PROVINCIALE ZEEUWSE COUR AN1
BENZINEPRIJS
FORS OMHOOG
Procenten plus
centen voor
ambtenaren
Afspraak over
beperking van
kernwapenbezit
Landbouwmanifestatie 'Delta '73' op
de Schotsman -Ru iterplaat geopend
de krant0
van zeeland
Tilanus weg als
fractieleider CHU
Voogd en Roethof trekken
initiatiefwetsontwerp in
hun
Pr oude Adam
der
confessionelen
\lcomobilisme
mindert niet 13
fijdag 22 juni 1973
16e jaargang - nummer 145
MEINET: 4,5 CENT ACCIJNS EN
UTSCHAPP1JEN 2 CENT
Van onze parlementaire redactie)
0 HAAG Na de verhoging per 1 juli met twse cent per liter waarvoor de oliemaatschappijen
^ens een prijsstijging van de ruwe olie op de wereldmarkt verlof hebben gekregen, gaat de ben-
ieprijs met ingang van 1 augustus nog eens me,; 4,5 cent omhoog, als gevolg van een accijnsverho-
•ng die de minister van financiën, Duisenberg, de tweede kamer heeft voorgesteld. De minister wil
S'oenzineaccijns met 3,8 cent per liter verhogen en de accijns op dieselolie met 1,59 cent per liter.
5ge bedragen komen in de praktijk iets hoger uit omdat ook de omzetbelasting op deze produkten
se omhoog gaat.
MORON: De 77-jarige oud-presi
dent van Argentinië. Juan Peron,
na zijn aankomst op de militaire
vliegbasis in Moron. 30 km ten
westen van Buenos Aires. Onder
de wachtende miljoenen mensen
in Buenos Aires, waar Peron aan
vankelijk zou aankomen, is door
schietpartijen een 20-tal slachtof
fers gevallen, en zijn honderden
gewond geraakt. In verband met
de schietpartij zijn zes mannen
gearresteerd.
PENSIOENPREMIE 11,7 PCT
je minister wil met de opbrengst
de accijnsverhoging de beleidsom-
dekken die het kabinet-Den
ten laste van de lopende
rang wil treffen. Het kabinet
naar verluid in totaal 139 mil-
gulden nodig, waarvan 57 mil-
voor de hogere pensioenbijdrage
liet overheidspersoneel. 25 mil-
ïoor verlaging van de collegegel-
W10 miljoen aan extra huursubsi-
k 13 miljoen aan hogere uitgaven
sur ontwikkelingssamenwerking en
miljoen aan hogere uitgaven op de
grating van CRM. Dan is er verder
«j een gat van 10 miljoen, ontstaan
iiir overschrijding van de lopende
eroling. j
Eisenberg heeft het kabinet, dat
->i;g over deze beleidsombuigingen
rndert. voorgesteld de 139 miljoen;
naden door 64 miljoen te bezuini-
oo defensie. De hogere accijns op
_jse en dieselolie levert hen 75
d'tón. op. Als de Kamer de volgende
de accijnsverhoging accepteert,
Waagt de totale belasting (accijns
is omzetbelasting) op benzine ca.
'tent per liter.
Es is echter de vraag of de minis-
r sin zin krijgt. In de Kamer is
sdoor zijn voorstel nogal verrast.
5 ia nog nooit eerder voorgekomen
6 een nieuw optredende regering
ss dekking vroeg om de uitgaven
c ie lopende begroting te kunnen
--óre even. De minister loopt met
3 voorstel, dat 230 miljoen gulden
n jaarbasis oplevert, vooruit op de
de begroting voor
3 voorstellen. De financiële specia-
;-nn de KVP, drs. H. Notenboom,
we donderdag al dadelijk zijn hui-
over de handelwijze van het nieu-
r; tabinet Hij wees erop dat men
s al het begrotingsniveau begint op
trekken, daarmee tegelijkertijd de
rsrenruimte van 1974 opvoerend.
a: de afgesproken maximale druk-
nrering van 0,6 procent voor dat-
start hierdoor op een hoger
i.
