijf Arabische guerrillastrij
ders werden gedood. Anderhalve
maand later hadden drie Arabieren
een vliegtuig van de Lufthansa ge
kaapt en de vrijlating van de drie
overlevende Arabische guerrillastrij
ders afgedwongen.
Nixon beëdigde de
nieuwe FBI-leider
KANSAS CITY (AP) President
Nixon heeft maandag bij de beëdiging
van Clarence Kelley als de nieuwe di
recteur van de federale recherche, de
FBI, gezegd dat de Verenigde Staten
'een nieuw tijdperk ingingen wat be
treft het bereiken van vrede in het
land'. Hij noemde als voorbeelden het
afnemen van ordeverstoringen aan de
universiteiten, de vooruitgang op het
punt van het bestrijden van straatge
weld en de oplossing van bet pro
bleem van de verdovende middelen.
Nixon zei, dat het moeilijk was een
man te vinden die Edgar Hoover kon
opvolgen in de functie die deze gedu
rende 48 jaar had vervuld.
Maar, zo zei Nixon, Kelley, die 20 jaar
lang een FBI-agent is geweest voordat
hij commissaris van politie in Kan
sas City werd, is een man 'met een
enorm sterke persoonlijkheid'.
De president zei, dat de federale re
cherche 'de beste politieman in de we
reld' verdiende en dat Kelley dat zou
blijken te zijn.
Kelley zei dat hij de uitdaging aannam
die hem te wachten zou staan als di
recteur van de FBI en dat hij 'alleen
het recht zou dienen en iedere invloed
uit de weg zou gaan die het recht scha
de zou doen'.
KANSAS CITY: Een gedeelte van
de menigte in Kansas City die
toekeek bij de beëdiging van Cla
rence M. Kelley als hoofd van de
FBI-dienst, droeg spandoeken en
demonstratieborden met kritiek
op Nixon. De Amerikaanse presi
dent was aanwezig bij de plechtig
heid en hield een toespraak na de
beëdiging. De menigte is geschat
op 7500 mensen.
BREZJNEV NAAR CUBA
MOSKOU (RTR) De Russische par
tijleider Leonid Brezjnev zal in decem
ber of volgend jaar januari een
vriendschapsbezoek aan Cuba bren
gen. Dit heeft Radio-Moskou maandag-
avond meegedeeld. Brezjnev maakt
de reis op uitnodiging van de Cubaan
se premier Fidel Castro.
BRUSSEL/BAZEL (DPA, AP, RTR) De presidenten van de
Europese centrale banken hebben dit weekeinde tijdens hun be
sprekingen op de Bank voor Internationale Betalingen (BIB) in
Bazel besloten van de zogenaamde 'swap-kredieten', gebruik te
maken voor ondersteuning van de dollar. Dit heeft de Belgische
minister van financiën, Willy de Clercq, maandag meegedeeld.
Swap-kredieten zijn de bedragen die de Europese en Amerikaanse
centrale banken voor elkaar beschikbaar houden voor het geval
een land deviezen nodig heeft om zijn valuta te steunen.
Dief bestolen in
Scheveningen....
DES HAAG (ANP) Lit een
woning aan ü<- HaüliuKwi-g In
Scheveningen zijn in het weekein
de vier schilderijen met een geza-
melijke waarde van tweehonderd
duizend gestolen.
De eigenaar van de schilderijen,
waaronder een werk van Mauve
en een van Van Dijck, zit mo
menteel in de Leeuwarder gevan
genis in verband met een brand-
kastkraak bij Vroom en Drees-
mann in de Friese hoofdstad.
Maandag werd bij de politie aan
gifte gedaan van de verdwijning
van de schilderijen.
M'
VOLGENS MINISTER De Clercq
bedoeling dat de Europese landen de
Verenigde Staten in hun eigen valuta
aanbieden en dat daarbij een bepaalde
wisselkoersgarantie wordt gegeven.
De Amerikaanse centrale banken kun
nen op die manier over andere valu
ta's dan de dollar beschikken om
steunaankopen van dollars te verrich
ten op de wisselmarkten. Volgens de
Belgische minister kan het Ameri
kaanse Federal Reserve System, het
stelsel van centrale banken, over 11.5
tot 13 miljard dollar aan andere valu
ta's beschikken.
Minister De Clercq merkte evenwel
op dat dit systeem gepaard moet
gaan met algemene maatregelen ter
sanering van de positie van de dollar.
