PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
ree
TE WEINIG GELD VOOR
PROGRESSIEF PROGRAM
Franco treedt
af als premier
HiPgji
Onveilige Westerscheldedijk bij Paal
wordt in juli op Deltahoogte gebracht
Collegegeld komend
studiejaar omlaag
Grondwetswijziging
Griekse regering
Pinksterdrukte op de wegen
drastische verhoging verwacht
van loon- en inkomstenbelasting
WISSELVALLIG
PINKSTERWEER
w september nog 1000 gulden
Kabinet zuinig
met drank
carrero blanco opvolger
twaalf 'basisprincipes'
Van de zolder
op de grond
Puzzelen over
Watergate
Pagina 3
216e jaargang - nummer 135
Zaterdag 9 juni 1973
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Het kabinet-Den Uyl heeft te weinig geld om zijn progressier programma uit te voe
ren. Op de totale rijksbegroting van 40 miljard komt slechts één miljard gulden in aanmerking voor
verschuiving naar andere posten. Van dit miljard moet eerst nog eens een paar honderd miljoen
af voor het dekken van bestaande begrotingstekorten. Extra belasting en besnoeiing op de beleids
voornemens is dan ook noodzakelijk.
(Van onze weerkundige medewer
ker)
Het hogedrukgebied dat boven
West-Europa heel langzaam in be
tekenis afneemt blijft echter ook
tijdens de Pinksterdagen een rol
spelen. Doordat het centrum zich
vrat terugtrekt wordt de wind
meer westelijk. Daardoor zal het
Pinksterweer, vooral in de kust
gebieden, iets aan de koele kant
blijven door wind van zee met
temperaturen die beneden de 17
graden blijven.
In het binnenland kan de tem
peratuur. zoals vrijdagmiddag,
ujöens zonnige perioden tot 18 k
20 graden blijven stijgen. Een
raak front zal vandaag tijdelijk
van het noordwesten uit ons land
binnendringen met mogelijk een
paar buitjes, maar overigens zal
het tot maandagavond op de
meeste plaatsen droog kunnen
blijven. De gebieden met bewol
king worden afgelost door zonni
ge perioden, zodat samenvattend
het Pinksterweer licht wisselval
lig mag worden genoemd met
een gematigde temperatuur.
Naar verluidt zou minister Duisen-I de luchtmacht in ruil voor het niet
berg van financiën voor volgend jaar deelnemen in de aanschaf van de
een belastingverhoging van 650 mil- Lance-raketten voor de NAVO) zullen
joen gulden willen doorvoeren. Die zal I felle discussies met zich mee kunnen
vooral in de loon- en inkomstenbelas- brengen.
ting worden gezocht omdat de btw
niet wordt verhoogd. Waarschijnlijk
gaat de inkomstenbelasting vooral
voor de hogere inkomens sterk om
hoog, terwijl ook gedacht wordt aan
verdere verhoging van de vennoot-
schapsbelasting en de dividendbelas
ting. Het kabinet zal ook een vermo
genswinstbelasting invoeren, hoewel
het niet zeker is of die al voor 1974 is
te realiseren. Minister Duisenberg is
nog niet verder dan een studie van de
mogelijkheden in samenhang met de
vermogensbelasting en de
rechten.
Wensen
Volgende week zullen de bewindslie
den van het kabinet-Den Uyl him wen
sen voorleggen aan de minister van
financiën. Veel van de nieuwe plannen
zal door de minister en zijn staatsse
cretaris voor begrotingszaken De Goe
de (d'66) moeten worden terugge
bracht tot kleinere proporties of zal
zelfs helemaal moeten worden ge
schrapt.
Politiek Den Haag verwacht ir
komende zes weken dan ook harde
onderhandelingen tussen de diverse
ministers in het kabinet. Vooral de te
verwachten sterke kostenstijgingen bij
onderwijs, volksgezondheid en bij de
fensie (uitbreiding van de taken van
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG Het collegegeld
zal voor het studiejaar 1973-1974
gewoon 1000 gulden bedragen
omdat een wijziging van de wet
op zo'n korte termijn niet moge
lijk is.
