PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT MEINEED MAGRUDER AL VAN TE VOREN GEREGELD Nederlands initiatief op N A V O-vergader i ng Beernink wil weer eigen partij vormen Betogers Nordhorn blokkeren de wegen Beschuldigingen in zaak Zeeuwse kunstcollectie ingetrokken; gs nemen besluit jury volledig over de krant ZOMERS WEEKEND A/s CHU met KVP en AR in zee gaat DEENS 'ANTI-NAVO-LEGER' Ontwerp-beginselverklaring Atlantische verhoudingen Na nachtelijk gevecht met politie interpellatie wegvervoer namen worden dinsdag bekend Politieke rijpheid u", I 197J 216e jaargang - nummer 139 Vrijdag 15 juni 1973 BELASTENDE VERKLARING OVER WATERGATE-INBRAAK (Van onze correspondent) WASHINGTON President Nixons ex-topassistent Bob Haldeman wist, nog voordat de Watergate-inbrekers terechtstonden in januari, dat Jeb Magruder, de tweede man van Nixons herverkiezingscommissie, in die rechtszaak meineed zou plegen om te voor- jomen dat bekend zou worden dat de inbraak het werk was van de commissie. Verder bevestigde Magruder dat de plannen voor öe inbraak werden beraamd in het kantoor van de toemalige minister van justitie John Mitchell en dat ze door hem werden goed gekeurd. Magruder verklaarde voorts onder ede dat Stans een week na de inbraak in het Watergate-gebouw volledig op de hoogte ras gesteld. Woensdag had Stans, die fondsen inzamelde voor Nixons verkiezingscampagne, eveneens onder ede voor de se- rgatscommissie wel tienmaal verzekerd dat hij totaal niets van de Watergate-affaire had geweten. Magruder zei ook dat president (Taon, voor zover hij wist, niets had geweten van de Watergate-plannen en evenmin van de latere pogingen om de zaak weg te moffelen. (Van onze weerkundige medewer ker) Een hogedrukcentrum van bete kenis ligt vandaag, zoals de hoge barometerstand van 774 millime- Ier aangeeft, dicht bij ons land ra is langzaam op weg naar Dtoemarken en omgeving. Door due ontwikkeling draait de giste ren nog koele noordelijke wind B33r oost tot zuid en gaat de lemperaluur geleidelijk in het he le land tot boven de 20 graden lijgen. Tijdens het weekeinde is aan roer van warmere lucht uit Mid den-Europa of Frankrijk mogelijk met temperaturen die in de buurt tan 25 graden zullen komen te Sggea- Door deze ontwikkeling krijgt het weer een zomers Magruder vertelde dit op een dra matische zitting van de Watergate- commissie van de Senaat. Een andere assistent van Haldeman, Gordon Stra- chan. die de verbindingsman was tus sen de verkiezingscommissie en het Witte Huis, zou verklaard hebben dat Haldeman op de hoogte was van de doofpot-actie. Uit vragen van de sena toren bleek echter steeds meer dat het zeer onwaarschijnlijk is dat Hal deman iets wist van de inbraakplan nen voordat ze werden uitgevoerd. Magruder verklaarde dat Strachan van alle ontwikkelingen en beslissin gen van de commissie op de hoogte werd gehouden met de bedoeling dat hij ze zou doorgeven aan Haldeman. Op deze manier werd Strachan ook op de hoogte gehouden van de drie bijeenkomsten met ex-minister John Mitchell, waar de inbraak werd be sproken. Op twee van deze bijeenkom sten was ook de toenmalige Witte- Huisadvocaat John Dean aanwezig. Op deze vergaderingen werd door de in breker Gordon Liddy een uitvoerig plan voorgelegd voor het verzamelen van inlichtingen gedurende de verkie- Onder de voorstellen die door Liddy werden gedaan waren plannen als het onze parlementaire redactie) DEN HAAG Ex-minister Beer- van binnenlandse zaken heeft zijn partijgenoten van de CHü opgeroepen een nieuwe P3rtij te stichten als volgende week zaterdag de jaarvergade ring van de CHU zou besluiten samen met KVP en ARP te be- pnen met de opbouw van één christen-democratische partij. Mr. Beernink, voormalig fractielei- er van rle CHU in de Tweede Kamer, Kit zijn oproep gedaan in een brief Malle kiesverenigingen van de unie. In de oproep staat onder meer. dat üagaan in het christen-democrati-| tóe appel zou betekenen dat de CHU i ifpar in een „open, links gerichte ^sten-democratische partij van ir.