Naar zijn mening moet er toezient
komen op de binnenlandse en internati
onale liquiditeit. Ambtenaren van het
Belgische ministerie van financiën wa
ren van mening dat de politieke be
sluiten die de afspraken welke dit
eekeinde in Bazel zijn gemaakt moe
ten activeren zeer spoedig genomen
zullen worden.
Een woordvoerder van de EEG ver
klaarde maandag met betrekking tot
steun aan valuta's 'haar eerste concre
te toepassing heeft gevonden.' De
woordvoerder, die sprak namens Wil
helm Haferkamp, het lid van de EEG
commissie onder wie de monetaire
zaken vallen, sprak zijn vreugde uit
over de ontwikkeling. Haferkamp
heeft dit weekeinde het beraad van de
presidenten der Europese centrale
banken in Bazel bijgewoond Waarne
mers leidden uit de verklaring van de
woordvoerder af, dat het Amerikaanse
Federal System intervenieren op cie1
wisselmarkten om de prijs van de
dollar te steunen.
In het communiqué dat de centrale-
bankpresidenten zondagnacht na hun
overleg in Bazel uitgaven staat dat zij
van mening zijn dat de conclusies van
de op 16 maart 1973 in Parijs gehou
den ministersvergadering van ds
Groep van Tien (rijke westerse lan
den) nog steeds geldig zijn en dat de
'benodigde technische regelingen' kun
nen worden toegepast. De mi.asters
van de Groep van Tien en de -lentrale-
bankpresiöenten van die lander, ware
het er in maart over eens dat officië
le interventie op de wisselmarkt c.-p
het juiste ogenblik toegepast in begin
sel nuttig kan zijn om een ordelijke
situatie op de wisselmarkt te verge
makkelijken, waarbij ook in gedachten
moet worden gehouden de wenselijk
heid van het bevorderen van het doen
terugvloeien van speculatief kapi
taal.
In het slotcommuniqué van de jong
ste vergadering van westerse centrale-
bankpresidenten werd een en ander
niet nader uitgewerkt.
Dollar
De aanwijzingen dat het Amerikaan
se Federal Reserve System reeds tus
senbeide is gekomen op de geldmark
ten om de koers can de dollar te
steunen leidden er maandagavond toe
dat de dollarkoersen op de Europese
wisselmarkten sterk aantrok. De
koersstijging volgde op een dag van
wilde en onregelmatige prijsbewegin
gen, die door Londense geldmakelaars
'compleet moord' werd genoemd.
Volgens welingelichte zegslieden in
verschillende Europese centra waren
er sterke aanwijzingen dat Washing
ton heeft toegegeven aan Europese
druk en de snel verminderende reser
ves aan buitenlandse valuta nu ge
bruikt om dallars aan te kopen, te-:
bruikt om dollars aan te kopen, ten
einde daarmee de koers te steunen.
Nadat de dollar vrijdag in Amster
dam gesloten was op 2,50, vond
maandag een herstel plaats
2,5600 2,5650. Bij een nerveuze en
ruime handel werd op zeker moment
een dieptepunt bereikt van f 2,52. De
Nederlandse Bank moest maandag
20,3 min Franse francs verkopen om
deze valuta op haar hoogste punt te
houden. De francs vertegenwoordigen
een waarde van ongeveer f 13,5
min.
Minister: ruimte in begroting 1974
UTRECHT (ANP) Het staat nu vast, dat de tweede dag vor
ming van werkende jongeren van 15 jaar wordt ingevoerd op 1
augustus 1974. Er zal in de begroting 1974 rekening worden ge
houden. Dit heeft minister van onderwijs dr. J. A. van Kemenade
toegezegd, zo meldt het NKV in zijn officiële orgaan 'Ruim Zicht'.
De minister heeft een werkgroep ingesteld die bestaat uit vertegenwoordigers
van de vakbeweging, de organisatie van werkende jongeren, het vormings
werk. de landelijke en regionale leerlingstelsels, de streekscholen en verschil
lende ministeries. De werkgroep moet een 'programma-kader' maken dat de
plaatselijke vormingsinstituten kunnen 'invullen'.
