PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
PZC
KABINET TROF REGELING VOOR
COLLEGEGELD
„Provinciaal orgaan instellen voor
zuivering van oppervlaktewater"
Minister: boycotters wonnen eerste ronde
MINISTERS TEVREDEN
OVER NAVO-BERAAD
Globaal
SER in
rapport
augustus
de krant
van zeeland
PARLEMENTAIR ONDERZOEK NAAR
STEMMINGEN IN DE BONDSDAG
„TAAK NIET AAN
WATERSCHAPPEN
OVERDRAGEN"
Wie is er bang
voor de
moriaan
Draad
kwijt
Pagina 2
216e jaargang - nummer 140
Zoterdag 16 juni 1973
TOKIO Boeddhistische monni
ken slaan op handtrommels hij
ten muur van de Franse ambas
sade in Tokio tijdens een protest
ceremonie vrijdag gehouden tegen
ie Franse kernbomproef in het
zuidelijk gedeelte van de Stille
Oceaan. Om de inwoners van het
betrokken gebied te steunen trok
ken de priesters verschillende ma
len rond het ambassadegebouw.
(Van onze onderwijsredacteur)
DEN HAAG De boycotters van de 1000-guldenwet hebben de
eerste slag definitief gewonnen. Minister Van Kemenade (onder
wijs) heeft dat vrijdagavond, na afloop van de wekelijkse minis
terraad, moeten toegeven. „Het is ons niet mogelijk de rechts
ongelijkheid ongedaan te maken tussen degenen die wél en die
niet betaald hebben", zo zei hij. „Wat minister Van Veen in een
heel jaar niet is gelukt, dat lukt mij deze laatste week van het
academische jaar ook niet meer".
De andere mogelijkheid om toch nog rechtsgelijkheid te scheppen, namelijk
door terugbetaling van de 1000,- collegegeld en de 100,- inschrijfgeld aan
degenen die wél betaald hebben, noemde Van Kemenade juridisch onmogelijk.
Ook /ouden daardoor buitengewoon grote praktische problemen ontstaan. Het
zou dan noodzakelijk zijn om voor de 42.000 studenten, die een studietoelage
ontvingen, totaal nieuwe berekeningen daarvan te maken en om voor alle
85.000 ingeschreven studenten de kinderbijslag- en aftrekregeling te herzien.
ONDERZOEK ONDERLINGE BETREKKINGEN
(Van onze correspondent)
KOPENHAGEN De NAVO-landen gaan 'in een geest van solidariteit' hun onderlinge betrekkin
gen onderzoeken tegen de achtergrond van de veranderingen op alle gebied die zich sedert de stich
ting van het bondgenootschap hebben voorgedaan.
Dit blijkt uit het slotcommuniqué van de NAVO-mlnisterraad, een bijeenkomst die onder de bewindslieden grote
tevredenheid heeft teweeggebracht omdat alle compromissen zonder veel moeite konden worden bereikt.
Het spoor naar Helsinki waar vol
gende maand de Veiligheidsconl'eren-
tie begint, is vrijgemaakt en het ziet
cr naar uit dat ook het gesprek over
Iroepenvermindering kan beginnen
oktober) zonder dat het beginsel
de wisselwerking tussen deze onder
handelingsronden geheel overboord
hehoeft te worden gezet.
Aan Nederlandse kant berustte de
voldoening op twee punten:
Zes landen hebben hun instemming
betuigd met de voorzichtige wijze
waarop minister Van der Stoel het
vraagstuk van de Griekse en Portuge
se dictaturen ter sprake heeft
bracht:
Van vele kanten heeft
bewindsman (bijgestaan door een
zeer zwaar bezette Nederlandse dele
gatie) bijval geoogst voor zijn initia
tief tot herwaardering van de Atlanti
sche betrekkingen in het. raam der
Europese verhoudingen. (Dit plan is
overigens in weerwil van zijn eigen
tabreng nauwelijks een initiatief-Van
der Stoel. Al sedert december wordt
er op het ministerie van buitenlandse
zeken aan gewerkt als uitvloeisel van
ambtelijk inzicht.)