| Zeeuw en mr. Aantjes". In oe oproep zegt Beernink, mede Knens de rechtse „centrum-gespreks- TOap" binnen de unie, dat de CHU bereid is tot een voortvarend KKd, maar dat men daarbij toch --rang dient te zijn voor een sprong «t progressieve duister. De oproep jya er daarbij op, dat ARP en KVP K mogelijk hebben gemaakt, dat het -Minet-Den Uyl er toch is gekomen, ®wjl de CHU tot vreugde van vele aaers een andere houding heeft aan- raiomen. Beernink wil dat alle kiesverenigin- w volgende week zaterdag naar 4*laoorn komen om de resolutie van k «stuur te verwerpen. Alleen zo JS ae urne gered kunnen worden, Jea: hij. Bij het vaststellen van de Mtudatenlijst van de CHU voor de •loszingen van vorig jaar november r" Beernink ook al gedreigd om «i nieuwe partij op te richten. Toen •-« hij de CHU redden uit handen m ae hoog op de kandidatenlijst geplaatste linkse CHU'ers, die daarop allemaal naar een lagere (onverkies bare) plaats zijn gezakt. kidnappen en ontvoeren van de lei-, ders van de radicale protestbeweging gen met de bedoeling ze tijdens het; Republikeinse partijcongres bijvoor beeld in Mexico onder te brengen. Verder had Liddy voorgesteld om in Miami een aantal prostïtuées op een jacht over te brengen, waar zij tot Minister Kleindienst werd. terwijl hij aan het golfen was, door Liddy benaderd, maar hij wees het voorstel van de hand- Daarna, getuigde Magru der, werd in een groot aantal bijeen komsten met onder meer John Dean, John Mitchel en andere topfiguren web van leugens ontwikkeld die zouden hebben om belangrijke, ten doel hadden te voorkomen dat de Democraten aan te trekken die door middel van elektronische appara tuur en fototoestellen gecompromit teerd zouden kunnen worden. Deze voorstellen werden echter afgewe- Niet geaarzeld Uit het verslag van Magruder bleek, dat bij het bekend worden van de inbraak er bij de topfiguren van de herverkiezingscommissie geen ogen blik geaarzeld werd om alles in het werk te stellen de ware achtergrond van de inbraak te verhullen. Al de mensen die later deel namen aan de pogingen de zaak in de doofpot te stoppen noemde hij Mitchell, Frederick Larue, een voor malige medewerker van het Witte Huis en van Nixons verkiezingscam pagne, Robert Mardian, politiek coör dinator van het comité tot herverkie- John Mitchell gaf in eerste instantie opdracht dat Gordon Liddy. de pion die de Watergate-aclie had voorbereid, maar die niet op heterdaad in het kantoor van de Democraten werd be trapt. contact op zou nemen met de toenmalige minister van justitie Ri chard Kleindienst, de opvolger van Mitchell in die functie, om gedaan te krijgen dat James McCord uit. preven tieve hechtenis werd vrijgelaten. McOord was in dienst van de herver kiezingscommissie en belast met de veiligheid van het Republikeinse cam pagnekantoor, maar Mitchell wilde in dat stadium voorkomen dat er ver band gelegd zou worden tussen de inbraak en de commissie. raarheid aan het licht zou komen voordat de verkiezingen gehouden werden. Want de campagneleiders wa ren het erover eens dat wanneer de feiten bekend zouden worden, hel. pre sident Nixon zijn herverkiezing zou kosten. (Zie slot pagina 3 kolom 3 Ruim. 5000 jonge Deense demon stranten. vergezeld van rode vlag gen. zwarte vlaggen en kleuters, hebben donderdagavond duidelijk gemaakt dat de NAVO nog veel zal moeten doen aan haar geloof waardigheid om de brede steun van het publiek uiteindelijk te Eerder op de dag al hadden ande re demonstranten