Minister Van Kemenade heeft verklaard dat zijn ministerie de vormingsinsti
tuten tijdig de noodzakelijke vergunningen zal geven voor de uitbreiding van
personeelsbestand en ruimten in verband met de tweede vormingsdag voor
15-jarigen- Wanneer dat precies zal gebeuren kan hij nog niet zeggen. De da
tum zal mede afhangen van het tijdstip waarop de aanbevelingen van de werk
groep klaar zijn.
Uitbreiding
Volgens "Ruim zicht' vindt de minister het huidige aantal experimentele streek-
centra voor vorming en opleiding onvoldoende. Er zijn er nu acht. Op het
ministerie liggen nog drie aanvragen om met een dergelijk experiment te mo-
genbeginnen. De minister streeft ernaar, in de loop van 1974 vergunningen voor
deze streekcentra af te geven.
VOORDAT ZE OP ME UITGEKEKEN RAKEN
HILVERSUM (ANP) De
AVRO stopt voorlopig voor de
tijd van een jaar met het popu
laire televisieprogramma 'Voor
de vuist weg' van Willem Duys.
Dat gebeurt volgens Siebe van
der Zee. televisiedirecteur van de
AVRO, op verzoek van de zich
thans als toer-commentator in
Frankrijk bevindende Duys zelf.
Hij is van oordeel, dat hij de
laatste tijd wat erg veel is inge
zet. waardoor volgens Duys het
gevaar gaat ontstaan, dat de
mensen op hem uitgekeken ra
ken. Duys toil het eens een jaar
tje wat rustiger aan doen ten einde
de accu weer wat bij te laden",
aldus de heer Van der Zee.
Overigens zal de AVRO het ko
mende seizoen nog wel een paar
speciale 'vuisten' uitzenden, waar-
Het programma 'Voor de vuist
weg' is vele jaren met wisselende
jrequentie (tot tweemaal per
maand) door miljoenen mensen
bekeken. De laatste tijd is de
kijkdichtheid gedaald onder in
vloed van de concurrentie van
het TROS-programma op het an
dere net op de vrijdagavond.
Overigens houdt de stopzetting
van 'de vuist' hier volgens de
heer Van der Zee geen verbana
mee.
Duys blijft wel zijn gesprekken
met bekende Nederlanders voort
zetten. zij het niet als 'Duys op
zondagmaar met ingang van
het vjinterseizoen als 'Duys op
donderdag'.
Centraal akkoord
HET NKV voorziet een 'felle bot
pamma de onderhandelingen over
hot centraal akkoord gaan voe
ren- (pag. 3).
Kurha
aus
DE Maatschappij tot Instand
houding van Kurhaus en Schave
lingen (MIKS) zal op 21 augus
tus gedetailleerde plannen bekend
maken voor het Sc'neveningse Kur
haus (pag. 9».
Nieuws uit Zeeland op de pa
gina's 2, 4, 5 en 7.
Nieuws uit binnen- en bui
tenland: pagina 1, 3 en 9.
Sport: pagina's 10 en 11.
Radio-tv: pagina 12.
Financieel nieuws: pagina 13.
WAARSCHIJNLIJK ALS GEVOLG ZUURSTOFGEBREK
PZEM WERKT
AAN BETERE
OPLOSSING
BORSSELE Tienduizenden
jonge vissen zijn de afgelopen da
gen, waarschijnlijk als gevolg van
zuurstofgebrek, gedood in een
ondiepe kreek in de Westerschel-
de bij Borssele. In de kreek komt
de overloop-pijp uit van de inlaat
voor het koelwater van de beide
PZEM-centrales. Aangenomen
wordt, dat een school jonge vis|
door de speciale afvoerpijp in de
kreek is terechtgekomen en daar
is gestikt door gebrek aan zuur
stof, dat als gevolg van de warm
te van de laatste tijd in het on
diepe water kan zijn opgetreden.
Directeur ir. A. Tiktak van de kern-
c ntrale noemde de aanwezigheid van
dode vis voor de inlaat van het koel
watersysteem van de beide centrales
'een normaal verschijnsel'. De PZEM
zo liet Iiij" weten denkt aan twee
maatregelen om de aantallen dode vis
te beperken:
een verlenging van de pijp, waar
door de vis wordt afgevoerd tot in
dieper Westerscheldewater:
het aanbrengen van een elektrisch
afscbriksysteem, dat moet voorkomen
dat de vis te dicht bij de koelwater-
pompen komt.