Drs, Notenboom heeft op zichzelf
k zo veel bezwaar tegen de verho
pt van benzineaccijns a,ls dekkings-
astregel maar vindt dat beleidsom-
teingen op de lopende begroting in
prape door leningen moeten wor
st gedekt, die later door meer struc-
sle maatregelen in de belasting-
a- of door bezuinigingen kunnen
t&n omgezet.
idgens minister Duisenberg komt
lie slot pagina 3 kolom 4)
BREZJNEW EN NIXON:
WASHINGTON President
Nixon en de Russische partijlei
der Leonid Brezjnew hebben na
een conferentie van twee dagen
een overeenkomst getekend die
een beperking beoogt van het
bezit van offensieve strategische
kernwapens. De Russen ver
wachten een Amerikaans tegen-
gebaar in de vorm van nieuwe
graanleveranties, geldleningen
en technische hulp.
Bovendien ondertekenden de
twee staatslieden een verdrag
met een looptijd van tien jaar
over de samenwerking bij het
vreedzaam gebruik van kern
energie. De twee landen willen
een fusiereactor ontwikkelen,
samenwerken bij de verbetering
van de zogenoemde snelkweek-
reactors en samen de fundamen
tele eigenschappen van de stof
onderzoeken.
De ondertekende kernovereenkomst
heeft een zeer algemeen karakter en
is in wezen bedoeld als een ruimere
richtlijn voor de Amerikaanse en Rus
sische delegaties die in Geneve onder
handelen over de tweede fase van de
Dr. Kraisinga tot opvolger gekozen
tVanonze parlementaire redactie)
®N HAAG Drs. A. Tilanus, voorzitter van de CHU-fraetie in
:e tweede kamer, zal volgende week worden opgevolgd door dr.
°J. H. Kruisinga, die in het kabinet-Biesheuvel staatssecretaris
sn verkeer en waterstaat was.
5e fractie van de CHU heeft donderdagmorgen met algemene stemmen
a aangewezen als de nieuwe politieke leider van de CH, nadat Tilanus
i had gegeven deze functie gezien de veelheid van taken die hiermee
in verband met zijn leeftijd nog voor het kamerreces te
neer Tilanus, die 66 jaar is, blijft overigens wel lid van de tweede
zgn. Salt-overeenkomst. Wat de rege
ringsleiders donderdag ondertekenden
is te vergelijken met de afspraken die
een jaar geleden werden getekend is
Moskou, toen president Nixon de gast
was van Breznjev.
Waar het in de tweede fase van de
Salt-onderhandelingen over gaat, is
niet alleen een bijna permanent limiet
op het aantal offensieve strategische
kernwapens, maar vooral een overeen
komst over het soort wapens. Hieron
der wordt verstaan de meer-koppige
kernraketten die hun ladingen op ver
schillende doelwitten tegelijkertijd
kunnen richten. Daarnaast is Washing
ton geinteresserd in afspraken over
de wapens die kemonderzeeboten
(Zie slot pag. 3 kol. 1
CONFLICT KVP-PVDA NA AANNEMEN
AMENDEMENT-VAN DER SANDEN
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De sfeer tussen KVP en PvdA in de tweede kamer
is donderdagmiddag aanmerkelijk vertroebeld door de aanvaar
ding van een amendement van de KVP-er Van der Sanden dat de
minister van erm de mogelijkheid wil laten behouden omroepen
zendtijd te ontnemen als zij over de schreef gaan. Door dit amende
ment zagen de PvdA-ers Voogd en Roethof zich genoodzaakt een
initiatiefwetje bedoeld om de minister dit recht te ontnemen in te
trekken.
Volgens Voogd en Roethof hield
hun wetsontwerp niets meer in toen
de tweede kamer akkoord was ge
gaan met het amendement dat zegt
dat de minister zendtijd intrekt of
opschort, indien de voortzetting daar
van gevaar zou opleveren voor de
veiligheid van de staat, of, na her
haald onherroepelijk geworden rech
terlijk vonnis voor de veiligheid van
personen of groepen van personen of
voor de goede zeden. Dit amendement'
Meteen nadat het amendement was
aangenomen vroeg de heer Voogd het
woord om een verklaring af te leggen.
