PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
WIJZIGING SELECTIEVE
INVESTERINGSHEFFING
Aluminiumfabriek Pechiney heeft
binnen een jaar 300 mensen nodig
Minister Lubbers:
Geen verbod van televisie
uitzending Watergate-hearing
FRANSE REGERING STELT DE
VEILIGHEIDSGORDEL VERPLICHT
ZES DODEN BIJ ONTPLOFFING IN
AUTO IN NOORDIERSE STAD
Miljoenenschade
door brand in
Dapierhal
VRIJ STERKE
DALING VAN
WERKLOOSHEID
IV ZF.FJ AND
Wolkers in het
Zeeuwse Minivé
ilóe jaargang - nummer 13?
V/oensdag 13 juni 1973
jtORUHORN Demonstranten
dis dinsdag een oefenterrein van
■i yAVO bij Nordhom in West-
l-iiisland bezetten omdat het la-
pjjj van raketten en bommen bij
schijnaanvallen te groot is, heb.
ten hun actie in de avonduren
vrijwillig beëindigd. Britse vlieg-
luigen hadden hun oefenbombar
dementen door de betogingen
w eten opschorten.
De betogers, voornamelijk plaat-
tilijkè ingezetenen, hebben doel-
schijven, een uitkijktoren en drie
-.ie! meer in gebruik zijnde voer
ingen die als doelwitten dienden,
ii brand gestoken.
(Van onze redactie economie)
f DEN HAAG Minister Lubbers van economische zaken komt
met wijzigingen op het wetsontwerp selectieve investeringsrege-
ling. Dit kabinet wil de regeling verfijnen en meer het accent leg
gen op de vergunningen dan op de heffingen. De bewindsman zou.
zo zei hij dinsdag, graag zien dat de tweede kamer het wetsont
werp eind augustus behandelt, na het reces, maar vóór Prinsjes
dag. De behandeling zou moeten geschieden in relatie met de di-
verse spreidingsnota's, die ook op de agenda staan.
ring zal doen veranderen in behan
deling te nemen.
Uit de woorden van minister Lub
bers vie! af te leiden dat hij het
heffingsprincipe niet zal laten verdwij-i
nen. De bedoeling is de heffing te
versoepelen en al of niet in combina
tie met de vergunningen van kracht te
laten worden. Dan zal naar regio
v/orden gevarieerd. In het oorspronke-j
lijke wetsontwerp kwamen ook de
vergunningen voor. maar zij werden!
met. name van toepassing gedacht j
voor vestiging van ondernemingen in
Voorlopig niet voor buitenlanders
(Van onze correspondent)
PARIJS De Franse regering heeft dinsdag voor automobilisten
bet dragen van de veiligheidsgordel vanaf 1 juli verplicht gesteld.
Sedert 1970 waren alle nieuwe Franse auto's al van een veiligheids-
gordel voorzien. Voor eigenaars van oudere auto's en voor buiten
landse toeristen geldt de nieuwe verplichting voorlopig niet.
Bovendien wordt vanaf volgende j
mand net als in Zwitserland.
België en West-Duitslnnd de maxi- j
Draaisnelheid op alle wegen die geeni
iaehresen zijn. op 100 km per uur'
tejuld. En als derde-maatregel ten
feioere van de verkeersveiligheid is
besloten dat de nieuwe rijbewij-
Deze beslissingen werden dinsdag
door de Franse premier Messmer be
kendgemaakt. nadat het afgelopen
Pinksterweekeinde weer 166 doden en
2667 gewonden als verkeersslachtof-
fers had geëist. Die cijfers liggen iets
onder die van vorig jaar, maar het
aantal doden dat het snelverkeer in
ai pas definitief zullen worden als j Frankrijk vergt bedraagt nog altijd
fe debutant-automobilist de eerste
te jaar geen ernstige brokken heeft
smaakt.