ue
In het slotcommuniqué is echter
van het Nederlandse plan voor het
opstellen van een beginselverklaring
over de Atlantische betrekkingen niets
meer terug te vinden. De Fransen
ïidaag in
krant
Nieuws uit Zeeland op
pag. 2,4,5,7,10,11 en 12
Binnen- en buitenlands
nieuws op pag. 3,9 en 25
Sport op pag. 12 en 13
Radio en tv op pag. 23
Financieel nws op pag. 25
en in de
zaterdagkrant
Peg. 15: Ierse kinderen schrijven
opgetogen brieven over
hun verblijf in Zeeland,
Hovercraflverbinding
voor Vlissingen utopie,
vag. 16: In Middelburg worden
(flat) woningen gebouwd,
waar de geluidshinder is
uitgebannen; stemmen
uit de kerken.
Pag. 17: gesprek met de scheiden
de directeur van de PPD
in Zeeland, ir. M. de Vink;
Peter van Bever en teken
de het Hooge Huys van
Oud-Sabbinge.
Pag. 18: Hans Warren over enke
le nieuwe gedichtenbun
dels; Poppraet met o.a.
Stevie Winwood en de
lop-tien.
vag. 19: dammen, schaken, bridge,
puzzel en culinair avon
tuur.
voelen zich immers met de bestaande
teksten zeer tevreden; de Portugezen,
Grieken en Turken zitten er aller
minst om te springen nog eens te
worden vastgebonden op democrati
sche beginselen die in hun binnen
lands beleid niet passen.
Niet voor niets hebben de Portuge
se en Griekse bewindslieden in hun
rede er dan ook op gewezen dat het
beginsel van een niet-inmenging in de
aangelegenheden van andere landen
ook te Helsinki weer moet worden
bevestigd. Het is dan ook nauwelijks
aannemelijk dat van „het onderzoek
in de geest van solidariteit" resultaten
van betekenis mogen worden ver
wacht. Zij zullen bruikbaar blijken
voor binnenlandse politieke doelein
den, maar in feite weinig veranderen
aan de werkelijke Atlantische verhou
dingen.
De slotverklaring van de ministers
wijst erop dat te Helsinki in detail
serieus en zonder kunstmatige tijdsli
mieten moet kunnen worden onder
handeld over veiligheid en samenwer
king. In dit geval „bestaat de redelij
ke verwachting dat die conferentie
bevredigende resultaten zou kunnen
bereiken". Maar, zo waarschuwt het
communiqué, ook een beslissing over
het begin van de tweede fase van de
Veiligheidsconferentie (in Genève
waar dan werkelijk zaken zullen wor
den gedaan) moet nog worden geno
men. Met andere woorden: indien de
Russen zich wat de besprekingen over
troepenvermindering aangaat niet aan
de afspraken houden, heeft het Wes
ten nog een stokje achter de deur.
Met nog andere woorden: eer de
onderhandelingen feitelijk beginnen
worden de kaarten al gestoken um ue
wederpartijen de „zwarte piet" voor
een eventuele mislukking te kunnen
toespelen.
In ietwat minder mistige taal dan
doorgaans herhaalt het communiqué
overigens bekende standpunten: troe
penvermindering mag niet gepaard
gaan met vermindering van de veilig
heid eenzijdige troepenverminde
ring brengt gevaar mee voor de uit
komst van de onderhandelingen, die
erop zijn gericht het militair even
wicht te verbeteren bij een afnemen
de confrontatie.
VS
(Zie slot pagina 3 kolom 3
Minister Van Kemenade schatte het
aantal boycotters ergens tussen 5000
en 15.000. Er zouden zich in normale
omstandigheden dit jaar ongeveer
125.000 studenten hebben laten in
schrijven. Op dit moment staan er
echter maar 85.000 ingeschreven.
Daarnaast zijn rond 10.000 personen
als examen-student geregistreerd;
voor hen geldt de f 1000-wet niet. Er
zijn dus ongeveer 30.000 studenten
„verdwenen". Onder hen bevinden zich
naast de boycotters ook de g
groepen .nominale studenten", dege
nen die zich anders voor een tientje
lieten inschrijven om van allerlei stu
dentenvoorzieningen te kunnen profi
teren. Zij vonden de f 100 inschrijf
geld een te hoge drempel.