Wel zal het. kabinet nog voor
september komen met een
nieuw collegegeldbesluit, waar
door gespreide betaling van dit
bedrag mogelijk zal zijn. Nog in
de loop van het komend studie
jaar wil het kabinet dan in over
leg met de tweede kamer het
collegegeld stellen op 500 gul
den en inpassen in een stelsel
van studiefinanciering.
Minister-president Den Uyl heeft de
ze plannen van het kabinet vrijdag
avond bekendmaakt na afloop van
de vergadering van de ministerraad.
(Zie slot pagina 3 kolom 2)
dagen per week vergaderen over de
begroting. Na 16 juli zullen zelfs vijf
vergaderdagen per week aan de be
groting gewijd worden. Eind juli
hoopt het kabinet dan alles rond te
hebben, zodat enkele ministers, die
vorig jaar door de kabinetscrisis hun
vakantie moesten missen, nu enkele
dagen of weken rust kunnen nemen.
„Als het tenminste allemaal lukt", zei
Den Uyl vrijdagavond.
Het kabinet wil nog vóór het reces
komen met een aantal begrotingswij
zigingen met het doel het defensiebud
get wat te beperken en de uitgraven
voor maatschappelijk werk kunst en
sport met een honderd miljoen te
verhogen. Minister Duisenberg
ook proberen een deel van het tekort
op de lopende begroting van 700 mil
joen. ontstaan door grotere verplich
tingen tegenover de EEG en de afslui
ting van het Centraal Akkoord (ster
kere loonstijgingen) door bezuinigin
gen te compenseren. De rest van het
tekort zal echter in 1974 moeten wor
den opgevangen.
Het opstellen van de begroting voor
1974 zal in een recordtempo moeten
gebeuren, liet minister-president Den
Uyl vrijdagavond weten. Hij wist niet
zeker of het kabinet wel in de haar
gestelde tijd klaar zou komen. „We
lonen al enkele maanden achter
het tijdschema van andere kabinetten.
Minister Duisenberg van financiën
moet nog met zijn streefcijfernota
komen; een stuk dat anders al in
februari als uitgangspunt voor de ge
sprekken ter tafel ligt", aldus Den
Uyl.
Vanaf 9 juli zal het kabinet drie
DIT WEEKEINDE
AKKOORD OVER
VIETNAM
PARIJS (UPI/RTR) De Amerikaan
se afgevaardigde Henry Kissinger en
de Noordvietnamees Le Due Tho ver
wachten vandaag of morgen een
nieuw akkoord te bereiken over de
strikte uitvoering van de bestands
overeenkomst inzake Vietnam, zo heb
ben Amerikaanse functionarissen in
Parijs vrijdag meegedeeld.
Zij zeiden dat het „hoogst onwaar
schijnlijk" is dat het akkoord alleen
beperkt zou blijven tot Noord-Viet-
nam en de VS. Verwacht wordt dat
vertegenwoordigers van de regering in
Saigon en van de voorlopige revolutio
naire regering het akkoord mede
zullen ondertekenen.
DEN HAAG De zestien mi
nisters uit het kabinet-Den Uyl
drinken geen sherry of jenever
tijdens de wekelijkse minister
raadsvergadering. Dat hebben de
bewindslieden tijdens een van
hun eerste bijeenkomsten afge
sproken. Alleen als de vergade
ring zou uitlopen tot ver in de
middag of zelfs tot in de avond
of nacht, mag de koffie, thee en
frisdrank aanslepende bode ook
wat zwaardere consumpties naar
binnen dragen.
Het progressieve kabinet on
derscheidt zich hiermee duidelijk
van het kabinet-Biesheuvel, waar
de straffere vloeistoffen tegen
het eind van de ochtend soms al
aanwezig waren. De heer Boers-
ma, die deze gewoonte nog kende
uit het vorige kabinet, zou tegen
het besluit van zijn nieuwe vrien-
3en geprotesteerd hebben, vol
gens kringen in de directe omge
ving van het kabinet. Ook minis
ter Gruijters, meervoudig kroeg-
eigenaar, die een goed glas
vocht op waarde weet te schat
ten, zou niet ingenomen zijn met
het besluit, dat zelfs in de notu
len van de ministerraad is vastge
legd.