BOERSMA WIL
MINIMUMLOON
OOK TUSSEN
TIJDS WIJZIGEN
BEN HAAG (ANP) De wettelijk
'oorgeschreven termijn van drie ja-
ra voor een wijziging van het mini
mumloon zal worden aangepast. Bij
oï hvcede kamer is dinsdag een wets-
Mtiverp ingediend, waarbij de moge-
lusneid wordt geopend tot wijziging
bot minimumloon op een vroeger
BMp dan in de huidige regeling is
'oomen.
iEnister Boersma (sociale zaken)
■want deze versnelde aanpassing „uit
j® oogpunt van sociale rechtvaardig-
wenselijk. Het wetsontwerp
truster de bevoesheid eer-
S23 na afloop van de huidige
Jr'oae ':on drie jaar de SER advies
- 7F?Sen over de wenselijkheid van
^oijzondere verhoging van het mi-
£®jmloon. Nadat de SER advies
~1E omgebracht kan het minimum-
™i. indien hiertoe naar de mening
Ir ae regering aanleiding, bestaat bij
"gemene maatregel van bestuur wor
den verhoogd.
16.000 per jaar. ofwel het equivalent
van de bevolking van een kleine pro
vinciestad, zoals onlangs werd geïllus
treerd door de bevolking van zn'n
stadje, die uitgestrekt op straat ging
liggen om als afschrikwekkend voor
beeld te worden gefotografeerd en
gefilmd.
De verkeersdeskundigen betwijfelen
overigens of de jongste regerings
maatregelen het genoemde cijfer,
waarmee Frankrijk aan de spits staat,
zeer ingrijpend zullen kunnen druk
ken. Ze merken op dat zonder doel
matige en intensieve controle alle ver
boden gedoemd zijn even zovele sla
gen in de lucht te blijven. En het is
inderdaad een erkend feit. dat de
Franse gendarmerie en verkeerspolitie
reeds lange tijd aan een nijpend ge
brek aan middelen lijden om hun
controletaken langs de wegen naar
bevrediging te kunnen vervullen.
NIEUWE EXPERIMENTEN
AAN BOORD SKYLAB
HOUSTON (RTR) De comman
dant van Skylab, Conrad, is dins
dag begonnen met het afwerken
van een nieuwe reeks experimen
ten aan boord van het ruimte-
laboratorium. Hij maakt in een
luchtledig produkten uit metaal
voor gebruik in de elektronica en
de geneeskunde. Volgens Ameri
kaanse ruïmtedeskuncligen staat
de gewichtloosheid bij ruimterei
zen toe te experimenteren met
produktïemethoden die op aarde
vrijwel uitgesloten zijn.
Het eerste experiment van Con
rad bestond uit metaal smelten.
Het doel ervan is het gedrag van
gesmolten metalen in omstandig
heden van gewichtloosheid te be
studeren en het aaneensmelten en
snijden van metalen door elektro
nisch lassen te beproeven.
Volgens minister Lubbers is de
spreidingsproblematiek niet los te
denken van de zaak der investerings
regeling. Want de selectieve investe
ringsregeling ziet hij als een aanvul
lend economisch instrument in han
den van de regering om een betere
spreiding van de economische activi
teiten te bewerkstelligen. Wat dat be
treft volgt liet kabinet-Den Uyl de lijn
van zijn voorganger. Maar in de uit
werking heeft de nieuwe regering an
dere opvattingen, zoals ook reeds
enigszins uit de regeringsverklaring
bleek.
In zijn opzet voorziet het wetsont
werp selectieve investeringsregeling,
zoals dat najaar 1972 werd ingediend,
in het algemeen in een heffing van 40
procent op de bouwkosten van nieuwe
gebouwen en installaties. Voor kanto
ren, hotels en agrarische gebouwen
zou 20 procent gelden. Deze gedachten
hebben met, name in het bedrijfsleven
veel kritiek geoogst. Dit werktuig om
de activiteiten uit de Randstad „weg
te spreiden" werd veel te grof geacht,
ook veel te ongemotiveerd.
Ondanks de vele kritiek, die zelfs
aanleiding gaf tot een twee dagen
durende hoorzitting van een kamer
commissie, bracht de Tweede Kamer
onlangs eindverslag over het wetsont
werp uit. Dat leverde niet veel meer
op dan enkele amendementen, waar
van er een tot strekking heeft Alk
maar en omgeving buiten het hef-
fingsgebied te laten.