De bewindsman zette gisteravond
nog eens duidelijk op een rijtje wat
het nieuwe kabinet in de collegegeld
kwestie van plan is.
Van het betaalde college- en in
schrijfgeld 1972-1973 (f1100) zal f500
in mindering worden gebracht op de
studieschuld, die in het teder van het
nieuwe, in september 1974 in te voe
ren studiefinancieringsstelsel, door el
ke student zal worden gemaakt. Die
studieschuld zal in verhouding staan
tot het inkomen dat de afgestudeerde
geniet. Op korte termijn zal de Ka
mer een nota worden aangebc
waarin de regering haar ideeën
trent het nieuwe studiefinancierings
stelsel zal uiteenzetten.
Voor het komende studiejaar zal
het collegegeld f 500 en het inschrijf
geld f 100 gaan bedragen, tenminste
als het parlement daarmee akkoord
gaat- Hiertoe zal in het najaar
wetsvoorstel worden ingediend.
Studenten die geen rijksstudietoe
lage ontvangen, zullen een schuldbe
kentenis ter hoogte van f500 kunnen
tekenen. Zij zullen die uiterlijk sep
tember 1975 moeten verzilveren of
anders als studieschuld moeten laten
opnemen in het kader van het niei
studiefinancieringsstelsel.
Om een betere controle mogelijk
te maken op het betalen van de f500
zal bepaald worden dat voor het af
leggen van tentamens en examens en
voor het volgen van een groot aantal
praktische oefeningen overlegging van
het inschrijfbewijs verplicht is. Dat
bewijs wordt pas uitgereikt na beta
ling van het college- en inschrijfgeld.
Ook hieromtrent zal het parlement
zeer binnenkort een wetsvoorstel ont
vangen,
Omdat de inschrijvingen aan de
universiteiten nu al tegen f 500 moge
lijk moeten worden, hoewel de f 1000-
wet zeker nog tot begin 1974 zal
gelden, wordt dezer dagen bij Algeme
ne Maatregel van Bestuur bepaald dat
het collegegeld in twee termijnen kan
worden betaald: f500 bij inschrijving
en nogmaals f500 per 1 maart 1974.:
De laatste termijn wordt kwijtge
scholden zodra de Kamer de nieuwe
f 500-wet heeft goedgekeurd.
Het door ex-minister Van Veen
van f60.- naar f100 opgetrokken exa
mengeld wordt naar het oude bedrag
teruggedraaid.
Er wordt geen uitvoering gegeven
(Zie slot pagina 3 kolom 6)
Jjanthjn
ZONDER PROGNOSES VOOR
LOON- EN PRIJSSTIJGING
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG
J. de Pous heeft vrijdagmiddag
in een vergadering van de Soci
aal Economische Raad gezegd,
dat de commissie Ontwikkeling
Nationale Economie op 3 augus
tus een globaal zogenaamd half
jaarlijks rapport over de econo
mische vooruitzichten voor de
rest van 1973 zal uitbrengen,
„Dit jaar is het noodzakelijk geweest
een bijzonder kort tijdschema te han
teren, mede door de sociaal-economi
sche problematiek van de afgelopen
maanden en de langdurige kabinets
formatie", aldus drs. De Pous.
De werkgroep die, onder leiding van
prof. dr. D. B. J. Schouten, kroonlid
van de SER, het concept voorjaars-
voorzitter ars.: rapport moet voorbereiden voor be
handeling in de commissie ontwikke
ling nationale economie van de raad,
is vrijdag aan het eind van de mid
dag met dat concept gereed gekomen.
In het concept komen verschillen van
inzicht over beoordeling van knelpun
ten in de sociaal-economische situatie
van ons land voor. Men is er vrijdag
in geslaagd al te scherp geachte for
muleringen bij te schaven.
Het zal van de behandeling in de uit
gebreidere commissie-ONE afhangen,
of er nog ingrijpende wijzigingen in
het concept zullen komen, maar dit
wordt niet verwacht.
In het rapport dat nu is opgesteld,
zullen geen percentages voor loon- en
prijsstijging worden genoemd. Dit zal
kunnen gebeuren in het rapport, dat
in het najaar zal moeten worden
BONN (DPA, RTR) De Westduitse bondsdag heeft vrijdag met algemene
stemmen besloten tot vorming van een parlementaire commissie die zal onder
zoeken of er hij stemmingen in het parlement geknoeid is en of er afgevaar
digden zijn omgekocht.