gepoogd de stu dio van de Deense radio te bezet ten. Een schertslegertje in para chutistenuniformen uit dumpwin kels met op de borst de letters AMF 'Allied Mobile Forces oftewel geallieerde mobiele strijdkrachten) arriveerde 20 man sterk bij het gebouw. Tien pseudo-soldaten gin gen binnen om het Deense volk bij verrassing te kunnen toespre ken. doch zij verdwaalden hope loos in het ingewikkelde gebou wencomplex. Nog eer zij de studio hadden ontdekt, was het hele na- maakleger. inclusief de speelgoed- machinepistolen. door de politie krijgsgevangen gemaakt. Op de foto: leden van hel 'anti- NAVO-leger'. (Van onze speciale verslaggever) KOPENHAGEN De confe rentie over veiligheid en samen werking in Europa kan op 3 juli te Helsinki beginnen. De ministers van buitenlandse za ken van de 15 NAVO-landen hebben donderdag in de eerste fase van hun voorjaarsvergade ring in de Deense hoofdstad zonder uitzondering positief ge reageerd op de resultaten van bet voorbereidend overleg. Nederlands minister van buitenland se zaken. mr. >1. van der Stoel, heeft daarnaast een interessant initiatief ge nomen dat vorm bedoelt te geven BBXHAAG (ANP) Het twecde-ka- Schakel arpzal dinsdagavond Oum minister Westerterp van ver- en watevstaat en staatssecretaris «oiKliorsl van buitenlandse zaken In- wpclleren over he "Kt-Duilsland. -Nieuws uit Zeeland op pa- 5, 6, 7, 9 en 11. binnen- en buitenland op pa- S"» 3, 13 en 19. fodio en tv op pagina 17. Sport op pagina 15. Beurs en economie op pagi na 19. Op de foto: gestrande chauffeurs. NORDHORN (ANP) Nadat donderdagmorgen het NAVO-oe- fenterrein te Nordhorn door de oproerpolitie was ontruimd heb ben de demonstranten om half vijf de Bundesstrasse 213 naar Lingen bezet. Een file auto's aan beide zijden zeven kilometer lang, kan nergens meer heen. Onder de vele voertuigen bevin den zich ongeveer twintig Ne derlandse vrachtwagens. Bij de toegangen op het oefenterrein zijn ongeveer duizend politiemensen aanwezig. Direct na hun verdrijving hebben de betogers honderden bomen geveld en rondom Nordhom een dicht net van versperringen opgeworpen. Talrijke jongelui wierpen op hun eigen houtje op landweggetjes willekeurige versper ringen op. De politie leidde het ver keer van noord naar zuid voor een deel via Nederlands grondgebied om. Een oproep van een actieleider om de wegen weer vrij te maken bleef onbe antwoord. Tijdens de vechtpartij om vier uur in de ochtend zijn zeker twee politiemannen ernstig gewond. Hoeveel gewonden er onder de demonstranten zijn is nog niet bekend Volgens de gearresteerde bezetters, die donderdag morgen werden vrijgelaten, zijn zij1 mishandeld door de politie. Tegen de middag is een aantal jonge lui tevergeefs het EMS-Vechtekanaal overgezwommen om de toegang tot het vliegveld weer te bezetten. aan een herziening van de Atlantische betrekkingen, waartoe de Amerikanen onlangs hebben opgeroepen. Zijn voorstel tot het opstellen van een beginselverklaring over de Atlantische verhouding confronteert Griekenland en Portugal, ter zijde van het officiële NAVO gebeuren, met principes waar aan deze landen momenteel allerminst voldoen. Minister Van der Stoel heeft in zijn rede wel gewezen op de eisen die het NAVO-verdrag aan de staatssystemen van de lidstaten stelt, doch hij heeft Portugal en Griekenland bij alle kri tiek niet met name genoemd. Binnenkort zal Nederland aan de NAVO-vertegenwoordigers in Brussel de ontwerptekst voorleggen van een beginselverklaring omtrent de Atlanti sche verhoudingen. Minister Van der Stoel richt zich daarbij op een be schrijving van de vraagstukken en ta ken die deze tijd oplegt; aan een herbevestiging van de rol die de At lantische bondgenoten hebben te spe len; en aan het gezamenlijk streven