Niet alle Tweede-Kamerfracties heb
ben willen deelnemen aan deze afron
ding. Zo meenden D'66 en de CPN dat
eerst moest worden gewacht op de
nieuwe regering. Inmiddels vormt dit
geen beletsel om een nota van wijzi
gingen die het karakter van de wet
niet aantast, maar slechts de uitvoe-
het Rijnmondgebied.
DDR vraagt VN-
lidmaatschap
VER. NATIES NEW YORK (RTR)
Oost-Duitsland heeft dinsdag officieel
bet lidmaatschap van de Verenigde
Naties aangevraagd. De Oostduitse
waarnemer bij de VN. Horst Gruncrt,
overhandigde het verzoek persoonlijk
aan VN-secretaris-generaal Kurt Wald-
heim.
Een woordvoerder van de Westduit.se
I waarnemers-missie zei dat de bondsre
publiek later deze week zal volgen.
Inzittenden auto met springstoffen ook gedood
BELFAST (UPI, RTR, AFP) Dinsdag is voor het gebouw van
het dagblad Coleraine Chronicle in Coleraine in Noord-Ierland een
met springstoffen geladen auto in de lucht gevlogen. Zes in de om
geving werkende mensen of voorbijgangers kwamen om het leven
en twaalf personen liepen verwondingen op.
Volgens onbevestigde berichten zijn de terroristen die met de bom in de auto
zaten, eveneens omgekomen. Bij de slachtoffers zouden twee vrouwen zijn.
Vijf minuten tevoren was een bom ontploft in een garage in Coleraine, maar
daar was men van tevoren gewaarschuwd, zodat er geen slachtoffers vielen.
Tot nu toe was Coleraine, een stad met 16.000 inwoners, grotendeels aan het
geweld in Noord-Ierland ontsnapt.
De stad was de plaats van samenkomst van het Britse regeringstribunaal dat
belast was met het onderzoek naar de gebeurtenissen op "oloody sun day' in
Londonderry in januari 1972 toen 13 personen werden gedood nadat Britse
paratroepen het vuur hadden geopend op roomskatholieke betogers.
RECHTER WIJST VERZOEK VAN COX AF:
ETTEN-LEUR (ANP) Een felle
brand heeft dinsdagmiddag een grote
hal met drie miljoen kilo papier van
diepdrukkerij Etten in het Brabantse
Etten-Leur in de as gelegd. De schade
loopt in de miljoenen guldens. De oor-
zaak van de brand is nog niet bekend.
De brandweerkorpsen van Etten-Leur.
Hoeven en Roosendaal bestreden het
vuur.
WASHINGTON (RTR - UPI - DPA) Een federale rechter in
Washington heeft dinsdag geweigerd een verbod uit te vaardigen
op radio- en televisie-uitzendingen van de hoorzittingen van de
senaatscommissie die de Watergate-affaire onderzoekt. Om dit
verbod was gevraagd door Archibald Cox, de onafhankelijke
openbare aanklager in de Watergate-zaak. Hij meent dat de uit
zendingen het vrijwel onmogelijk maken later een onpartijdige
jury te vinden als het tot een rechtszaak tegen de verdachten
komt.
verbieden. Tevens kende hij een be
perkte onschendbaarheid toe aan Dean
en Magruder. Dat betekent dat hun
verklaringen voor de senaatscommis
sie niet tegen hen gebruikt kunnen
worden bij een strafproces.
Stans
Het verzoek van Cox betrof de ver
horen van twee belangrijke getuigen,
Nixons vroegere juridische adviseur
John Dean en de plaatsvervangend lei
der van Nixons verkiezingscampagne.