De commissie van negen zal zich vooral verdiepen in de stemming over de
motie van wantrouwen die de christen-democraten een jaar geleden tegen de
regering-Brandt indienden. De motie werd door stemonthouding in de eigen
gelederen niet aangenomen.
Ook zal de commissie een onderzoek instellen naar het overlopen van afge
vaardigden van de coalitiepartijen naar de oppositie, waardoor vorig jaar no
vember vervroegde verkiezingen noodzakelijk werden.
Tot voorzitter van de commissie is benoemd de sociaal-democratische rechts
geleerde professor Friedrich Schaefer. De commissie is samengesteld uit alle
politieke partijen en vangt dinsdag met haar feitelijke werk aan.
Minister van binnenlandse zaken Hans Dietrich Genscher deelde vrijdag mee
dat de Westduitse contraspionage ten overstaan van de commissie zal getui
gen.
De voormalige socialistische afgevaardigde Hans-Joachim Baeuchle, verzekerde
vrijdag dat bondskanselier Brandt 'niets, maar dan ook absoluut niets' over
het 'kopen' van stemmen van de oppositie afgeweten heeft.
Drs. De Pous hief in zijn verklaring
een waarschuwende vinger in de rich
ting van de vakbeweging. Hij zei. dat
hij het democratische recht van de
vakbeweging onderschreef de inhoud
van het rapport te bespreken met. de
achterban, doch terwille van een juis
te procedure vond de SER-voorailter.
dat deze procedure niet te lang mocht
duren. Volgende week vrijdag zal de
ONE-commissie het conceptrapport
van de werkgroep bespreken en even-
tueel vaststellen.
Het advies wordt dan op 3 augustus
door de Raad vastgesteld en voor
publikatie vrijgegeven. Dat de vakbe
weging de publikatie van een geheim
rapport zou verbieden, is onjuist",
aldus drs. De Pous. .Er is nog geen
advies. De koppen boven recente pu-
blikaties hebben het risico de partijen
in het overleg kopschuw te maken.
Dat ik als voorzitter woedend zou
zijn geweest op de vakbeweging, is
niet juist. Een deel van mijn vergoe
ding als voorzitter is bestemd om niet
woedend te worden", aldus drs. De
publicatie vrij gegeven. Dat de vakbe-
blikatie ernstige schade zou kunnen
berokkenen aan het overleg tussen de
sociale partners.
PVDA- EN PPR-FRACTIES I N BRIEF AAN STATEN:
MIDDELBURG „Draag de uitvoe
ring van de wet verontreiniging op
pervlaktewateren niet aan de water
schappen over, maar aan een eigen
provinciaal orgaan". Dit schrijven de
statenfracties van PvdA en PPR in
een brief aan provinciale staten. Com
missaris van de koningin mr. J. van
Aartsen heeft de staten onder verwij
zing naar deze brief voorgesteld in de
vergadering van 25 juni een principe-
uitspraak te doen over de vraag wel
ke instantie de zuiveringstaak van de
oppervlaktewateren krijgt toebedeeld:
de waterschappen of de provincie. Gs
willen, zoals bekend, de zuiveringstaak
opdragen aan de waterschappen.
De meeste fractievoorzitters spraken
zich, gevraagd naar him reactie op de
brief van de PvdA en PPR, nog niet
uit over deze zaak. De brief zal in
fractievergaderingen van de meeste
fracties nog nader aan de orde wor
den gesteld De fracties van PvdA en
PPR hebben him standpunt- over de
uitvoering van de wet. verontreiniging
oppervlaktewateren uiteengezet- in een
in zes punten onderverdeelde brief. Ze
vinden dat overeenkomstig deze wet
de actieve waterzuiveringstaak een
provinciale taak is, die niet hoeft te
worden gedelegeerd. „Die zuiverings
taak kan later worden ingepast in
een provinciaal orgaan, belast met de
milieuzorg in de ruimste zin", vinden
PvdA en PPR.