Hij zei daarop het wetsontwerp weer
te willen intrekken omdat de tekst
van het amendement juridisch teveel
vragen openlaat, omdat het toch
weer een verschil laat bestaan in de
behandeling tussen de schrijvende
pers en de omroep en omdat het een
aantasting is van een studie vrijheid
van meningsuiting. „We handhaven lie
ver de onbevredigende situatie die nu
bestaat dan dat we medeverantwoor
delijk worden voor in wezen een
onderschatting door de kamer van
eigen verantwoordelijkheid van het
volk".
Eerder had de heer Roethof al
gesproken van „een beschamende ver
toning", omdat de KVP'er Van der
Sanden niet in wilde gaan op juridi
sche bezwaren die de PvdA'er had
opgeroepen tegen de tekst van zijn
amendement. Roethof had
wat er verstaan zou moeten worden
onder „herhaald vonnis". „Is dat twee
keer per jaar of drie keer per vijf
jaar? Zijn dat vonnissen tegen dezelf
de personen of tegen steeds andere
personen of tegen de omroepleiding?".
vroeg hij de KVP'er die slechts ver
klaarde dat de tekst duidelijk genoeg
was en dat hij onder herhaald vonnis
„minstens drie keer" verstond.
In de discussie die aan de stem
ming over hei amendement vooraf
ging laaide de emotie aan beide zijden
der kamer flink op. De PvöA'er Kos-
to noemde het optreden van de
KVP'er Van der Sanden „beneden alle
peil". Roethof: „Het verschil tussen
links en rechts is dat ze beide
principe hetzelfde willen, maar als het
er op aan komt dan wil rechts
niet".
Van der Sanden na afloop van het
debat: „Het was een overtrokken
toning die ik nog nooit eerder heb
meegemaakt. Ze kunnen niet
hun verlies. Ik betreur het dat het
wetsontwerp is ingetrokken. Opschor
ting van zendtijd is een reële moge
lijkheid die de minister moet hebben".
De beide indieners van het wetsont
werp werden na afloop van het debat
door leden van de fractie van PvdA,
PPR en D'66 gecomplimenteerd met
hun optreden.
DEN HAAG (ANP) Met in
gang van 1 augustus a.s. zullen
de salarissen van de ambtenaren
een voorlopige verhoging van in
totaal drie procent ondergaan,
bestaande uit anderhalf procent
plus een voor ieder gelijk bedrag
van 25,per maand. Dit is
donderdag in de centrale com
missie voor georganiseerd over
leg in ambtenarenzaken beslo
ten.
Het was de eerste vergadering van I
deze commissie onder voorzitterschap!
van de minister •.-an binnenlandse za
ken. mr. W. F. de Gaay Fortman. He:
was ook voor het eerst dat deze
centrale commissie officieel bijeen
was, sinds de moeilijkheden die de J
vijf in de commissie vertegen woord» 1
gende centrales van ambtenaren in
januari jl. aanleiding gaven he: over
leg met de toenmalige minister Geert-
sema op te schorten.
In de centrale commissie is donder
dag ook overeenstemming bereikt
over een verlaging van de pensioen
premie tot 11,7 procent van het sala
ris. Die premie was het vorige jaar
tien procent, maar ze werd door het
kabinet-Biesheuvel met ingang van 1
januari 1973 op 12,5 procent gebracht
om budgettaire redenen. Dat was
voor de centrales aanleiding massaal
te demonstreren voor open overleg opj
zakelijke gronden
Ook is donderdag overeenstemming
bereikt over het uitbreiden van he:
minimum aantal verlofdagen met in
gang van 1 januari 1973 van achttien j
tot negentien.
Volgende week donderdag 23 juni
komt de centrale commissie 's avonds
weer in vergadering bijeen ore. voor.
het technisch verder uitwerken van de
deze donderdag bereikte overeenstem-
ming.