MADRID Na 37 jaar van onafgebroken en onverzachte alleen
heerschappij heeft generalissimo Francisco Franco, Caudillo van
Spanje bij de gratie Gods, voor het leven benoemd tot nationale lei
der van de nationale beweging, en sinds 1936 staatshoofd én rege
ringshoofd van Spanje, tenslotte onder druk van zijn gezondheid,
zijn familie, zijn ingewijden en de uiterst rechtse vleugel van zijn re
gime, vrijdag voor het eerst een brokstukje van zijn macht uit han
den gegeven. Dit is zonder enige twijfel het belangrijkste aspect van
de twee korte decreten die hij vrijdagmidag bekend liet maken en
volgens welke hij het ambt van regeringshoofd opgaf om het over I
te dragen aan zijn vertrouweling, de 70-jarige admiraal Luis Car-
rero Blanco.
ATHENE (RTR/DPA) De
Griekse regering heeft vrijdag
twaalf 'basis-principes' gepubli-
Nieuws uit Zeeland op de
pagina's 2, 4, 5, 7, 8, 9 en 11.
Binnen- en buitenlands
nieuws op de pagina's 1, 3 en
13.
Sport op de pagina's 24 en 25.
Radio en televisie op pagina
27.
Financieel nieuws op pagina
29
en in de
zaterdagkrant
Op de bodem van de
sluitgaten in de Oost
terscheldedam wor
den kamerbrede expe
rimentele asfalttapij-
ten uitgerold.
Het priesterschap in
discussie: de vrouw in
de kerk: Stemmen uit
de kerken: Pinksteren
en het Liedboek
Zeeuwse kastelen en
landhuizen.
kro-
Culinair avontuur',
schaken, dammen,
bridge, puzzel.
HBB
ceerd voor de grondwet van de
nieuwe republiek, die op 1 juni
werd uitgeroepen. De republikein-1
se grondwet zal uiterlijk 29 juli
bij referendum aan het Griekse
volk worden voorgelegd.
De nieuwe grondwet berust op onder
meer de volgende principes:
Griekenland is een parlementaire
presidentiële republiek.
De president van de republiek
wordt met algemeen en direct kies
recht gekozen voor een periode van
zeven jaar. Hij is niet herkiesbaar. De
kandidaat voor het vice-president-
=chap wordt door de president aange-
,-ezen en tegelijk met de president
De vrijdagavonaspüs is op deze
vrijdag voor de Pinksteren druk
ker geweest dan op andere vrijda
gen. Het gevolg was, dat er tussen
half zes en acht uur op diverse
plaatsen files zijn ontstaan: op de
rijksweg Arnhem-Utrecht tussen
Driebergen en het verkeersplein
Oude Rijn. Den Haag-Utrecht tus
sen Moordrecht en Waddinxveen,
Rotteram-Breda bij Ridderkerk,
Den Bosch-Utrecht bij
Veert-Eindhoven, en Amsterdam-
Den Haag voor Leidschendam.
Later op de avond kwam er wat
vakantieverkeer in beweging van
Rotterdam naar het zuiden.
Om acht uur was het vrijdag-
xvondverkeer over zijn hoogtepunt
heen. De rijkspolitie kon samen
vattend zeggen: het was een nor
male vrijdagavondspits plus wat
weekendverkeer. Foto: de drukte
bij grensovergang Bergh.
De Nederlandse Spoorwegen héb.
ben vrijdag aan de vooravond van
het pinksterweekend het flink
druk gehad. De treinen versterkt
met extra materieel waren vooral
op de grote inter city treinen goed
gevuld. Naar schatting had de NS
25 procent meer clandisie dan op
normale meestal toch al drukke
vrijdagavond, maar niemand hoef
de op het perron achter te blij
ven.