naar oplossingen voor economische, monetaire en militaire vraagstukken. De ondertekenaars zouden de ver plichting op zich moeten nemen een aantal doelstellingen te verwezenlijken die niet in alle NAVO-landen momen teel worden hoog gehouden; sociale rechtvaardigheid, democratie en eer bied voor de rechten van ae mens. ontspanning tussen Oost en West. steun aan ontwikkelingslanden. Van tijd tot tijd zouden die landen dan gezamenlijk moeten nagaan of hun onderlinge betrekkingen aanpas singen van de beginselverklaring eisen en in hoeverre de doeleinden die erin vermeld staan metterdaad naderbij worden gebracht. Conflict Maar juist omdat er zoveel conflict- (Zie slot pagina 3 kolom 7 VERWIJTEN AAN ADRES ZCR-DIRECTEUR KOCH ONTZENUWD MIDDELBURG De heer W. Messer, lid van de Zeeuwse Culturele Raad heeft zijn verwijten aan het adres van ZCR-directeur H. W. Koch teruggeno men. Vanuit kunstenaarskringen had men de heer Koch verweten dat hij tij dens clc beoordeling van de samenstel ling van de zogenaamde 'Zeeuwse col lectie' als derde jurylid is opgetreden. De heer Messer behoorde tot degenen, die de heer Koch fel aanvielen over zijn rol bij de beoordeling van de col lectie. „Ik neem nu gaarne aan dat ik hem een niet geheel juist verwijt maakte", zei de heer Messer in een verklaring, die hij donderdagmiddag aflegde in de vergadering van de Zeeuwse Culturele Raad. De heer Messer constateerde dat de heer Koch een enthousiast werker is, 'die meer werk in de culturele raad verzet dan uit hoofde van zijn functie van hem verwacht mag worden'. vraag me dan ook af of niet enthou siasme mede de oorzaak is geweest van een aantal fouten in de regie bij de beoordeling van de werken voor 'Kunst uit Zeeland', merkte de heer Messer op. De heer Messer wees nog eens op het verzoek van gedeputeerde staten aan de culturele raad te willen adviseren over ccr. representatieve ten toonstelling van Zeeuwse beeldende kunstenaars en tevens na te gaan of bij het voorbereiden van die collectie de aanmoedigingsprijs Jong Zeeuws Ta lent' kon worden uitgereikt. Een der gelijke kwaliteitsvolle en representatie ve collectie kon alleen worden gevormd door onafhankelijke en deskundige ju ry. waarvoor waren voorgesteld de he ren L. Tegenbosch. kunstrecensent Volkskrant. H Visser, directeur Neder landse Kunst-stichting, en drs. H Rede- ker, kunstrecensent NRC-Handelsblad. Het jurylid-Redeker bleek echter tij dens de jurering op woensdag 16 mei niet aanwezig, en kwam ook niet opda gen. (Hij was onwel, en bleek later met vakantie te zijn gegaan ondanks zijn toezegging te komen, legde provin ciaal ambtenaar De Meurichy later uit). Ook ambtelijk secretaris J. J. de Rey van het provinciale subbureau culturele zaken was afwezig, en vervan- Enthousiasme „Ondanks dit alles heeft de jurering toch plaatsgevonden, waarbij de heer Koch enig administratief werk ver richtte, veel heeft moeten sjouwen en zonodig ook achtergrond informatie verstrekte. Het was juist geweest als door de ambtelijke secretaris was be slist dat wegens de incompleetheid van de jury de zaak diende te worden uit gesteld. Het wordt ook duidelijk dat enthousiaste hulp bij incompleetheid van de jury verkeerd kan worden uit gelegd", aldus de heer Messer. Hij vond ook dat gebleken was de be schikbare mankracht voor het cultu rele werk maar zeer beperkt is: „Door tijdsgebrek moeten dan beslissingen genomen worden, die in hun overhaast heid niet altijd even juist zijn" De heer Messer distantieerde zich van die kunstenaars, die in een open brief aan het college van gedeputeerde sta ten protesteerden, 'een brief, waarin onder andere gesteld wordt dat onder druk van kwaadaardige suggesties het jury oordeel zou moeten worden her zien; hetgeen dan de indruk