De technische uitwerking betreft o.m.
de verlaging van de pensioenpremie
per 1 augustus 1973. De centrale com-,
missie heeft besloten de zgn. premie-
vrije voet, die op 1 januari jJ. 9576 j
per jaar bedroeg, te brengen op j
10.000 per jaar, met dien verstande
dat het zgn. minimum-verhaal word:
gesteld op twee procent.
Er zal bij de technische uitwerking
ook worden nagegaan, of er groepen
ambtenaren zijn waarvoor dat mini-1
mum-verhaal van twee procent niet
zou moeten gelden. In het algemeen
wordt het zo dat ambtenaren met een
salaris van meer dan tienduizend gul
den per jaar 11.7 procent pensioenpre
mie zullen gaan betalen.
Verder zal technisch moeten worden I
uitgewerkt de betaling, bij de nacalcu
latie in het komende najaar, van het
verschil tussen het oude en het nieu
we salaris. De nieuwe salarisregeling
wordt nl. op 1 januari 1973 van
kracht. Er moet dus een nabetaling
volgen over de eerste zeven maanden
van dit jaar.
Br wordt naar gestreefd de nacalcula
tie, die meestal in oktober tot stand!
kwam, met een maand te vervroegen.
Volgende week donderdag zal ook
worden gesproken over een verdere
salarisverhoging per 1 augustus as.
als gevolg van prijscompensatie.
Ook zal volgende week donderdag de|
deze donderdag overeengekomen voor
lopige salarisverhoging in procenten
plus centen per 1 augustus as. (met
terugwerkende kracht tot 1 januari
jl.) nog nader worden bekeken. Dan!
zal moeten worden getracht vast te
stellen een gemiddeld ambtenarensala-
ris. Aan de hand van dat gemiddelde j
wordt de loonsverhoging van het een-1
tenbedrag nu voorlopig op f"
voor ieder p
vastgesteld.
*7aierdag valt in Nederland
WM een belangrijke beslis-
'XO-Ss sing: de dne grote con-
V fessionele partijen zullen be-
sluiten of ze in principe op-
gaan in wat wordt ge-
noemd - één open evangeli
sche volkspartij. Bij de partijraden
ze vergaderen op dezelfde dag ligt
namelijk een gemeenschappelijke ont-
werp-resolutie ter tafel, waarin wordt
voorgesteld een 'christen democratisch
appél' op te richten. Als deze resolutie
wordt aangenomen krijgt dit appèl het
karakter van een voorlopig samenwer
kingsverband. dat op korte termijn
een nieuwe organisatievorm moet ont
wikkelen. waarin zowel aan de politie
ke eenheid als aan de geestelijke ver
scheidenheid tussen de drie partijen
recht wordt gc-daan. De resolutie bevat
voorts een beroep op de kamerfracties
om hun 'werkzaamheden zodanig te
integreren dat tussen nu en het najaar
van 1973 de eensgezindheid wordt
weerspiegeld in het beleid van de frac
ties'.
Eensgezindheid De achterban van
AR en CH blijkt nogal argwanend.
De grimmige Beenunk heeft al
met een nieuwe CHU gedreigd en bij
de AR is de neiging om voorlopig zelf
standig te blijven minstens eren sterk
als bij de Christel ij k-historischen. Bo
vendien heeft de afgelopen maanden
kabinetsformateur Burger diepe spo
ren in de confessionele partijen achter
gelaten. Als gevolg daarvan is Bies
heuvel van het toneel verdwenen en
kon Aantjes slechts met moeite de een
heid in zijn fractie bewaren. De CHU
is oppositiepartij geworden en als zo
danig een 'al dan niet tijdelijk» vlucht-
adres voor spijtoptanten in KVP en
AR. Inmiddels heeft de CH-kamer-
fractie oud-staatssecretaris Kruisinga
gekozen tot opvolger van Tilanus als
fractievoorzitter en dat kan wel eens
een hardere lijn betekenen. Bij de KVP
is vermoedelijk de wil tot samengaan
nog het grootst.