De president, benoemt en ontslaat
ie premier en de ministers en ae
laatssecretarissen voor defensie, bui-
enlandse zaken en openbare orde. De
overige ministers en staatssecretaris
sen benoemt de president op voor
dracht van de premier.
De wetgevende macht wordt door
de president en het parlement uitgeoe
fend. De wetgeving inzake defensie,
veiligheid, buitenlandse politiek en
openbare orde berust direct bij de
president.
De uitvoerende macht wordt uitge
oefend door de president en de rege
ring. De president is het hoofd van de
strijdkrachten. Hij kan onder bepaal
de omstandigheden de staat van beleg
afkondigen.
Het parlement telt 200 afgevaardig
den, waarvan er 180 worden gekozen
en 20 door de president benoemd. De
benoemde parlementsleden nemen
niet deel aan stemmingen over moties
(Zie slot pagina 3 kolom 6)
De nu 80-jarige Franco blijft staats
hoofd en generalissimo en Caudillo en
nationale leader. Hij onderstreepte in
beide decreten dat hij zijn speciale
macht om wetten en decreten uit te
vaardigen zonder het parlement en
zelfs zonder de regering (en dus ook
de nieuwe minister-president) maar te
raadplegen, behoudt. Hij trok aezel
bevoegdheid aan zich in 1938 en 1939,!
maar heeft wel in de huidige grond
wet bepaald dat deze macht met hem
in het graf zal gaan. De toekomstige
koning Juan Carlos noch de nu reeds
tot regeringshoofd benoemde Carrero
Blanco zullen ait van hem erven. (Hij
zou hen beiden overmorgen weer op
staande voet kunnen ontslaan als hij
wilde).
Maar zelfs dit nauw omschreven i
brokstuk van de macht dat Franco uit
handen heeft gegeven is zelfs al opval-;
lend. Het bewijst dat Franco er ge
noeg van heeft om de dagelijkse gang
van zaken in het land te controleren
en het nu na 37 jaar wel iets rustiger
aan wil doen. Het bewijst ook dat hij
meer vertrouwen heeft in Blanco dar;
in Juan Carlos. En het bewijst tenslot-1
te dat de uiterst rechtse vleugel van
het regime (die Juan Carlos juist van
„liberale afwijkingen" verdenkt) inder
daad de overhand heeft gekregen in
de machtsstrijd achter de schermen
aan het eind van Franco's alleenheer
schappij-
De benoeming van admiraal Carre
ro Blanco, die zaterdagmorgen in
Franco's Pradopaleis vlak buiten Ma
drid de eed van trouw ten overstaan
van Franco zal zweren, staat immers;
in direct verband met de felle ultra-1
rechtse betogingen begin mei in heli
centrum van de Spaanse hoofdstad.
Dat duizenden betogers, onder wie
generaals in uniform, parlementsle
den. aartsconservatieve prelaten, poli
tiemannen in uniform of met de plak
op de borst gespeld, tot tweemaal toe
openlijk in Madrid konden schreeu
wen niet alleen tegen communisten,,
„rode paters" enzovoorts, maar ook.
tegen meerdere kabinetsministers,
was een duidelijke zwakheid van de
regering.
Het is een publiek geheim dat er;
een flinke touwtrekkerij binnen het,
kabinet aan de gang is tussen de
zogenaamde „technocratische Opus
Dei-leden" en de zogenaamde .nationa
listische ideologen". Tot nu toe had
Zie slot pagina 3 kolom 1
Jianttijn
ZWAKKE PLEKKEN WORDEN VERZWAARD; AAN ONZEKERHEID EEN EINDE
HULST De zwakke plekken
buurtschap Paal in Oost-
in de Westerscheldedijk bij de
Zeeuwsch-Vlaanderen zullen
voor het stormseizoen worden
verzwaard en op deltahoogte;
(5,80 meter) gebracht.