Jeb Stuart Magruder. Rechter Sirica
meende dat een rechter niet bevoegd
is radio- of televisieuitzendingen te
Magruder zal waarschijnlijk vandaag
De senaatscommissie wees dinsdag eer,
verzoek af van de voormalige minister
van handel, Maurice Stans, om uitstel
van zijn verhoor. Stans, die de finan
cien van Nixons nerverkiezingscarr.
pagne beheerde, verscheer, dinsdag
voor de senaatscommissie. Hij haci ge
vraagd om uitstel tot een 'passend tijd
stip' omdat zijn getuigenverklaring
voor de senaatscommissie narle'ie
voor hem zou kunnen zijn in verhand
met het proces dat hem nog in New
York te wachten staat. Voorzitter Sam
Ervin zei dat geen vragen zouden wor
den gesteld die met deze kwestï® ver
(Zie slot pagina 3 kolom 4)
DOOR START TWEEDE PRODUKTIE-EENHEID
vandaag in
Ja krant
Werkloosheid
SE ABSOLUTE werkloosheid in
^«erland is in de maand mei
«ter verder gedaald, (pag. 3).
Minister
JUISTER Duisenberg van finan-
ien heeft in een interview zijn
-ïangnjkste beleidsvoornemens
tegelicht (pag. li).
Nieuws uit Zeeland op
rra"- 2,5,7 en 9
aen- en buitenland op
Tallen 17
sPort op pag. 12 en 13
Radio en tv op pag. 15
Beurs en economie pag. 17
MIDDELBURG De alumi
niumfabriek Pechiney in het
Sloegebied heeft- in verband met
het in bedrijf stellen van de
tweede produktie-eenheid vóór
juni volgend jaar ongeveer 300
man nodig. Dit vrij forse aantal
nieuwe arbeidsplaatsen, dat
aanvankelijk op 150 was gesteld,
betreft de produktie-afdelingen
en onderhoudsdiensten. De di
rectie van Pechiney zal binnen
kort met het districtsbureau
voor de arbeidsvoorziening in
Zeeland bespreken hoe en waar
de benodigde arbeidskrachten
kunnen worden aangetrokken.
De hoofdinspecteur-directeur van het
districtsbureau, de heer J van der
Gijp, deelde een en ander dinsdagmor
gen in Middelburg 'lieet van de naald'
mee tijdens de maandelijkse perscon
ferentie over de arbeidsmarktsituatie
in Zeeland.
Volgens de heer Van der Gijp wordt
in eerste instantie aan Nederlandse
arbeidskrachten gedacht. Er komen
plaatsen beschikbaar voor zowel ge
schoolde als ongeschoolde arbeids
krachten. „We gaan eerst op de pro
vinciale arbeidsmarkt kijken en luist
het hier niet, dan kunnen we kijken
of er elders in het land belangstelling
is," aldus de heer Van der Gijp.
Ook in mei is de werkloosheid in
Zeeland afgenomen en zelfs in vrij
sterke mate. Onder de mannelijke be
volking daalde het aantal ingeschre
ven werklozen in deze maand van
2441 naar 1908; in percentages van 3,9
naar 3. Een vergelijking met vorig
jaar valt duidelijk in het voordeel van
mei 1973 uit, want het aantal inge
schrevenen is nu ruim 550 kleiner dan
eind mei vorig jaar. „We moeten wel
heel lang teruggaan om een dergelijke
daling van april op mei te constate
ren," aldus de heer Van der Gijp. Bij i
het districtsbureau wordt voorts ge
constateerd: „Hoewel ongetwijfeld j
voor een deel de oorzaak van het
verminderen van de werkloosheid is:
toe te schrijven aan seizoeninvloeden
(o.a. horeca- en landbouwpersoneel),
is ook ee nlichte conjunctuurverbete
ring niet weg te cijferen, waarhij met
name wordt gedacht aan de bouwnij
verheid en de metaalnijverheid." De
daling deed zich vrijwel in alle be
roepsgroepen voor, met uitzondering
van de levens- en genotmiddelensector
en de visserij (hier trad door de
beëindiging van het mosselseizoen de
normale seizoen werkloosheid op).
Ook de werkloosheid onder de vrou
wen is over de gehele lijn verder
afgenomen, namelijk met 73 van 457
naar 384. Vergeleken met vorig jaar
om deze tijd, is er echter van een
toename sprake, wat de heer Van der
Gijp een merkwaardige trend noemt..
Vraag
Tegenover het dalende aanbod van
arbeidskrachten in mei staat een toe-
nemende vraag, zowel naar mannen
als vrouwen. De geregistreerde vraag
steeg voor mannen var 655 naar 846
en voor vrouwen van 497 naar 603..