Geen wonder wan
neer men de verkie
zingsresultaten van
deze partij in aan
merking
fiantlijn
De monetaire crisis hebben vooi
internationale luchtvaartmaatschap
pijen zoveel moeilijkheden veroor
zaakt dat de IATA (international air
transport association) nu overweegt
een eigen, stabiele geldeenheid in he:
leven te roepen.
Bibliotheken
TWEE miljoen Nederlanders kun
nen niet naar de bibliotheek. Bi
bliotheekorganisaties willen daar
in, verandering. Gisteren hebben
zij de regering daarover advies
7«strekt tegen de achtergrond
•ja de totstandkoming van een
bibliotheekwet. (pag. 13).
Nieuws uit Zeeland op de
pagina's 2, 5,6,7 en 9.
Binnen- en* buitenlands
nieuws op de pagina's 1, 3
en 13.
Sport op pagina 15.
Badio en televisie op pagina
17.
financieel nieuws op pagina
DRIEDAAGSE ZLM-TENTOONSTELLING BIJ KAMPERLAND DONDERDAG GEOPEND
„TENTOONSTELLING
VAN ZIEN EN DOEN"
KAMPERLAND Vier enorme
tentoonstellingstenten staan er,
op de Schotsman-Ruiterplaat
aan het Veerse Meer hij Kam
perland. En in de buitenlucht
staan nog eens honderden land
bouwmachines. Landbouw voor
en na, overal waar men kijkt
over een oppervlakte van zeven
tien hectare. De ZLM-tentoon-
stelling is begonnen. Donder
dagochtend knipte ZLM-ere-
voorzïtter ir. M. A. Geuze met
een grote schaar de tentoonstel
ling open. Het was een openings
bijeenkomst zonder veel woor
den. „Gepraat wordt er al ge
noeg tegenwoordig. Dit is een
tentoonstelling van zien en
doen", vond ir. Geuze in een kor
te openingstoespraak.
Onder het toeziend oog van een groot
aantal genodigden, onder wie commis
saris der koningin, mr. J. van Aartsen
hees de ere-voorzitter van de ZLM de
vlag van de landbouworganisatie.
Daarna volgde de Zeeuwse vlag. zij
het dat die wat moeilijk op z'n plaats
boven in de mast terecchtkwam. De
Brabantse vlag werd gehesen door G.
P. A. Nieuwenhuijzen van de Brabant-
se afdeling van de ZLM en de Neder-1
landse vlag tenslotte nam de voorzit-1
ter van het tentoonstellingsbestuur, de
heer S. J. van Langeraad voor zijn
rekening. Daarna volgde de rondlei
ding over het tentoonstellingsterrein.
„Het mooiste terrein van Zuidwest-
Nederland", noemde tentoonstellings-
voorzitter Langeraad de Schotsman-1
Ruiterplaat onlangs. 'Delta'73', zo heet
de drie dagen durende expositie van j
de ZLM, mocht zich direct donderdag i
al verheugen in een enorme publieke!
belangstelling. De toeschouwers, die
ztker niet alleen uit Zeeland af/.cwü-
stig waren, werden op het tentoonstel
lingsterrein geconfronteerd met in de
twee grootste tenten op het terrein in
totaal zon 75 stands. In de open lucht
staan trouwens ook nog meer dan 70
stands. Er is ook een speciaal ZLM-
paviljoen. Attractie is hier de grote
Delta-maquette, die destijds op de Flo-
riade te zien was. Verscheidene be
drijven hebben zelf ook tenten neerge
zet. Zo is er in één van die zeildoeken
huizen een modelvarkensstal opge
bouwd. De kuikens zijn er trouwens
ook aanwezig.
Helikopter
tentoonstellingsterrein. Daarna stapte
men terug naar de ingang van het
terrein. Een helikopter kwam overge
vlogen en wierp een immense houten
schaar naar beneden. Daarmee knipte
ir. Geuze later het lint door, een
handeling waarmee de tentoonstelling
geopend werd. Met die helikopter kon
den donderdag trouwens rondvluchten
over het tentoonstellingsterrein wor
den gemaakt. Dat kost wel vijfentwin
tig gulden.