Zoals gezegd komt de overlooppijp
van de inlaat voor koelwater van beide
centrales nu in een ondiepe kreek uit,
die vanaf de zeedijk over een plaat
van de Kaloot naar de Westerschelde
loopt. Bij de koelwaterinlaat voor de
conventionele, zowel als voor de kern-i
centrale, wordt het Se'neldewater door
krachtige pompen binnengezogen. De
vis komt op een grote, draaiende zeef,
en wordt in een afvoergoot gedepo
neerd. Si.el stromend wate- brengt de
vis die niet in de koelsystemen te
recht mag komen via een pijp in de
ondiepe kreek.
Al twee jaar geleden hadden we een
dergelijk verschijnsel", vertelde ir. Tik
tak. ,,De toestand is nog wat proviso
risch. Het ligt in onze bedoeling na de
lUwvakvakantie de pijp zodanig te
verlengen, dat zij niet meer in de
kreek, maar in de Westerschelde uit
komt."
Ir. Tiktak deelde ook mee, dat men
intern bij de PZEM doktert aan een
elektrisch 'afscbriksysteem waardoor
de vissen er van weerhouden worden
:npen voor opzuigen van koel
water te dicht te naderen.
„Bij de huidige situatie sneuvelen er
iiuijd wel wat visjes, al wist ik niet.
dat het er nu tienduizenden waren",
aldusTiktak.
e visjes waarom het. gaat, zijn waar
schijnlijk, bliekjes of jonge haring. Zij
bedekken in grote aantallen de ondie
pe bodem van de kreek. Zoveel zijn
er. dat zelfs de meeuwen er geen be-
lanrstelling meer voor hebben. Het me
rendeel van de visjes is dood. een en
kele keft nog. Tussen de bliekjes lagen
ook een paar scharren, makrelen en
get n. Volgens PZEM-mensen halen
'vislustigen' uit Borsele soms aardige
zootjes nog levende paling of schar
uit net =kje. De grote hoeveelheden
bliek in de afvoerkreek werden zondag
""riznaleerd.
ZUURSTOFGEBREK
Dr. K. Vaas. directeur van het Delta
instituut voor hydro-bïologisch onder-
oek te Yerseke formuleerde desge
vraagd zijn mening als volgt:
„Het is nu de tijd dat grote scholen i
van dergelijke visjes trekken. Het is I
niet onmogelijk dat zo'n school voori
de koelwaterinlaat terecht is gekomen.
Komt die daarna weer via de overloop I
in een ondiep water terecht, dan is de!
toestand van de ris verre van aange-l
naam, mede gezien de hoge tempera-
turen van de laatste weken en de riaar-
(Zie slot pagina 2 kolom 6) i
finister De Gaay Fort
man heeft vorige week
in een gesprek me', de PZC
ri^én redactie nog eens uileen
l"-*"—J gezet hoe de procedure vcr-
1*2 J Joopt, die aan de benoe-
ming van een commissaris
der koningin voorafgaat: de staten van
de provincie schetsen een 'profiel' van
de gewenste man. maar zwijgen over
namen. Vervolgens hoort de minister
gedeputeerde staten en daarna de frac
tievoorzitters, bij welke gelegenheden
echter wel namen mogen worden gc
noemd. De minister zei te hopen dat
het met deze procedure in Zeeland
volgend jaar sneller zal gaan dan
nu in Gelderland. In het algemeen wil
hij tussen het vacant komen van een
commissarisplaats en de benoeming
van de nieuwe functionaris niet langer
dan twee weken tot een maand voorbij
laten gaan. Men zou kunnen zeggen:
dat ligt voor een deel aan de minister
zelf, als hij maar vroeg genoeg me'
de procedure begint kan die ook vroe
ger worden afgerond. In he'. geval Gel
derland echter ligt de vertraging bij de
provincie zelf: de staten weigerden
daar met minister Geertsema over de
vacature te spreken omdat, deze de
missionair was. Ze vonden dat alleen
zaken konden worden gedaan met een
'missionaire' bewindsman. Vandaar
dat in Arnhem wel van uitstel sprake
moest zijn.