Het waterschap het Hulster Am
bacht heeft hiervoor een plan
klaarliggen dat in de loop van de|
maand juli in uitvoering zal ko-i
men. Voor de bevolking van
Paal en omgeving betekent het!
dat aan de jarenlange onveilig
heid een eind komt. Na 1953
heeft de dijk het ter plaatse wel
gehouden, maar de risico's ble
ven groot. Nog tijdens de voor-
jaarsstorm van 2 april was over
stromingsgevaar reëel aanwe- j
zig. Dijkgraaf W. Staal gaf vori
ge maand tijdens een excursie
van statenleden te kennen niet
langer de verantwoordelijkheid
voor de situatie te willen drageD.
Na deze hartekreet heeft het water
schap het bouwbureau van de provin
ciale waterstaat opgedragen een plan
voor een noodoplossing te ontwerpen.
Dit plan is nu over enkele weken be-
steksklaar. Het behelst een verhoging
van enkele dijkvakken (waarvan de
hoogte nu rond 4,5 meter
door het aanbrengen van kistdammen
en nieuwe glooiingen en het aanbren
gen van versterkingen op alle plaat
sen die in het verleden bijna bezweken
zijn. De dijkvakken die worden ver
zwaard zijn die van Baalhoek over
1500 meter in de richting Kruispolder
en verder in de richting Dui- enhoek.
Dijkgraaf Staal: „We kunnen Paal niet
langer in het onzekere laten. Voor de 1
herfst moet het werk klaar zijn. De
noodoplossing is voorzien voor tien j
jaar. Verwacht wordt dat dan het
Baalhoekkanaal er zal zijn".
-oor het Baalhoekkanaal
de uitvoering van het Delta
plan in Oost-Zeeuwsch-Vlaanderen i
rigens danig in de war geschopt. Dit is
ook de oorzaak van het feit dat er bij
Paal nog steeds niets is gedaan aan de
dijkverzwaring en ook de nu gekozen
noodoplossing moet in dit verband
worden gezien.
In september 1971 kreeg de dijkgraaf
van Hulster Ambacht onverwacht in
Den Haag te horen dat het toen be-
steksklare verbeteringsplan niet kon
(Zie slot pagina 11 kolom 4)
iff/ W": er nu 106 bul'
V.j VV ten r- gekomen over de
:C nieuwe Ocmtenichelde-
y'ffjk I commlv ic die we citeren
Y^y- de regeringsverklaring 'de
I .1 mogelijkheden zal onderzoo-
ken om de noodzakelijke be
scherming legen stoimvloedrampen
in overeenstemming te brengen met
het behoud van het natuurlijk milieu'
doet vermoeden dat er geen direct,
betrokkenen in zullen worden opgeno
men. Dat lijkt ons een wij» voorne
men. Diegenen die op de een of andere
manier bij de afsluiting zijn betrok
ken waters taaismensen, hydrobiolo-
;:en enz. kennen de materie welis
waar door en door. maar hebben alle
maal een standpunt bij voorbaat. De
waterstaatsingenieurs bijvoorbeeld zul
len met klem van redenen betogen dat
de Oosterschei de moet worden afge
sloten. biologen of visserijdeskundi-
-en daarentegen zullen naar het zich
laat aanzien een tegenovergesteld
standpunt innemen en dat kan beteke
nen dat er een nietes-well es-sfeer ont»
staat. Een commissie echter die met
enige afstand, zij het wel met een ei
gen deskundige inbreng deze netelige
kwestie gaat bestuderen, kan derge
lijke spanningen makkelijker vermij
den.
Dat betekent overigens niet dat de
commissie geen gebruik zou moe
ten maken van de specifieke des
kundigheid, die in de loop der jaren
bij diverse wetenschappelijke discipli
nes rond de deltawerken is opgebouwd.
Vanzelfsprekend moet daar gebruik
van worden gemaakt, maar het grote
voordeel van een commissie van 'wij
ze mannen' is dat de deskundige argu
mentatie van verschillende aard tegen
elkaar kan worden afgewogen en dat
die argumentaties een prioriteit in het
geheel wordt toegekend. Van belang
in dit opzicht is uiteraard hoe de taak
omschrijving van de commissie zal
zijn. Zal die zich beperken tot die ene
zinsnede uit de regeringsverklaring
Dan is het vrij eenvoudighet gaat
uitsluitend om relatie tussen oeverbe
scherming en natuurlijk milieu. Er
spelen echter in deze zaak heel v t
meer factoren: juridische vraagstuk
ken. waterloopkundige problemen, de
verhouding met België in het bijzon
der met betrekking
tot de Schelde-Rijn-
verbinding, om er
enkele te noemen.