zou wek ken van provinciaal gekuip. Dat is het juist wat de culturele raad heeft trach ten te voorkomen zoals onder andere mag blijken uit. het openbaar houder, van zijn vergaderingen'. De heer Messer stelde dat "net zijn plicht was geweest in het openbaar te protesteren tegen deze zaken 'die weliswaar niet met ge kuip. maar toch ook niet volgens het advies van gs werden behandeld'. Roddel In zijn weerwoord onderstreepte di recteur Koch, na eerst een 'stukje ge schiedenis' te hebben verteld, dat het uiteindelijk door de culturele raad vastgesteld en door gs aanvaarde plan letterlijk en nauwgezet is uitgevoerd, waarbij uiteraard de beperkingen van de beschikbare tijd en de beschikbare financiën golden". De heer Koch meende dat het niet ver schijnen van één van de drie juryleden als gevolg van ziekte een onvoorziene omstandigheid was, waarin het zoeken van een oplossing niet tot de compe tentie van de culturele raad, maar tot die van de jury en gedeputeerde staten hoorde. „Er is een forse roddel ontstaan over mijn rol 'oij de samenstelling van de collectie. De geruchten waren het er niet over eens of ik de jury zou heb-| ben beïnvloed, dan wel zelf de collec tie inaar zou hebben samengesteld. Ik heb er geen behoefte aan daarop in te1 gaan omdat de geruchten én onwaar, én onwaardig waren', aldus de heer! Koch. die het betreurde dat de naam van de culturele raad in diskrediet is gébracht. Over het protest, ingediend bij g s door I een aantal leden van de Zeeuwse Kunstkring zei de heer Koch: „Dit pro-1 test heeft enkele merkwaardige kanten. Er is weinig moeite gedaan om de ge- ruchten te verifiëren. De bezwaarden in ieder geval hun kem zijn van af het begin betrokken geweest bij het sam ens tellen van het plan. tot in de oude commissie beeldende kunst toe. Zij hebben in deze commissie en in de sectie beeldende kunst en in de cul turele raad deel gehad aan ae besluit vorming over de procedure, die zou worden gevolgd, en nu deze is gevolgd, zouden de spelregels niet deugen". Directeur Koch wees op de openbaar- Zie slot pagina 9 kolom 1 fianthjn fit Amerika komen be richten dat dc publieke belangstelling voor de Wa- tergate-affaire begint af te .-r^SAj nemen. Hier en daar zou ET; sprake zijn vah lichte irri- tatie: ..Moet dat nou alle maal?" Vermoedelijk gaat het vooral om ergernis over de aantaspng van het hoogste- gezag, een ergernis die zich •vreemd genoeg niet richt tot de be wuste gezagsdragers, maar tot diege nen die de zaak op gang hebben ge bracht. Zo betoogden onlangs enkele teruggekeerde Vletnam-krljgsgevange- nen tegenover een tv-verslaggever dat naar hun mening de hele Watergate- zaak was opgezet als een samenzwe ring jegens president Nixon. Dergelij ke reacties zijn in een crisissituatie blijkbaar onvermijdelijk. We hebben er in eigen land ook mee te maken ge had. onder meer tijdens de verïovings- perikelen van prinses Irene. Er werd toen nogal kritisch geschreven over het optreden van de prinses, mede omdat zij de koningin in staatsrechte lijk opzicht in moeilijkheden had ge bracht. Menigeen toonde zich ont stemd, niet over de prinses, maar over ae kritiek. Zo gaat het dikwijls: als de eerste reacties achter de rug zijn gaan de verwijten naar het verkeerde adres. In het geval-Watergate zal de ergernis van sommige Amerikanen wel te maken hebben met eigen onzekerheid. Een onzekerheid die ontstaat wanneer de werkelijkheid niet in overeenstem ming is met het verwachtingspatroon. In de Verenigde Staten bestaat bij de gemiddelde burger een oprecht en sterk geloof in de staatsrechtelijke in stituties van het land en het president schap staat daarbij bovenaan. De man in het Witte Huis heeft somB de trek ken van een absoluut monarch: door zijn verkiezing