Wolgend jaar behoeft zich in Zeeland
V een dergelijk uitstel niet voor te
doen. aangenomen althans dat er geen
kabinetscrisis uitbreekt op het mo
ment dat de procedure op gang wordt
gebracht. Toch doet zich ook in Zee
land een complicatie voor, los van een
eventuele kabinetscrisis De minister
kan namelijk de procedure niet al te
vroeg beginnen: hij moet eerst de ver
kiezingen afwach
ten. Volgend jaar
worden namelijk op
27 maart nieuwe
provinciale staten
gekozen en dat be
tekent dat de bewindsman niet vóór
de eerste juni met de staten (in nieu-
fiantlijn
samenstelling) kan spreken. Het
heeft immers geen zin om nog met
het 'oude' provinciaal bestuur te ver
gaderen over dit punt, de verkiezings
resultaten kunnen mede van invloed
zijn op de benoeming. Op de eerste
woensdag van juni 1974 komen de sta
ten in nieuwe samenstelling bijeen en
op die dag kiezen zij een coilege van
gedeputeerde staten. Minister De Gaay
Fortman zal derhalve niet eerder
vermoedelijk echter later in Mid
delburg op bezoek kunnen komen voor
het luisteren naar het 'profiel'.
De periode vóór de eerste Juni is in
de informele sfeer nogal belang
rijk. In de maanden april en mei wordt
in de fracties overlegd met welke
eigen kandidaten zij voor het college
van gedeputeerde staten naar voren
zullen komen en op welke andere zij
hun stem willen uitbrengc-n. Vroeger
speelde dit overleg zich vrijwel geheel
achter gesloten deuren af, maar op
dit stuk van zaken is bij sommige par
tijen wat meer openheid aan het ont
staan. Men mag aannemen dat in het
vooroverleg in de (nieuwe) fracties
ook wel zal worden gesproken over
de nieuwe commissaris der koningin.
Dat is haast onvermijdelijk. Daardoor
wordt dit vooroverleg nog interessan
ter dan het gewoonlijk al is. vooral
wanneer men voorts nog in aanmer
king neemt dat daarbij ook nog in
discussie kan komen of het in de nieu
we staten om een 'afspiegelings- dan
wel of een 'program'-college zal gaan.
Er is heel wat 'voor te overleggen': het
moet ook daarom maar niet te geheim
zinnig worden.
De procedure van ae minister laat
niet toe hij wees ons daar vori
ge week met nadruk op dat met de
staten over personen wordt gespro
ken: het gaat daar uitsluitend over de
kwaliteiten die men bij de nieuwe
functionaris wil aantreffen. Dat klinkt
aardig, maar in de praktijk zal het er
wel op neerkomen dat in werkelijk
heid een omgekeerde volgorde wordt
gekozen. Bijvoorbeeld: een fractie
denkt aan een bepaalde man, men
weet ook dat hij belangstelling voor
het bewuste ambt heef: en voorts dat
de verwante kamerfractie in dezelfde
richting denkt, met als gevolg dat het
vooraf te maken 'profier keurig wordt
afgestemd op die officieel nog anonie
me kandidaat. Zo zal het wel in de
meeste fracties gaan, zodat in dit eer
ste gesprek met de minister allerlei
nuances in het 'profiel' worden aange
bracht. nuances die een gevolg zijn
van de omstandigheid dat de meeste
fracties aan hun eigen speciale kandi
daat denken. Een boeiend raadsel voor
de minister: 'Over wie zouden ze het
nu hebben?' Een soort wie-van-de-drie
spelletje. In het vertrouwelijk beraad
met de fractievoorzitters komt dan de
oplossing, 'wil nu de echte commissa
ris-kandidaat genoemd worden?' Waar
op de fractievoorzitter een naam ont
hult. Daarover mag dan in het open
baar niet worden gesproken, maar on
vermijdelijk worden in de kortste ke
ren de bewuste namen overal ge
noemd.
Eerlijk gezegd lijkt ons deze pro
cedure weinig aantrekkelijk. Toe
gegeven: ae staten hebben een moge
lijkheid hun zegje te doen en in 'ge
trapte vorm' kunnen ze zelfs namen
noemen, maar als geheel bevordert de
ze gang van zaken de vorming van ge
ruchten en veronderstellingen. De frac
tievoorzitters van de nieuwe staten
zouden zich te zijner tijd eens moeten
beraden of zij er niet heter aan doen
hun eigen kandidaten gewoon frank
en vrij te noemen. Dan weet tenminste
Zeeland wie cie fracties in de stater,
naar voren willen brengen. Na ver-
(Voot vervolg zie pagina 3
kolom 1)