„Voor een optimale uitvoering en fi
nanciering dient de taak,
exploitatie en equipe ring. zo min mo
gelijk te worden gedeeld. Die taak
opdragen aan negen waterschappen
houdt een onnodige opdeling in", al
dus de twee fracties. „Er behoeft geen
gemeenschappelijk orgaan voor tech
nische dienst en laboratorium krach
tens het bepaalde in het algemeen
Zeeuws waterschapsreglement in het
leven worden geroepen, zodat ook dit
onderdeel volledig aan het oordeel
van provinciale staten is onderwor
pen. wat uit een oogpunt van demo
cratisch bestuur de voorkeur
dient".
Budgetrecht
PvdA en PPR stellen tenslotte in hun
brief waarbij een ontwerpverorde
ning is gevoegd dat de staten het
budgetrecht dienen le bezitten en te
zijner tijd zullen kunnen beslissen of
en in hoeverre gebruik kan worden
gemaakt van reeds bestaande en
nauwe relaties met het provinciaal
bestuur onderhoudende organen als
Watermaatschappij Zeeland en het
provinciaal energiebedrijf. De stand
punten van PvdA en PPR zijn het
resultaat van 'uitvoerige bestudering
en bespreking" in de twee fracties.
Een voorstel van de PvdA-afdeling
Kortgene in de vergadering van het,
PvdA-gewest Zeeland op 17 maart;
leidde tot instelling van een werk
groep, die de onderhavige materie,
nader bekeek.
Om een goede behandeling in de sta-|
ten van deze omvangrijke zaak te j
bevorderen namen de twee fracties
contact op met statenvoorzitter mr. J.'
van Aartsen. Deze verklaarde zich be
reid de behandeling van het onderha
vige agendapunt in twee instanties te
doen plaatsvinden en allereerst aan
de orde te stellen de principiële be
slissing over het uitvoeringsorgaan
provincie of waterschappen dat
met de zuiveringstaak zal worden be
last.
Commentaren
„Ik wil niet vooruitlopen op de sta-1
tendebacten". verklaarde statenfractie-
leider drs. W. R. V. Dusarduijn ge
vraagd naar zijn mening over de
brief. „Wij willen ons nu niet vastleg
gen. Uit het komende debat zullen we
onze conclusies trekken". Ir. W. Land
heer (wd-statenfractie): „Het lijkt me.
moeilijk voor de provincie om hier
Zie slot pagina 11 kolom 11
Het dreigt een vreemde
kant op te gaan met
het ïnlti&tielvoorstel van de
Lv^LI PvdA tot schrapping ran
het 'berisping'-artikel' uit de
omroepwet. Dit voorstal is
destijds ingediend door do
kamerleden Voogd en Roethof en krr«~,:
aanvankelijk vrij brede steun. Nu ligt
er echter een amendement van de
KVP-er Van der Sanden op tafel, dut
de strekking van het aanvankelijke
PvdA-voorsiel doorkruist. Van der
Sanden wil h'-i namelijk de minister
alsnog mogelijk maken 'de toewijzing
van zendtijd in te trekken of op te
schorten als de voortduring daarvan
gevaar voor de veiligheid van de staat
zou opleveren, voor de veiligheid van
personen of groepen van personen of
voor de goede zeden'. Dit amendement
heeft een goede kans te worden aan
genomen. hetgeen echter nu voor de
indieners van het initiatiefvoorstel een
reden is nader te overwegen of zij
maar niet beter hun hele wetsontwerp
kunnen intrekken.
Voogd en Roethof stellen naar onze
mening terecht, dat aanvaarding
van he: amendement-Van der Sanden
de huidige situatie zou doen verslech
teren. Nu heeft de minister weliswaar
zijn omstreden bevoegdheid tot
berisjjen, maar in de praktijk stelt die
maatregel niets voor: de omroeporg;.
nisaties kunnen na
zulk een berisping
rustig overgaan tot
de orde van de dag.
Wanneer echter het
amendement - Van
der Sanden zou worden aanvaard ti
men met het initiatief wetsontwerp-
Voogd-Roethof, verdwijnt de beri-.-
pingsmogelijkheid als (nietszeggende)
tussenvorm en blijven de minister
slechts twee mogelijkheden over bij
een omstreden programma: niets doen
of zendtijd ontnemen. „Dan maar b<
ver ae berisping", zeggen nu Voogd
en Roethof. Ze gaan nu met hun frac
tie overleggen wat hun te doen staat.