Bovendien is er de
onloochenbare om
standigheid dat de deltawerken als
één complex zijn opgezet en dat der
halve de nu bestaande dammen en
dammen-in-aanleg realiteiten in de
huidige waterstaatkundige situatie vor
men. In dergelijk systeem kan niet
zomaar een vernadering worden aan
gebracht: wanneer één steen wordt
weggetrokken wordt het geheel ont
wricht. Elders in de krant wordt in de
rubriek "Nader bekeken' op een aan
tal dezer punten nader ingegaan. Toen
ae deltacommissie (de eerste» werd
geïnstalleerd door minister Algera,
herinnerde de voorzitter ir. A. G.
Maris aan een uitspraak van deze
bewindsman. Hij was namelijk met
een Fries gezegde voor de dag geko
men: "Men kin net lan'e groun op de
solder slappe', men kan niet van de
grond op de zolder stappen. In de hui
dige situatie geldt dat het omgekeerde
eveneens waar is: men kan niet van de
zolder op de grond stappen. Destijds
zei ir. Maris: „We hopen tijdig de zol
der te bereiken vóór het hoge water
ons opnieuw verrast". Op dit, ogenblik
is de zolder bijna bereikt, men kan
zich er niet zomaar van laten afvallen.
Naast de taakomschrijving lijkt ons
vooral de tijd van belang die aan
de commissie zal worden gegund.
Het eindrapport zal namelijk op een
redelijke termijn op tafel moeten lig
gen, vooral nu duidelijk is geworden
dat het kabinet niet voelt voor tempo
risering. Terecht overigens. Temporise
ring betetent in elk opzicht onzeker
heid, vooral wanneer de commissie
niet onmiddellijk met het resultaat
van haar studie voor de dag zou kun
nen komen. Maar afgezien daarvan:
men mag hopen dat het eindrapport
volgend voorjaar uiterlijk ter beschik
lung is. In de tijd gezien kan dan spra
ke zijn van een evenwichtige opbouw.
Deze maand nog de nota van de mi
nister. waarin zoals de regerings
verklaring aankondigde „alle aspec
ten van de Oosterschelde" worden be
handeld. een informatieve nota derhal
ve zonder dat een keus wordt gedaan.
In die nota voorts een voorstel over
samenstelling en taak van de commis
si e met naar we hopen een tijds
limiet. Vervolgens kan over dit geheel
worden gesproten bij de behandeling
van de begroting van verkeer en water
staat omstreeks oktober, zodat de com
missie eventueel nog rekening ten hou
den met opmerkireen uit het parle
ment. In het voorjaar zou dan to h -wel
de commissie gereed moeten zijn en
bovendien zou dan een kabinetsuit
spraak moeten volgen. Die uitspraak
kan daarna in de kamer worden ge
toetst en vanaf dat ogenblik zal dan de
Oosterscheldediscussie beëindigd kun
nen wezen.
Dat laatste moet immers het doe1
zijn: het onderzoek moet leiden
tot een stellige uitspraak zodat
iedereen weet wat er nu gaat gebeu
ren. Dat is nodig voor de veiligheid,
het is nodig voor de werken zelf, het
is ook noodzakelijk voor bet planolo
gisch beleid in dit deel van Nederland.
Men mag aannemen dat in Zeeland
ook het provinciaal bestuur te zijner
tijd over het resultaat van de studie
zal willen spreken, bijvoorbeeld kort
voordat de kamer tot een uitspraak
komt. Maar nogmaals: na uitspraak
van regering en parlement over de re
sultaten van de nadere studie behoort
de discussie te worden beëindigd. Er
moet een slot komen aan dit debat.