Deze toename richt zich voornamelijk
op de jeugdige schoolverlaters, waar-,
van op de bedrijven een actie is
gevoerd.
Deze trend is vooral te signaleren
onder het vrouwelijk personeel, zoals
naaisters, winkel- en kantoorperso
neel. Voor deze laatste groep richt de
vraag zich zelfs voor 70 pet op jeugdi
ge krachten.
Opvallend in de huidige Zeeuwse ar-
beidsmarklsituatïe is de scherpe da
ling van de werkloosheid in West
Zeeuwsch-Vlaanderen, namelijk van
306 naar 181. In percentages daalde
de werkloosheid hier van 6,7 naar 4.
Voor het eerst sinds een groot aantal
jaren zijn dit getal en percentage
zelfs lager dan voor de omgeving
Hulst. Op het districtsbureau wordt
deze daling toegeschreven aan buiten-
regionale invloeden.' Met name vinden
veel West Zeeuwsvlamingen momen
teel werk in het Sloegebied en bij
Nederlandse bedrijven in de Kanaalzo
ne van Zeeuwsch-Vlaanderen en Bel-1
gië.
In dit laatste gebied valt vooral een
toenemende vraag naar arbeidskrach
ten te constateren bij Philips in Ter-
neuzen en de Nederlandse Stikstof
maatschappij in Sluiskil Ook op
Sc'nouwen-Duivelana, Walcheren
(vooral Viissingen) en in de omgeving
van Temeuzen is de werkloosheid
onder mannen flink afgenomen. In de
omgeving Middelburg en Hulst wasj
de daling wat bescheidener. Goes en
Tholen bleven praktisch gelijk. Lande
lijk gezien komt Zeeland met zi in j
werkloosheidscijfers wat betreft de
mannelijke beroepsbevolking nu op de i
zesde "plaats.' die gedeeld wordt me:
de provincie Limburg. De werkloos
heid onder vrouwen is. op Limburg,
na, het hoogst van Nederland.
Jjantlijn
Houw
Uit een toelichting van het districtsbu- j
Zie slot pagina 7 kolom 5) j
over
B Zeeland, waarin Jan Wol-
kors ernstige dingen zei
jVr^ip over dit gewest, werd aar>-
gekondigd als een 'portret'
- over deze provincie. Hot
leek ons meer een portret over Jan
Wolkers, waarbij vriendelijke Zeeuwen
hem enige handreiking verleenden
door als 'aangever' te fungeren. Zij
spraken een tekst uit. die dan Jan
Wolkers aanleiding gaf om sombere
voorspellingen te uiten. Jona Wolkers
in het Zeeuwse Ninivé: nog is niet
alles verloren, maar over twintig Jaar
is het echt bekeken, zo werd ons ge
meld Met gedragen stem las Wolkers
tenslotte zijn Zeeuwse kijkers enige
verzen voor uit het vijfde kapittel van
Jesaja: terug naar Zeeland en Oegst-
geest Sn één etappe. Overigens een
fraaie film: rustig van tempo, mooie
beelden, een dominerende verteller.
Alles gemaakt volgens een eenvoudig
procédé. dat echter één nadeel heeft:
de werkelijkheid wordt gereduceerd
tot een zo simpel schema dat ze daar
door onherkenbaar is geworden. Het
portret wordt karikatuur.