Eigenlijk een anachronistisch debat:
het hoort niet in deze tijd. maar
het zou in de negentiende eeuw hebben
gepast. Naar onze overtuiging is het
principieel onjuist om tuchtmaatrege
len Jegens omroeporganisaties te laten
opleggen door een politieke figuur als
een minister. Dat geldt uiteraard Toor
de nu bestaande berispingen van
daar het schrappingsvoorstel van de
PvcLA-tent maar zeker voor de maat
regelen, die Van der Sanden nu wenst
Ministeriële tuchtmaatregelen rond
omstreden programma's zijn immers
afhankelijk van, in ieder geval ster):
beïnvloed door de politieke kleur van
een kabinet. Een kabinet, dat zou zijn
samengesteld uit politici met een wei
nig tolerante instelling, zal bijvoor
beeld eerder tot tuchtmaatregelen
overgaan dan in het omgekeerde ge
val. Daarom behoren eventuele moei
lijkheden rond omstreden program
ma's te worden voorgelegd aan een
onafhankelijke instantie. In eerste aan
leg is dat de strafrechter: indien een
omroepmedewerker via een uitzending
een strafbaar feit begaat, kan het
openbaar ministerie tot vervolging
overgaan en aldus een rechterlijke uit
spraak uitlokken. Zo gaat het ook bij
kranten: er bestaat weliswaar vrijheid
van drukpers, maar zegt de grond
wet in het befaamde artikel zeven
"behoudens ieders verantwoordelijk
heid voor de wet'. Daarnaast zou men
bij de omroep kunnen overwegen in
hoeverre een eigen tuchtrechtspraak
mogelijk is, bijvoorbeeld naar analo
gie van de raad voor de journalistiek.
Maar het gaat niet aan dat een miniv
ter ten aanzien van uitzendingen ais
rechter en straf voltrekker optreedt, in
welk geval de straf dan bestaat uit in
trekking of opschorting van zendtijd.
Een onmogelijke maatregel: een ana
loge regeling voor de schrijvende jour
nalistiek zou inhouden dat de minis
ter na kennisneming van een omstre-
den artikel aan een krant een druk ver
bod zou kunnen opleggen. Gelukkig
ten dat niet: waarom moet het bij de
omroep dan wel?
Dit debat doet inderdaad denken
aan de negentiende eeuw, toen
men nog moest wennen aan de vrij
heid van drukpers. Naar het oordeel
van menige burger toen werd van a:e
drukpersvrijheid een even 'gevaarlijk'
gebruik gemaakt als naar sommiser
inzicht nu van de tv. Daarom pro
beerde de overheid nog een greep op
de kranten te houden ondanks de in
1848 tot stand gekomen formulering
van artikel zeven van de grondwet.
Een mogelijkheid daartoe was name
lijk het dagbladzegel: een belasting
waarmee een moderne ontwikkeling
van de dagbladpers werd tegengehou
den. Toen over de afschaffing van het
dagbladzegel in de kamer werd gede
batteerd sprak men over journalisten
op een manier die men tegenwoordig
nog wel eens vindt in sommige beto
gen over tv-makers. Er waren toen ka
merleden, die vonden dat het beter
was 'de burgerij in staat te stellen
zich met ossevlees te voeden dan met
courantenbrood'. Een lid verklaarde
zelfs sombei dat afschaffing van het
dagbladzegel 'de moriaan niet wit zou
wassen'. c.n met die moriaan was dan
de pers bedoeld.
In deze tijd is vooral de tv de om
streden moriaan: een kamermeer
derheid voelt er blijkbaar alles voor
de minister toch maar de bevoegdheid
te geven de moriaan zo nodig flink de
oren te wassen. Een onjuiste opvat
ting. Als het amendement-Van der San
den zou worden aangenomen, ten het
voorstel-Voogd-Roethof maar beter
worden ingetrokken. Een berisping is
te verkiezen boven schorsing of ui
trekking van zendtijd door een minis
ter zonder dat sprake is van een on
afhankelijke beoordeling. Waarom doet
de kamer zo? Is zij bang voor de mo
riaan?