Vandaag vrijdag is er de dag
van het rund- en kleinvee, "s Morgens
zijn er keuringen en s middags de
monstraties. Er is ook gelegenheid tot
het bekijken van collecties vleesvee.
(Zie slot pagina 7 kolom 7
tevens jet op de uitslagen van sinds
dien gehouden opinie-onderzoeken: de
KVP brokkelt nog steeds af. Alles bij
een voor de confessionelen een weinig
opgewekt beeld. De resolutie van za
terdag aanstaande komt veel en vee!
te laat en had vér voor de verkiezin
gen moeten zijn gerealiseerd om wer
kelijk te kunnen inspireren. Nu maakt
het geheel eerder de indruk van een
reddingspoging dan van een geïnspi
reerde start voor een nieuwe en boei
ende fase in de confessionele politiek.
Bij velen in de confessionele kring
bestaat er een grote tegenzin om
in machtspolitieke termen te den
ken. Vandaar ook dat men meestal
weigert om begrippen als 'rechts' en
links' te hanteren. Men betoogt dan
dat het hier om relatieve en weinig
vast-omlijnae termen gaat en tegelij
kertijd zoekt men naar andersoortige
uitdrukkingen. Zo heeft het woord 'ra
dicaal' bij de AR een zekere populari
teit gekregen, via de KVP vooral is de
aanduiding 'open' partij in zwang ge
komen en ook het woord 'progressief
wil men nog wel eens gebruiken. Dat
alles echter neemt niet weg dat de be
grippen 'rechts' en links' in de Neder
landse politiek in alle relativiteit, nog
altijd bruikbaar zijn, zeker als het gaat
om machtsverhoudingen aan te geven.
Zo hebben in de na-oorlogse jaren de
confessionele partijen in Nederland
altijd weer een centrumpositie tussen
links en rechts ingenomen. En het is
juist die positie, die de linkse partijen
zo verwerpelijk vinden en de laatste
jaren met zulk een felheid hebben be
streden. Waarom Omdat zij zelf als
minderheid afhankelijk zijn van het
centrum, tot op de huidige dag. Het
kabinet - Den Uyl is daarvan een mar
kant voorbeeld: links kan alleen rege
ren me: steun van het centrum. Men
poogt dat nu wel te verhullen door
iedere keer weer te roepen over de me
dewerking van "de progressieve krach
ten binnen de confessionele partijen',
maar die camouflage maakt de machts
verhoudingen niet ongedaan. De con
fessionelen zitten in het centrum
ook nu en hebben in deze "balans-
positie' een grote macht: Anariessen
heeft daarvan tijdens het debat rond
de regeringsverklaring een bekwaam
gebruik gemaakt.
Deze machtsverhoudingen spelen op
de achtergrond een rol bij de dis
cussies over het samengaan der
confessionelen. In elk van deze drie
partijen is er een groep, die bevreesd
is dat een nieuwe 'evangelische volks
partij' een duidelijke stap naar links
zal betekenen. Zij beschouwen tevens
de huidige drie partijen als niet te ver
waarlozen denkrichtingen, die het bes
te zijn gediend met handhaving van de
eigen partij. De groep die deze theorie
aanhangt, slaat, de waarde van het
voortbestaan der eigen partij hoger
aan dan de vrees voor een verdere
afbrokkeling bij komende verkiezin
gen. Sommigen van deze categorie me
nen zelfs dat de centrumpositie van de
confessionelen een zo groot pluspunt
is. dat de afbrokkeling we! tot staan
zal komen: er stemmen vele Nederlan
ders op het centrum zonder zelf con
fessioneel te zijn, aldus deze theorie.
De vernieuwers binnen de confessio
nele partijen moeten niets ren
deze machtspolitieke analyses heb
ben. Zij spreken niet graag of liever
nooit in termen van macht, maar over
bijbelse gerechtigheid en over de uit-
daging van het evangelie. ?.faar des
ondanks zullen ook zij zich moeten
(Voor vervolg zie pagina 3
kolom 1