Met het uitspreken van een derge
lijk waarde-oordeel bc-geven we
ons in een haast onmogelijke discus
sie. Immers, onze vaststelling dat Wol
kers en de zijnen de Zeeuwse werke
lijkheid of liever die van het Sloe
en omgeving versimpelden totdat
ze onherkenbaar was. wordt alleen
geaccepteerd door diegenen die ons
beeld van de werkelijkheid delen. Wol
kers bijvoorbeeld zal en dat is zijn
goed recht zonder meer lak hebben
aan wat wij geloven dat hier de reali
teit is Voor hem is Zeeland een
hoogst persoonlijke ervaring, opge
daan in naar hij vertelde, om en bij
een week. In een dergelijke situatie
wordt een gesprek
moeilijk en moei
zaam: het startpunt
aan beide zijden is
zo verschillend dat
alleen al het luiste
ren naar elkaar hoge eisen stelt. Als
we Wolkers goed hebben begrepen valt
de Zeeuwse wereld in twee groepen
uiteen. Eén categorie bestaat uit een
voudige landlieden, die echter niets
hebben in te brengen en in hun ge
zagsgetrouwheid ten onrechte weige
ren in opstand te komen. Die opstand
evenwel zou juist naar Wolkers' in
zicht dringend nodig zijn. want
Zeeland verloedert. En die verloede
ring wordt welbewust veroorzaakt
door de tweede categorie: een stel ge
wetenloze lieden bestuurders, in
dustriëlen die geen rekening houden
met werkelijke waarden in dit leven.
Voor die laatste groep gebruikte Wol
kers als we ons goed herinneren
de kwalificatie 'rapaije' of althans enig
woord van die strekking.
Discussies van deze aard zijn niet
nieuw: ze behoren bij deze tijd.
Her lijkt er wel eens op dat in Ne
derland een nieuwe antithese ontstaat,
namelijk tussen wat we nu maar neo
conservatieven noemen en progressie
ven. Wij gebruiken deze aanduidingen
ter voorkoming van misverstanden
zeggen we her er maar hij los van
enig partijpolitiek etiket: met pro
gressievee bedoelen we in dit geval
diegenen die (nog) geloven in of her
innering hebben aan het oude vooruit-
gangsideaal. Zij menen terecht of ten
onrechte dat de mensheid met veel
vallen en opstaan toch wel iets is
vooruitgegaan en zijn derhalve bereid
nieuwigheden ook in het beleid als
het bijvoorbeeld gaat om industriële
ontwikkeling te overwegen en te
toetsen. De neo-conservatieven daar
entegen we gebruiken de toevoeging
'r.eo' ter extra onderscheiding van de
ouderwetse politieke conservatief
hebben een afkeer van die vooruitgang.
Ze vinden dat er tientallen redenen
zijn om die te wantrouwen, hij zou
zelfs regelrecht naar de ondergang
voeren.
Op dit ogenblik is het neo-conserva-
tisme de anti-vooruitgangsge
dachte aan de winnende hand. Op
vallend is dat bijvoorbeeld ook in de
kerk dit heimwee naar het verleden
sterk aan de dag treedt: men wil te
rug naar de gemeenschap der heiligen,
naar de eerste christengemeente voor
al. de oervorm van het christendom,
om van daaruit een levenshouding
voor deze tijd te formuleren. We sche
matiseren hier op onze beurt eveneens,
maar we hebben dat nodig om aan te
geven dat het voor ons moeilijk is op
dezelfde golflengte in te gaan op wat
Jan Wolkers Zeeland heeft voorgehou
den. Zijn 'portret' was totstand geko
men vanuit de hier gesignaleerde neo
conservatieve levensbeschouwing en
manifesteerde zich bij hem haast als
een metafysica, die het hem mogelijk
maakte de Zeeuwse realiteit naar zijn
hand te zetten. Naar ons gevoel: op
een ontoelaatbare manier.
Onze bijdrage tot de discussie kan
op dit ogenblik beperkt, blijven
tot het aangeven van wat wij als de
werkelijkheid zien. Welnu, zij is on
derdeel van een historisch proces, op
zichzelf een belangrijk gegeven dat
menigeen buiten Zeeland gemakshalve
vergeet. Er is hier in het verleden een
lange periode geweest, waarin vrijwel
uitsluitend sprake was van dat levens
patroon, waarnaar sommigen in deze
tijd een haast religieus verlangen heb
ben: een agrarische samenleving. Een
samenleving echter, die op het mo
ment van haar bestaan, kwetsbaar was
en voor de meeste betrokkenen verre
van ideaal. Wanneer men kennis neemt
van Boumans geschiedenis van de
Zeeuwse landbouw, begrijpt men hoe
kwetsbaar en hoe weinig ideaal.
De ene landbouwcrisis volgde op
de ander, er was armoede, er ontston-
(Voor vervolg zie pagina 3
kolom 1