tot president is hij ont trokken aan de ge wone partijstrijd, zijn ambt heeft hem tot de leider van de natie gemaakt, een republikeins 'vorst' bij de gratie Gods. Zo gezien heeft het presidentschap charismatische trek ken, een eigenschap echter die span ningen kan veroorzaken wanneer blijkt dat de bekleder van het ambt niet aan die magische beeldvorming kan vol doen. Kennedy kon dat wel. Elsenho wer ook. Voor ae gemiddelde Ameri kaan was de oud-genema! een ideaal type als president, niet omdat hij zo'n voortreffelijk bestuurder was. maar omdat hij paste bij het 'presidents- beeld'; een man van hoge integriteit en morele opvattingen, hij geloofde in de redelijkheid. Kwaliteiten die in de publieke opinie opwogen tegen het vaak gesignaleerde gebrek bij Eisen hower aan politiek inzicht. Nu de Wa tergate-affaire Nixon als president op een nogal trieste manier in het geding brengt, is er bij sommige Amerika nen de neiging deze nare zaak te ver dringen: ze past niet bij de hoogheid van hel presidentsambt en dus mag ze niet waar zijn. De verdringing van de waarheid doet de instituties echter meer kwaad dan de grondige manier waarop de se naatscommissie in Washington de Wa tergate-affaire aanpakt. Het is een aanpak die op twee manieren bij het Amerikaanse regeringssysteem en bij Amerika zelf past. In de eerste plaats omdat hier de senaat optreedt als de vertegenwoordiging van het Ameri kaanse volk tegenover de uitvoerende macht, daarmee scherp aangevend dat de president en zijn staf tof moet men zeggen: zijn hofhouding?) juist niet tot een absolute monarchie behoren, maar onderdeel zijn van een democra tisch stelsel. In de tweede plaats om dat dit onderzoek geen rekening houdt met dat charismatisch leiderschap, dat zo vaak aan een president wordt toe gedacht: de president en zijn staf zijn niet onschendbaar. Nu gebleken is dat een groep figuren, werkzaam onder verantwoordelijkheid van de president, zich niet hebben ontzien misdrijven te plegen om de macht in handen van dezelfde president en zijn partij te houden, worden zonder aanziens des persoons de verantwoordelijkheden voor deze criminele daden onderzocht. Dat wijst er op dat de democratie in de Verenigde Staten vitaal is. Zelfs de beslissing van de grimmige voorzitter van de senaatcommissie. Sam Ervin van North Carolina, om de tv-uitzen- dingen van de hoorzittingen onvermin derd te laten doorgaan, past in deze vitaliteit: de waarheid is belangrijker dan de reputatie van een president. De Duitse psychiater Alexander Mrt- scherlich. die een omvangrijke stu die schreef over de houding van het Duitse volk jegens de autoriteit, be toogt in dat werk dat politieke rijp heid er op neerkomt dat tegengestel de gevoelens jegens de autoriteit als normaal worden beschouwd. Omge keerd moet de autoriteit het leren ver dragen dat hij door leden van de maat schappij wordt afgewezen en gekriti seerd. Wanneer dat aan beide kanten wordt begrepen en aanvaard is geen sprake meer van 'onderhorigheid' of ter andere zijde 'absolute autori teit'. In de Verenigde Staten is er al tijd die rijpheid geweest, maar de laat ste jaren leek net er wel eens op d2t men er zich van verwijderde. Dat blijkt ook uit de hier gesignaleerde reacties: de onlustgevoelens van sommige Ame rikanen en de daarmee gepaard gaande neiging om zich niet meer met de Wa tergate-affaire te laten bezighouden. De huidige gang van zaken in de se naat bewijst echter dat in de volks vertegenwoordiging te Washington de politieke 'rijpheid' volledig aanwezig is. Er is een aardig verhaal over de 'chaplain', de predikant van de senaat, aan wie eens iemand vroeg: „Wel, do- (Voor vervolg zie pagina 3 kolom 1

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1973 | | pagina 1